Главная Контакты Случайная статья Автоматизация Антропология Археология Архитектура Биология Ботаника Бухгалтерия Военная наука Генетика География Геология Демография Деревообработка Журналистика Зоология Изобретательство Информатика Искусство История Кинематография Компьютеризация Косметика Кулинария Культура Лексикология Лингвистика Литература Логика Маркетинг Математика Материаловедение Медицина Менеджмент Металлургия Метрология Механика Музыка Науковедение Образование Охрана Труда Педагогика Полиграфия Политология Право Предпринимательство Приборостроение Программирование Производство Промышленность Психология Радиосвязь Религия Риторика Социология Спорт Стандартизация Статистика Строительство Технологии Торговля Транспорт Фармакология Физика Физиология Философия Финансы Химия Хозяйство Черчение Экология Экономика Электроника Электротехника Энергетика
	лттық парктер. Тест тапсырмалары. Есептер. Төмендегі есепті қолдана отырып, сұрақтың жауабын табамыз?. азақстанның «Қызыл кітабының» соңғы басылымы қашан жарық көрді ⇐ ПредыдущаяСтр 5 из 5 Ұлттық парктер
	Алтынемел
	Баянауыл
	Бурабай
	Іле Алатауы
	Қарқаралы
	Қатон Қарағай
	Көкшетау
	Шарын

13 – апта

1.Топырақ жамылғысының дегградациялануына әкелетін әлеуметтік – экономикалық факторларды атаңыз?

2.Төмендегі «топырақ эрозиясы» кестесін толтырыңыз:

14 – апта

1. Құрлықтар бойынша «Үшінші әлем» елдері тізімін жазу.

2. «Үшінші әлем» елдеріндегі халық саны мен оның жастық құрылымдарын анықтау.

3.Африка континенті жағдайында халықтың тіршілігіндегі негізгі адаптациялары қандай?

4.Мешеу елдерде неліктен өлім көрсеткіші балалар арасында жоғары?

5.«Соғыстар және лаңкестік: экологиялық зардаптары» тақырыбына баяндама дайындаңыз.

15 – апта

1. ҚР-сының экологиялық жағдайын кескін картаға бейнелеңіз?

2.Арал теңізінің ауданының тартылу процесін 1960 жылдан бастап кезеңдер бойынша кестеге түсіріңіз?

3. ҚР – сында жерасты және жерүсті ядролық сынақ жүргізілген жерлерді атап, оларды кескін картада көрсетіңіз.

4. Табиғатты ұтымды пайдалану, аз қалдықты және қалдықсыз технологиялар түсініктеріне анықтама беріңіз.

Тест тапсырмалары

1 – апта

1.Синэкология дегеніміз не?

А) түрлер экологиясы

B) адамдар экологиясы

 C) популяциялық экологиясы

 D) микроорганизмдер экологиясы

E) биоценоз экологиясы

2. Экологиялық ойлаудың қазіргі кездегі мәні:

 А) Экономикалық пайданы азайтып, табиғи байлықты қажетті мөлшерде ғана пайдалану

B) Тіршілікті қамтамасыз ету

С) Қоршаған ортаны жақсарту

D) Табиғатты пайдалана отырып, байлықты көбейту

Е) Жан-жануарларды көбейту

3. « Табиғатта барлығы бір-бірімен байланысты – табиғат барлығынан жақсы біледі » - заңын кім ашты?

А) Олли 

B) Либих     

C) Зюсс   

D) Шварц  

E)Коммонер

4. Жеке ағзалардың қоршаған ортамен өзара қарым – қатынасын зерттейтін экологияның бір бөлігі:

А) Геоэкология    

B) Демэкология     

C) Жалпы экология

D) Биологиялық экология      

E)Аутэкология

5. Ортаның фитогендік биотикалық факторына мыналар жатады:

А) Адамзат             

B) Вирустар мен бактериялар 

C) Жан – жануарлар

D) Қоршаған орта   

E)Жасыл өсімдіктер

6. Периодсыз ықпал ететін факторлар :

А) Суда еріген газ құрамы  

B) Жыл мезгілдерінің ауысуы, жердің айналуы

C) Ылғалдық, жауын – шашын, температура

D) Күн көзі сәулесінің жарықтандыру құбылыстары

E)Стихиялық құбылыстар, өнеркәсіп сарқынды суларының құрамы

7. Өте жарыққа төзбейтін, тек көлеңкеде өсетін өсімдіктер:

А) мезофиттер     

B) склерофиттер  

C) ксерофиттер

D) гелиофиттер   

E) сциофиттер

8. Қайсысы климаттық факторға жатады?

А) тығыздық  

B) сутекті орта  

C) механикалық құрам

D) сулы ортаның тұздылығы  

E)атмосфералық қысым

9. Экологиялық факторлар жіктеледі:

А) Экологиялық және экологиялық емес

B) Биологиялық және химиялық

C) Факторлы және факторсыз   

D) Биогенездық және абиогенездық

E)Биотикалық, абиотикалық және антропогендік

10. Ағза тікелей немесе жанама әсер етуші өлі табиғаттың компоненттері мен құрылыстары қалай аталады?

А) Экологиялық факторлар    

B) Шектеуші факторлар

C) Биотикалық факторлар        

D) Антропогендік факторлар

E)Абиотикалық факторлар

2 – апта

1. Толеранттық заңы қашан ашылды?

А)1913ж     

B)1713ж.    

C)1885ж.   

D)1745ж     

E)1813ж.

2. Ортаның микрогендік биотикалық факторларына мыналар жатады:

А) Қоршаған орта 

B) Жасыл өсімдіктер 

C) Жан - жануарлар

D) Адамзат            

E)Микробтар мен вирустар

3. Тірі организмдердің экстремальды түрлерінің температураға шыдамдылығы не деп 

аталады?

А) стенотермді  

B) эвригалилі 

C) эврифагты 

D) стеногалилі  

E)эвритерімді

4. Бір түрдің денесінде тіршілік ететін әр түрге жататын ағзалар тобы

А) симбиоз  

B) сукцессия  

C) иерархия  

D) мутация    

E)консорция

5. Бейорганикалық заттарды органикалық затқа айналдыра алатын автотрофты организмдер:

А) редуценттер     

B) сапрофиттер  

C) консументтер

D) капрофиттер     

E)продуценттер

6. Өлі өсімдіктер мен жануарларды пайдаға жарататын организмдер:

А) гетеротрофтар       B) автотрофты

C) сапрофитті            D) детритофагты       E) сапрофагтар

7. Продуценттер немесе өндірушілерге мыналар жатады:

А) жануарлар               B) паразиттер

C) саңырауқұлақтар    D) микроағзалар       E)жасыл өсімдіктер

8. Организмдердің бейімделуінің келесі түрлері бар:

А) Тек морфологиялық түрі жатады 

B) Этологиялық түрінің қосындылары

C) Организмдердің физиологиялық түрі 

D) Организмдердің құқылық қасиеттері

E)Морфологиялық, этологиялық, физиологиялық

9. Құрлық организмдері үшін шектеуші фактор :

А) Ылғалдылық және тағам.

B) Температура, өсімдіктер үшін минерал қоры элементтерінің болуы.

C) Радиация.           

D) Жарық пен радиация.

E)Температура, су, тағам, өсімдіктер үшін топырақта биогенді элементтердің болуы.

10. Толеранттылығы кең диапазонды организмдердің аталуы:

А) Стенобионттар, табиғатта кездеспейді.

B) Эврибионттар, олар табиғатта сирек кездеседі.

C) Мезопотенттілер.   

D) Полипотенттілер.

E)Эврибионттар, олар табиғатта кең таралған.

3 – апта

1. Белгілі уақыт кезеңінде құрып кеткен жеке таралым мөлшері қалай аталады?

А) Логистық 

B) Экспоненциалдық  

C) Популяция полиморфизмі

D) Популяция тығыздығы  

E)Популяция өлімі

2. Белгілі бір территорияны қамтитын және жалпы генофондты иеленетін бір түр особьтарының жиынтығы:

А) Ареал                    B) Биоценоз

C) Экожүйе               D) Гомеостаз       E)Популяция

3. Биологиялық жүйелердің өзгерістерге қарсы тұруы және қасиеттердің тұрақтылығын сақтау қабілеті:

А) Сукцессия              B) Адгезия

C) Адаптация         D) Агротенк            E)Гомеостаз

4. Популяцияның саны деп:

А) биогеоценоз құрамына енетін микроорганизмдер, өсімдіктер және жануарлар санын айтамыз

B) даралардың өзара бір-бірімен агрессивті шектесіп қалуы

C) популяциядағы особьтардың жасының ұзақтығы, өсімталдығы, көбею жылдамдығын айтамыз

D) даралар мен популяциялар арасындағы өзара әсерлер түрі

E)белгілі бір көлемдегі немесе территориядағы особьтардың жалпы санын айтамыз

5. Популяция өзінің саны мен өзгермелі орта жағдайына бейімделуін қандай жолдармен реттейді?

А) Өсу және тұрақтану  

B) Шектеу және жаңару

C) Тұрақтану және орын басу    

D) Жаңару және орын басу

E)Қысқару және тұрақтану

6. Популяциялар экологиясын зерттейтін экология бөлімін:

А) Аутоэкология             

B) Синэкология

C) Автоэкология              

D) Жүйелі экология               

E)Демэкология

7. Комменсализмге анықтама беріңіз

А)популяциялар бірлесіп тіршілік етуден бір түр пайда табады, ал екіншісі ешқандай 

пайда көрмейді.

 B) популяция өсуінің тежелуі

C) бір популяцияның екіншісіне жағымсыз ықпал етуі

D) популяциялар бір-біріне ықпал етпейді

E) екі популяция бір-бірінсіз күнелте алмайды

8. Екі түрдің өзара қатынасында, әрқайсысы бір-біріне кері әсерін тигізетін экологиялық қатынастың түрі қалай аталады:

А) Мутуализм

B) Аменсализм

C) Комменсализм

D) Бәсекелестік

E) Нейтрализм

9. Жануарлар, қандай жағдайда мекен жайының бағытын жақсы бағдарлап, корегі мен паналайтын жерін тез таба алады:

А)Көшпелі тіршілік еткен жағдайда

B)Жартылай көшпелі болса

C)Жартылай тұрақты болса

D)Бір мекенде тұрақты тіршілік еткен жағдайда

E) Кезектесіп тіршілік етсе.

10. Иесін мекен ететін ағзалар қалай аталады:

А) Гидробионт

B) Эндобионт

C) Педабионт

D) Аэробионт

E) Эдафобионт

4 – апта

1. Биосферадағы зат пен энергияның биогеохимиялық циклдерінің тұрақтылығын анықтайтын басты фактор-бұл:

А)Топырақ

В)Су

С)Минералды ресурстар

D)Биоалуандылық

Е)Ауа

2. Табиғаттағы заттардың негізгі айналымының қанша түрі бар?

А) 4     В) 5      С)6       D)3   Е)2

3. Биогенді элементтерге:

А) С,О,N, Р, S, Н.

В) С, Са, Fe.

 С) О,N, К, Na, Cl.

 D) N, P, Na, Cl.

 Е) Nа, Cl, К, Fe.

4. Табиғаттағы заттардың кіші айналымы

А) Геологиялық

В) Биогеохимиялық

С) Биогенді элементтердің айналымы

D) Химиялық айналым

Е) Биологиялық

5. Биосферадағы заттардың кіші айналымының үлкен айналымнан ерекшелігі:

А) Тірі организмдер арасында жүзеге асады

В) Тек гидросферада жүзеге асады

С) Ең терең жер қабатында жүзеге асады

D) Тек биосфера деңгейінде жүзеге асады

Е) Атмосфераның жоғары қабатында жүзеге асады

6. Тірі зат қоршаған ортамен тұрақты қарым-қатынаста болады, оның негізгілері:

А) Заттық, химиялық, физикалық.

В) Физикалық, химиялық, кеңістіктік.

С) Заттық, энергетикалық, информациялық.

D) Заттық, молекулалық, генетикалық.

Е) Химиялық, климаттық.

7. . Бұл айналым тау жыныстарында болады

А) Азот

В) Көміртегі

С) Оттегі

D) Фосфор

Е) Тау жыныстарында айналым жүрмейді

8. Табиғаттағы заттардың үлкен айналымы:

А) Биогеохимилық

В) Биологиялық

С) Химиялық айналым

D) Геологиялық

Е) Биогенді элеметтердің айналымы

9. Көміртегі циклының ұзақтығы қанша жыл?

А) 3-4 жүз жылдыққа тең.

В) 4-5 жүз жылдыққа тең.

С) 3-4 мың жылдыққа тең.

D) 4-5 мың жылдыққа тең.

Е) 3-4 жылдыққа тең.

10. Су айналымының «қозғаушы күші» -

А) жел

В) күн сәулесінің энергиясы

С) ғарыштық энергия

D) мұхиттық ағыстар мен толқындар

Е) айдың тарту күші

5 – апта

1.Негізгі компоненттері біртұтас жүйенің даму шарты бойынша біртектілікті түзе отырып, күрделі өзара әсерде болатын табиғи-географиялық комплекс қалай аталады?

А) биогеоценоз 

B) экожүйе

C) биоценоз

D) ландшафт 

E)биосфера

2. «Экологиялық қуыс» терминін ұсынған:

 А) Э.Геккель 

 B) К.Мебиус 

 C) В.Н.Сукачев

 D) Ч.Элтон     

 E)Дж. Гриннель

3. Табиғи ландшафтар:

А) Агроөндірістік, техногендік, қалалық

B) Агроөндірістік, техногендік, элементарлы

C) Элементарлы, қорғалатын, қалалық

D) Геохимиялық, техногендік, қоғалатын

E)Геохимиялық, элементарлы, қорғалатын

4. Сулы ортада мекендеушілер қалай аталады?

А) Аэробионттар 

  B) Стенобионттар  

 C) Педобионттар

D) Эвробионттар   

E)Гидробионттар

5. 1935ж. алғаш рет «Экожүйе» түсінігін ұсынды:

А) Д.Н. Докучаев                 B) К. Мебиус

C) С. Форбс                          D) Э. Геккель           E)А. Тенсли

6. Тірі ағзаның өзара және қоршаған ортамен тығыз байланыста бір территорияда өмір сүруін .... деп атайды.

А) биосфера                     B) популяция

C) биоценоз                         D) экосфера            E)экологиялық жүйе

7. Экожүйедегі қор заттар мен энергияның тасмалдауын үш термин сипаттайды:

А) Трофиктік деңгей, қор торы, консументтер.

B) Қор тізбегі, продуценттер, трофтық деңгей.

C) Қоректік тізбек, қор торы, трофтық деңгей.

D) Жинақтау, синтез және ыдырау.

E)Редуценттер, консументтер, органикалық затрат.

8. Экожүйенің даму процесіне байланысты әртүрлі түрлердің құрамының біртіндеп өзгеруінің  аталуы:

А) Ареал ауысуы.               B) Денатурация.

C) Метаморфоза.                D) Генезис.                 E)Сукцессия.

       9.Органикалық заттардан алынатын химиялық энергияны пайдаланатын   

           экосистеманының аталынуы:

 А) Автотрофты.                 B) Олиготрофты.

 C) Гетеротрофты.             D) Фототрофты.         E) Хемоавтотрофты.     

10. Экосистеманың өзіндік дамуы кезінде түр құрамы:

А) Өзгермейді.             B) Біресе көбейеді, біресе азаяды.

C) Күрт азаяды.           D) Біртіндеп азаяды.           E)Көбейеді.

6 – апта

1. Вернадскийдің «Өмір аймағы» атты очеркті қай жылы жарық көрді?

А) 1926   B)1928    C)1993   D)1995     E)1997

2. Вернадский биосфераның шекаралары туралы мәселені қай жылы қойды?

А) 1926   B)1928    C)1993   D)1995     E)1997

3.Биосфераның тірі заты особьтер бірлестігімен құрылған:

А) Адамды қосып есептегенде барлық өсімдіктер түрлерімен.

B) Өсімдіктер мен жануарлардың барлық түрлерімен.

C) Адамды қосып есептегенде жануарлардың барлық түрлерімен

D) Микроорганизмдер мен барлық жануарлар.

E) Биосфераны мекендейтін адамды қосып есептегенде барлық организмдер.

4.Егер биосфераның тірі заты біртекті болса, биосфера төмендегі себептерден тез жойылады:

А) Таралу мен қоректену территориясының азаюынан.

B) Өзіндік қалдықтарымен улануы және тез көбеюінен.

C) Сулы қалдықтардың бөлініп, солардан уланудан.

D) Керек заттардың тез жойылып, өзінің қалдықтарымен улануынан.

E) Атмосфера деградациясынан.

5. Биосфераның дамуының ең жоғарғы сатысы – «сана сатысы» қалай аталады?

А) техносфера      

B) социосфера    

C) биосфера

D) антропосфера  

E)ноосфера

6. Биосфераның тұтастығы – бұл:

А) Табиғи таңдаулар  

B) Өзін - өзі тазалау мүмкіндігі

C) Нақты вертикальды шектер

D) Ағзалар мен ортаның өзара тіршілікке қабілеттілігі   

E)Оның құрамдас бөліктерінің арасындағы зат пен энергия алмасуы

7. Биосфера – бұл:

А) Қазіргі жерде тіршілік жоқ орта

B) Биосфераның ең жоғарғы сатысы адамның саналы іс - әрекеті

C) Адам әрекеті тараған аймақ

D) Жер планетасында өткен дәуірдегі тіршілік тараған аймақ

E)Жер планетасында тіршілік тараған орта

8. Биосфера глобальды экожүйе, оның құрылымдық құрамы не?

А) жануарлардың кластар және бөлімдері    

B) экожүйе

C) өсімідіктердің кластары және бөлімдері   

D) Популяциялар

E)биогеоценоздар

9. Тірі зат қоршаған ортамен түрақты қарым-қатынаста болады, оның негізгілері:

 А) Заттық, химиялық, физикалық. 

 B) Физикалық, химиялық, кеңістіктік.

 C) Заттық, молекулалық, генетикалық.  

 D) Химиялық, климаттық.

 E)Заттық, энергетикалық, информациялық.

10. Жер бетіндегі тіршілік неге тәуелді:

А) Жер бетінен пайда болатын, көзге көрінбейтін жылу сәулесі түріндегі энергияға.

B) Жер беті қабылдайтын жарық энергиясына.

C) Радиоактивті сәулелену энергиясына.     

D) Космос энергиясына.

E)Күн энергиясына және жер бетінен пайда болатын жылу сәулесіне.

7 – апта

1. Саналы адамдық қызметтер дамудың басты факторы ретінде анықталатын табиғат пен қоғамның өзара қарым-қатынасының саласы:

А) Ноосфера

В) Урбаносфера

С) Экосфера

D) Биогеценоз

Е) Геосфера

2. Экологиялық дағдарыстың негізгі үш аспектісі:

А) Демографиялық, ресурсьтық, қоршаған ортаның ластануы

В) Экономикалық, саяси, әлеуметтік

С) Демографиялық, қоғамдық, әлеуметтік

D)Экономикалық, әлеуметтік, экологиялық

Е)Өркениеттік, әлеуметтік, ресурстық

3.Биосфераны құрайтын атмосфера қабаты:

А) Стратосфера

В) Ионосфера

С) Тропосфера

D) Магнитосфера

Е) Мезосфера

4. Биосфералық антропогенді әсер етудің түріне жататындар:

А) Қалдықтармен ластану, биологиялық ластану, шу, электромагниттік ластану

В) Улы химикаттармен топырақтың ластануы, әлемдік Мұхиттың мұнай және мұнай өнімдерімен ластануы

С) Жылжымалы және стационарлы көздерден атмосфераға зиянды заттардың шығарылуы

D) Топырақтың қайталама тұздануы

Е) Коммунальды-тұрмыстық шаруашылық және өнеркәсіптік кәсіпорындарынан ақаба сулардың пайда болуы

5. Ноосфера ілімін қалаған

А) В.И.Вернадский

В) Э.Геккель

С) В.Формозов

D) Э.Зюсс

Е) Ч.Дарвин

6. Адамдардың биосфераға теріс әсері:

А) Табиғи ресурстарды қалпына келтіру, ормандарды кесу

В) Ормандарды кесу, тұщы судың азаюы, жердің кебуі мен тұздануы т.б.

С) Жердің кебуі мен тұздануы, жер асты суының қорын қалпына келтіру

D) Табиғи ресурстарды қалпына келтіру, жерді рекультивациялау, жер асты суының қорын қалпына келтіру шаралары

Е) Жерді рекультивациялау, тұщы судың азаюы

7. Адамдардың биосфераға оң әсері:

А) Табиғи ресурстарды қалпына келтіру, жерді рекультивациялау, жер асты суының қорын қалпына келтіру шаралары

В) Табиғи ресурстарды қалпына келтіру, ормандарды кесу

С) Жердің кебуі мен тұздануы, жер асты суының қорын қалпына келтіру

D) Ормандарды кесу, тұщы судың азаюы, жердің кебуі мен тұздануы т.б.

Е) Жерді рекультивациялау, тұщы судың азаюы

8. Оңтайлы шешімдерді табу үшін табиғат пен қоғам қатынасындағы мәселелер көрсетілетін теориялар мен эмоциялар, көзқарастар жиынтығы-бұл:

А) Экологиялық сараптама

В) Экологиялық білі беру

С) Экологиялық тәрбие

D) Экологиялық менеджмент

Е) Экологиялық сана

 9. Адамзат қоғамымен қоршаған орта арасындағы қарым-қатынас зерттейтін экология бөлімінің аталуы:

А) Әлеуметтік экология.

В) Өнеркәсіптік экология.

С) Қолданбалы экология.

D) Жалпы экология.

Е) Урбандалған территориялар экологиясы.

10. Адам мен табиғаттың бірге, үйлесімді даму принципінің аталуы:

А) Коэволюция.      

В) Конвергенция.                           

С) Корреляция.                    

D) Адаптация

Е) Дивергенция.

8 – апта

1. ҚР-ның экологиялық жағдайдың төмендеуі, табиғи ортаның деградациялау үрдісі келесі әлеуметтік мәселенің пайда болуына алып келді:

А) Шөлдену, жер эрозиясы

B) Қала тұрғындары санының артуы мен қаланың өсуі

C) Атмосфералық ауа, ауыз су сапаның төмендеуі

D) Радиоактивті қалдықтарды көму

E)Халықтың ауруы мен өлімінің жоғарылауы

2. Қоршаған ортаның қолайлы жағдайына адамның құқығы бекітілді:

А) «Тұрғындардың санитарлы-эпидимиологиялық жағдайының қолайлығы» заңында.

B) «Экологиялық қауіпсіздік концепциясында»

C) «Экологиялық білім» концепциясында.

D) «Қоршаған ортаны қорғау» заңында. 

E) ҚР конституциясында.

3. ҚР «Қоршаған ортаны қорғау» заңы қабылданды:

А) 1987 жылы.    

B) 1991 жылы.   

C) 2000 жылы.

D) 1993 жылы.      

E)1997 жылы.

4. Әлеуметтік экология ғылымы бағытының пайда болуына не әсер етті?

А) адам мен табиғат арасындағы ерекшелік

B) адам мен жануар арасындағы айырмашылық

C) табиғат пен жануар арасындағы артықшылық

D) табиғат пен жануар арасындағы ұқсастық

E)адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынас

5. Экологиялық ойлаудың қазіргі кездегі мәні:

А) Тіршілікті қамтамасыз ету         

B) Қоршаған ортаны жақсарту

C) Табиғатты пайдалана отырып, байлықты көбейту

D) Жан-жануарларды көбейту

E)Экономикалық пайданы азайтып, табиғи байлықты қажетті мөлшерде ғана пайдалану

6. Демографиялық жарылыс деген не?

А) Адамзат санының өспеуі    

B) Адамзат санының тұрақтануы

C) Өлудің көбеюі                      

D)Адамзат санының артуы

E)Адамзат санының жылдам артуы 

7. Өндірістік қалдықтар тасталу режиміне байланысты қалай бөленеді?

А) Тазаланып тасталынатын         

B) Периодтық және периодтық емес

C) Тазаланбай тасталынатын          

D) Қыздырылған және суытылған

E)Ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған

8. Арал экологиялық мәселелерінің негізгі себебі:

А) Суармалы жерлерге ағынды су көздерінен су алу

B) Табиғи тұз мөлшерінің артуы

C) Ақпа сулармен ластану

D) Радиоактивті ластану

E) Химиялық ластану

9. Семей ядролық сынақ полигоны-бұл қандай зона:

А) Химиялық

B) Токсинді ластану

C) Радиоактивті

D) Ауыр металдармен ластану

E) Өнеркәсіптік кәсіпорындардың ақаба суларымен ластану

10. Оңтайлы шешімдерді табу үшін табиғат пен қоғам қатынасындағы мәселелер көрсетілетін теориялар мен эмоциялар, көзқарастар жиынтығы-бұл:

А) Экологиялық менеджмент

B) Экологиялық сараптама

C) Экологиялық білі беру

D) Экологиялық тәрбие

E) Экологиялық сана

9 – апта

1. Сарқылмайтын табиғи ресурстар:

А) орман ресурстары                  

B) минералды ресурстар                   

C)күннің қуаты

D) отын-энергетика ресурстары   

E) жануарлар мен өсімдіктер ресурстары

2. Табиғат ресурстарына не жатады?

А) Табиғат байлықтары                 

B) Өнеркәсіптік шикізат

C) Ауыл шаруашылық өнімдері   

D) Табиғаттан алынатын тұтыным өнімдері

E)Пайдаланылатын табиғи заттар мен табиғи күштер

3. Адамзат тіршілігіне қажетті табиғи қорлар:

А) Энергетикалық             

B) Азық – түлік              

C) Орман

D) Экологиялық             

E)Шикізаттық

4. Қандай пайдалы қазбалар қоры бойынша Қазақстан алғашқы 1 орында?

А) Мұнай қоры           

B) Табиғи газ қоры          

C) Темір қоры

D) Мыс қоры              

E)Висмут қоры

5. Қандай пайдалы қазбалар қоры бойынша Қазақстан алғашқы 10 орынға кіреді?

А) Апатит                            

B) Хром рудасы                  

C) Мұнай қоры

D) Табиғи газ              

E)Фосфорит

6. Бастапқы табиғи ортаға қандай да болмасын бір түрдің қайтып оралуы:

А) Рекапитуляция             

B) Реакклиматизация.          

C) Реформация            

D) Инверсия-деп аталады          

E)Реинтродукция    

7. Биогенді элементтерге:

А) С, Са, Fe.                   

B) О,N, К, Na, Cl.         

C) N, P, Na, Cl.

D) Nа, Cl, К, Fe.              

E)С,О,N, Р, S, Н.

8. Ең экологиялық таза энергия көзі:

А) Геотермальды               

B) Атомдық                     

C) Биоэнергетика

D) Отын энргиясы               

E)Жел, күн, теңіз

9. Космостық ресурстар

А) Жылу, химиялық элементтер               

B) Ауа, су, топырақ

C) Жануарлар, өсімдіктер                          

D) Жануарлар, өсімдіктер, микроорганизмдер

E)Күн көзі радиациясы, радиотолқындар

10. Қалпына келмейтін ресурстарға қайсысы жатады:

А) Орман ресурстары        

B) Жануарлар әлемі      

C) Жел энергиясы

D) Күн энергиясы                

E)Қазба байлықтар

10 – апта

1. Адам денсаулығына зиянды әсер ететін факторлар арасында 1-орында тұр:

А) қоршаған орта

B) әртүрлі ластаушы заттар

C) өмір сүру салты

D) тұқым қуалайтын аурулар

E) психологиялық және әлеуметтік жағдай

2. Ақыл – ой сферасы деп мына сфераны айтқан:

А) Гидросфера    

B) Биосфера 

C) Тропосфера

D) Атмосфера      

E)Ноосфера

3. Homo Sapiens түрінің өкілдері:

А) детритофагтар     

B) олигофагтар  

C) монофагтар

D) авторофтар          

E)полифагтар

4. Планета тұрғындарының санының көбеюі неге байланысты

А) туылғандар мен өлгендер санының шектен тыс көбеюі

B) туылғандардың төмендеуі және өлгендердің азаюы

C) туылғандар мен өлгендер санының азаюы

D) туылғандар мен өлгендердің төмендеуі

E)бірқалыпты туылу өлудің азаюы және өмір сүрудің жалғасуы

5. Тірі табиғаттың бағытталған және қайталанбайтын дамуы:

А) аллелопатия              B) дивергенция

C) стагнация                  D) цивилизация            E)эволюция

6.Биогенді элементтерге:

А) С,О,N, Р, S, Н.

B) С, Са, Fe.

C) О,N, К, Na, Cl.

D) N, P, Na, Cl.

E) Nа, Cl, К, Fe.

7.Адам мен табиғаттың бірге, үйлесімді даму принципінің аталуы:

А) Дивергенция.

B) Адаптация

C) Корреляция.

D) Конвергенция.

E) Коэволюция.

8.Адамзаттың биосфералық функциясы білінеді:

А) Жерде адам тіршілігінің жағдайын жасаумен.

B) Цивилизация деңгейін дамытумен.

C) Жер табиғатын адам тіршілігі үшін игеріп өзгертумен.

D) Биосфераны қолдап, мақсатты түрде дамытумен.

E) Табиғатқа билік жүргізумен.

9.Магнит дауылдарына сезімтал келетін жүйелер:

А) Бөліп шығару жүйесінің жұмысының бұзылуы.

B) Асқазан мен ішектің аурулары.

C) Жыныс-зәр шығару мүшелері.

D) Қан жасау жүйесі.

E) Жүйке және жүрек-тамыр жүйесі.                                                           

10.Адам мен жануардың ұқсастығы:

А) ішкі ағзалары

B) ойлау қабілеттілігі

C) сөйлеу мүмкіндігі

D) еңбек етуі

E) көру қабілеттілігі

11. Шу қаттылығы қандай өлшем бірлікпен өлшенеді?

А) м/с          B) км/м³  C) герц       D) децибел          E) Вт/кг сағ

12. Берілген мәліметтердің қайсысы экологиялық кризистің болу қаупіне қорытынды жасауға әкеледі:

 А) Табиғи ресурстардың сарқылуы   

 B) Биосфераның ластануы

 C) Су ресурстарының сарқылуы, табиғи ресурстардың сарқылуы

 D) Су ресурстарының сарқылуы

 E)Көрсетілген факторлардың жиынтығы

13. Ең алғашқы экологиялық кризистің пайда болуына себепті:

А) Адамдардың жер бетінде тез таралуынан

В) адам өмір сүру ортасының климатының шұғыл өзгеруінен

С) жердің көптеген мөлшерінің шөлейттерге айналуынан

D) Редуценттерге әсер етуден

E)адам санының өсіп, көптеген жануар түрлерінің жойылуынан

14.Адам үшін оптимальды экологиялық жағдайлар белгілі бір температура мен ылғалдылығының қосылған кезінде пайда болады:

А) 30⁰С және 30% ылғалдылық      

B) 30⁰С және 85% ылғалдылық      

C) 25⁰С және 60% ылғалдылық

D) 30⁰С және 100% ылғалдылық

E)20⁰С және 20% ылғалдылық кезінде

15.Тірі ағзалар үшін бөгде заттар :

 А) Мутагендер             B) Эмбриогендер

 C) Канцерогендер        D) Тератогендер            E) Ксенобиотиктер

11 – апта

1. Негізгі парниктік газға қандай газ жатады?

А) күкірт диоксиді              

B) озон                                 

C) көміртегі (II) тотығы

D) метан                                 

E)көмір қышқыл газы

2. Атмосфераның жерге жақын қабатының температурасы, оның құрамындағы көмірқышқыл газы мен кейбір басқа газдардың болуынан жоғарлауын қалай атайды?

А) Ауа ортасының қарсылығы          

B) Қышқылдық жаңбырлар               

C) Энергетикалық стресс   

D) Антропогенді стресс           

E)Парниктік эффект

3. «Парниктік эффект» бұл :

А) Ауадағы оттекті баланстың бұзылуы  

B) Жердің климатының сууы

C) Ауадағы СО-ң көбеюі   

D) Оттегінің атмосферадағы мөлшерінің азаюы

E) CO₂-ң ауада көбеюі

4. ҚР-ғы қоршаған ортаны ең көп ластайтын өнеркәсіп салаларын атаңыз:

А) Химия                            

B) Машина – құрылыс         

C) Тамақ

D) Құрылыс материалдары         

E) Қара және түсті металлургия

5. Озон қабаты-биосфера тіршілігінің қажетті жағдайы, өйткені озон қабаты:

А) Космостық сәуленің нәтижесінде қалыптасады

B) Өсімдіктердің тіршілік етуіне әсер етеді

C) Атмосфераның ластануына тосқауыл қояды

D) Күн радиациясының кірісін ұлғайтады

E) Ультракүлгін сәулелердің өтуіне тосқауыл болады

6. Қоршаған ортаның химиялық ластануы:

А) Жылулық, микробиологиялық

B) Жылулық, шу, радиоактивті, электромагнитті

C) Биогенді, микробиологиялық, гендік инженерия

D) Ауыр металдар, гендік инженерия

E) Ауыр металдар, пестицидтер, пластмасса

7. Космос сәулелерінен қорғайтын газ қабатының аталуы:

А) Көмірқышқыл газы              

B) Оттегі                               

C) Азот

D) Сутегі                          

E) Озон

8. Магнит дауылдарына сезімтал келетін жүйелер:

А) Бөліп шығару жүйесінің жұмысының бұзылуы.

B) Асқазан мен ішектің аурулары.

C) Жыныс-зәр шығару мүшелері    

D) Қан жасау жүйесі.

E) Жүйке және жүрек-тамыр жүйесі.                   

9.Күкіртті газдар топырақтарға төмендегідей әсер етеді:

А) Топыраққа жаңбырмен түсе отырып, ешқандай әсер етпейді.

B) Жаңбыр бұлттарында оттегімен бейтараптанып, бейтарап өнімдер түрінде түседі.

C) Жаңбыр бұлттарында қышқыл өнімдеріне айналып, топырақты тыңайтады.

D) Топыраққа түсе отырып, оның сілтілігін күшейтеді

E)Жаңбыр бұлттарында қышқыл өнімдеріне айналып, топырақты қышқылдандырады

10. Қоршаған орта ластануынан ірі қалаларда көп тараған ауру түрлері:

А) Тері мен құлақ аурулары       

B) Асқазан – ішек аурулары.

C) Жүрек – тамыр аурулары.      

D) Буындар мен сүйек аурулары

E) Өкпе және жоғарғы тыныс жолдарының аурулары.

12 – апта

1. Қызыл Кітап туралы пікірді қалыптастырған алағшқы ағылшын табиғат зерттеушісі:

А) Г.Крутцен B) В.Вернадский  C) Р.Смит  D) Э.Геккель E) П.Скотт     

2. Еркеше қорғалатын табиғи аумақтардың басты мақсаты:

А) Биоалуандылықты сақтау және генетикалық қорды қорғау

B) Туристік-рекреациялық қызметтерді ұйымдастыру

C) Қоршаған ортаның ластануының алдын-алу жұмыстарын ұйымдастыру

D) Қоршаған табиғи ортаны қорғау

E) Барлық жауап дұрыс

3. Қорық дегенміз не?

А) Шаруашылық қызметінен мүлдем алынған территориялар немесе акваториялардың бөліктері

B) Адамдарды сауықтыратын жер

C) Жеке табиғи объектілер (сарқырамалар, үңгірлер және т.б.)

D) Жартылау қорғау режимімен сипатталатын территориялар

E) Табиғатты сауықтыру және эстетикалық мақсатта қорғау үшін бөлінген территориялар

4. Халықаралық Қызыл Кітаптың алғашқы басылымы жарық көрген жыл:

А) 2005    B) 1963   C) 1978   D) 1984   E) 2000

5. ЮНЕСКО-ның «биосфералық қорық» статусын алған Қазақстандағы алғашқы қорық:

А) Қаратау                   B) Үстірт       

C) Марқакөл                D) Ақсу-Жабағылы    E) Наурызым

6. Жердің тек бір регионында кездесіп, басқа региондардан бөлініп, басқа еш жерде кездеспейтін тірі организмдердің аталуы:

А) Эмердженттер            B) Стенобионттар

C) Олигобионттар        D) Эдификаторла    E) Эндемиктер 

7. Қазақстанда тұяқтылардың ең аз түрі:

А) Бұғы           B) Тау қойы

C) Киік            D) Жайран            E) Пржевальский жылқысы

8. Шаруашылық қызметіне рұқсат етілмейтін, бірақ ұйым