7. Авариялық сигнал беру мен авариялық аялдау белгісін қолдану

7. Авариялық сигнал беру мен авариялық аялдау белгісін қ олдану

1. Авариялық жарық сигнал беру:

1) жол-кө лік оқ иғ асы кезінде;

2) аялдауғ а тыйым салынғ ан жерлерде амалсыздан тоқ тағ ан кезде;

3) артқ а жү ру кезінде;

4) жү ргізушінің кө зін фар жарығ ы шағ ылыстырғ ан кезде;

5) сү йретуге алу кезінде (сү йретілетін механикалық кө лік қ ұ ралында);

6) жолдың жарық тандырылмайтын учаскесінде аялдау жә не тү ру кезінде немесе кө лемдік оттардың дұ рыс істемеуінен кө ріну жеткіліксіз болғ анда;

7) елді мекеннен тыс, жол жиегінің ені жолдың жү ру бө лігінен толық кіру ү шін жеткіліксіз болғ анда немесе жол жиегінің енін осы жол жағ дайында айқ ындау мү мкін болмай, онда тоқ тағ ан кезде іске қ осылады.

Авариялық жарық сигнал беру басқ а жағ дайларда да, жол жү рісінің қ атысушыларына кө лік қ ұ ралы туғ ызуы мү мкін қ ауіптілік туралы ескерту ү шін де қ осылады.

2. Авариялық жарық сигналын іске қ осқ аннан кейін, сондай-ақ оның ақ ауы болса немесе ол болмағ анда, жолдың жү ру бө лігінің неғ ұ рлым қ ауіпті:

1) жол-кө лік оқ иғ асы;

2) аялдама жасауғ а тыйым салынғ ан жерлерде немесе жолдың кө рінуі бір жү з метрден кем болғ ан жерлерде мә жбү рлі тоқ тау кезінде ең болмағ анда бір бағ ытта дереу авариялық аялдама (немесе жыпылық тағ ан қ ызыл фонарь) белгісі қ ойылады.

Авариялық аялдау белгісі (немесе жыпылық тағ ан қ ызыл фонарь) нақ ты жағ дайда басқ а жү ргізушілерді қ ауіптілік туралы уақ тылы хабардар етуді қ амтамасыз ететін қ ашық тық та кө лік қ ұ ралынан елді мекендерде - кемінде он бес метр жә не елді мекеннен тыс жерде - отыз метр арақ ашық тық та орнатылады.

3. Авариялық жарық сигналы болмағ анда немесе оның ақ ауы болса, сү йретілетін механикалық кө лік қ ұ ралының артқ ы жағ ына авариялық қ ауіптілік белгісі бекітіледі.

8. Маневр жасау

1. Жү ргізуші маневрді орындауды бастамас бұ рын тиісті мақ саттағ ы жарық кө рсеткіштерімен, егер олар болмаса немесе ақ ауы болса - қ олмен сигнал береді. Бұ л ретте маневр қ ауіпсіздікті сақ тай отырып, жү зеге асырылады жә не жол жү рісіне басқ а қ атысушыларғ а кедергі туғ ызбайды.

2. Сол жақ қ а бұ рылудың жарық кө рсеткіші не сол жақ қ а сол қ олды созу не жанына созылғ ан тік бұ рыш жасап шынтақ тан жоғ ары бү гілген оң қ ол сол жақ қ а маневр жасау сигналы болып табылады. Оң жақ қ а бұ рылудың жарық кө рсеткіші не жанына созылғ ан оң қ ол немесе жанына созылғ ан жә не шынтақ тан тік бұ рыш жасап жоғ ары бү гілген сол қ ол оң жақ қ а маневр жасау сигналы болып табылады. Тежеу сигналы тоқ тау-сигналымен не қ олды жоғ ары кө теру арқ ылы беріледі. Артқ а жү ру сигналы артқ ы жү ріс шамын жағ у жә не авариялық сигнал беруді қ осу арқ ылы беріледі.

Бұ рылу кө рсеткіштерімен немесе қ олмен сигнал беру жол жү рісіне басқ а қ атысушыларды жаң ылыстырмай, маневрді орындау басталғ анғ а дейін алдын ала беріледі жә не ол аяқ талғ аннан кейін дереу тоқ татылады (сигналды қ олмен беруді тікелей маневрді орындау алдында аяқ тауғ а болады).

Сигнал беру жү ргізушіге артық шылық бермейді жә не оны сақ тық шараларын қ олданудан босатпайды.

3. Екінші дә режелі жолдан жолғ а шығ у кезінде жү ргізуші жолда жү ріп келе жатқ ан кө лік қ ұ ралдары мен жаяу жү ргіншілерге, ал жолдан кірген кезде ө зі жолын кесіп ө тетін жаяу жү ргіншілер мен велосипедшілерге жү руге жол береді.

4. Жү ргізуші аялдау немесе тұ рақ орнына келген кезде жолдың жү ру бө лігінің шетімен немесе жол жиегімен келе жатқ ан жаяу жү ргіншілерге, велосипед, мопед, кө лік арба жү ргізушілеріне, мініс жә не жү к артылғ ан мал айдаушыларғ а жол береді.

5. Қ атар ауыстыру кезінде жү ргізуші жү ру бағ ытын ө згертпей, қ атарлас келе жатқ ан кө лік қ ұ ралдарына жол береді. Бірге келе жатқ ан кө лік қ ұ ралдары бір мезгілде қ атар ауыстырғ ан кезде, жү ргізуші оң жақ та келе жатқ ан кө лік қ ұ ралына жол береді.

Жү ріп келе жатқ ан кө лік қ ұ ралдары арасында қ ауіпті арақ ашық тық туындайтын жағ дайда қ атар ауыстыруғ а рұ қ сат етілмейді.

6. Шең берлі жү ріс ұ йымдастырылғ ан жол қ иылысына шық қ ан кезде бұ рылыс жасау жағ дайларын қ оспағ анда, оң ғ а, солғ а немесе кері бұ рылу алдында жү ргізуші осы бағ ытта жү руге арналғ ан жолдың жү ру бө лігінде жә не жолақ та тиісті шеткі орынғ а алдын ала ауысады.

Егер жолда 5. 8. 1 немесе 5. 8. 2 белгілері орнатылса, онда аталғ ан маневрлерді тиісті жү ру жолақ тары бойынша жасауғ а рұ қ сат етіледі; бұ л ретте шеткі жү ру жолақ тары бос болғ ан кезде шеткі емес жолақ тармен жү руге рұ қ сат етілмейді.

Егер 5. 8. 1 немесе 5. 8. 2 белгілерімен жолдың жү ру бө лігінің жолақ тарымен жү ру бағ ыты кө рсетілмесе, сол жақ та жолдың жү ру бө лігімен бір дең гейде орналасқ ан бір бағ ыттағ ы трамвай жолдары болғ ан кезде сол жақ қ а жә не кері бұ рылу солардан бастап орындалуы тиіс. Бұ л ретте жү ргізуші трамвайғ а жол береді.

7. Бұ рылу жолдың жү ру бө ліктерінің қ иылысынан шық қ ан кезде кө лік қ ұ ралы қ арсы жү ру жағ ына шық пайтындай болып жү зеге асырылады.

8. Егер кө лік қ ұ ралы қ иылыста немесе одан тыс бұ рылыс жасауды немесе қ иылыста кері бұ рылуды осы бө лімнің 6-тармағ ын сақ тай отырып, ө зінің кө лемінен немесе басқ а себептер бойынша орындай алмаса, жол жү рісі қ ауіпсіздігі қ амтамасыз етілген жағ дайда жә не бұ л басқ а кө лік қ ұ ралдарына кедергі туғ ызбайтын болса, кө рші жол жолағ ына жартылай, ал қ ажет болғ анда толық тай шығ уына рұ қ сат етіледі.

9. Рельссіз кө лік қ ұ ралының жү ргізушісі қ иылыстан тыс жерде солғ а немесе кері бұ рылғ ан кезде қ арсы келе жатқ ан кө лік қ ұ ралына жол береді.

Егер қ иылыстан тыс жерде кері бұ рылғ ан кезде сол жақ шеттен маневрді орындау ү шін жолдың жү ру бө лігінің ені жеткіліксіз боса, онда жолдың жү ру бө лігінің тек қ ана оң жақ шетінен (оң жақ жол жиегінен) бұ рылуғ а жол беріледі. Бұ л ретте жү ргізуші бағ ыттас немесе қ арсы келе жатқ ан кө лік қ ұ ралдарына жол береді.

10. Кө лік қ ұ ралдары жү рісінің траекториясы қ иылысатын, ал ө ту кезектілігі Қ ағ идаларда айқ ындалмағ ан жағ дайларда, кө лік қ ұ ралы ө зіне оң жақ тан жақ ындап қ алғ ан жү ргізуші жол береді.

11. Тежеу жолағ ы болғ ан жағ дайда, бұ рылуды кө здеген жү ргізуші осы жолақ қ а уақ тылы ауысады жә не сонда ғ ана жылдамдық ты азайтады.

Жолғ а кіретін жерде жү ру сызығ ы болғ ан кезде жү ргізуші соның бойымен жү реді жә не осы жолмен жү ріп келе жатқ ан кө лік қ ұ ралдарына жол бере отырып, кө рші жолақ қ а ауысады.

12. Кері бұ рылуғ а:

1) жаяу жү ргіншілердің ө ткелдерінде жә не тротуарлардың немесе жол жиектерінің сызығ ы бойынша жол қ иылыстарында;

2) тоннельдерде;

3) кө пірлерде, жолө ткелдерде, эстакадаларда жә не олардың астында;

4) теміржол ө тпелерінде;

5) жолдың жү ру бө лігінің кө ріну мү мкіндігі бір жү з метрден кем жерлерде;

6) аялдау пункттері орналасқ ан жерлерде тыйым салынады.

13. Кө лік қ ұ ралының артқ ы жү ріспен қ озғ алуына маневр қ ауіпсіз болғ ан жә не қ озғ алысқ а басқ а да қ атысушыларғ а кедергі жасамағ ан жағ дайда рұ қ сат етіледі. Кө ше қ иылыстарында жә не осы бө лімнің 12-тармағ ына сә йкес кері бұ рылуғ а тыйым салынғ ан жерлерде артқ а жү руге тыйым салынады.