Жасөспірім және заң. Синтаксис

Жасө спірім жә не заң. Синтаксис

Оқ ылым

1- тапсырма

Мә тіндерді мұ қ ият оқ ың ыз. Мә тіндердің стилін, тақ ырыбын, қ ұ рылымын салыстырың ыз жә не қ андай сипатта жазылғ андығ ын (ә ң гімелеу, сипаттау, талқ ылау) анық таң ыз.

[5]

А мә тіні

Экология ғ ылымы адам мен табиғ аттың, қ оршағ ан ортаның, жануарлар мен ө сімдіктер ә лемінің бір-бірімен арақ атынасын, олардың ү йлесімді дамуы мен сақ талуын зерттейді. Ол биология, география, жаратылыстану, химия, физика ғ ылымдарымен тығ ыз байланыста дамиды. Оның биоэкология, геоэкология, ә леуметтік экология, инженерлік экология, медициналық экология сияқ ты салалары бар. Олардың басты мақ саты – табиғ ат пен жануарларды қ орғ ау. Арал – Қ азақ стандағ ы Каспий тең ізінен кейінгі екінші ү лкен кө л. Ол ө ткен ғ асырдың 70-жылдарынан бастап тартылып, экологиялық қ ауіпті аймақ қ а айналды. Сондық тан Қ азақ станда Сырдария ө зенінің сағ асын реттеу мен Арал тең ізін қ алпына келтіруге арналғ ан арнайы жоба жасалып, Солтү стік Арал тең ізі сақ талып қ алды. Бұ л – табиғ атты қ орғ аудың ү лгісі. Қ азақ даласын ерте замандардан бері мекендеген жануарлардың бірі – қ ұ лан. Кең ес заманында олардың саны кү рт кеміп, жойылуғ а аз-ақ қ алды. Қ азақ станда қ ұ ландарды сақ тап қ алудың арнайы жобасы аясында олар «Алтынемел» табиғ и қ орығ ына жеткізіліп, мемлекет қ амқ орлығ ына алынды. Соның нә тижесінде олардың саны қ азір 3000- нан асты. Бұ л – жануарларды қ орғ аудың ү лгісі. Табиғ ат – біздің досымыз. Оны қ орғ ау – ә ркімнің абзал борышы.

Ә мә тіні

Халқ ымыздың ұ лттық қ асиеттерінің бірі іштартқ ан адамын, жақ ын жұ рағ аттарын саяттық қ а алып шығ у болса, енді бір ерекшелігі жақ сы кө ріп, ұ натқ ан адамын ақ қ у, бұ лбұ л, сандуғ аш, самұ рық, тоты сияқ ты қ ұ старғ а немесе ақ марал, ақ бө кен секілді дала аң дарына тең еуі дер едік. Бұ л – бү гіннің ғ ана емес, жү здеген жылдың жемісі. Ә рі ертең гі кү ннің де қ адірменді еншісі болмақ. Небір таң ғ ажайып ертегілер мен батырлар жырында, орақ ауыз, от тілімен халық ты аузына қ аратқ ан ақ ындарымыздың ө лең -жыр, қ исса-дастандарында осынау табиғ ат базары – аң -қ ұ стың атауын соншама мол кездестіресіз. Адамның ө зі табиғ аттың жемісі болса, адам мен аң -қ ұ с арасында сырт кө зге болжана бермейтін ү йірлік, қ имас достық бар. Ө ткен ғ асырларда қ азақ сахарасын қ ұ лан, жолбарыс, жабайы жылқ ы, жабайы тү йе мекендеген деп естиміз. Ал қ азір республиканың қ ай тү кпірінен де қ ұ лан мен жолбарысты баяғ ыдай кездестіре алмайсыз. Жоң ғ ар Алатауындағ ы бұ ғ ы, таутеке, арқ ар, тү лкі, Іле, Балқ аш жә не Арал тең ізі қ амысы арасындағ ы топ-тобымен жортып жү ретін жолбарыс, Орал жағ ындағ ы ү йір-ү йір жабайы жылқ ылар; Алтай қ ойнауындағ ы сабылысып, бү кіл тауғ а сыймай жү ретін маралдар; Барсакелместегі қ ұ ландар, Сауыр, Тарбағ атай, Қ арқ аралы, Баян тау, Ұ лытау, Ү стірт, Маң ғ ыстау маң ындағ ы тастан-тасқ а секіріп, қ ойдай ө ріп жү ретін қ исапсыз арқ ар, таутекелер қ айда бұ л кү ндері? Оны қ оя тұ рғ анда тү лкі, қ оян, еліктің азайып кетуі неден? Біздің қ олымызда бұ лтартпайтын бір факт бар. Ол – аң -қ ұ стың азайып бара жатқ андығ ы. Иә, мү лдем азайып барады.

А мә тіні	Ә мә тіні
Тақ ырыбы

Қ андай стильде жазылғ ан?

Мә тіндердің қ ұ рылымы (кіріспе, негізгі, қ орытынды) толық сақ талғ ан ба?

Мә тіндер қ андай сипатта (ә ң гімелеу, сипаттау, талқ ылау) жазылғ ан?

⇐ Предыдущая 123 Следующая ⇒