|
|||
2.5. Реттеу баламасының орындалуын реттеуТә жірибе кө рсеткендей, не қ аражаттық шығ ындардың тө мендеуі (қ аражаттық нә тижелілік жоғ арылауы) шығ ындардың пропорциясыз бойымен қ оса алып жатыр, басқ а экономикалық агенттерді амалсыз алып жү реді. Тү зу ө лшемдерді жасай алуғ а ескермеу жә не олардың жанама зардаптар ә сіресе азаматтарғ а арналғ ан орындаулар жә не шаруашылық етуші субъектілердің шақ ырылғ ан. Қ орытынды кө рсеткендей халық тың бір тобы ү шін дұ рыс, бір тобы ү шін бейтарап, бір тобы ү шін негативті болады. Негативтік бағ алау шығ ындардың жоғ арылауымен байланысты немесе шығ ындардың, халық топтарына немесе кә сіпкерліктің жаң а реттеуші ә серлердің қ ұ руы жанында, осыдай жә не мү лік жә не жеке тә уекелдердің жоғ арылауымен кө рсетілген шешімдерге байланысты. Соң ғ ы нә тижелерге қ аражаттық процес хабардар болуы, қ аражаттық қ ұ ралдардың шығ ындауы жанында шығ ындардың жә не нә тижелерді салыстыру шамалаушы, тиісті қ осу ө зінді шығ ындардың салыстыруы жә не барлық шаруашылық етуші субъектілердің пайдаларының жә не халық топтарының, реттеуші механизммен жаналып ө тілетін. Мемлекет аз қ атысуымен, егер таң далғ ан реттеу тү рі келмесе, альтернатив арқ ылы кө руге болады. Ә рбір альтернативте пайдаларды бағ алау шығ ындарды жә не қ оғ амғ а арналғ ан бү тінде жә не ә рбір бө лек топтардың артынан ө ткізіліп жатыр. Сол ү шін сандық жә не сапалық бағ алау керек. Алдымен ә сері бар топтар идентификацияланады. Мемлекет, кә сіпкерлік жә не тұ тынушылар деп ірілендірілген. Сол топтын ішінде топшаларғ а бө лінеді. Мемлекетке арналғ ан шығ ындардың бағ алауын болжайды - қ атысқ ан қ ызметші сандары жә не жалақ ы дең гейі; - Шығ ынның, байлаулылар ережелердің орындалуын қ амтамасыз етуімен анық талғ ан; - басқ а шығ ындар (баспағ а шығ ындар, командировкалар жә не т. б. ) Кә сіпкерлікке арналғ ан шығ ындарды болжау: -" қ ағ аз ауыртпалығ ы", немесе ә кімшілік шығ ындардың бағ алауын, байлаулылардың тү рлердің толтыруымен, есептілікпен жә не т. б.; - тура ақ шалы шығ ындар ( лицензияғ а арналғ ан тө леу, сертификаттар т. б) - орнатылғ ан стандарттардың ә сері - жоғ ары болмауы; - маркетингіде, тасымалдауғ а, ө ндіріске байланысты ө згертулері мен шығ ыны; - тұ тынушылардың ұ сыныс баламалық қ айнарларына ауысуы: - саудағ а тауар тү суімен немесе тауарлардың қ ол жетерлік шек қ оюлары тоқ тауы. Тұ тынушыларғ а арналғ ан шығ ындарды болжайды: - бағ алардың жоғ арылауы; - сапа мен таң даудың қ ысқ аруы; - тауар пайда болуының саудада тоқ тауы; - ө тем алу кө бірек кү рделі немесе қ ымбат бағ алы процедуралары.
Қ оғ амғ а арналғ ан бү тіндей шығ ындардың бағ алауы ө ткізіліп жатыр. Барлық жерде, қ айда мү мкін, бағ алау айырмасын сандық жү ру. Бө лек категориялармен сонымен қ атар жә не қ оғ амғ а бү тінде бағ аланады кіріспенің пайда айырмалары ана немесе басқ а реттеуіштік опциясы.
|
|||
|