Мақсаты:. Қатысатын сыныптар: 8-9, 10-11

Мақ саты:

А. Білімділік: «Есірткі – қ азіргі заманымыздың кесел ауруы» екендігін, есірткілердің дә уірлерден айырмашылығ ын, олардың аттары, тү рлері, ауру белгілерін ажырата білуге ү йретіп, алдын алу жолдарын қ арастыру.

Ә. Дамытушылық: Ойын элементтерін пайдалана отырып, жылдам ойлау алу, тапқ ырлық, білгірлік, алғ ырлық таныту, есте сақ тау қ асиеттерін жетілдіріп, ой-ө рісін дамыту.

Б. Тә рбиелік: Оқ ушыларды достық ұ йымшылдық , ынтымақ тастық қ асиеттеріне баулып, есірткімен кү рес жолында белсенді болып ө суге тә рбиелеу.

Қ атысатын сыныптар: 8-9, 10-11

Ө ткізу тү рі: тренинг

Б арысы: І. Ұ йымдастыру бө лімі

Жоспары:

І. Есірткі туралы тү сінік беру

ІІ. Ойын «Кім жылдам? ». Сұ рақ тарғ а жауап беру

ІІІ. Ситуациялық сұ рақ тар

IV. Топпен жұ мыс (шығ армашылық тапсырма)

V. Қ орытынды

Барысы: Қ ұ рметті оқ ушылар! Бү гін біз психобелсенді заттар тү рлері мен олардың денсаулық қ а зияны, олармен кү ресу жолдарын қ арастыру жайында пікір алмасуғ а сіздерді шақ ырамын. Мақ саты: жастар мен жасө спірімді жат қ ылық тардан аулақ болуғ а шақ ыру жә не салауатты ө мір салтын насихаттау.

Ал енді балалар мен сіздерге ең бірінші, салауаттылық -халқ ымыздың ү лгі-ө негелік дә стү рі дегім келеді. Есірік туғ ызатын ішкіліктен, темекі тартудан аулақ болу, таза жү ру, тамақ ты қ алыппен ішу жә не денеміздің сау болуы, игі іс-ә рекеттер міне бұ лар салауаттылық ты кө рсетеді.

Адам психикасы-медицинаның ө те кү рделі ә рі аз зерттелген саласы, ә сіресе, наркологиялық тұ рғ ыда. Ә детте, жұ ртшылық алкоголизм мен нашақ орлық тың жеке бастың аса ауыр кү йзелісінен ушығ атын дерт екендігін біле бермейді. Ең дұ рысы, ондай жандарды ұ ғ а, тү сіне білген жө н. Нашақ орлық қ а салынатындардың дені – жұ мыссыздар, босқ ындар, қ аң ғ ыбастар тағ ысын тағ ылар… Бір нашақ орды емдеп, қ атарғ а қ осу ү шін шамамен 1000 АҚ Ш доллары керек.

Нашақ орлық – адам ағ засын ө те тез уландыратын аса қ ауіпті психикалық дерт. Оны ә сіресе, жас ағ залар тез қ абылдайды. Есірткі заттарды ішуге ә бден дағ дыланғ ан аурулар оларды 12-18 сағ аттан кейін тағ ы ішпесе болмайды. Ө йтпеген жағ дайда есінейді, денесі қ ұ рысып-тырысып, кө здерінен жас ағ ып, тамақ ішсе қ ұ сады, тә беттері ашылмайды. Басы жиі ауырып, буын-буыны, аяқ -қ олдарының бұ лшық еттері шымырлап, ішек қ арыны бү ріп, іші ө тіп, бойынан сұ п-сұ йық тер парлай бастайды. Ең қ атерлісі есірткіге ақ ша табу ү шін кісі тонаудан бастап, тіпті жақ ын адамын ө лтіруден де тайынбайды. Нашақ ор ө зі ү йренген есірткілердің бірін кө рсе, аш табандай тарпа бас салады. Мұ ны медицинада «наркотизм», ал оның ауыр тү рін «наркомания» дейді. Грек тілінен аударғ анда «нарко»- жасанды ұ йқ ы, «мания» – есі кету, есіру деген ұ ғ ым береді.

Есірткі тү рлері ә р алуан болып келеді жә не бағ асы адам ойламайтын қ ұ нғ а жетеді. Оларды тізіп айта берсек, ө те кө п. Мысалы: кокаин, героин, конопля, ханка, мак, гашиш т. б. Бұ лардың ең танымалысы – анаша. Кө птеген жасө спірімдер нашақ орлық қ а бет алуды анашадан бастайды.

Нашақ орлық тан туындайтын қ иындық тар ө те кө п. Нашақ орлар жиналып бір ғ ана инені қ олданады. Соның салдарынан бір-біріне АИТВ\ЖИТС секілді екінші бір жазылмас дертті жұ қ тырады. Сонымен бірге нашақ орлар ә рдайым қ ылмыс жасауғ а бейім тұ рады. Марихуананың буына масайрағ ан жандар кісі ө лтіруден де тайынбайды. Есірткілер қ андай зиян ә келеді? Есірткілер зат алмасу процесіне еніп, ең бірінші серотин ө ндіріп шығ аратын ми жасушаларын ө лтіреді. Серотин мидың кө ң іл-кү й ө згерісін қ адағ алайтын зат, бұ л адамды пә сең жә не селқ ос қ ылдырады. Иммундық жү йе зардап шегеді. Сондық тан адам ағ засы ә ртү рлі инфекцияларғ а қ ауқ арсыз келеді. Ішкі тамырғ а есірткі қ олданудың салдарынан психика, жү рек-қ ан тамырлар жә не жү йке жү йесі ғ ана емес, сонымен қ атар бауыр, бү йрек ауырады, иммунитет тө мендейді, тістер бұ зылады, тамырлары ауырады, ой-ө рісітің дең гейі тө мендейді. Есірткіні мө лшерден тыс қ олданудың қ ауіпі зор, оның салдары ө лімге алып келеді, ал есірткі қ олданғ аннан болатын психиканың бұ зылуы кей кезде ө зіне –ө зі қ ол жұ мсауғ а ә келіп соғ ады.

Ойын «Кім жылдам». Сұ рақ тарғ а жауап беру 1-топ.

1. Темекі тарту қ ай ғ асырда, қ ай жылы пайда болды? - 1946 ж

2. Темекіні Еуропағ а кім ә келді? - Х. Колумб пен оның достары

3. Еуропада темекі тартумен кү рес қ ай ғ асырда басталды? - XYII ғ асырда

4. Никотин кімнің есімімен байланысты қ ойылғ ан? – Францияның Португалиядағ ы елшісі Жан Никонның есіміне байланысты.

5. Адамдар темекінің зиянын біле тұ рып тарта береді дейді, осы рас па? – Рас

6. Темекінің жасыл жапырақ тарында қ анша пайыз никотин болады? – 9 пайыз

7. Ү ндістер темекі ө сімдігін қ алай атады? – кохоба

8. Орыс жазушысы Л. Н. Толстойдың қ ай ең бегінде темекі туралы жазылғ ан? – Балалық, Есею, Жастық трилогиясында. 9. Темекі туралы ең алғ ашқ ы кітапты кім жазды? – Эрсандесу де Овьеди

10. Никотиннің қ асиеттерін атап шық? – Сары сұ йық зат, суда, майда жақ сы ериді.

Темекі тарту кезінде адам бір улы газбен дем алады, сол газ автомобиль двигательдерінен де шығ ады, ол қ андай газ? – Бұ л иіс газы-СО ө те улы газ. Қ анның қ ызыл тү йіршігіндегі оттегінің мө лшерін азайтады.

Жылқ ыны сеспей қ атыру ү шін қ анша никотин тамшысы керек? - 7-8 тамшы

Ауаның қ алыпты қ ұ рамын, ө кпедегі қ ан айналымды бұ зу ү шін қ анша темекі қ ажет? - Мұ ның барлығ ына 1 дана ғ ана темекі жетіп жатыр

Егер адам кү ніне 1 қ орап темекі тартса, бір жылда оның ө кпесіне қ анша смола жиналады? – 1 литр шамасында

Темекінің қ ұ рамындағ ы улы зат не деп атайды? – Никотин

Темекі тартуда қ андай химиялық ү рдіс жү реді? – Қ ұ рғ ақ айдау

Еуропада темекіні не деп аталды? – Табаго, табак.

Темекіден туындайтын аурулар? – қ олқ а демікпесі, ө кпе, жү рек, бауыр, т. б. аурулар.

Адам ү шін никотиннің ө лімге ә келетін мө лшері қ андай? – 35-70 мг

Адамдардың ортақ ісі, қ арым-қ атынасын оң айлатуғ а, пікірлесуге жеткізетін ермек ә рекеті. – Темекі тарту.

Салмағ ы 16-20 кг итке қ анша тамшы никотин берсе сеспей қ атады? – 1 тамшы

Темекі шегіп тұ рып қ андай заттарды іске асыруғ а болмайды. – Жү зу, баскетбол ойнау

Қ ай елде темекі тартушылардың басын кесіп, дарғ а асқ ан? – Англияда

12 Следующая ⇒