Сәгыйдулла ХАФИЗОВ 1 страница

Мә хә ббә ттә ярлыкау юк

Повесть

Ул ниһ аять җ ентеклә п ү зенә кү з атты. Югыйсә һ ә р иртә н юынгыч янына килә дә, киселмә с ө чен бритвасына текә леп мыегын яшь тө ктә н аралагач, кө зге белә н эш бетә иде. Хатын-кыз сыман кү з-каш буяп, сыткы, бетчә акшарлап юанмассың бит? Аннары кө згегә багар ө чен сә бә п тә кирә к бит ә ле. Янә се, кө зге туташ, бү ген мин фә лә н-фә лә н кешелә р белә н аралашам, кыяфә т ничек, фатихаң булырмы? Серле пыялага сө алең юк икә н, аң а кү тә релеп карау хаҗ ә те дә юк. Башың а кыршылып беткә н кә пә ч яисә эшлә пә ң не эл дә, ничек бар, шулай эшең ә элдерт. Анда этенең дә бетенең дә кү злә ре кү неккә н, кемнә редер ү з иткә н, ә кемнә рдер урап ү ткә н һ аман шул Ә дһ ә мсең инде син...

Ә бү ген ул кө згедә ге шә ү лә сен җ ентеклә п барлады. Каршы яктан баккан туткыл, тү гә рә к битле, яшькелт кү зле, купшы мыеклы ир аң а кү з кысып куйган булды. Чә члә р бө дрә булмасалар да, Ходайга шө кер, терелә р, курпы сыман кү перелеп торалар. Чигә лә рдә ара-тирә кө мешлә ре дә ялтырый. Кү пне кү ргә н баш бизә к-чуксыз да булмас шул. Ә йдә, калыксын, ялтырасын! Тик кү з карашы гына кү ң еленә ятып бетмә де. Дә рт, чаткы ә сә ре кү ренми, сагыш саркый... Кө чә неп елмаю гына бар. Кү з тирә сен ә ллә нинди ят җ ыерчыклар баскан икә н. Тү нгә н карт диярсең... Һ ә й, җ итте, Ә дһ ә м иптә ш, кайгы сө ременнә н арынырга вакыт! Бү ген кә лә ш кү злә ргә барабыз. Аң ладың мы, фрештейн?

Юынып маташкан ирне уйларыннан зал ягыннан килгә н чыр-чу бү лде. Фә ридә йокысыннан торган, гадә тенчә нә рсә недер килештермичә ә бисе белә н тарткалаша бугай. Ул да булмый, чә че-башы тузган бала ванна бү лмә сенә йө гереп керде:

– Ә ти, ә йт, садка бармаска!..

– Барырсың, – дип кычкырды, оныгы артыннан титаклап килгә н Факиһ ә карчык. – Һ аман кө йлә тергә телисең ме? Кө йлә рмен мин сине... Чыбык белә н.

Эчтә н шактый ук ярсыган чал анасын Ә дһ ә м ихлас кызганып куйды. Чынлап та, кечкенә Фә ридә, , ә бисенең нерваларын аяп тормый шул, кө йсезлә неп кө йлә тергә ярата. Ни хә л итә сең, бала кешесе...

– Ә ни, соң садикка нишлә п барсын ул? Бү ген ял бит! Мин дә эшкә җ ыенмыйм...

Фә ридә кулларын чә бә клә п, сикереп куйды, яшь аралаш кө леп ү к җ ибә рде.

– Ура, ял, ял!.. Ә ти, велик белә н мине урамга алып чыгарсың мы?

– Чыгам, бә лә кә чем, уйнап керербез, – Ә дһ ә м кызының башыннан сыйпап куйды. – Йә, ә бкә ң белә н чә й эч, рә сем ясый тор!

Бу кү ренешкә башын иеп, уң айсызланып карап торган Факиһ а ана, ниһ аять ә йтеп куйды:

– Бү ген буш кө н булдымыни?.. Бу таш зинданда зиһ енең нә н дә язарсың шул. Улым, исә н-имин чакта, ө емә кайтарып куй инде син! Ө йлә нмә сә ң, нянкә ме ал... Кайтыйм!

Ү з ө стендә ә нисенең гозерле, инә лү ле карашын тоеп, Ә дһ ә мнең йө рә ге чә нчеп куйды. Аның ө е ә ни кешегә читлеккә ә йлә нгә нме? Ярты еллап онык саклый... Озаккарак киткә н шул. Туган туфрак, ү з нигезе тарта кү рә сең... Булды, ошатсам, иртә гә ук Фә ридә гә ә ни алып кайтам. Сайланыр чакмы?

Шулай ул янә “кә лә ш” турында уйланды. Аның белә н кү решү иртә нге якка билгелә нгә н, инде кузгала башларга да була. Шкаф янына килеп кү птә н кул якмаган зә ң гә рсу кү лмә ген, ү зенә бик килешле аксыл пинжә ген сайлады. Моң а затлы кара йон чалбарының ятышып торуы ачык. Октябрь башы бит, иртә нчә к шактый салкынча. Кара кү н плащын җ илкә сенә салса да зыян итмә с...

Кү з кү рмә гә н, мә гә р колак ишеткә н, гомү мторак коменданты Вә зирә турында кә ефле юанып киенде. Кантур сә ркә тибе Лә йсә н кампитер клавишасында бө ртек чү плә гә н тавык сыман чокына-чокына аның хакында нинди генә татлы сү злә р сипмә де бит: “Ә й, Ә дһ ә м абый, ул апакайның итә гатьлелеге! Ә ллә нинди йомшак, кү ң елгә ятышлы сү злә р белә. Авызына гына карап торырлык. Тә ртипле, кә еф-сафа корырга яраткан кызлар аң ардан яшеннә н курыккан кебек куркалар. Ир-ат белә н каш-кү з уйнатканын да һ ич кү ргә нем булмады. Сезнең Фә ридә гә менә дигә н ә ни булыр ә ле ул... ”

Тол ир янә кө зге каршына килеп баскач, килеш-килбә теннә н бик канә гать калды. Тууына утыз дү ртенче яшенә чыккан, хезмә те буенча инженер-прораб Ә дһ ә м Сә хә пов. Электә кү ренмә гә нчә бик мә ртә бә ле, зыялы бер кыяфә ткә кергә н... Инде Фә ридә не кө йлә п-чө йлә п юлга чыгасы гына калды.

– Кызым, – диде ул зал ягына кү з салып. – Мин базарга гына чыгып керә м. Сиң а нинди тә мнишкә лә р кирә к?

– Уйнарга чыкмыйбызмы? Ә йттең бит! – Фә ридә карандашларын бә реп атасы каршына килде. – Велик белә н чыгабыз, дидең.

– Чыгабыз, кызым, чыгабыз, кайтканны гына кө т!

– Алдакчы!

Ә дһ ә м турсаеп каршысына баскан кызының башыннан сыйпады да ишекне ачты. “Ә йе, кызым, мин алдакчы! Алдамас идем дә, сиң а ә ни, миң а хуҗ абикә кирә к шул. Йә, турсайма, атаң а хә ерле юл телә! ”

Фатирыннан чыккач, Ә дһ ә м ү зен җ ә тмә дә н арынган балык кебек хис итте, кү ң елендә дә алмашыну тойды. Ә нә кө н ничек матур! Кояш томаннан арынып килә, кө знең салкынча, дымлы тыны тә нгә кө ч, дә рт бө рки. Изге нияткә моннан да кулайрак чак туры килә аламы соң?

Ә ле ү ткә н атна азагында ә зерлә гә н документларга тамга салдырырга кергә ч, кантур хуҗ асы Вә сил Сарбаев бик дустанә сө йлә шеп торды.

– Матә м кайгысы дигә н нә рсә дә н котылып барасың дыр бит, энекә ш? Чә чкә кө л сибеп торудан ә ллә ни файда юк. Ү лгә н артыннан ү леп булмый. Яшьсең ә ле... – Нә чә льникның йө зеннә н кө телмә гә н мутлык чалымы йө гереп узды. Мондый вакытта онытылыйм дисә ң, уҗ ымга чыгу файдалы дилә р. Синең колакка ятышсызрак сү здер кә нишне. Но хә лне дө рес аң лата. Егет чагындагы сыман свиданиелә ргә йө ри башласаң, мә рхү м җ анкисә к кайгысы акрынлап җ уела дилә р кә нишне. Баштан кичмә де, шө кер, но теоретический дө рес бу, кү п кешедә н ишеттем моны, энекә ш.

Сырлап куйган имзасы һ ә м тормыш кү ргә н ага буларак, биргә н киң ә ше ө чен Ә дһ ә мгә рә хмә т сү злә ре ә йтү дә н башка чара калмады. Ә ллә ни уйланмады да... Ә мма хә зер ул нә чә льниге ә йткә ннең язгы орлык булып кү ң еленә тө шү ен аң лады. Свидание, уҗ ымга чыгу... чынлап та, биклә неп, тү неп торган тормыштан ирекле һ авага кү чү, атап ә йтсә ң, җ ан, йө рә к хислә ре ургыган дө ньяга аяк басу тү гелме соң бу? Дө рес Ә дһ ә мдә Дон Жуанлык галә мә те булмады. Аның ө чен дө нья гаме һ ә рчак кызлар хә срә теннә н ө стенрә к торды. Аннары аң арда чә чбилә р мохитенә сагаеп карау, читлә шү дә бар иде. Адә м кабыргасыннан яратылганнармы, башкаданмы, карап торышка кешелә р инде алар. Тик нә фислек кенә чамасыз. Аяклар, куллар да нә фис, тавыш та нә фис. Калә м каш, уймак авыз турында ә йтә се дә юк. Малай чакта су кергә н кызларның гә ү рә тлә рен кү рергә, дип камышлык эчендә качып торуларын яхшы хә терли Ә дһ ә м. Сокланыр нә рсә булмаса, гө наһ җ ыймаслар иде. Кү з кызыктыра торган як бар инде нә фис затта! Тик кызлар белә н ешрак аралашкан, аларны ныграк таныган саен буй тарткан ү смер ү зенең беркатлылыгына, нарасыйлыгына таң кала барды. Гуливерлар янында торган лилипут диярсең. Сө йлә шкә н, уйлаган нә рсә лә ре ят. Нә рсә телә гә ннә рен дә аң ламассың... Ислемайлар, хушбуйлар, иннек ислә ре аң кыган, яшен утлары кебек елмаюлар аткан кызлар тө ркеменә тап булсаң, ү зең дә ис-акылың җ уелганны сизми каласың. Телең нә рсә сө йлә гә нне колагың ишетми. Кул тотканны кү з искә рми. Кая атлавына аяк хисап бирми... Алыштырып куялар мыни? Ә киятлә рдә пә ри, убыр, албасты, юха сыман юлъяздыргыч һ ә м мә керле затларны юкка гына хатын-кыз җ енесенә кертеп сө йлә милә рдер шул. Ә йтә се юк, электә н ук аны шиклә ндерде, шү рлә тте гү зә л зат. Алар белә н елгыр егет-җ илә н кебек каш-кү з уйнатмады, йө решү уены корып, тирә лә рендә дә уралмады ул. Тик ярату, гыйшык тоту, яр булып йө рү кичерешлә реннә н мә хрү м “туң йө рә к” дип тә ә йтеп булмый аны. Кайсы кордашы тымса дип хә терлә р?

Себердә, Тө мә н җ ирендә, “кукурузник” самолеты артыннан кул болгап озатып калган Ә дилә - кө лтә чә ч, ирнең йө рә ген ә ле дә сыкрата... Бар инде бар Ә дһ ә мдә дә йө рә кне пар-парә телү че гыйшыклык хислә ре, шатлык, ә рнешлә р. Хатынын җ ирлә гә ч, буйдак санап, ә леге чуар, азгын хислә р дө ньясы аны янә ү зенә тартып алыр микә н? Олыгаеп барган иргә, инде ата булган кешегә кирә кме соң бу? Баш бә ласе алсаң, нишлә рсең? Аяклары автобустан тө шеп ө йгә таба каерырга ә зер торсалар да, акыл дигә не аны урындыкка кадаклады: “Кү решү гә барасың. Кызың а ә ни кирә к. Синнә н нинди тә рбияче? ” Тә гә рмә члә р ү злә ре ө стендә ге җ айдакны, ай-ваена карамастан, җ илтерә теп кала ү зә генә алып киттелә р.

Ә дһ ә м димче Лә йсә н кушуы буенча нә кь сә гать унбердә Ильич һ ә йкә ле янә шә сендә басып тоырырга тиеш иде. Ә ле ә йтелгә н вакытка 6-7 минут чмасы калса да, ул кулын шә һ ә р советы бинасына ә йдә п торган мә һ абә т юлбашчы сыны каршына барып басты. Аның уң ын, сулын кү зә тте: " Владимир Ильич, Вә зирә исемле хатынны кү рмә дегезме? ” – дип сорыйсымы ә ллә? Эндә шмә! Кечелеклек кү рсә теп: “Кыяфә те нинди соң? ” дисә, “Белмим... ” дип, телең не тешлә рсең ме?

Лә йсә н саескан ә йтте лә ул, тик аксыл плащ, кызыл шарфлы ү ткә н-сү ткә н хатын-кыз белә н мә йдан тулган. Аларның кайсысы Вә зирә? Кибә ннә н энә эзлә ү кебек ук булмаса да, Ә дһ ә мнең хә ле шактый мө шкел булып чыкты. Менә карт юлә р. Урамга басып кә лә ш кү зли, имеш!

Ү з-ү зен битә рлә п шактый гына таптанып торгач, ниһ аять, автобуслар тукталышы ягыннан ак плащлы сылу бер ханым кү зенә чалынды. Кулына дә ү генә хуҗ алык сумкасы кү тә ргә н. Шул, шул, дип йө рә ге сукылдап куйды ирнең.

– Гафу итегез, сез Вә зирә бит!

Ау бү ресе кебек юлын кисеп каршысына чыгып баскан ирдә н шү рлә п хатын кисә к туктап калды. Аптыраудан шардай булган зә ң гә р кү злә рен аң а текә де. Аннары гына телен ә йлндерде:

– О, боже! Что вам надо мужчина?

– Извините, обознался...

Хатын куркытылган маэмай сыман ү чегеп сукрана-сукрана китеп барды. Бу тамашага юлыккан кешелә р дә Ә дһ ә мгә шикле караш сала-сала уздылар. Ир ү зе дә сизмичә һ ә йкә лдә н читкә тайпылды. Синең шә хси тормыш мә рә кә лә рең дә юлбашчының ни катнашы бар?

Кө зге суыклр бә рсә дә, ә ле һ аман чагу яшеллеген җ уймаган гө лҗ имеш куаклары рә теннә н дә ө ч-дү рт тапкыр урап ү тте ул. Мә гә р һ аман кү решү ө мете кузгатырлык зат кү зенә чалынмады. Монда янә килә п сару, мө гаен файдасыз иде. Ул эчтә н генә аты-юлы белә н сү генде дә тукталыш ягына юнә лде. Скверны чыгып барганда ихтыярсыздан аның кү зе шактый читтә, ялангач юкә лә р янә шә сендә басып торган хатын-кызга тө ште. Аксыл плащ кигә н муенында җ ете кызыл шарф һ ә м тагын да җ ә елеп иткә не шул, ул да Ә дһ ә мгә текә лгә н. Мө гаен, байтактан кү зә теп тә торадыр. Шул, Вә зирә бу!

Ир кырт борылып хатынга таба бнә лде:

– Вә зирә, бу ни хә л, без кү решергә тиеш кешелә р тү гелме соң?

Ягымлы, кө меш тавыш кайтавыз сыман булды:

– Мин сезнең кырыгызга килергә курыктым...

– Йә Хода! Мин шулай куркытырлык кешемени?

– Юк, Лә йсә н сө йлә гә ннә н чыгып, сезне башкачарак кү заллаганмын. .. Гафу итегез, юкка мә шә катьлә гә нмен сезне...

Ниһ аять Ә дһ ә м гаепле кеше сыман башын иеп сө йлә неп торган хатын каршына килеп басты. Ә мма ни ә йтергә тели Вә зирә – тө шенмә де. Ирне азсынамы-кү псенә ме дигә ндә й?

– Ярар, кү решик!

Буйга, какча гына гә ү дә ле хатын кулын сузганда кү терелеп иргә карады. Йә Хода! Килешле ак йө здә ге илә мсез зур, озын борын ирне, ток бә ргә ндә й, сискә ндереп куйды. Ә -ә, менә нигә тайчына икә н... Буратинога гына ятышлы шул мондый борын. Ир-ат битендә бә лки шә рран ярып кычкырып тормас иде ул. Ихтыяр кө ч, зиһ ен чагылышы булып аны бизә ргә дә мө мкин ә ле. Һ ичьюгы купшы мыек ү стереп кү лә гә лә ргә була бит ә рсез борынны... Ә хатын-кыз ялан уртасындагы ялгыз тирә к сыман чекерә еп торган шыксыз борын белә н нишли? Мыегы юк... Ихтыяр да, кө ч, зиһ ен дә кирә кми хатын-кызга. Аң а тик нә фислек, матурлык кына кирә к лә са! Ай-һ ай, мондый хатын белә н парлашып ничек кеше кү зенә кү ренерсең, Ә дһ ә м...

Ир уйлаганнарны Вә зирә аның йө зеннә н укыды бугай:

– Ә йтә м бит, сезгә пар тү гелмен, Ә дһ ә м.... танышып булашмыйкта.

Яшьле, бимазалы чаткылар биешкә н зә ң гә р кү злә р камышлар арасыннан ялтыраган кү лне хә терлә тте. Ниндидер тарту кө че бар, якты хислә р ята аларда... Тел сө йлә гә не йө рә ктә н чыга микә н соң?

– Туктагыз ә ле, Вә зирә, беркем дә Таһ ир-Зө һ рә булырга җ ыенмый. Пар дигә ннә н ә йтә м. Инде икебез дә ө лкә н яшьтә.... Сө йлә шик, танышыйк. Ә нә, паркны барып кү рсә к тә ярар. Кө зге урманга чыкан бармы ә ле сезең?

– Кая инде урман? – Вә зирә – тыенкы гына елмаеп куйды. Йө зе кисә к яктырды, нурлар кунды... Ә й, борыны да килешле булса?!

Ә дһ ә м ө ндә венә кү неп, Вә зирә ир белә н янә шә атлап китте. Сү з артыннан сү з чыкты, ятышлы гә п куерды. Дө нья кү ргә н, ирешкә ннә ре ә ллә ни зур булмаса да, тирә -ягына тө сле пыяла аша каравы сизелә. Ү зендә шактый гына тө ртмә ле сү з осталыгы да бар. Һ ә рхә лдә якты кү ң елле кеше бу. Шул сыйфаты Ә дһ ә м белә н кү решү гә китергә ндер дә инде...

– Ул Лә йсә н, ә ллә гашыйк булган, ә ллә миң а яхшылык эшлә ргә тели, һ аман-һ аман сезне сө йлә де бит. Бер нинди чибә р хатыныннан язды, ничек каты кайгыра дип кызганды, кечкенә кызын тә рбиялә ү бигрә к авыр аң а, дип, кү ргә н нужаларыгызны сө йлә де. Хә зер инде картайганчы ө йлә неп калса иде, дип кайгыра. Ул сө йли, ә мин кызганам. Инде менә сезнең белә н очрашуга кү ндергә ч, мин, юлә р, җ ил куган болыт сыман, кү тә релеп килдем шул. Ә йтә се юк, кү ркә м кешесез... Эчмисез, тартмыйсызда бугай. Хатын-кыз тагын нә рсә телә сен? Менә мин ү зем генә Ходай матурлык ө лә шкә ндә йоклап калганмын шул. Болай Аллага шө кер һ ич ялкау-хө рә сә н тү гелмен дә бит... Ир-ат халкын белә без инде, алдан-артын тикшерми, иң башта йө згә кадала ул. Аң а кә ртинкә кебек чибә рне давай...

Вә зирә парк сукмагыннан атлый-атлый кө йлә п куйган патефон кебек сө йлә де дә сө йлә де. Ирдә н дә ә йткә ннә ренә карата сү з кө ткә ндер дә бит, тегенең кү зенә һ аман-һ аман шө кә тсез борын чалынып, җ анны айкады. Ир белә н хатынны бергә бә йлә гә н нә рсә никах дип сө йлилә р дә ул. Бер-берең нең канын уйнатып, тыннарың куырылганчы ү бешмә сә ң, хә лә лем, дип авыз чайкаудан ни файда? Матурлык туйда гына тү гел, ир белә н хатынга кө н итә р ө чен дә бик кирә к шул. Йө з, сү з, гамә л матурлыгы! Гү зә ллек шул чагында гына дө ньяны коткара ала ул, иптә шлә р-эфә нделә р!.. Инде ү бә м дип ымсынганда, чирканмас ө чен, кә лә шең нең борынын каплап куярсың мы? Кит, тузга язмаганны.... Мә хә ббә т канунын бозма, тарихын пычратма, Ә дһ ә м!

Акылы кү решү гә килгә н хатын белә н ничек кенә якынаерга тырышмасын, ү җ ә т хислә рен җ иң ә лмә де Ә дһ ә м. Салкын, битараф кеше булып калды Вә зирә гә. Тегесе дә аң ардан башканы кө тмә де бугай. Тукталышка килгә: “Ә й, минем автобус! ” дип кычкырды да, сикереп менеп салон эченә атылды. Җ итез икә н ү зе...

Аның каравы ир ө енә ашкынмады. Кыз чыр-чуы, ана сыкравы биздергә н икә н аны. Ө е кү птә н шыксыз дивар инде аның. Җ ан тарткан гү зә л зат белә н һ ә мишә бизи алмый шул... Базар беткә н, таралган, сиң а ү тмә с товар гына калган... Бер суга кабат кереп булмаган кебек, яр сайлар чакларың да ү ткә н икә н шул, Ә дһ ә м буйдак!

Свиданиелә р кабатланмый... Җ илә к вакыты елга бер генә килгә н сыман. Менә шул чакта чын купец кебек товар таный белергә, сайлау маһ ирлыгын кү рсә тергә булган бит сиң а, иркә й!

III

Ул Вә зирә ә йткә нчә, картинкада сурә тлә нгә н гү зә л сыман иде. Борын да бик нә фис, авыз да уймак, иреннә р дә чиядә й чагу, сусыл, ә керфеклә ре ясалманы ө стә мичә дә чамасыз озын һ ә м куе иде. Бит туткыллыгы, чә ч ө ере һ ә м тагын ә ллә нинди тө смерлә ре белә н мисыр гү зә ле Клеопатрадан ә ллә ни кайтыш булмагандыр. Тик дистә елдан артык бергә яшә п, кү злә ренең генә нинди тө стә икә ненә анык тө шенмде Ә дһ ә м. Гадә ти хә лдә, йә чә й эчкә ндә, йә эч пошканнан тегене-моны сө йлә шеп торганда, яшькелт кү ренгә н кү злә р, ү зара кычкырыш китсә, кинә т зә ң гә рлә нә, чаткылар чә чә -сибә башлый. Сварка уты диярсең... Инде гыйшрә т халә тендә назлап сыйпаштыра башласаң, хатын ү зе дә мә че кебек сырпаланса, бу кү злә ргә ә ллә нинди утлы элпә куна, коба тө скә керә... Вампирлыгы бар микә нни? Хатын кү злә рендә ге бу хамелеонлык галә мә те кем-кем, ә мма ир дикъкатенә чалынмый калмады. Һ ә м аны еш-еш уйландырды да. Кү злә рдә ге ә верелеш кызык бизә клә р уены гына тү гел, җ ан халә те шул. Тө рлегә керә, ү рсә лә нә димә к. Шатланыргамы, кайгырыргамы моң а? Хә ер, кайсы ирнең картинкә кебек чибә р хатын белә н тыныч кына яшә п ятканы бар? Тук мә че тырнагына элә ккә н бичара тычкан хә лендә инде ул. Ү ле дә, тере дә тү гел. ... Мә рхү мә хакында тик сагышлы хислә р кичереп, хә тта кү з яшьлә ренә чыланып матә м кайгысы кичергә н ир кинә т бу уйдан соң ү з-ү зен танымаслык бер халә ткә тө ште. Һ ә м Сә рия белә н ү ткә н кө ннә ренә ул хә зер бө тенлә й башка кү з белә н бакты. Бә рә ч, ир дә хамелеон була ала икә н лә баса!...

Узган гасырның туксан беренче җ ә е узып барганда участок мастеры Ә дһ ә м Сә хә повны, телефон аша сө йлә шер ө чен, будкага партком секретаре Галина Зайцева чакыртып алды:

– Адигам Зиннурович, каршы килмә ссез бит, без сезне газетага чыгарырга булдык. Мактап, ә лбә ттә! Бригадаң ның кү рсә ткечлә ре яхшы. Ү зең коллективка һ ә р яктан ү рнә к. Кыскасы, менә дигә н хезмә т герое! Бү ген ук сезнең участокка корреспондент барыр. Ә йбә т сө йлә ш! Булдымы?

– Булды, Галина Леонтевна!

Ү злә ренә килә се кешене Ә дһ ә м фотоаппарат таккан олпат ир, хә тта мыекбай булыр дип кө ткә н иде. Гә зит-журнал тирә сендә абруйлы ирлә р урала бит. Шулай фаразлап, будкада эш кә газьлә ренә, сызымнарга уралып кү тә рә се ө йне кү заллап ятканда, ачык ишектә н кү бә лә к кебек ү ткә н җ ыйнак шә ү лә не абайламады да. Теге исә п-хисапчы Камә р тү ти белә н сө йлә шә башлагач кына башын кү тә рде:

– Мин Мастер Сә хә пов. Нә рсә кирә к?

– Ө лкә гә зитеннә н журналист, Сә рия Сә хә пова!

– Ә сезмени ә ле ул? – егет кисә к урыныннан торып кыз янә шә сенә килеп басты. – Мин сезнең карамакта... Утырыгыз!

– Утырырга ө лгерербез ә ле. Ә йдә гез, эш урыныгызны кү рсә тегез. Нә рсә тө зисез? Эшчелә регез белә н танышыйм. Кыскасы, эш фронтыннан башлыйк, мастер Сә хә пов, – дип ә леге кызыкай тезгенне ү з кулына алды.

Хә ер, кем генә булмасын, берничә урында ташчылар белә н шалт-шолт фотога тө шерер дә югалыр дип кө ткә н иде Ә дһ ә м. Аннары гә зиттә сү рә те чыгуын кө тә ргә генә калыр... Ә мма Сә рия яшь мастер хакында очерк язу максатын куйган икә н. Атна буена диярлек аяк астында уралды. Тик киноларда кү ргә н гә зитчелә р кебек, ә йткә н бер сү зең не блокнотына теркә п бармый бу. Татар ү зе тотып карамаса, ышанмас, дигә ндә й, башына каска киеп тө зелеш мә йданына да кү тә релде. Мастерок тоткан эшчелә р белә н янә шә басып кирпечлә р дә тезде. Кү рмә гә н, сорамаган нә рсә се калмады ү зенең. Ташчыга кул алмаш булырга җ ыена диярсең... Нә рсә лә р язарга тели, ничек яза корреспондент, болар хакында хә бә рдар булмады Ә дһ ә м. Ү з эшен бик чә млә п эшлә ргә омтыла икә н, тотынганын, кирпеч салгандай ә йбә тлә п сылап, шомарта бугай бу, дип ү з алдына нә тиҗ ә дә ясап куйды. Кү ренеп тора, бракодел тү гел!

Билгеле, аны чынлап җ ә леп иткә не – кызның чибә рлеге булды. Хә тта онытылып текә леп-текә леп тә торды ул. Кашыкка салып йотырлык дигә ннә ре шундый була кү рә мсең... Тик сокланудан ни файда? Сә рия башта егет ө чен ә ллә нинди ят дө ньядан килгә н гү зә л зат кына булып кү ренде. Сиң амы соң аң а ү релергә?!

“Республика” гә зитендә урысча зур булып, рә семнә р белә н бизә леп чыккан очерк, Ә дһ ә м мастер кө ткә нчә, кып итеп торган эш булды. Сү злә р, җ ө млә лә р җ ө йсез-нисез бер-берсенә ү релә, матур булып кү ренешлә р кү заллана. Авылдан килеп, сө екле башкаланы ташкала ясап бизә ргә керешкә н Ә дһ ә м Сә хә пов дигә н тө зү че егет тә укучылар каршында җ анлы булып баскандыр ә ле... Язманы будкада ә бә дкә керешер алдыннан бө тен бригада белә н җ ыелышып укыдылар. Язылганнар барысына да ошады. Тик, Камә р тү ти генә борын салды: “Минем турыда бер сү з юк. Ө ч рә т чә й эчердем бит ү зен”.