Пачатак навуковай дзейнасці навукоўца

Андрэ-Мары Ампер нарадзіўся 20 студзеня 1775 года ў Ліёне ў сям'і

Адукаванага камерсанта. Бацька яго неўзабаве перасяліўся з сям'ёй у маёнтак Палем’е, размешчанае ў наваколлях Ліёна, і асабіста кіраваў выхаваннем сына. Ужо к 14 гадам Ампер прачытаў усе 20 тамоў знакамітай “Энцыклапедыі” Дзідро і д’Аламбера. Выяўляючы з дзяцінства вялікую схільнасць да матэматычных навук, Ампер к 18 гадам у дасканаласці вывучыў асноўныя працы Эйлера, Бярнулі і Лагранжа. Да таго часу ён добра валодаў латынню, грэчаскай і італьянскай мовамі. Іншымі словамі, Ампер атрымаў глыбокую і энцыклапедычную адукацыю.

У 1793 годзе ў Ліёне ўспыхнуў контррэвалюцыйны мяцеж. Бацька Ампера – жырандыст, які выконваў абавязкі суддзі пры мяцежніках, пасля прыгнечання мецяжу быў пакараны як саўдзельнік арыстакратаў. Маёмасць яго была канфіскавана. Тады юны Ампер пачаў сваю працоўную дзейнасць з прыватных урокаў.

У 1801 годзе ён заняў пасаду выкладчыка фізікі і хіміі цэнтральнай школы ў горадзе Бурзе. Тут ён напісаў першую навуковую працу, прысвечаную тэорыі верагоднасці “Досвед матэматычнай тэорыі гульні”. Гэта праца прыцягнула ўвагу д’Аламбера і Лапласа. І Ампер стаў выкладаць матэматыку і астраномію ў Ліёнскім ліцэі. У 1805 годзе Ампер быў прызначаны рэпетытарам па матэматыцы ў знакамітай Політэхнічнай школе ў Парыжы і з 1809 гаду заведаў кафедрай вышэйшай матэматыкі і механікі. У гэты перыяд Ампер публікуе шэраг матэматычных прац па тэорыі радо ў. У 1813 годзе яго абіраюць членам Інстытута (Парыжскай Акадэміі навук) на месца памёршага Лагранжа. Неўзабаве пасля абрання Ампер паклаў у Акадэмію сваё даследаванне пра прыламленне святла. Да гэтага ж часу адносіцца яго знакаміты “Ліст да г. Бертолле”, у якім Ампер сфармуляваў адкрыты ім незалежна ад Авагадра хімічны закон, які цяпер называецца законам Авагадра-Ампера.

У 1816 годзе Ампер апублікаваў сваю класіфікацыю хімічных элементаў - першую ў гісторыі хіміі сур'ёзную спробу размясціць хімічныя элементы па іх падабенстве паміж сабой.

Адкрыццё Эрстэдам у 1820 годзе дзеяння электрычнага току на магнітную стрэлку прыцягвае ўвага Ампера да з'яў электрамагнетызму.

З 1820 па 1826 год Ампер апублікаваў шэраг тэарэтычных і эксперыментальных прац па электрадынаміцы і амаль штотыдзень выступаў з дакладамі да Акадэміі навук. У 1822 годзе ён выпусціў “Зборнік назіранняў па электрамагнетызме”, у 1823 году – “Канспект тэорыі электрадынамічных з'яў” і, нарэшце, у 1826 годзе – знакамітую “Тэорыю электрадынамічных з'яў, выведзеных выключна з досведу”. Ампер атрымлівае сусветную вядомасць як выдатны фізік.

⇐ Предыдущая 123 4 5 Следующая ⇒