Bir tənqid

Bu bə hsin sonunda ö z diqqə tsizliyi ilə hə yat yoldaş ı na ə ziyyə t verə n bə `zi kiş ilə ri tə nqid etmə li oluruq. Belə lə ri ö z hə yat yoldaş ları na bə yə nilmə miş və tə hqiramiz sifə tlə r aid etmə klə onu geri qalmı ş, zatə n nö qsanlı bir varlı q kimi tə qdim edirlə r. Onlar baş qaları nı n yanı nda birbaş a və ya dolayı sı ilə zö vcə lə rini tə hqir edirlə r. Bu gьn adilə ş miş “ağ ı ldan zə if” mə zə mmə ti hə min tə hqirlə rə misal ola bilə r. Hə r birimiz qadı nlara ьnvanlanmı ş bu sayaq tə hqirlə rlə rastlaş mı ş ı q. Bu sayaq tə hqiramiz rə ftar nə inki ş ə r`i me`yarlara sı ğ mı r, hə m də axirə t ə zabı na sə bə b olur. Belə mьnasibə t ə n ibtidai ə xlaq və insanlı q ьsulları na ziddir. Azca insani tə rbiyə yə malik olan hə r bir kə s qadı nla bu sayaq rə ftara yol vermir. Bu sayaq rə ftarı n ə sas sə bə bi, adə tə n, kiş ilə rin ö zьnь ьstьn bilmə si olur. Onlar bu yolla ailə də qadı na mьnasibə tdə ki зə kilə rini ağ ı rlaş dı rdı qları nı zə nn edirlə r. Kiş ilə rə bu sayaq eyiblə ri aş kar bildirildikdə dö zьmsьzlьk gö stə rir, ciddi e`tiraz edirlə r. Necə olur ki, onlar qadı nları n ə skikliyini ö z mə clislə rində ş irin mö vzuya зevirir, yanlı ş rə ftarları ndan зə kinmirlə r? Adə tə n, insanda eqoistlik gьclə ndikdə, addı m-addı m onun qə lbini ə hatə edir. Bu halda insanı n ö zьnь də yə rlə ndirmə sinə macal qalmı r. Bu halda insan baş qaları nı n kiзik eyiblə rini bö yьdьr, ö z bö yьk eyiblə rini gö rьb qə bul etmə k istə mir. Ç ox geniş lə nmiş bu mьnasibə t eqoistlik caynağ ı nda giriftardı r. Sə `dinin tə `birincə:

Xalqı n eybini gə zmə k

Uzaqdı r kiş ilikdə n.

Ö zьnə bir nə zə r sal–

Gьnahda batmı san sə n.

Hə r halda qadı nlara mьnasibə tdə bu sayaq rə ftar bö yьk insanlarda mьş ahidə olunmur. Bundan ə lavə bir bu qə də r tə hqir edib alзaltdı ğ ı mı z kə s bizimlə sə mimi mьnasibə tdə ola bilə rmi?! Bu sayaq qeyri-ə xlaqi rə ftarlar qadı n və qı zlarda ə skiklik hissi doğ urur, onlar tə `sirə ə sk tə `sirlə cavab verə rə k kiş ilə ri bə `zi xьsusiyyə tlə rinə gö rə ittiham edirlə r. Bə `zə n qadı nlardakı qьrur hissi uyğ un tə hqirlə rə cavab olur. Onlar bu yolla bir nö v ö zlə rini mьdafiə edirlə r. Ə və zində isə ailə mьhiti savaş meydanı na зevrilir, hə r iki tə rə f mьnasib fьrsə t olan kimi qarş ı tə rə fə zə rbə endirirlə r. E`lan olunmamı ş bu mьharibə kiş i tə rə fində n baş layı r və qadı n ö zь də istə mə də n bu savaş a qatı lı r. Tə ə sьf ki, bu gьnki modern ailə lə rdə qadı n bu sahə də kiş inin birinciliyini ə lində n almı ş dı r!

Ş ьbhə siz ki, qarş ı tə rə fin hö rmə tini saxlamaq insani mьnasibə tlə rdə ilk addı mdı r. Utanı b зə kinmə də n baş qaları nı n hö rmə tini ayaq altı na atanlar, insan haqları na heз bir ehtiram gö stə rmə yə nlə r ya qьrur badə sinin mə stliyində n bu yola dьş mьş lə r, ya da ağ ı l azlı ğ ı ndan ə ziyyə t зə kirlə r. Ə lbə ttə ki, bu da bö yьk bir də rddir.

Qeyd etmə k yerinə dьş ə r ki, ə xlaq və insanlı q baxı mı ndan iki bö yьk bə la mö vcuddur. Bьtьn digə r bə lalar bu iki bə ladan doğ ur. Hə min bə lalar bьtьn digə r problemlə rin və зə tinliklə rin anası dı r. Onlardan biri eqoistlik, digə ri dьş ьncə sizlikdir. İ nsanı n insanı dьзar etdiyi bə la və ə ziyyə tlə ri nə zə rdə n keзirsə k, bu iki amildə n birinin izini gö rə rik. Bə `zə n də hə r iki iz mьş ahidə olunur.

Diqqə t yetirmə liyik ki, ailə ьstьnlьyьn sьbutu ьзьn meydan deyil. Hə tta hə qiqə tə n də tə rə flə rdə n biri o birində n ьstьn olsa bu barə də danı ş maq, qarş ı tə rə fi ittiham etmə k bə yə nilmə miş iş lə rdə ndir. İ nsanlı q ə xlaqı ndan xə bə ri olan kə s bu hə ddə tə nə zzьl etmir. Heз bir ьstьnlьk olmadı ğ ı halda, yeri gə ldi gə lmə di qarş ı tə rə fi tə hqir etmə k isə, ş ьbhə siz ki, daha pisdir.