|
|||
пашу́, па́шешь и т. д. наст. от паха́тьпашу́, па́шешь и т. д. наст. от паха́ть па́юсный, -ая, -ое: ~ая икра́ кепа тоьхна Iов пая́льник млаторг пая́льн||ый, -ая, -ое: ~ая ла́мпа латаен лампа пая́ниеслатор пая́сничать несов. разг.качвала, забарш лело пая́ть несов., что лато; ~ ведро́ о́ловом ведар гIелица лато пая́ц мжухIарг ПВО (противовозду́шная оборо́на) ПВО (хIаваъ ларден дуьхьало); войска́ ПВО ПВО-н эскар певе́ц мэшархо, йиш лакхархо; (исполнитель героических чеченских песен) илланча, иллиалархо, назманча певи́цажэшархо, йиш лакхархо певу́чий, -ая, —ее илли олу, эшаран, дека пе́вч||ий, -ая, -ее 1.: ~ие пти́цы дека олхазарш 2. в знач. сущ. ~ийм(в хоре) эшархо пе́гий, -ая, -ое (о масти) тIедарчий долу, къорза (говр) педаго́г мхьехархо, педагог педаго́гикажпедагогика (кхиоран,дешар Iаморан Iилма) педагоги́ческий, -ая, -ое хьехархойн, педагогически; педагогийн; ~ий институ́т хьехархойн институт;~ая рабо́та хьехаран болх педа́льжтIам, педаль; нажа́ть[на] ~ педаль тIетаIо; отпусти́ть ~ педаль дIахеца педа́льн||ый, -ая, -ое педалан; ~ая переда́ча педалан таттар; ~ый автомоби́ль педалан автомобиль педа́нт мпедант, дастаме стаг педанти́змм, педанти́чностьждастамалла педанти́чный, -ая, -ое дастаме; ~ челове́к дастаме стаг педиа́тр мпедиатр (берийн лор) педиатри́яжпедиатрия (берийн цамгаран Iилма) пейза́ж м1) (вид местности) пейзаж, Iалам; го́рный ~ ламанан пейзаж 2) (картина) сурт, пейзаж пейзажи́стм, ~кажпейзажист, пейзажхо пека́рняжпурни пе́карь мпурнхо пе́кло сразг.1) (ад) жоьжахати 2) (жара) йовхо, бурко 3) перен. бурко; лезть в са́мое ~ дуьххьал дIа цу бурконна юкъа гIерта пеку́, пеку́т 1 л. ед. ч., 3 л. мн. ч. наст. отпечь пеку́сь, пеку́тся 1 л. ед. ч., 3 л. мн. ч. наст. отпе́чься пелена́жпардо; ~ тума́надахкаран пардо пелена́ть несов., кого-что кжкъехьарчо пе́ленг мпеленг (къилбанан цамзанний,гучу хIуманан я хезачу озан Iалашонний юккъера маьIиг) пеленга́тор мпеленгатор пеленга́цияжпеленгаци пеленгова́ть несов., что [пеленг] билгалъяккха, пеленгаци ян пелён||кажлоччар ◊ с ~ок берахь дуьйна пелика́н м зоол. пеликан (олхазар) пельме́||ни мн.(ед.~нь м) курзанаш пе́мзажаьлха пе́н||ажчопа; мы́льная ~а сабанан чопа ◊ с ~ой у рта бага чопа а йина пена́л мгIутакх пе́ниесйиш лакхар; илли алар, назма алар; йиш лакхар; ~ птиц олхазарийн декар пе́нист||ый, -ая, -ое чопанан, чопа йолу; ~ое пи́во чопа йолу йий пе́ни||ться несов. чопа яла; пи́во ~тся в кру́жке кружки чохь йийн чопа йолу пе́нк||аж(на молоке) гIаймакх ◊ снима́ть ~ис чего-л. тIepaгIаймакх схьаэца пенопла́ст мпенопласт пенсионе́рм, ~кажпенсионер; персона́льный ~ къасттийна пенсионер пенсио́нн||ый, -ая, -ое пенсин; ~ый во́зраст пенсин хан; ~ая кни́жка пенсин книжка пе́нси||яжпенси; ~я по инвали́дности заьIапаллин пенси; ~я по ста́рости къеналлин пенси;назна́чить ~ю пенси xIoттo пенсне́[-нэ́] с нескл. пенсне (гура боцу куьзганаш) пень мюьхк, гуьйриг ◊ стоя́ть как ~ гуьйриг санна латта пенька́жкIомал-тай пенько́вый, -ая, -ое кIомал-тен пе́н||яжгIуда, пени; начи́слить ~ю пени тIетоха пеня́||ть несов., на кого-что Iиттарш ян, бехкедан; ~й на себя́! ца эли даций хьан! пе́пел мчим ◊ обрати́тьчто-л.в ~ цхьаъ дагийна чим бан; подня́ться из пе́пла чим бинчуьра дендала пепели́щескхерч ◊ родно́е ~ (родной дом) вина кхерч пе́пельницажчимтосург пе́пельный, -ая, -ое (о цвете) овкъаран (бос) перве́йший, -ая, —ее уггар хьалхара пе́рвенец м прям. и перен. дуьххьарниг пе́рвенствосхьалхе, хьалхаралла, хьалхара меттиг; завоева́ть ~ хьалхара меттиг яккха; ~ ми́радуьненахь хьалхаралла перви́чн||ый, -ая, -ое 1) хьалхара, дуьххьарлера, ~ая перерабо́тка не́фти нефтан дуьххьарлера кечдар 2) (низовой) юьхьанцара, дуьххьарлера первоапре́льский, -ая, -ое: ~ая шу́тка хьалхарчу апрелан забар первобы́тн||ый, -ая, -ое 1) ист. дуьххьарлера; ~ый челове́к дуьххьарлера стаг 2) (вымерший) хьалхалера; ~ые живо́тные хьалхалера диинаташ 3) (нетронутый) хьедаза; ~ый лес хьеяза хьун 4)перен. хьалхалера, ~ая те́хника хьалхалера техника; ~ые нра́вы хьалхалера амалш первовосхожде́ниес спорт. дуьххьара хьалавãлар первовосходи́тель м спорт. дуьххьара хьалаваьлларг первого́док мдуьххьара шархо; (о животном) духхьара шо дерг первоисто́чник мхьалхара хьаст; изуче́ние маркси́зма-ленини́зма по ~аммарксизм-ленинизм хьалхарчу хьасташца Iамор первокла́ссни||км, ~цажхьалхарчу классерниг первокла́ссн||ый, -ая, -ое тоьлла, тоьлуш долу, ~ая те́хника тоьлуш йолу техника первоку́рсни||км, ~цажхьалхарчу курсерниг Первома́й мХьалхара май первома́йск||ий, -ая, -ое хьалхарчу майн; ~ая демонстра́ция Хьалхарчу майн демонстраци первонача́льн||ый, -ая, -ое 1) (исходный) хьалхра, дуьххьарлера; ~ый план дуьххьарлера план 2) (являющийся первым этапом чего-л., элементарный) юьхьанцара; ~ое обуче́ние юьхьанцара Iамор;~ые све́дения юьхьанцара хаамаш первоосно́важюьхьанцара бух первооткрыва́тель мюьхь йиллинарг первоочередно́й, -ая, -ое,первоочерёдный, -ая, -ое хьалхарчу могIарера первопричи́нажкоьрт[ер]а бахьана первопу́т||ок мкерла некъ; е́хать по ~ку керлачу лайн новкъа ваха перворазря́дни||км, ~цаж спорт. хьалхара разрядхо перворазря́дный, -ая, -ое хьалхарчу разрядан перворо́дствосдуьххьара бер дар первосо́ртный, -ая, -ое хьалхарчу сортера, тоьлуш долу первостепе́нн||ый, -ая, -ое хьалхарчу даржера, доккха маьIна долу; де́ло ~ой ва́жности доккха маьIна долу гIуллакх первотёлкаждуьхьарг пе́рв||ый, -ая, -ое 1. числ. хьалхара, юьххьера; ~ый класс хьалхара класс; в ~ые ме́сяцы го́дашеран хьалхарчу беттанашкахь; ~ого числа́ хьалхарчу дийнахь; в ~ом часу́ хьалхарчу сохьтехь;~ый секрета́рь(горкома и т. п.) хьалхара секретарь; ~ый в ми́ре дуьнен чохь хьалхара 2. в знач.сущ. ~оес(первое блюдо) хьалха юург; чтона ~ое? хьалха яа хIун ю? 3. прил. 1) (первоначальный) юьхьанцара; ~ое вре́мя юьхьанцара хан; ~ое впечатле́ние юьхьанцара битам 2) (лучший) хьалхара;~ый учени́к хьалхара дешархо пере= приставка,обозначающая 1) направление действия тIехула=, дехьа=, кхечухьа, напр.:пересе́сть кхечухьа хаа; 2) повторение действия юха=, напр.: перекрои́ть юхадара; переизда́ниеюхаарахецар 3) чрезмерность в действиитIех=, напр.: перевари́ть тIехкхехко 4) преодоление кIел=,напр.: переспо́рить къевсина кIелвита; переборо́ть всех массо а охьатоха 5) множество объектов– передается многократными глаголами,напр.: перелови́ть схьалеца; перестреля́ть гусе́йбедаш, топ етташ, яйа 6) деление пополам – передается лексически,напр.: переломи́ть кагдан 7) изменение направленности действия кхечуьнга, кхечухьа, напр: передове́рить кхечух тешна дита;переадресова́ть кхечухьа хьажо 8) протекание действия во времени передаётся лексически,напр.: перезимова́ть Iа даккха; 9) превращение даккха, дан, напр. переже́чь (дрова в уголь) кIора бан; перепла́вить юхалало 10) небольшую степень действия – передается лексически.,напр.:перекуси́ть хIума кхалла переадресова́тьсов., переадресо́вывать несов., что кхечухьа хьажо, ~ письмо́ кехат кхечухьа хьажо перебази́роватьсов., кого-что кхечухьа даккха (илидахьа) перебази́роватьсясов. кхечухьа дãла (илидаха)
|
|||
|