|
|||
Паміж 1300 і 1316 года.. Канец ХІV ст. ⇐ ПредыдущаяСтр 2 из 2 1186 год. Заснавана Лівонскае (Рыжскае) біскупства, якое моцна паўплывала на рэлігійную сітуацыю і на суседніх беларускіх земляў. Першым біскупам часткі беларускіх і літоўскіх земляў быў прызначаны Хрысціян, катэдра якога, відаць, таксама размяшчалася ў Наваградку. Святы Пасад выдаў прывілей на падпарадкаванне новаўтворанага біскупства непасрэдна папу. Такім чынам, яно атрымала правы арцыбіскупства. Паміж 1300 і 1316 года. Заснавана праваслаўная Літоўская мітраполія са сталіцай у Наваградку, падпарадкаваная Канстанцінопаля. У ХІV ст. развіццё хрысціянства заходняга абраду на Беларусі запаволілася, але не спынілася цалкам. Вялікія князі Альгерд і Кейстут, якія кіравалі разам (1345-1377 гг.) Не чынілі перашкод каталіцтва. Адзін з сыноў Кейстута прыняў каталіцтва. Да таго ж часу паданне адносіць прыбыццё ў Вільню манахаў-францысканцаў і мучаніцкую смерць 14-ці з іх. Канец ХІV ст. Адбыўся падзел улады паміж Вітаўтам і Ягайлам. У 1385 г. быў заключаны палітычны саюз Польшчы і ВКЛ - Крэўская унія. Ён прадугледжваў шлюб Ягайлы з польскай каралеўнай і каранаванне яго каралём Польшчы. Узамен Ягайла абяцаў прыняць хрышчэнне лацінскага абраду і ахрысціць паганцаў у ВКЛ. У 1386 г. ён ахрысціўся пад імем Уладзіслаў і быў каранаваны, даўшы пачатак каралеўскай дынастыі Ягайлавічаў (Ягелонаў). Пры Вітаўту і Ягайлу ў сённяшніх межах Беларусі было збудавана каля 20 касцёлаў. Вітаўт у 1386 г. дабіўся ад Апостальскай Сталіцы ўзнаўлення прывілею, дадзенага Міндоўгу, на непасрэднае падпарадкаванне каталіцкага Касцёла ВКЛ Рыму.ХV в.Далейшы якасны і колькасны рост каталіцкага Касцёла ў Літве-Беларусі. У канцы стагоддзя налічвалася ўжо каля 150 парафій. Расла колькасць манастыроў. ХVІ ст. У 20-я гады ў Вялікае Княства Літоўскае пачало пранікаць пратэстанцтва, якое да сярэдзіны стагоддзя ўмацавала свае пазіцыі. У 1569 г. ВКЛ і Польшча заключылі Люблінскую унію. Да барацьбы з пратэстантамі далучыліся езуіты, якія пачалі ствараць свае калегіі. Езуіты заснавалі два універсітэцкія цэнтры - Віленскую (1579-1773 гг.) І Полацкую (1812-1820 гг.) Езуіцкія акадэміі. У 1596 г. у Берасці была абвешчана царкоўная унія, да якой далучылася большасць праваслаўнага насельніцтва Літвы-Беларусі. Пачатак ХVІІ ст. Пачалося актыўнае будаўніцтва храмаў і манастыроў. Стагоддзе адзначылася мучаніцкай смерцю ў Віцебску Язафата Кунцэвіча (1623 г.), які пазней быў далучаны да ліку святых. У 1720 г. былі пастаўленыя асобныя каталіцкія біскупы для ўсходняй Беларусі - у Магілёве, Мсціслаўлі і Оршы. Каля 80% насельніцтва краіны былі уніятамі, а каля 15% - каталікамі. На землях Беларусі было каля 240 рыма-каталіцкіх парафій, да якіх належала каля 430 тыс. Вернікаў. У 1773 г. Кацярына ІІ без згоды Апостальскай Сталіцы стварыла Беларускую епархію. У выніку доўгіх перамоваў у 1783 г. было ўтворана Магілёўскае арцыбіскупства, якому падпарадкоўваліся каталіцкія дыяцэзіі і каталікі ўсёй Расійскай імперыі. У 1798 г. узнікла Мінская дыяцэзія.
Пасля рэвалюцыі 1905 г. адбылося пэўнае ажыўленне ў дзейнасці каталіцкага Касцёла, былі адроджаны асобныя парафіі. У 1917 г. адноўлена Менская дыяцэзія. Але з 20-х гадоў у сувязі са зменай рэлігійнай палітыкі савецкіх уладаў і падзелам Беларусі паміж Польшчай і Расіяй (Рыжская дамова 1921 г.) дзейнасць і Магілёўскага арцыбіскупства, і Мінскага біскупства была амаль цалкам паралізаваная. У 1923 г. быў асуджаны і рэпрэсаваны арцыбіскуп Я.Цепляк. У 1926-1936 гг. функцыі кіраўніка Магілёўскага арцыбіскупства выконваў П. Э. Невё. У 1921 г. быў арыштаваны і змушаны выехаць у знаходзiцца пад Польшчай заходнюю частку Беларусі мінскі біскуп Зыгмунт Лазінскі, які затым узначаліў Пінскай дыяцэзіі, новастворанай на аснове заходняй часткі Мінскай. Хваля рэпрэсіяў супраць каталіцкага Касцёла і духавенства ў БССР дасягнула піку ў 1939 г., калі былі зачыненыя амаль усе храмы, а ў дзесяці фармальна не зачыненых не было ніводнага святара. Вялікая колькасць святароў было фізічна знішчана. У Заходняй Беларусі святары таксама падвяргаліся пераследам. Беларуская мова вынішчалася з рэлігійнай сферы. Падчас Другой сусветнай вайны ў акупаванай немцамі Беларусі адбылося частковае адраджэнне каталіцкага Касцёла, але адразу ж пасля вайны рэпрэсіі распачаліся з новай сілай. Пасля смерці Сталіна пераслед католікаў крыху аслаб, аднак не спыніўся. Але нават у такіх умовах пакрысе аднаўлялася рэлігійнае жыццё. 25 ліпеня 1989 г. Апостальская Сталіца менавала Тадэвуша Кандрусевіча і прызначыла яго Апостальскім Адміністратарам Мінскай дыяцэзіі для католікаў Беларусі. У Гродне адкрылася Вышэйшая духоўная семінарыя. 13 красавіка 1991 г. Апостальскай Сталіцай біскуп Тадэвуш Кандрусевіч быў прызначаны арцыбіскупам, Апостальскім Адміністратарам для каталікоў лацінскага абраду еўрапейскай часткі Расіі з сядзібаю ў Маскве. У той жа дзень менаваны два біскупы: Казімір Свёнтэк, які быў прызначаны Мітрапалітам новастворанай Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі і Апостальскім Адміністратарам адноўленай Пінскай дыяцэзіі, і Аляксандр Кашкевіч, прызначаны ардынарыем Гродзенскай дыяцэзіі. 5 ліпеня 1992 г. Створана мітрапалітальная камісія па перакладзе літургічных тэкстаў і рэлігійнай літаратуры на беларускую мову, дзякуючы якой ужо падрыхтаваны да выдання асноўныя літургічныя тэксты і шэраг іншых матэрыялаў. 18 мая 1994 г. Апостальская Сталіца прызначыў Апостальскім нунцыем для католікаў Беларусі арцыбіскупа Агостыно Маркетто, а 26 лістапада назваў Казіміра Свёнтка кардыналам. 15 красавіка 1996 г. Апостальскім нунцыем у Беларусі быў прызначаны арцыбіскуп Дамінік Грушоўскі. 1994 г. пачаў выдавацца каталіцкія часопісы «Дыялог» (Пінская дыяцэзія) і «Ave Maria» (Мінска-Магілёўская архідыяцэзія). У 1995 г. з'явіліся першыя нумары квартальніка «Наша вера» і штомесячнага інфармацыйнага бюлетэня «Каталіцкія навіны». 1998-1999 гг. Святы Пасад назваў біскупы для Гродзенскай і Пінскай дыяцэзій, а таксама для Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі. 29 верасня 1998 г. У Гродзенскай катэдры адбылася кансэкрацыя дапаможнага біскупа Антонія Дзям'янкі.
30 верасня 2000 г. Завяршыў сваю працу Сінод Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі, Віцебскай і Пінскай дыяцэзій - першы Сінод за ўсе пасляваенныя гады. Сінод выпрацаваў Статуты Касцёла па ўсіх галоўных накірунках дзейнасці. Расце колькасць парафій і вернікаў, рэстаўруюцца і будуюцца новыя касцёлы. Беларуская мова паступова становіцца моваю рэлігійнага жыцця католікаў. 13 мая 2002 г. Зарэгістраваны квартальны рэлігійны часопіс для дзяцей «Маленькі Рыцар Беззаганнай». 21 жніўня 2004 г. кардыналу Казіміру Свёнтку, Арцыбіскупу Мінска-Магілёўскаму, прадстаўлены выдаўцамі на беларускай мове "Рымскі імша", які з'яўляецца асноўнай літургічнай кнігай для службы Найсвяцейшай Эўхарыстыі. З гэтай нагоды ў спецыяльным лісце ад 27 кастрычніка Святы Айцец Ян Павел ІІ выказаў Яго Эмінэнцыі кардыналу падзяку. Гэта першае ў гісторыі выданне зацверджанага "Рымскага імша" па-беларуску і першае выданне трэцяй яго рэдакцыі на нацыянальнай мове. 15 верасня 2004 г. Святы Айцец прызначыў Апостальскім нунцыем у Беларусі монсіньёр Марціна Відавіча (Martin Vidovic), афіцыяла Дзяржаўнага сакратарыяту, адначасова ўзвёўшы яго на тытулярны пасад Ноны на пасадзе арцыбіскупа. 21 студзеня новаабраны нунцый прыбыў у Мінск. 27 верасня 2004 г. Святы Айцец Ян Павел ІІ уручыў кардыналу Казіміру Свёнтку, Арцыбіскупу Мінска-Магілёўскаму, спецыяльную ўзнагароду "Fidei testis" (сведка веры), прысуджаны Інстытутам Паўла VI у г. Брэшыя (Італія).
14 снежня 2004 г. папа Ян Павел II прызначыў дапаможным біскупам для Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі Яго Эксцэленцыю Антонія Дзям'янку, тытулярнага біскупа Лесві, вызваліўшы яго ад выканання абавязкаў дапаможнага біскупа Гродзенскай дыяцэзіі.
2 красавіку 2005 г. у Рыме а 21:37 па еўрапейскаму часу адышоў у вечнасць Папа Ян Павел ІІ. Падчас святой Імшы за супакой яго душы перад 130 тысячамі вернікаў і шматлікімі прадстаўнікамі ўладаў кардынал саду назваў Яна Паўла II «вялікім», як называюць толькі святых пантыфікаў. Раніцай 8 красавіка адбылася пахавальная святая Імша і апоўдні труну з целам Яна Паўла II паклалі ў крыпту базылікі св. Пятра, у якой і 2000 знаходзілася магіла Іаана ХХІІІ, перанесеная ў базыліку пасля яго беатыфікацыі. Згодна з апошняй волі, Ян Павел пахаваны ў зямлі, без саркафага. Служэнне Папы Яна Паўла II, якое доўжылася больш чым 26 гадоў, стала ў Каталіцкім Касцёле самым працяглым пантыфікату XX стагоддзя і трэцім па працягласці ў гісторыі Каталіцкага Касцёла. Гэты пантыфікат быў адначасова найбольш плённым і ў іншых аспектах (напрыклад, па колькасці папскіх замежных пілігрымак - 104 і наведаных падчас іх краінаў - 129). Было апублікавана 14 Папскіх энцыклікі. Падчас пантыфікату Яна Паўла II было праведзена 148 Беатыфікацыйны працэсаў і 51 кананізацыйны працэс (абвешчана 1343 благаслаўлёных і 482 святых). Ён быў першым за апошнія 455 гадоў наступніка св. Пятра ня італьянскага паходжання і першым Папам-славянінам.
10 снежня 2005 г. у мінскім архікатэдральным касцёле Імя Найсвяцейшай Панны Марыі адбылося асвячэнне рэканструяванага алтара і новых органаў, а таксама каранацыя абраза Імя Марыі Беззаганнага Зачацця, асвечаны Слугой Божым Янам Паўлам ІІ і падоранай ім нашаму касцёлу. Урачыстую святую Імшу цэлебраваў арцыбіскуп Мітрапаліт Мінска-Магілёўскі кардынал Казімір Свёнтэк разам з усімі беларускімі біскупамі, прадстаўніком епіскапату Аўстрыі і шматлікімі святарамі з розных дыяцэзій Беларусі.
Гэта падзея азнаменавала завяршэнне значнага этапа ў адраджэнні галоўнай каталіцкай святыні Беларусі.
5 ліпеня 2006 г. вернікам было вернута будынак старажытнай (з ХІV ст.) У Мінску каталіцкай святыні - касцёла Найсвяцейшай Тройцы (святога Роха) на Залатой Горцы. Адбылася гістарычная падзея, якога мінскія каталікі чакалі пятнаццаць гадоў. Гэта падзея азнаменавала завяршэнне значнага этапа ў адраджэнні галоўнай каталіцкай святыні Беларусі.
29-30 лістапада 2006 г. Святы Айцец Бэнэдыкт XVI наведаў Турцыю і сустрэўся з праваслаўным Канстанцінопальскім Патрыярхам Варфаламеем ІІ. Гэта важная падзея ў развіцці экуменічнага дыялогу завяршылася прыняццем сумеснай дэкларацыі.
магчымасць сустрэцца з праваслаўным Мітрапалітам 4-16 чэрвеня 2007 г. у Мінску прайшла 35-я сустрэча Генеральных сакратароў канферэнцый каталіцкіх біскупаў Еўропы «Міграцыя - вынік для Еўропы». Яго ўдзельнікі таксама мелі Мінскім і Слуцкім Філарэтам, Патрыяршым Экзархам усяе Беларусі, служылі святыя Імшы ў розных парафіях Мінска і змаглі бліжэй пазнаёміцца з жыццём вернікаў і становішчам Каталіцкага Касцёла ў Беларусі.
Дэвізам тэлемосту сталі словы «Еўропа і Амерыка разам для пабудовы цывілізацыі любові».
6 сакавіка 2008 г. адбылася сустрэча Святога Айца і Сусветнага Патрыярха, якая стала яшчэ адным крокам на шляху да хрысціянскага адзінства. Іерархі разам маліліся ў капліцы ў Апостальскім палацы Ватыкана.
Мінска-Магілёўская архідыяцэзія атрымала 7 рэліквій благаслаўлёнага кс Міхала Сапоцькі, беатыфікацыя якога адбылася 28 верасня 2008 г у Беластоку (Польшча). Рэліквіі былі перададзены ў тыя парафіі архідыяцэзіі, з якімі было звязана жыццё і дзейнасць благаслаўлёнага: мінская архікатэдра, магілёўская архікатэдра, парафія ў Забрэззі, парафія святога Юзафа ў Валожыне, парафія ў Лебедзеве, парафія ў Барысаве, парафія ў Бабруйску.
У лютым 2009 г. выйшаў першы пераклад на беларускую мову Дакументаў ІІ Ватыканскага Сабору, здзейснены Секцыяй па перакладзе літургічных тэкстаў і афіцыйных дакументаў Касцёла пры ККББ па ініцыятыве і падтрымцы Мітрапаліта Мінска-Магілёўскага арцыбіскупа Тадэвуша Кандрусевіча.
27 красавіка 2009 г. Святы Айцец Бэнэдыкт XVI удзяліў аўдыенцыю Прэзідэнту Рэспублікі Беларусь Аляксандру Лукашэнку.
4-5 ліпеня 2009 г. у Тракелях (Гродзенская епархія) прайшлі ўрачыстасці з нагоды каранацыі абраза Маці Божай Тракельскай. Папскія кароны на цудоўны абраз былі ўскладзены кардыналам Казімірам Свёнткам.
4 жніўня 2009 г. у мінскім храме святых Сымона і Алены прайшла першая агульнабеларуская сустрэча святароў.
22 жніўня 2009 г. у Браславе (Віцебская дыяцэзія) арцыбіскуп Кёльнскі кардынал Ёахім Майснер здзейсніў каранацыю папскімі каронамі цудатворнага абраза Маці Божай Валадаркі Азёраў.
10 кастрычніка 2009 г. — кансэкрацыя касцёла Езуса Міласэрнага ў Віцебску, першай за амаль 125 гадоў рыма-каталіцкай святыні ў гэтым горадзе. Цырымонію асвячэння ўзначаліў Апостальскі Нунцый у Беларусі арцыбіскуп Марцін Відавіч.
21 кастрычніка 2009 г. кардынал Казімір Свёнтэк, адзін з найстарэйшых іерархаў у свеце, адзначыў 95-годдзе.
25 кастрычніка 2009 г. - Мітрапаліт Тадэвуш Кандрусевіч прыняты ў шэрагі Мальтыйскага Ордэна.
8-10 лістапада 2009 г. Беларусь па запрашэнні Мітрапаліта Мінскага і Слуцкага Філарэта, Патрыяршага Экзарха ўсяе Беларусі, наведаў з візітам кардынал Вальтэр Каспер, старшыня Папскай рады садзейнічання хрысціянскаму адзінству. У межах візіту ватыканскі іерарх асвяціў новыя стацыі ў мінскім архікафедральным саборы, прыняў удзел у канферэнцыі, прысвечанай хрысціянска-юдэйскаму дыялогу, і сустрэўся з прэзідэнтам Беларусі Аляксандрам Лукашэнкам.
11-17 снежня 2009 г. - трэці візіт АD limina біскупаў з Беларусі ў Апостальскую Сталіцу. Аўдыенцыю беларускім іерархам Святы Айцец удзяліў 17 снежня.
|
|||
|