КУРСТЫҚ ЖҰМЫС. Мазмұны 目录. Кіріспе 前言

Стр 1 из 2Следующая ⇒

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ҚЫТАЙ ТІЛ КОЛЛЕДЖІ

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

«Аударма теориясы мен практикасы» пәнінен

“Шет тілдер” пәндік циклдік комиссиясы

Тақырыбы: Қытайдың шәй туралы тарихы

Орындаған: А304-16 топ білім алушысы

Отарбаева Сабина

Мамандық: 0512000-Аударма ісі (түрлері бойынша)

Біліктілік: 0512013-Аудармашы

Жетекшісі: Әлмұхамет Гүлмира

Алматы, 2020ж.

Мазмұны 目录

Кіріспе 前言 --------------------------------------------------------------------------------3

1 тарау - Шәй сөзінің пайда болуы мен дамуы 茶字的由来及演变

------------------------------------------------------------------------------------------------4

2 тарау - Шәйдің пайда болуы және шәй мәдениетінің өркендеуі

茶的起源与茶文化的萌芽----------------------------------------------------------------7

3 тарау - Лу Юй және «Ча Цзин» кітабы 陆羽与《茶经》

------------------------------------------------------------------------------------------------14

4 тарау - Ұлы шәй жолы 茶马古道 --------------------------------------------------19

5 Қорытынды 总结-----------------------------------------------------------------------22

6 Пайдаланылған әдебиеттер 参考文献----------------------------------------------23

Кіріспе 前言

Қытай - шәйдің отаны және оның шыққан жері болып есептеледі. Қытай халқының шәй ішу тарихы өте көне. Айтуынша, қытай шәйы Сычуаньда пайда болған. Басында адамдар шәйды тек шөптік дәрі ретінде қолданған, кейіннен шәйды алып емдеуге ғана емес, сонымен қатар жақсы сусын екені де түсінді. Шәй сусынға айналып, шетелге кең тарала бастады. Тан әулетінде өмір сүрген атақты ақын және жазушы Лу Юй (733-804) «Ча Цзин» атты кітап жазды және ол шәй туралы әлемдегі алғашқы кітап болып шықты. «Ча Цзин» кітабында шәйдың шығу тарихы, шығу тегі, шәй құралдары, шәй жасау процесі, шәй жиынтығы және т.б. жайлы жазылған. Лу Юй Қытай мен әлемнің шәй мәдениетіне үлкен үлес қосқаны үшін «Қасиетті шәй адамы» деп аталып кеткен. Қытай шайының көптеген сорттары бар, оның ішінде қара шәй, жасыл шәй, гүл шәйы, сүт шәйы және май шәй сияқты түрлері бар. Шәй ішу тек адамдардың денсаулығына пайдалы ғана емес, сонымен қатар Қытайдың шәй мәдениетін көрсетеді.

中国是茶的故乡，是茶的原产地。中国人饮茶已经有很长的历史了。据说中国茶发源于四川。最初人们只是把茶叶当做一种草药，后来人们认识到茶不但可以治病，还是一种很好的饮料。茶变成了饮料以后传到了国外。在唐朝，有名的陆羽（733-804）写了一本《茶经》。《茶经》是世界上第一本关于茶的书。《茶经》写了茶叶的历史，产地，制茶*工具，制茶过程，茶具等等。陆羽因为对中国和世界茶文化的貢献”，被后人称为“茶圣”。中国茶的品种很多，有红茶，绿茶，乌龙茶，花茶，奶茶，酥油茶”等等。饮茶既对人的身体健康有好处，又体现着中国的茶文化。

1 тарау Шәй сөзінің пайда болуы мен дамуы

第一章、茶字的由来及演变

“茶”字最早出现在《百声大师碑》和《怀晖碑》中，时间大约在唐朝中期，公元806年到公元820年前后，在此之前，“茶”是用多义字“荼”表示的。在“茶”字形成槚、荈、蔎、茗、荼等都曾用来表示茶。

槚（音 “jiǎ”），秦汉间《尔雅》的“释木篇”中，有“槚，苦荼”的释义。东汉许慎撰写的《说文解字》中有“槚，楸也，从木、贾声”之句。贾有“假”、“古”两种读音，“古”与“荼”、“苦荼”音近，因茶为木本而非草本，遂用“槚”来借指“茶”。

荈（音 “chuǎn”），专指茶。“荈”最早见于西汉司马相如《凡将篇》中“荈诧”一词。汉代到南北朝时期“荈”用得较多，如《三国志·吴书·韦曜传》中，有“曜饮酒不过二升，皓初礼异，密赐茶荈以当酒”，茶荈当酒，荈应是茶饮料。晋杜育作《荈赋》，南北朝《魏王花木志》中载：“茶，叶似栀子，可煮为饮。其老叶谓之荈，嫩叶谓之茗”。

蔎（音 “shè”），东汉《说文解字》：“蔎，香草也，从草设声”。蔎本义是指香草或草香。因茶具香味，故用蔎借指茶。西汉扬雄《方言》：“蜀西南人谓茶曰蔎。”但以蔎指茶仅蜀西南这样用，应属方言用法。

唐代陆羽《茶经·五之煮》载：“其味甘，蔎也；不甘而苦，荈也；啜苦咽甘，茶也。”隋唐后，荈字少用，逐渐被茗字所取代。

茗（音 “míng”），其出现比“蔎”、“荈”迟，但比“茶”早，至今“茗”已成为“茶”的别名。“茗”古通“萌”，《说文解字》：“萌，草木芽也，从草明声”。

“茗”、“萌”本义是指草木的嫩芽。后来“茗”、“萌”、“芽”分工，以“茗”专指茶的嫩芽。五代宋初文学家、书法家徐铉校定《说文解字》时补：“茗，茶芽也。从草名声。”也有的指老茶，如普郭璞《尔雅》“槚，苦荼”。注云：“早取为茶，晩取为茗，或一曰荈，蜀人名之苦荼。”还有指介于早茶与荈之间的茶叶，即不老也不嫩的茶。如王祯《农书》中有“初采为茶，老为茗，再老为荈”等解释。

荼（音 “tú”、“shū”），中国第一本诗歌总集《诗经》里有7个地方出现“荼”字，其中《诗经·邶风》中就有“谁谓荼苦，其甘如荠”的诗句。“荼”是形声字，从草余声，草字头是义符，说明它是草本。但从《尔雅》起，已发现茶是木本，用荼指茶名实不符，故借用“槚”，但槚本指楸、梓之类树木，借为茶也会引起误解。为什么“荼”与“茶”的形旁都是“艹”字而不是“木”字呢,这是因为对于认识有限的古人来说，灌木与草的不同，他们难以精确区别。反映在造字上，高大的乔木类植物，偏旁都用“木”，而象茶、荆一类的灌木，偏旁都从“艹”。

然后，在只有“荼”的年代，它也不一定是指“茶”这种植物，而是一切带苦味的植物的总称，所以既可以指“荼荈”，也可以指“苦菜”。诗经中有“谁谓荼苦，其甘如荠”的句子，将“荼”与“荠”对照，可见“荼”指的就是一种菜。

此外，在陆羽撰写《茶经》前，对茶的提法不下10余种，其中用得最多、最普遍是的荼。由于茶事的发展，指茶的“荼”字使用越来越多，有了区别的必要，于是从多义的“荼”字中，衍生出“茶”字。陆羽在写《茶经》(公元758年左右)时，将“荼”字减少一划，改写为“茶”。从此，在古今茶学书中，茶字的形、音、义也就固定下来了。

但从古代和现代专家学者的研究结果来看，大都认为中唐以前表示“茶”的是“荼”字，虽然，在那时已在个别场合，或见有茶字的字形，或读有茶字的字音，但作为一个完整的茶字，字形、字音和字义三者同时被确定下来，乃是中唐及以后的事。

茶字虽从唐开始被普遍采用，但由于中国是一个多民族的国家，加之地域辽阔，方言各异，因此，同样一个茶字，发音亦有差异，如广州发音为“cha”，福州发音为 “ta”，厦门、汕头等地发音为 “te”，长江流域及华北各地发音为 “chai”，“zhou”或 “cha”。至于兄弟民族，发音差别更大，如云南傣族发音为“la”，贵州苗族发音为 “chu ta”，等等。

由于茶叶最先是由中国输出到世界各地的，所以，时至今日，各国对茶的称谓，大多是由中国人，特别是由中国茶叶输出地区人民对茶的称谓直译过去的，如日语的 “cha”，印度语的 “cha” 都为茶字原音。俄文的 “chai”，与中国北方对茶叶的发音相近似。英文的 “tea”、法文 “the”、德文的 “thee”、拉丁文的 “thea”，都是照中国广东、福建沿海地区人民的发音转译的。

此外，如澳大利亚语、印地语、乌尔都语等的茶字的发音，也都是中国汉语茶字的音译。大致说来，各国对茶的发音可以归纳为两种情况；茶叶由中国海路传播去的西欧等国，茶的语音大多似中国福建等沿海地区的“te”音和 “ti” 音，如英国的 “tea”、法国的 “the”、荷兰的 “thee”、意大利的 “te”、德意的 “tee”、南印度的 “tey”、斯里兰卡的 “they” 等；茶叶由中国陆路向北、向西传播去的国家，茶的语音近似中国华北的“cha”音，如苏联的 “yau”、土耳其的 “chay”、蒙古的 “chai”、伊朗的 “chay”、波兰的 “chai”、阿尔巴尼亚的 “chi” 等，还有朝鲜的“sa”、希腊的 “tsai、阿拉伯的“cha” 等，也与中国华北的茶语音相近。

通过茶字的演变与确立，它从一个侧面告诉人们：“茶”字的形、音、义，最早是由中国确立的，至今已成了世界各国人民对茶的称谓，只是按各国语种变其字形而已；它还告诉人们：茶出自中国，源于中国，中国是茶的原产地。

还值得一提的是，自唐以来，特别是现代，茶是普遍的称呼，较文雅点的才称其为“茗”，但在本草文献，如《新修本草》、《千金翼方·本草篇

《本草纲目》、《植物史实图考·长编》等，以及诗词、书画中，却多以茗为正名。可见，茗是茶之主要异名，常为文人学士所引用。

["茶"字的演变 «Шай» сөзінің дамуы]

2 тарау Шәйдің пайда болуы және шәй мәдениетінің өркендеуі

12 Следующая ⇒