Биогаз жалпы сипаттама. Биогаз қондырғысын қолданудың экономикалық тиімділігі.

Биогаз жалпы сипаттама. Биогаз қ ондырғ ысын қ олданудың экономикалық тиімділігі.

Биогаз — қ атты жә не сұ йық кү йдегі органикалық қ алдық тардың метандық ашуы кезінде тү зілетін жанғ ыш газ. Биогаз ағ аш ө ң деу, тамақ ө неркә сіптерінің қ алдық тары ашығ анда, ақ аба суларда тү зіледі. Оның қ ұ рамында 55 — 65% метан жә не 35 — 45% кө мір қ ышқ ыл газы болады. Биогазды тез жетіліп, мол биомасса беретін балдырларды жә не басқ а да микроорганизмдерді арнайы ө сіріп, ашыту арқ ылы да алуғ а болады. Ол отын есебінде қ олданылады. Органикалық қ алдық тардың ашып, ыдырау процесі кезінде тү зілетін кө мірқ ышқ ыл газы атмосферағ а сің іп, оның молаюына ә серін тигізеді.

Биогаздың қ ұ рамы, сапасы жә не тарихы.

Адамзат биогазды қ олдануды бұ рыннан ү йренген. Б. з. д I мың жылдық та қ азіргі Германия шекарасында қ арапайым биогаздық қ ұ рылғ ылар болғ ан. Эльба бассейнының шалшық танғ ан жерінде орналасқ ан Алемандарғ а, батпақ тарда Айдаһ арлар кө зге тү сті. Олар батпақ тардың шұ ң қ ырларында жиналғ ан ыстық газ - Айдаһ ардың демі деп ойлағ ан. Айдаһ арды тынышталдыру ү шін батпақ қ а жемтік жә не тамақ қ алдық арын тастағ ан. Адамдар Айдаһ ар тү нде келетініне жә не оның демі шұ ң қ ырларда қ алатынына сенген. Алемандар теріден қ алқ а тігуді, олармен батпақ тарды жауып, газды ө з ү йлеріне тері қ ұ бырлары арқ ылы ө ткізуді, оны тамақ дайындау ү шін қ олдануды ойлап шығ арғ ан. Олардың бұ ндай ә рекетке баруы тү сінікті, себебі қ ұ рғ ақ отын табу қ иын болғ ан, ал батпақ газы (биогаз) бұ л мә селені жақ сы шеше білген.

Биогаз ө міріміздегі кө птеген проблемаларды шеше алады: экологиялық, энергетикалық, агрохимиялық. Мысалы далағ а кететін қ алдық тың қ оршағ ан ортағ а жағ ымсыз ә сері зор-ақ. Ал биогазды алудың экономикалық бағ аланулары бү гінгі кү ні ақ талуда. Биогазды жарық тандыруғ а, ү й жылытуғ а, тамақ пісіру, транспорт, электрогенератордың роторларын қ озғ алту мақ сатында қ олданады. Ғ алымдардың есептеуінше 1 м2 аумақ ты жылыту ү шін жылына 45 м3 биогаз қ ажет, ал су жылыту ү шін кү ніне 5-6 м3 биогаз керек. Бір тонна шө птен қ ырық пайыздық ылғ алдық та 100 м3 биогаз алынады. Ал 1 тонна бидайдан осы ылғ алдық та 15 м3 биогаз алуғ а болады. Кө мірсутегі қ орларының таусылу кезең інде бұ л кү н, жел, биогаз энергиялары– қ ұ ндылығ ы ерекше бізге табиғ аттың берген сыйы десе де болады.

XVII ғ асырда Ян Баптист Ван Гельмонт іритін биомасса тұ танатын газдар бө летінін айқ ындағ ан. Александро Вольта 1776 жылы іритін биомассаның саны менбө лінетін газдар саны арасында тә уелділік бар деген тұ жырымғ а келді. 1808 жылы сэр Хемфри Дэви биогазда метан бар екендігін анық тады.

Алғ ашқ ы қ ұ жатталғ ан биогаздық қ ондырғ ы 1859 жылы Ү ндістанда Бомбейде қ ұ рылғ ан. 1895жылы Ұ лыбританияда биогаз кө шеге жарық тү сіру ү шін қ олданылғ ан. 1930 жылы микробиологияның дамуына байланысты биогазды шығ ару процесіне қ атысатын бактериялар айқ ындалды. Биогаз қ ұ рамы 50 – 87 % метан, 13 - 50 %, Н2-ның, H2 S-тың аз - маз қ оспаларынан тұ рады. Биогазды СО2 - ден тазалағ аннан кейін, одан биометан пайда болады.

12 3 4 5 Следующая ⇒