9.Оқытушымен жұмыс.

SQL тілі

Қ азіргі кезде барлық ДҚ БЖ қ олдайтын бір ғ ана тіл бар, ол SQL (Structured Query Language) тілі.

Базалық тіл жә не оғ ан қ осылғ ан қ осалқ ы тіл бір – бірінен қ атты айырмашылығ ы жоқ (мысалы, SQL – жеке тіл ретінде). Егер олар бір – біріне қ атты ұ қ саса немесе айырмашылығ ы кө рінбесе, оларды қ атты байланысты деп атайды. Егер олар бір – біріне ұ қ самаса, оларды ә лсіз байланысты деп атайды.

ДҚ БЖ қ атты байланысты тілдермен жұ мыс жасау кү рделілеу, бірақ қ атты байланысқ ан жү йелермен жұ мыс жасауғ а келешекте кө п мү мкіндік бар екені айқ ын. Қ осалқ ы тіл шын мә нінде екі тілдің комбинациясы болып табылады: деректерді анық тайтын тіл (data definition language - DDL). Ол тіл жарнамаларды қ олдайды немесе ДБ объектілерін анық тайды, жә не деректерді ө ң дейтін тіл (data manipulation lаnguage - DML). Ол тағ ы да осы сияқ ты объектілермен немесе оларды ө ң деу операцияларын қ олдайды.

Сыртқ ы жә не ішкі тілдер бір – бірімен дә л келуі жә не дә л келмеуі мү мкін.

Мысал: Қ олданбалы программист ү шін - С+, SQL тілі. Ішкі схемасы С да сипатталғ ан, ал сұ раныстар SQL сипатталғ ан. Бұ л жағ дайда ішкі жә не сыртқ ы тілдер бір – бірімен дә л келеді. Егер ішкі схема SQL сипатталса жә не сұ раныстар да SQL сипатталса, он жағ дайда тілдер сә йкес келеді. Тү пкі қ олданушығ а тілдердің сә йкес келуі сирек кездеседі (ілгері қ олданушылар). Ә детте сыртқ ы тіл – мә зір тілі, ішкі, немесе арнайы тілдер(FoxPro, C), немесе SQL. Бірақ кей кезде ілгері қ олданушылар ДҚ БЖ SQL тілінде араласады, жә не егер де ішкі тілі де SQL болса, онда ол тілдердің сә йкестігімен дә л келеді.

SQL тілі – реляциялық деректер базасымен жұ мыс істеудегі стандартты сұ раныс тілі болып саналады. SQL тілі реляциялық алгебрадан кейін пайда болды, жә не оның прототипі 70-ші жылдардың соң ында IBM Research компаниясы ә зірлеген. Ө зінің кең таралуына байланысты ол ДҚ БЖ реляциялық деректерді басқ арушы тіл ретінде «де-факто» стандарты болды.

SQL тілі кестелермен ә ртү рлі операциялар жү ргізу ү шін (қ ұ ру, жою, қ ұ рылымын ө згерту) жә не кестелердегі деректермен жұ мыс жасау ү шін (таң дау, ө згерту, қ осу жә не жою), тағ ы да кейбір ілеспе операцияларды орындау ү шін. SQL процедуралық емес тілге жатады жә не басқ ару операторлары, бө лімшелерді ұ йымдастыру, ең гізу – шығ ару жә не т. б. жоқ. Сондық тан SQL дербес пайдаланылмайды, ә деттегідей ол ДҚ БЖ бағ дарламалау кірістірілген ортасында қ арастырылады.

7. Бақ ылау:

- Компьютерде тестілеу;

- Студенттердің практикалық дағ дыларын тексеру.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Деректер базасы не ү шін арналғ ан? (ү лкен кө лемдегі ақ параттарды сақ тау жә не ө ң деу ү шін)

2. Деректер базасының анық тамасын берің із жә не оның мағ ынасын тү сіндірің із. Деректер базасына мысалдар келтірің із. (деректердің қ ұ рылымдалғ ан белгілі бір тағ айындау жиынтығ ы; мысалы аспаздық рецептер)

3. Деректер базасы қ андай объектілерден қ ұ ралғ ан? (ө ріс, жазба, кесте)

4. Ө рістің анық тамасын айтың ыз жә не ө рістерді мысалғ а келтірің із. (сипатталғ ан объекті немесе ү рдісті сақ тауғ а арналғ ан қ арапайым ДБ объектісі; мысалы, тегі, есімі... )

5. «Ө ріс» объектісіне арналғ ан қ андай деректер форматы бар? (мә тіндік, сандық, мерзім/ уақ ыт, есептегіш... )

6. «Ө ріс» объектісін қ андай параметрлер арқ ылы мінездеуге болады? (ө рістің аты, деректер форматы, кө ркемдеу тү рі).

7. Жазба деген не? (логикалық тү рде байланысты ө рістердің жиынтығ ы) (сипатталғ ан объектілер мен объектілер классы қ асиеттерінің сипаттайтын, логикалық тү рде байланысқ ан ө рістердің жиынтығ ы).

8. «Жазба» объектісін қ андай параметрлер сипаттайды? (қ ұ рамына ең ген ө рістердің тү рлері мен саны).

9. Кесте деген не? (бір қ ұ рылымды жазбалар жиынтығ ы). (атауымен, жазбалар қ ұ рылымымен, жазбалар санымен).

10. «Кесте» объектісін қ андай параметрлер сипаттайды? (атымен, жазбалар қ ұ рылымымен, жазбалар санымен).

11. Деректер базасының қ ұ рылымын қ алай тү сінесіздер? (бір классқ а жататын объектілердің қ асиеттерін сипаттайтын, атаулары бар ө рістер жинағ ы).

12. ДҚ БЖ деген не жә не оның негізгі функциялары неде? (ДБ жұ мысты ұ йымдастыру ү шін қ ұ рылғ ан, арнайы бағ дарламалар кешені; қ олданушығ а деректерді іздеуге, іріктеуге, тү рлендіруге жә не редакциялауғ а мү мкіндік береді).

13. ДҚ БЖ қ андай негізгі қ ұ ралдарын білесіз?

• Жазбалар жә не ө рістермен жұ мыс істеуге арналғ ан қ ұ ралдар (жазбаларды іріктеу, оларды экранғ а шығ ару, фильтр).

• ДБ бейнеленуін басқ ару қ ұ ралдары (тізім режимі, пішін режимі)

• Деректерді ө ң деуге арналғ ан қ ұ ралдар (іздеу/ауыстыру, іріктеу, топта, фильтрациялау)

• Деректерді шығ ару қ ұ ралдары (есеп ).

9. Оқ ытушымен жұ мыс.

-Қ ателік жіберілген кезде, не тү сініксіз жағ дайлар болғ ан кезде оқ ытушығ а ескерту керек;

-Сабақ соң ында орындалғ ан жұ мыстың нә тижесін оқ ытушығ а кө рсетіп, сынақ бағ а алу керек.

⇐ Предыдущая 1 2 34