«Көшпенділер мәдениеті», «Денсаулық - зор байлық» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау

⇐ ПредыдущаяСтр 2 из 3Следующая ⇒

«Кө шпенділер мә дениеті», «Денсаулық - зор байлық » бө лімдері бойынша жиынтық бағ алау

Оқ у мақ саты 7. О2. Публицистикалық жә не ресми стиль ерекшеліктерін

қ олданылғ ан тілдік қ ұ ралдар арқ ылы тану

7. Ж2. Жанрлық жә не стильдік ерекшеліктеріне сай

кө ркемдегіш қ ұ ралдарды орынды қ олдана отырып, шағ ын

мақ ала, нұ сқ аулық, ә ң гіме қ ұ растырып жазу

Бағ алау критерийі Білім алушы

• Публицистикалық жә не ресми стиль ерекшеліктерін

ажыратады

• Тілдік қ ұ ралдарды ажыратады

• Шағ ын мақ ала, нұ сқ аулық, ә ң гіме қ ұ растырып жазады

• Кө ркемдегіш қ ұ ралдарды мә тіннің стильдік ерекшелігіне

сай қ олданады

Ойлау дағ дыларының Білу жә не тү сіну

дең гейі Қ олдану

Орындау уақ ыты 15-20 минут

Тапсырма

Мә тінді мұ қ ият оқ ып, жоспар қ ұ рың ыз. Стилін анық таң ыз.

Қ азақ стан территориясындағ ы ертедегі кө шпенділер мә дениеті мен ө нері

Біздің заманымызғ а дейінгі бір мың ыншы жылдары бү кіл Еуразия даласында скиф-

сақ тайпалар одағ ы ө мір сү рді. Ұ шы-қ иыры жоқ кең даланы игеріп, ә ртү рлі

патшалық тар бірлестіктерін қ ұ рып, кү шті жауынгер елге айналды. Оларды

батыстағ ылар (гректер) скифтер десе, парсылық тар (Иран, парсы патшалық тары)

сақ тар деп атады. Бірақ та осы екі атау да Еуразия даласын жайлағ ан халық тардың

ортақ аты еді. Скиф, сақ тарихын тілге тиек етіп, терең ірек ү ң ілетін болсақ, оларды

қ ұ райтын бірнеше тайпалар кө не жазба шежірелерде жиі кездесетінін кө реміз,

сарматтар, дайлар, аландар, массагеттер, ү йсіндер. Кезінде осы тайпалар бірлестіктері

Қ азақ стан территориясын жайлағ ан, қ азақ халқ ының арғ ы ата-бабалары болып

табылады. Бұ лардың ішінде, ә сіресе, массагеттер, аландар, ү йсіндер туралы тарихи

деректер кө бінесе Иран, парсы, грек жазбаларында біршама кездеседі. Ал аландар

туралы кө не қ ытай жылнамаларында дә йекті де айшық ты жазылғ ан. Ең бір кө не

деректер ежелгі парсылардың діни кітабы – Авестада кө рініс береді.

Сонымен бірге дайлармен бірге Иранның шығ ысында орын тепкен кө шпелі тайпа

«тұ рларды» да атап ө теді. Ал осы «тұ рларды» ежелгі гректер массагеттер деп атағ анын

айтсақ, кітаптан тү ркі тектес халық тардың, дә лірек негіздесек, қ азақ халқ ының арғ ы ата- бабаларының географиялық жайлап жатқ ан аймағ ын танып білеміз. Массагеттер мен тұ рлардың (тү ріктердің ) туысқ ан бір тайпа бірлестіктерінен тұ ратынын тарихтың атасы атанғ ан Геродот та жазып кеткен.

Ежелгі дә уірде Орта Азия мен Қ азақ стан жерінде тайпа бірлестіктерінің ең кү штісі массагеттер, аландар болды. Олар ә рдайым кө рші патшалық тармен қ арым-қ атынаста болып, жауласқ анмен жағ аласып, тойласқ анымен табысып отырды. Кө шпенді де еркін, ержү рек халық ты табанына таптау ү шін талай рет парсы, грек, қ ытай патшалары жорық жасағ ан. Жаулардың ешқ айсысына да берілмей, қ айта ө здеріне айық пас соқ қ ы беріп отырғ ан. Скифтердің ә йелдері де батыр, қ айсарлық тарымен тарихта ө з аттарын қ алдырып отырды.

Соның бірі, ә йгілі ә йел патша – Томирис. Массагеттер патшасы Томирис ө з

кезегінде ешкім тоқ тата алмағ ан парсы патшасы Кирге қ атты соқ қ ы беріп, ә скерін

талқ андап, ө зін қ олғ а тү сіріп басын алады. Уақ иғ а туралы Геродот ө зінің ә йгілі «Тарих» шығ армасында (б. э. д. 440-430ж. ж. ) мынадай дә йекті келтіреді: «Парсыларды жең геннен кейін массагеттер падишасы Томирис торсық қ а толтырып қ ан қ ұ йғ ызып: «Сен қ анғ а қ ұ мартып едің, енді шө лің қ ансын! » - деп, оғ ан Кирдің басын салдырғ ан.

kitaphana. kz

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. «Адамның денсаулығ ы – қ оғ ам байлығ ы» тақ ырыбында кең ес бере отырып,

⇐ Предыдущая 123 Следующая ⇒