Гыйлемнең өстенлеге турында төркичә[12] бәетләр

⇐ ПредыдущаяСтр 2 из 5Следующая ⇒

Гыйлемнең ө стенлеге турында тө ркичә [12] бә етлә р

Тә рҗ емә

Мә ң ге яшә ргә телә сә ң, и угыл,

Ал гыйлем, чө нки тереклек суы ул.

Белмә де һ ө нә рне гыйлемсез кеше,

Булмады анарда бә хетнең эзе.

Чын бә хетне бирә тик гыйлем генә,

Баш иялә р һ ә рвакыт белемлегә.

Ал гыйлем, чө нки яшә ү нең аслы шул,

Хә л итә барлык кыенлыкны тик ул.

Кем гыйлемле, бел асылташ дип аны,

Һ ич җ иң алмас угры яки дошманы.

(Оригиналда:

Адә минең гә ү һ ә ре даниш улыр,

Аны нә дошман вә нә угъры алыр. )

Гыйлемлек – яшрен хә зинә, кем таба,

Ике дө нья байлыгы булыр аң а.

Шундый байлык ул – гел ө стә п тор аны,

Ул, сарыф иткә н саен, арта бары;

Дө ньяның малы кими тоткан саен,

Ө стә лә белем – сарыф иткә н саен.

Кү п гыйлемле булса адә м-байдыр ул,

Башкалар йолдыз кебектер, -айдыр ул.

Чын кеше димә туны булганга шә п,

Кисә дә атлас, ишә к-һ аман ишә к.

Тик гыйлем аша табылды тугры юл,

Булды гө лбакча ничаклы тозлы чү л.

Ит җ итә кче ул гыйлемне син ү зең,

Шул вакытта дө ньяда калыр эзең.

Иң элек булды гыйлем, соң ыннан – эш,

Бик тү бә н булды гыйлемсез кылган эш.

Бә йлә сә ң эшкә гыйлемне-ү лмә ссең,

Хак юлыннан читкә барып кермә ссең.

Килсә дә ү лем, галим ү лми һ аман,

Ү леме килгә нче ү к ү лә надан.

(Оригиналда:

Ү лмә йә галим кеше, килсә ү лем,

Ү лде җ аһ ил килмә зедин бу ү лем. )

Бел наданнар тө ркемен ү лек диеп,

Ү лсә галим, бел аны терек диеп.

Син гыйлем тупла, наданлыктан уян,

Ахирә т кө нне надан – эттә н яман.

Чын галим ү зен надан диеп белер,

Кү п белим дип, галим артыннан йө рер.

Бел: гыйлем нур ул, сине нурландырыр,

Ә наданлык – ут, сине ул яндырыр...

(Оригиналда:

Гыйлем-нурдыр, нурлыйдыр кү ң еллә ри,

Җ ә һ ел-нардыр, яндырыр һ ә м диллә ри... )

Нә змы дә р мә дхе чә й-каймак[13].

Тә рҗ емә

Гү яки кә ү сә рне[14] татыр

Чә йне бер эчкә н кеше,

Нә къ матур кызлар йө зенә

Охшый ал гө лдә й тө се.

Бирмә де мондый җ имеш

Татлы йө земнә р бакчасы,

Эчмә гә ннә р калды мә хрү м,

Булса да Рум[15] патшасы.

Син бу кә ү сә рнең шә рабен

Бер татып бак: кил, и яр!

Эчми калса кем бу чә йне,

Шө бһ ә сез бә гъре кө яр.

Син кунак булып, бу чә йне

Һ ич яратмасан ә гә р,

Дус янында кадрен булмас

Ишә к кадере кадә р.

Язды Болгари, аны

Кә ү сә р суына охшатып,

Кайчан ул каймаклы чә йне

Баккан иде бер татып.

ГАВАРИФ-ЭЗ-ЗАМАН[16]

Баштан ү ткә ннә рне сө йлә ү че булек

Тә рҗ емә

Лаек җ аннар ишетсен моны бар да,

Кичердем кү п кыенлык мин җ иһ анда.

Сарыф иттем егетлек дә веремне,

Алыйм кү брә к, диеп, дини белемне.

Мө селман иллә ренә илтте юллар,

Тө шеп калды кулымнан кү пме еллар.

Кү п булдым галим затлар арасында,

Ядка алдым сү злә рен аларның да.

Чумып диң гезгә, кү п энҗ елә р алдым, -

Гамә л ө чен барсын кү ң елгә салдым.

Җ имеш җ ыйдым гыйлемлек бакчасыннан,

Зурын сайлап аларның арасыннан.

Мө һ имнә рен кешелә ргә ө лә штем,

Зур ө стенлеккә бу эштә ирештем.

Гыйлем юлында йө реп артты нурым,

Наданлыкка ү земнең бетте урын.

Бозыклыкка ният булмады миндә,

Гомер чиктем олылар хезмә тендә.

Юмартлык диң гезеннә н тамчы йоттым,

Комарлык (тырышлык. – X. М. ) кү рсә теп, кү п энҗ е оттым.

Шушы максат белә н кү п илдә булдым,

Бу елларда сә яхә т шактый кылдым.

Юллар мине сусыз чү ллә ргә илтте,

Кызудан тә н ү лә рлек хә лгә җ итте.

Ничә тө рле хә тә рлә р килде башка,

Качып китеп, сыгындым тауга-ташка.

Җ ә фа чиктерде, очрап, юлбасарлар,

Кылыч белә н яралар салды алар.

Далага аттылар, бә йлә п кулымны,

Юлбасарча кылып тө рле золымны.

Начар дуслар кулыннан җ ә фа чиктем,

Кү земнә н канлы яшьлә р кү пме тү ктем.

Җ ә бер кү рдем гү зә л алдакчылардан,

Золым кү рдем кораллы сакчылардан.

Кичердем кимсетү лә р кө нчелә рдә н,

Алар кылды хыянә т мина һ ә рдә м[17].

Тыйнак кына ү тенеп авыз ачтым,

Сабыр җ амыннан ачы сулар эчтем.

Мә гариф ә һ ле хө рмә т итте бик кү п,

Наданнар хурлады, кимсетте бик кү п.

Бә хә слә р мә җ лесенә еш юлыктым,

Бә хә слә шеп отылдым яки оттым.

Бу дө нья ә һ ле – солтан һ ә м дә ханнар

Миң а ул чакта бирде зур урыннар.

Эшен сә нгатьтә ге зур осталарның

Кү реп һ ә м дус булып кү п лә ззә т алдым.

Кү пме гауга, газаплар баштан ашты,

Ашарга бетте икмә к, карным ачты.

Сусап кайчак, ү лә рлек хә лдә калдым,

Зә гыйфьлә неп тә нем, туфракка аудым.

Ө емдә булды кайчак мул сый-хө рмә т,

Ничә лә р, билне баглап, итте хезмә т.

Шулай аһ -зар белә н бу гомрем ү тте,

Сә яхә ттә йө рү – ахрына җ итте.

Кичә рмен бу җ иһ аннан, йорт италмый,

Кешелә р кү к исем-данга җ италмый.

Шуң а мә җ нү н дигә н исем кү тә рдем,

Гадел хө кмен чыгарсын ү зе тә ң рем...

... Сә яхә ттә егетлек дә ү рем ү тте,

Ватанга кире кайту вакты җ итте...

МӨ Һ ИММӘ Т ЭЗ-ЗАМАН[18]

Тә рҗ емә лә р

⇐ Предыдущая 123 4 5 Следующая ⇒