|
|||
Пәні: Фармакогнозия 1 страницаСтр 1 из 8Следующая ⇒ Пәні: Фармакогнозия Курс: 5
Өсімдік қоры бұл...// құрамында биологиялық белсенді заттар бар адам және жануар ағзасына әсер ететін д.ө.ш. Затын пайдалануға және емдік мақсатта қолданылатын өсімдіктер// дәрілік зат ретінде кептірілген түрде қолданылатын бүтін өсімдік немесе оның бөліктері// + Адамдардың материалды және рухани игілігі үшін қажетті технологияға енгізуге болатын өсімдіктердің кез-келген объектілері// өнеркәсіптің әр түрлі салаларында қолданылатын және белгілі бір аймақтарда өсетін өсімдіктер// сағақ пен жәен сағақсыз жинауға күрделі жапырақшалардың немесе кептірілген жаңадан жиналған жапырақтар. *** Дәрілік өсімдіктер дегеніміз...// +құрамында биологиялық белсенді заттар бар адам және жануар ағзасына әсер ететін д.ө.ш. Затын пайдалануға және емдік мақсатта қолданылатын өсімдіктер// дәрілік зат ретінде кептірілген түрде қолдаднылатын бүтін өсімдік немесе оның бөліктері// Д.Ө.Ш заттың көзі болып табылатын нормотивті құжжаттардың талаптарына сәйкес келетін дәрілік өсімдіктер// өнеркәсіптің әр түрлі салаларында қолданылатын және белгілі бір аймақтарда өсетін өсімдіктер// сағақ пен жәен сағақсыз жинауға күрделі жаппырақшалардың немесе кептірілген жаңадан жиналған жапырақтар. *** Дәрілік қортану проблемасының теориялық аспекті...// ДӨШ дайындауды тиімді ұйымдастыру мәселесі// табиғатты қорғау// медицинаға қажетті өсімдіктер әлемінің жанжақты қорлық мобилизациясы// + қортану теориясының жалпы жағдайы мен қортану аумағын бағалау әдістемесін құру// қорларды қорғау. *** Дәрілік өсімдіктердің шығымдылығын қандай әдіспен анықталады...// есептелінген бөлімшелер// модельді экземплярлар// проективті қаптау// + есептелінген алаңшалар, модельді экземплярлар, проективті жабу// модельді алаңшалар *** Шығымдылық...// дәрілік өсімдіктердің бос емес таралу аудан мәні// барлық таралу аудандарынан алынған дәрілік өсімдіктердің фитомасса мәні// + бос емес таралу ауданы 1 га – 10000 м2 алынған шикі фитомасса мәні // аудан өлшемінде өсетін өсімдік түрлерінің саны// бос емес таралу аудан өлшемінен алынған (1 га – 10000 м2) барлық өсімдіктердің фитомасса жалпы саны. *** ДӨШ жалпы биологиялық қоры – бұл...// бос емес таралу ауданы 1 га – 10000 м2 алынған шикі фитомасса мәні// бос емес таралу аудан өлшемінен алынған (1 га – 10000 м2) барлық өсімдіктердің фитомасса жалпы саны// + бір реттік эксплуатация таралымы кезінде алуға болатын дәрілік шикізаттардың жалпы мәні (кг) жыл сайынғы эксплуатация таралымы кезінде алуға болатын дәрілік шикізаттардың жалпы мәні (кг)// бір реттік эксплуатация таралымы кезінде алуға болатын дәрілік өсімдік шикізаттарының тауарлық экземпляр жалпы мәні. *** ДӨШ-ң эксплуатациялық қоры – бұл...// бос емес таралу ауданы 1 га – 10000 м2 алынған шикі фитомасса мәні// барлық таралу аудандарынан алынған дәрілік өсімдіктердің фитомасса мәні// бір реттік эксплуатация таралымы кезінде алуға болатын дәрілік шикізаттардың жалпы мәні (кг)// жыл сайынғы эксплуатация таралымы кезінде алуға болатын дәрілік шикізаттардың жалпы мәні (кг)// + бір реттік эксплуатация таралымы кезінде алуға болатын дәрілік өсімдік шикізаттарының тауарлық экземпляр жалпы мәні. *** «Модельді экземпляр» - бұл...// берілген дәрілік өсімдіктің белгілі шаруашылық типі үшін дәрілік өсімдіктердің эталонды тауарлық экземпляры// + белгілі нақты шаруашылық үшін таралым қалындығы үшін ДӨ орташа статикалық массасы бойынша тауарлық экземпляры// сыртқы түрі бойынша сипаттамасына максимальды нормативті құжатқа жақын зерттелетін ДӨ тауарлық экземпляры// сандық көрсеткіші бойынша сипаттамасына максимальды нормативті құжатқа жақын зерттелетін ДӨ тауарлық экземпляры// белгілі нақты шаруашылық таралу қалындығы үшін ДӨ сыртқы түрі және сандық көрсеткіші бойынша орташа статикалық тауарлық экземпляры. *** Илік заттар түзу қазтабанның қай жерінде орналасқан...// тамырында// бұтағында// негізгі тамырында// + түйнекті тамыршығында// тармақталған тамыршығында. *** Дайындау айналымы...// таралымның қалпына келу кезені// уақыт бірлігінде жиналған ДӨШ қоры мәні// белгілі дайындау жылында жиналған ДӨШ қор мәні// + қалпына келу кезен ұзақтығы мен дайындау жылы// шикізат өлшемінің айналым кезені. *** Шығымдылық модельді экземпляр әдісімен анықтау үшін...// + ағаш жемістері мен бұталары// төмен өсетін шөптер// тамыр мен тамырсабақтар үшін// жапырақтар// бұталар *** ДӨШ-ң жыл сайынғы дайындау мүмкіндік көлемі анықталады...// таралымның қалпына келу кезеніне бөлінген жалпы биологиялық және эксплуатациялық қор қосындысы// + дайындау айналымына бөлінген эксплуатациялық қор// таралымның қалпына келу кезеніне бөлінген жалпы биологиялық қор// эксплуатациялық қор мәні// дайындау айналымына көбейтілген эксплуатациялық қор мәні *** Дайындау айналымы – бұл...// таралымның толық қалпына келу кезеңі// дәрілік шикізат дайындаудың жыл сайынғы көлемі// + таралымның толық қалпына келу кезені плюс бір жыл// эксплуатациялық қор// таралымның толық қалпына келуді талап ететін егіс материалының саны *** Өсімдіктен алынатын дәрілік заттың клиникалық зерттеуінің бірінші фазасы...// + дәрілік затқа шыдамдылықты белгілеу мақсатында адамға зерттелетін затты енгізу. Науқастарға немесе ерікті сау адамдарда жүргізіледі, барлығы 10-25 адам// дәрілік затқа шыдамдылықты белгілеу мақсатында лобораториялық жануарға зерттелетін затты енгізу. Әртүрлі жануар түрлерінде жүргізіледі// дәрілік заттын фармакологиялық эффективтілігін белгілеу мақсатында адамға эерттелетін затты енгізу. Науқастарға немесе ерікті сау адамдарда жүргізіледі, барлығы 10-25 адам// дәрілік заттың фармакологиялық эффективтілігін белгілеу мақсатында лабораториялық жануарға эерттелетін затты енгізу. Әртүрлі жануар түрлерінде жүргізіледі// дәрілік заттардың фармакокинетикалық көрсеткіштерін белгілеу мақсатында науқас адамға зерттелетін затты енгізу. Ерікті адамдарға жүргізіледі. *** Өсімдіктен алынатын дәрілік заттың клиникалыққа дейінгі зерттеулер жүргізіледі...// дәрілік затқа шыдамдылықты белгілеу мақсатында адамға зерттелетін затты енгізу. Науқастарға немесе ерікті сау адамдарда жүргізіледі, барлығы 10-25 адам// + жануарларға жүргізілетін тәжірибеде сәйкес келетін модельді ауруларды емдеуін бекіту мақсатында лобораториялық жануарға зерттелетін затты енгізу// дәрілік заттын фармакологиялық эффективтілігін белгілеу мақсатында лабораториялық жануарға эерттелетін затты енгізу. Зерттеу үшін 2 ерекше әртүрлі жануар түрін алады// дәрілік заттын фармакологиялық эффективтілігін белгілеу мақсатында адамға эерттелетін затты енгізу. Науқастарға немесе ерікті сау адамдарда жүргізіледі, барлығы 10-25 адам// дәрілік заттардың фармакокинетикалық көрсеткіштерін белгілеу мақсатында науқас адамға зерттелетін затты енгізу. Ерікті адамдарға жүргізіледі. *** Эфирмайлы шикізатың кептірілуі…// кептіргіш шкафта 1000 С// кептіргіш шкафта 1200 С// кептіргіш шкафта 900 С// + кептіргіш шкафта 300-400 С немесе көленкеде// қалыпты жағдайда күн кезінде *** Дәріханалық түймедақ тұқымдасы…// + күрделігүлділер// ерінгүлділер// лалагүлділер// сарғалдақтар// алқалылар *** Бұрыш жалбыз жапырағының химиялық құрамы…// флавоноидтар// алкалоидтар// + эфир майлары// ащы гликозидтер сапониндер *** Бақ-бақ шикізатының қолданылуы…// іш жүргізетін// тонус көтеретін// + тәбет ашатын және ас қорытуға// жөтелге қарсы// қабынуға қарсы *** Инулинге Молиш реакциясының жүргізілуі…// + кесіндіге альфа нафтол және FeCl3 тамызғанда қызыл түс пайда болады // кесіндіге спиртті альфа-нафтол және 1-2 тамшы конц. Күкірт қышқылын тамызғанда күлгін түс пайда болады // кесіндіге 1-2 тамшы спиртті альфа-нафтол және 1-2 тамшы НСl тамызғанда,сары түс пайда болады // кесіндіге 1-2 тамшы альфа- нафтол және бірнеше тамшы HNO3 тамызғанда лимон-сары түс пайда болады// кесіндіге 1-2 тамшы тимол және 1-2 тамшы NaOH тамызғанда, шие-қызыл түс пайда болады *** Мыңжапырақ шикізатының анатомиялық құрылысы…// көпжасушалы,сүйелді,жай талшықтар,басты талшықтар және друздар// ірі өзектер,друздар,кразмалды дәндер// екі жақты талшықтар,2 қатарда 4 қабатта орналасқан 8 бөлінді жасушалар// + 4-6 жасушадан тұратын 4-7 жай жасушалы тіндер ,2 қатарда 4 қабаттан тұратын 8 бөлінді жасушалы бездер// аэренхима,кутикуламен жабылған эпидермис жасушасы *** Итмұрын жемісінің химиялық құрамы…// + С дәрумені, каротиноидтар// антрагликозидтер// иілік заттар// К дәрумені, каротиноидтар// алкалоидтар *** Mыңжапырақ шикізатының дәрілік қалыптары және медицинада қолданылуы…// тұрынды түрінде асқазан ішек ауруларында// жинақтар түрінде тыныштандырғыш зат ретінде// + асқорыту, қан тоқтатқыш және тәбет ашатын зат ретінде тұрынды, сұйық экстракт,ұнтақ түрінде// тері және зәр шығаратын зат ретінде , балалар практикасында диатезге қармы тұрынды түрінде// қайнатпа түрінде жүрек ауруларында қолданады *** Дәрілік шалфей өсімдігінен өндірілетін шикізат және тұқымдасы…// + Folium Salviae - шалфей жапырағы Salvia officinalis – дәрілік шалфей Lamiaceae – ерінгүлділер// Herba Salviae - шалфей шөбі Salvia officinalis – дәрілік шалфей Lamiaceae – ерінгүлділер// Fructus Salviae – шалфей жемістері Salvia officinalis – дәрілік шалфей Lamiaceae – ерінгүлділер// Semeni Salvieae – шалфей тұқымдары Salvia officinalis – дәрілік шалфей *** Дәрілік шалфейдің морфологиялық сипаттамасы…// көп жылдық шөптесін өсімдік.Сабағы цилиндр тәрізді,жапырақтары жұмыртқа тәрізді,қарама-қарсы орналасқан,гүлдері дара,жемісі-тұқым// +жартылай бұталы,сабағы төрт қырлы,жапырақтары ланцет тәрізді, қарама-қарсы орналасқан,жемісі-4 қырлы// екі жылдық шөптесін өсімдік,сабағы төрт қырлы,жапырақтары жұмыртқа тәрізді,қарама-қарсы орналасқан,жемісі жаңғақша// бұтақталған кішкене ағаш,жапырақтары ланцетті,гүлшоғыры шатырша,жемісі жаңғақ// көпжылдық бұталы өсімдік,сабағы төрт қырлы,жапырақтары теріс жұмыртқа тәрізді, жемісі, дәнек *** Дәрілік шалфей шикізатының химиялық құрамы…// Эфир майлары (ментол), дәрумендер// Эфир майлары (тимол), алкалоидтар// Эфир майлары, флаваноидтар, иілік заттары// + Эфир майлары (цинеол), кумариндер// Эфир майлары,шырыштар,камедтер *** Шалфейдің дәрілік қалыптары,медицинада қолданылуы…// қайнатпа, қантоқтатқыш зат ретінде// тұнба гипертонияда// + тұнба қабынуға қарсы және тамақты,ауыз қуысын шаю үшін,жоғарғы тыныс жолдары ауруларында сальвин препараты, жинақтар құрамында// қайнатпа,жинақ ретінде іш жүргізетін зат ретінде// қайнатпа,жинақ қармаушы зат ретінде *** С дәруменің ҚР МФ бойынша хроматографиялық жолмен анықтауда қолданылатын еріткіштер жүйесі…// 15% сірке қышқылы // 30% сірке қышқылы-су 1:2// + сірке қышқылы-ацетон- метанол-толуол (5:5:20:70) // бутанол – күкірт қышқылы- су (3:1:5) // метанол – сірке қышқылы- су (3:4:5) *** Хроматограммада С дәруменің анықтау үшін қолданылатын реактив…// ванилин// Фелинг реактиві// Юрашевский реактиві// + дихлорфенолиндофенолят натрия // аммиак *** С дәрумені табиғи көздері…// шайқұрай шөбі// қалақай жапырағы// + итмұрын жемісі// қара мендуана жапырағы// кәдімгі белладонна тамыры *** Кәдімгі емен шикізаты…// шөбі// + қабығы// тамыры// тамырсабағы// жемісі *** Кәдімгі белладонна шикізаты…// + жапырағы,шөбі, тамыры// тамыры,тамырсабағы// қабығы, жемісі// гүлі,жемісі// тамыры,гүлі *** Атропин алкалоиды қай өсімдіктен алынады…// кәдімгі бөріқарақат// +кәдімгі белладонна// дәрілік шалфей// қосүйлі қалақай// шілтер жапырақты шайқурай *** Алтей тамырының негізгі әсер етуші заттарына жатады…// алкалоидтар, кумариндер// дәрумендер, органикалық қышқылдар// иілік заттар, илік заттар// каротиноидтар, кумариндер// + шырыштар, крахмал, пектинді заттар *** Шикізатты жинау кезінде маңызды шарт…// құрғақ ауа райы// өсімдікті зақымдамай жинау// + өсімдікті құрамында ББЗ ең көп мөлшерде болған кезінде жинау// ауа райы ашық // ашық ауа райында, шық кепкенде *** Бұрыш жалбыз шикізатының дәрілік қалыптары және медицинада қолданылуы…// + ішек - қарын жолдарының спазмдарында - жинақтар және шайлар // іш жүргізетін – таблеткалар// жөтелге қарсы – сироп// қабынуға қарсы – жағылма және тамшылар// өт айдайтын – капсулалар *** Шай шикізатының латын, қазақ тілдерінде атаулары…// Folium Camelliae – шай жапырағы Camellia chinensis – қытай шайы Theaceae – шайлар// Fructus Theae – шай жемістері Thea chinensis – қытай шайы Theaceae – шайлар// + Folium Theae – шай жапырағы Thea chinensis – қытай шайы Theaceae – шайлар// Flos Camelliae – шай гүлдері Camellia sinensis – қытай шайы Camelliaceae – шайлар// Herbae Theae – шай шөбі Thea chinensis – қытай шайы Theaceae – шайлар *** Қабық шикізатын жинау кезені…// жазда гүлдеу кезенінде// жемістердің толық пісіп жеткен кезінде// +ерте көктемде, шырын жүрген кезде// бұршіктердін жарылуы кезенінде// күзде, жапырақ түскен кезде *** Итмұрын жемісі қай типке жатады…// бірдәнекті жеміс// тұқым// шырынды жеміс// + жалған жеміс// көп дәнекті жеміс *** Шайдың химиялық құрамы…// илік заттар, сапониндер, флавоноидтар// катехиндер, алкалоидтар, флавоноидтар, С, В, К дәрумендері // стероидты сапониндер, майлар, илік заттар// + алкалоид- кофеин, катехиндер, антрацен туындылары, флавоноидтар// С, В, К дәрумендері, эфир майлары, шайырлар *** Шайдың қолданылуы…// + организмнің тонусын күшейтетін зат ретінде// тұтқырлаушы және жара жазатын зат ретінде// іш айдайтын және гипотензивті зат ретінде// қақырық түсіретін зат ретінде // зәр айдайтын,ірінді жараларды емдейтін зат ретінде *** Дәрумендер деп нені айтады…// циклопентанпергидрофенантрен туындыларының агликоны// + химиялық құрылымы жағынан әр түрлі болып келетін органикалық қосылыстарды атайды// хош иісті заттар, терпеноидтарға тән органикалық қосылыстардың әртүрлі кластары// фенолды қосылыстар, негізінде дифенилпропан қанқасы бар// құрамында азоты бар органикалық қосылыстар *** Жүрек гликозидтері деп нені айтады…// құрамында стероидты сақинасы бар гликозидтер// құрамында 5-6 мүшелі лактон сақинасы бар гликозидтер// құрамында қаннтары бар гликозидтер// құрамында фенол сақинасы бар қосылыстар// + құрамында қанықпаған 5-6 мүшелі лактон сақинасы бар гликозидтер *** Жасушаның қай компоненттері крахмал мен генетикалық байланыста болады…// ядро, хромосомалар// цитоплазма, гиалоплазма// лизосомалар, Гольджи аппараты// митохондриялар, рибосомдар// + хлоропласттар, лейкопласттар *** Жүрек гликозидтерінің физика-химиялық қасиеттері...// органикалық еріткіштерде ерімейді. Түссіз,дәмі ашты, гидролизге ұшырамайды// бейорганикалық еріткіштерде жақсы ериді, гидролизденеді// +түссіз, иіссіз, дәмі ашты,спирте оңай ериді, гидролизденеді// ашық –сары түсті, органикалық еріткіштерде оңай ериді, иіссіз, дәмі ашты// жүпар иісті, дәмі ашты, спирте оңай ериді *** Келлер-Келиани реакциясымен жүрек гликозидтерінің қай бөлігін анықтайды…// 5 - мүшелі лактон сақинасын// стероидтық сақинаны // 6 - мүшелі лактон сақинасын// жай қанттарды// + дезоксиқанттарды *** Антрацентуындыларына гистохимиялық реакция қай реактивпен өтеді …// темір тұздарымен// сурьма хлоридімен// сафранинмен// аммиакпен// + микросублимация арқылы натрий гидроксидімен *** Гистохимиялық реакцияның ең маңызды көрсеткіші…// сезгіштігі // реакцияның жылдамдығы// + спецификалығы// талғағыштығы// реагенттің қол жетімділігі *** Шырышқа реакцияны көрсетіңіз…// + спирте тұнбаға түсуі және суда ісінуі// натрий тиосульфатымен// судан 111 реактивімен// Молиш реакциясы// фенилгидразинымен *** Жаңа жиналған шырынымен Асқазан жарасын емдейтің өсімдікті атаңыз…// + Plantago major// Linum usitatissimum// Althaea officinalis// Tussilago farfara// Tilia cordata *** Кәдімгі жұмыршақтың шикізаты…// жапырағы// гүлі// тамыры// + шөбі // тамырсабағы *** Жалаң мия өсімдігінің мекені …// Альпы луга// Тундра және ормандытундра// қылқан жапырақты ормандар// + степи и полустепи// Пустыни и полупустыни *** Неліктен жалбызтікен тамырынан тұрындыны мұздай суда тұндыру арқылы алады…// + ыстық сумен тұндыру кезінде көп крахмал бөлінеді,ол қалыпты тез бүлдіреді// шырыш тез бөлінеді// себебі қалыпта бөтен иіс пайда болмайды// ыстық сумен тұндырғанда ащы дәм пайда болады// мұздай су желе пайда болуына жол бермейді *** Түзу қазтабан өсімдігінің қай бөлігінде илік заттар жиналады…// тамырсабағында// шөбінде// жемісінде// +жапырағында// түйнегінде *** Безшелер мен безді түктер тіндердің қай тобына жатады…// Механиқалық// жабынды// + бөліп шығаратың// негізгі// өткізгіш *** Крахмал қай моносахаридке дейін ыдырайды…// фруктоза // галактоза// +глюкоза// арабиноза// манноза *** Антрагликозидтер микросублимациясы қалай жүргізіледі…// ұсақталған шикізатты бюкске салып тек 60о С температурада кыздырады// ұсақталған шикізатты тигельге с алып жағады, күлге NaOH қосқанда сары түс пайда болады// +екі заттық шыны арасына ұсақталған шикізатты салып қыздырады. Жоғарғы шыныда пайда болған сублиматқа натрий гидроксидің қосады, қызыл түс пайда болады// заттық шыныға шикізат ұнтағын салып үстіне 1 тамшы хлоралгидрат қосады, микроскопта қарағанда антрогликозидтер кристалдары көрінеді// екі заттық шыны арасына ұсақталған шикізатты салып қыздырады. Жоғарғы шыныда пайда болған сублиматқа тұз қышқылын қосады, қызыл түс пайда болады *** Долана өсімдігінің морфологиялық сипаттамасы…// ағаш, бұтақтары қан-қызыл немесе алқызыл, жапырақтары жұмыртқа тәрізді,сағақсыз, 3-7 жапырақшалы,қарама-қарсы орналасқан,жемістері 3-4 сүйекті// +ағаш немесе бұта,қан-қызыл түсті, тікенекті, жапырақтары кезектесіп орналасқан,сағақты,теріс жұмыртқа тәрізді,жемісі 2-5 сүйекті// көпжылдық шөптесін өсімдік, жапырағы сағақты,қарама-қарсы орналасқан,жапырағы жұмыртқа тәрізді,гүлшоғыры қоршалған,жемісі шырынды, сүйекті// екі жылдық бұтақты өсімдік, қоңыр түсті,жапырақтары ланцет тәрізді,жапырақтары қарама-қарсы орналасқан,гүлшоғыры өрілген// ағаш, бұтағы тікенекті, қызыл немесе сүр түсті,жапырағы ланцет тәрізді, сағақсыз, қарама қарсы орналасқан, жемісі шырынды *** Долана қай тұқымдасқа жатады…// + раушангүлділер// күрделігүлділер// ерінгүлділер// шатыршалар// бұршақтылар *** Долана шикізатының химиялық құрамы…// ұштерпенді сапониндер, эфир майы// алколоидтар, илік заттар// + флавоноидтар – гиперозид, витексин, ұштерпенді сапониндер// лигнандар, шырыштар// қаныққан майлар, инулин *** Долана шикізатының препараттары…// тұрынды, тұндырма, кұрғақ экстракт// +сұйық экстракт, кардиовален,тұндырма// карвалол, кордиамин,жинақ// қайнатпа,сұйық экстракт,карвалол// таблеткалар,тұнба,кұрғақ экстракт *** Долана препараттарының қолданылуы…// қан тоқтататын зат ретінде// зәр айдайтын зат ретінде// бауыр,бүйрек ауруларында// + жүрек ауруларында- аритмия,гипертония// қақырық түсіретін зат ретінде *** ДӨШ негіділігін (өзі екендігін) неге сай келуіне байланысты айтады…// сандық көрсеткіштерге// сақтау мерзіміне // дайындау мерзіміне// негізгі әсер етуіне// + шикізат өзінің атауына *** Жапырақтар деп фармацевтикалық практикада нені айтады…// өркеннің бүйірлік құрылымдық бөлігі//
|
|||
|