Жол жүрісі қағидалары

Жол жү рісі қ ағ идалары

1. Жалпы ережелер

1. Осы Жол жү рісі қ ағ идалары (бұ дан ә рі - Қ ағ идалар) Қ азақ стан Республикасының бү кіл аумағ ындағ ы жол жү рісінің бірың ғ ай тә ртібін белгілейді.

2. Қ ағ идаларда мынадай негізгі ұ ғ ымдар пайдаланылады:

1) автомагистраль – кө лік қ ұ ралдарының жү руі ү шін жобағ а сә йкес арнайы салынғ ан немесе реконструкцияланғ ан, жол бойындағ ы иеліктерге қ ызмет кө рсетпейтін жол. Оғ ан тек басқ а жолдардан ғ ана ә ртү рлі дең гейлердегі жол айрық тары арқ ылы ө туге болады. Бұ л жолдың:

бір-бірінен жү руге арналмағ ан бө лу жолағ ымен бө лінген, ә ртү рлі бағ ытта жү ру ү шін бө лек жү ру бө ліктері бар;

басқ а жолдармен, теміржолдармен жә не трамвай жолдарымен жә не жаяу жү ргінші жолдарымен бір дең гейде қ иылыстары жоқ;

автомагистральғ а кіру кезінде 5. 1 белгісімен жә не шығ у кезінде 5. 2 белгісімен автомагистраль ретінде арнайы белгіленген (осында жә не бұ дан ә рі жол белгілерінің нө мірленуі осы Қ ағ идаларғ а 1-қ осымшағ а сә йкес келтіріледі);

2) автобус - жолаушылар мен жү ктерді тасымалдауғ а арналғ ан, онда жү ргізуші орнын қ оспағ анда, сегізден астам отыратын орны бар автомобиль;

3) автомобиль – адамдар мен жү ктерді тасымалдау олар ү шін қ осымша функция болып табылатын ауыл шаруашылығ ы тракторларын немесе механикалық кө лік қ ұ ралдарын қ оспағ анда, жолдарда жү руге жә не олармен адамдарды, жү ктерді немесе ү стіне орнатылғ ан жабдық ты тасымалдауғ а немесе адамдарды, жү ктерді немесе ү стіне орнатылғ ан жабдық ты тасымалдауғ а арналғ ан кө лік қ ұ ралдарын сү йретуге арналғ ан, оның ішінде троллейбустарды қ оса алғ андағ ы механикалық кө лік қ ұ ралы. Бұ л ұ ғ ым тракторлар мен ө здігінен жү ретін машиналарғ а қ олданылмайды;

4) автопойыз - тіркемеге (тіркемелерге) тіркелген механикалық кө лік қ ұ ралы;

5) артық шылық (басымдық ) - жол жү рісіне басқ а қ атысушылармен салыстырғ анда белгіленген бағ ытта бірінші кезекте жү ру;

6) ауыр салмақ ты кө лік қ ұ ралы - толық массасы немесе жү ктеменің оның осі бойынша бө лінуі осы жол санаты мен ондағ ы қ ұ рылыстар ү шін рұ қ сат етілген шекті жү ктеме мө лшерінен асатын жү гі бар немесе жү ксіз кө лік қ ұ ралы;

7) аялдау - кө лік қ ұ ралының жү рісін бес минутқ а дейін не егер бұ л жолаушыларды отырғ ызу немесе тү сіру, кө лік қ ұ ралын тиеу немесе тү сіру ү шін қ ажет болса, одан да кө бірек уақ ытқ а ә дейі тоқ тату (кө лік қ ұ ралының жү рісін жол жү рісін ұ йымдастыруғ а орайластырып тоқ тату қ ажеттілігі аялдау (тоқ тап тұ ру) болып саналмайды);

8) багаж - буып-тү йілген жә не Жолаушыларды жә не багажды автомобиль кө лігімен тасымалдау қ ағ идаларында белгіленген нормалар шегінде автобустың, шағ ын автобустың багаж бө лімшесінде немесе автобусқ а, шағ ын автобусқ а ілесіп жү ретін багаж автомобилінде, сондай-ақ тасымалдаушымен қ осымша келісімнің негізінде таксиде тасымалданатын жолаушы мү лкі;

9) басты жол - қ иылысатын (қ осылатын) жолдарғ а қ атысты 2. 1, 2. 3. 1-2. 3. 3 белгілерімен немесе 5. 1 белгісімен белгіленген жол немесе қ иыршық тас тө селген жолдарғ а қ атысты қ атты (асфальтталғ ан, цементті-бетондалғ ан, тас материалдар жә не сол сияқ ты) жол. Екінші дә режелі жолда тікелей қ иылыс алдында тө селген учаске болғ анымен, ол қ иылысатын жолмен тең болып саналмайды;

10) басып озу – жү ріп келе жатқ ан жолағ ынан шығ умен жә не кейіннен бұ рын жү ріп келе жатқ ан жолағ ына қ айта тү сумен байланысты алдында жү ріп келе жатқ ан бір немесе бірнеше кө лік қ ұ ралынан озып кету;

11) бө лу жолағ ы - жолдың аралас жү ру бө лігін бө летін жә не жолды елді мекеннен тыс кесіп ө ткен кезде жаяу жү ргіншінің мә жбү рлі тоқ тауын қ оспағ анда, рельссіз кө лік қ ұ ралдарының жә не жаяу жү ргіншілердің жү руіне жә не тоқ тауына арналмағ ан конструкциялық бө лінген элементі;

12) велосипед – екі немесе одан кө п дө ң гелегі бар (мү гедектерге арналғ ан кресло-арбалардан басқ а) жә не оның ү стіндегі адамдардың дене кү шімен қ озғ алысқ а келтірілетін кө лік қ ұ ралы;

12-1) велосипедші – велосипедті басқ аратын адам;

12-2) велосипед жолы – велосипедтердің жү руіне арналғ ан жә не тиісті белгімен белгіленген жеке жол немесе жолдың бір бө лігі. Велосипед жолы басқ а жолдардан немесе нақ сол жолдың басқ а элементтерінен конструктивтік тү рде бө лінеді;

12-3) велосипед жү ретін жолақ – жолдың жү ру бө лігінің велосипедтер жү руге арналғ ан жолағ ы. Велосипед жү ретін жолақ жолдың басқ а жү ру бө лігінен ұ зына бойындағ ы жол таң басы жә не арнайы белгілер арқ ылы бө лінеді;

13) газон - ө сімдіктерді отырғ ызу жә не саябақ ғ имараттары ү шін фон болып табылатын жасанды шө п жабыны бар жер учаскесі;

14) гү лзар - ондағ ы ө сімдіктер ө рнекті немесе суретті бейнелейтін геометриялық пішін тү ріндегі жер учаскесі;

15) елді мекен - оғ ан кіретін жә не шығ атын жерлері 5. 22 - 5. 25 белгілермен белгіленген, қ ұ рылыс салынғ ан аумақ;

16) жаяу жү ргінші – жолда кө лік қ ұ ралынан тыс жерде тұ рғ ан жә не онда жұ мыс жү ргізіп жатпағ ан адам. Мү гедектерге арналғ ан кресло-арбалармен жү ріп-тұ ратын, велосипедті, мопедті, мотоциклді жетелеп ә келе жатқ ан, шана, арба, балалар арбасын сү йретіп келе жатқ ан жеке адамдар жаяу жү ргіншілерге тең естіріледі;

17) жаяу жү ргіншілер ө ткелі - жү ру бө лігінің 5. 16. 1, 5. 16. 2 белгілерімен жә не (немесе) 1. 14. 1 - 1. 14. 3 таң баларымен белгіленген жә не жаяу жү ргіншілердің жолдан ө туі ү шін бө лінген жолдың жү ру бө лігінің учаскесі. Таң ба болмағ ан жағ дайда, жаяу жү ргінші ө ткелінің ені жол осі бойынан 5. 16. 1 жә не 5. 16. 2 белгілерінің арасындағ ы арақ ашық тық пен айқ ындалады (осында жә не бұ дан ә рі жол белгілерінің нө мірленуі осы Қ ағ идаларғ а 2-қ осымшағ а сә йкес жү ргізіледі);

18) жеткіліксіз кө ріну - тұ ман, жаң быр, шаң, қ ар жауу жә не сол сияқ ты жағ дайларда, сондай-ақ қ аракө лең кеде жолдың 300 метрден кем кө рінуі;

19) жолаушы - кө лік қ ұ ралының ү стінде (ішінде) отыратын жә не оны басқ армайтын адам;

20) жолаушылар мен багажды автомобильмен тұ рақ ты емес тасымалдау - тұ рақ ты тасымалдауғ а жатпайтын, белгіленген тә ртіппен берілген лицензиялары бар тасымалдаушылар автобустарды, шағ ын автобустарды пайдалана отырып жү зеге асыратын тасымалдаулар;

21) жол – «Жол жү рісі туралы» Қ азақ стан Республикасының Заң ында жә не осы Қ ағ идаларда белгіленген тә ртіппен кө лік қ ұ ралдары мен жаяу жү ргіншілердің жү руі ү шін жайғ астырылғ ан немесе ың ғ айластырылғ ан жә не пайдаланылатын жердің барлық бө лінген жолағ ы не жасанды қ ұ рылыстың ү сті. Жол бір немесе бірнеше жолдың жү ру бө ліктерін, сондай-ақ трамвай жолдарын, тротуарларды, жол жиектерін жә не олар болғ ан кезде бө лу жолақ тарын қ амтиды;

22) жол беру (кедергі туғ ызбау) - жол жү рісіне қ атысушы, егер бұ л оғ ан қ атысты артық шылығ ы бар жол жү рісіне басқ а қ атысушылардың жү ру бағ ытын немесе жылдамдығ ын ө згертуге мә жбү р етуі мү мкін болса, жү руді бастамайтынын, қ айта бастамайтынын немесе жалғ астырмайтынын, қ андай да болмасын маневрді жү зеге асырмайтынын білдіреді;

23) жол жиегі – жолдың жү ру бө лігімен тікелей қ осылатын жә не жер қ ыртысының тұ рақ тылығ ын қ амтамасыз етуге, жол жү рісі қ ауіпсіздігін арттыруғ а, жаяу жү ргіншілер мен велосипедшілердің қ озғ алысын ұ йымдастыруғ а, сондай-ақ тө тенше жағ дайлар кезінде пайдалануғ а арналғ ан жолдың элементі;

24) жол жү рісі - жолдар шегінде адамдар мен жү ктерді кө лік қ ұ ралдары арқ ылы немесе оларсыз тасымалдау процесінде туындайтын қ оғ амдық қ атынастар жиынтығ ы;

25) жолдың жү ру бө лігі - кө лік қ ұ ралдарының жү руі ү шін пайдаланылатын жолдың бір бө лігі;

26) жол жү рісіне қ атысушы - жол жү рісі процесіне жаяу жү ргінші, жолаушы немесе жү ргізуші ретінде тікелей қ атысатын адам;

27) жол жү рісінің қ ауіпсіздігі - қ атысушыларының жол-кө лік оқ иғ алары мен олардың зардаптарынан, сондай-ақ жол жү рісінің экологиялық жағ дайғ а, халық тың денсаулығ ына теріс ә серінен қ орғ алу дә режесін кө рсететін жол жү рісінің жай-кү йі;

28) жол жү рісін ұ йымдастыру - жол жү рісін басқ ару жө ніндегі ұ йымдық -қ ұ қ ық тық, нормативтік-ә дістемелік, жобалау-іздестіру, ұ йымдық -техникалық, бақ ылау-қ адағ алау, ө кімдік жә не басқ а да іс-шаралар кешені;

29) жол-кө лік оқ иғ асы - кө лік қ ұ ралының жолдағ ы қ озғ алысы процесінде жә не оның қ атысуымен туындағ ан, адамның денсаулығ ына зиян келтіруге, ө ліміне, кө лік қ ұ ралдарының, қ ұ рылыстардың, жү ктердің бү лінуіне не ө зге материалдық залалғ а ә кеп соқ қ ан оқ иғ а;

30) жол қ иылысы – жол қ иылысы ортасынан неғ ұ рлым алыс, тиісінше қ арама-қ арсы жолдың жү ру бө лігінің дө ң гелене бастайтын жерлерін жалғ ап тұ ратын жорамалданғ ан сызық тармен шектелген жолдардың бір дең гейде қ иылысу, қ осылу немесе тармақ талу орны. Іргелес аумақ тардан шығ у, сондай-ақ олардың алдынан басымдық белгілері қ ойылмағ ан дала, орман, тұ рғ ын аймақ тарынан шығ у жә не басқ а да қ осымша жолдармен қ иылысу (қ осылатын) орындары жол қ иылысы болып саналмайды;

31) жү ргізуші - кө лік қ ұ ралын басқ аратын адам, жол бойымен мал, табын, жү к артылғ ан, жегілген немесе мініс малын айдаушы;

32) жү ксіз масса - кө лік қ ұ ралының экипажсыз, жолаушылар мен жү ксіз, бірақ толық отын қ оры мен қ ажетті қ ұ рал-сайман жиынтығ ы бар массасы;

33) жү кті масса - тиелген кө лік қ ұ ралының, экипаж бен жолаушылардың нақ ты массасы;

34) жолдың жү ру бө лігінің шеті - таң балау сызығ ымен, ол жоқ болғ анда, сондай-ақ жолдың жү ру бө лігінің трамвай жолдарымен жол шетінде жанасатын жерлерде жол жабыны ө тетін шартты сызық пен айқ ындалады. Жол жабынының жиегін, оның ішінде жол жағ дайлары бойынша айқ ындау мү мкін болмағ ан кезде жолдың жү ру бө лігінің шетін таптаурын жолақ тың шеті бойынша жол жү рісіне қ атысушы ө зі айқ ындайды;

35) жү ру жолағ ы - жолдың жү ру бө лігінің ұ зына бойғ ы таң бамен белгіленген немесе белгіленбеген жә не автомобильдің бір қ атарда жү руіне жетерлік ені бар кез келген ұ зына бойғ ы жолағ ы;

36) жү руге кедергі - осы жолақ бойымен жү руді жалғ астыруғ а мү мкіндік бермейтін жү ру жолағ ындағ ы қ озғ алмайтын объект. Кептеліс немесе осы жү ру жолағ ында Қ ағ идалардың талаптарына сә йкес тоқ тағ ан кө лік қ ұ ралы кедергі болып табылмайды;

37) жү ру ү шін қ ауіптілік - оның барысында нақ сол бағ ытта жә не нақ сол жылдамдық пен жү рісті жалғ астыру жол-кө лік оқ иғ асының туындау қ аупін тудыратын жол жү рісі процесінде туындайтын ахуал;

38) қ атар ауыстыру - кө лік қ ұ ралының ө зі жү ріп келе жатқ ан жү ру жолағ ын бастапқ ы жү ру бағ ытын сақ тай отырып ауыстыруы;

39) қ ауіпті жү к - тасымалдау, тиеу-тү сіру жұ мыстарын жү ргізу жә не сақ тау кезінде оғ ан тә н қ асиеттерге жә не ерекшеліктерге байланысты жарылыстың, ө рттің немесе техникалық қ ұ ралдардың, қ ондырғ ылардың, ғ имараттар мен қ ұ рылыстардың зақ ымдануының, сондай-ақ адамдар, хайуанаттар ө лімінің, жарақ аттануының немесе сырқ аттануының, қ оршағ ан ортағ а зиян келтіру себебі болуы мү мкін жү к;

39-1) қ оғ амдық кө лік – жолаушылар мен багажды автомобильмен тұ рақ ты жә не тұ рақ ты емес тасымалдауларды жү зеге асыратын, кө пшілік пайдаланатын кө лік, сондай-ақ такси;

40) кө лік қ ұ ралы - адамдарды, жү ктерді немесе ү стіне орнатылғ ан жабдық ты жолдармен тасымалдауғ а арналғ ан қ ұ рылғ ы;

41) кү ндізгі жү ру жарық тары - тә уліктің жарық уақ ытында жү ріп келе жатқ ан кө лік қ ұ ралының алдынан кө рінуін жақ сартуғ а арналғ ан сыртқ ы жарық беру аспаптары;

42) маневр жасау - қ озғ алыстың аялдамадан (тұ рақ тан) басталуы, аялдау, бұ рылу (кері бұ рылу), орын ауыстыру, тежеу жә не кө лік қ ұ ралының артқ ы жү ріспен қ озғ алысы;

43) маршруттық кө лік қ ұ ралы - жол бойымен жолаушыларды тасымалдауғ а арналғ ан жә не белгіленген аялдама пункттері (аялдамалары) бар белгіленген маршрутпен жү ретін жалпы пайдаланудағ ы кө лік қ ұ ралы (автобус, троллейбус, трамвай);

44) мә жбү рлі аялдау - оның техникалық ақ ауынан немесе ол ә келе жатқ ан жү к тудырғ ан қ ауіптіліктен, жү ргізушінің (жолаушының ) жай-кү йінен, жолда кедергі пайда болуынан кө лік жү рісінің тоқ тауы;

45) механикалық кө лік қ ұ ралы - мопедтер мен рельстік кө лік қ ұ ралдарын қ оспағ анда, қ озғ алтқ ышпен қ озғ алысқ а келтірілетін, ө здігінен жү ретін жол кө лік қ ұ ралы. Ұ ғ ым тракторлар мен ө здігінен жү ретін машиналар жол жү рісіне қ атысқ ан кезде оларғ а да қ олданылады;

46) мопед – цилиндрінің кө лемі елу текше сантиметрден аспайтын іштен жану қ озғ алтқ ышымен не электр қ озғ алтқ ышпен жабдық талғ ан жә не ең жоғ ары конструктивтік жылдамдығ ы сағ атына елу километрден аспайтын екі немесе ү ш дө ң гелекті кө лік қ ұ ралы. Мопедтерге аспалы қ озғ алтқ ышы бар велосипедтер, мокиктер, скутерлер жә не осығ ан ұ қ сас сипаттамалары бар басқ а да кө лік қ ұ ралдары тең естіріледі;

47) мотоцикл - қ озғ алтқ ышы бар, бү йір тіркемесімен немесе онсыз екі дө ң гелекті механикалық кө лік қ ұ ралы. Мотоциклдерге жү ктемесіз салмағ ы тө рт жү з килограмнан аспайтын ү ш жә не тө рт дө ң гелекті кө лік қ ұ ралдары, цилиндрінің кө лемі 50 текше сантиметрден асатын скутерлер жә не осығ ан ұ қ сас сипаттамасы бар басқ а кө лік қ ұ ралдары тең естіріледі;

47-1) озып шығ у – кө лік қ ұ ралының бір бағ ытта, кө рші жолақ пен жү ріп келе жатқ ан кө лік қ ұ ралының жү ріс жылдамдығ ынан жоғ ары жылдамдық пен жү руі;

48) рұ қ сат етілген ең жоғ арғ ы масса - жасаушы-кә сіпорын ең жоғ ары рұ қ сат етілетін ретінде белгілеген, кө лік қ ұ ралының жү к тиелген, жү ргізуші мен жолаушылары бар массасы. Кө лік қ ұ ралдары қ ұ рамының, яғ ни тіркелген жә не біртұ тас ретінде қ озғ алатын рұ қ сат етілген ең жоғ ары масса кө лік қ ұ ралының қ ұ рамғ а кіретін ең жоғ ары рұ қ сат етілген массасының жиынтығ ы болып қ абылданады;

49) реттеуші - жолдағ ы жү рісті басқ ару бойынша реттеу іс-ә рекеттерін орындауғ а уә кілетті, тиісті куә лігі мен жабдығ ы (нысандық киімі немесе айырым белгісі - қ олына тағ атын байлауышы, ала таяғ ы, қ ызыл белгісі не жарық шағ ылыстырғ ыш дискісі, қ ызыл шам немесе жалаушасы) бар, тә уліктің кез келген уақ ытында танылатын жә не кө рінетін ішкі істер органдарының, ә скери полиция қ ызметкері немесе жол-коменданттық бө лімшенің ә скери қ ызметшісі, Қ азақ стан Республикасы Инвестициялар жә не даму министрлігі кө ліктік бақ ылау органдарының (бұ дан ә рі - кө ліктік бақ ылау органдары) қ ызметкері, жол-пайдалану қ ызметінің қ ызметкері, теміржол ө ткеліндегі, паром ө тпесіндегі кезекші;

49-1) такси – Автомобиль кө лiгiмен жолаушылар мен багажды тасымалдау қ ағ идаларына сә йкес жабдық талғ ан жолаушылар мен багажды автомобильмен тасымалдауғ а арналғ ан жең iл автомобиль;

50) тә уліктің қ араң ғ ы уақ ыты - кешкі қ ара кө лең кеден таң ертең гі елең -алаң ғ а дейінгі уақ ыт аралығ ы;

51) теміржол ө тпесі — жолдың темір жолдармен бір дең гейде қ иылысуы. Жақ ын жердегі рельстен 10 м арақ ашық тық та жорамалданғ ан сызық пен шектелген жол учаскесі ө тпенің шекарасы болып табылады;

52) тоқ тап тұ ру - кө лік қ ұ ралының жү рісін жолаушыларды отырғ ызуғ а немесе тү сіруге не кө лік қ ұ ралын тиеуге немесе тү сіруге байланысты емес себептер бойынша бес минуттан асатын уақ ытқ а ә дейі тоқ тату;

53) тротуар - жолдың жү ру бө лігіне қ осылғ ан немесе одан газонмен бө лінген, жаяу жү ргіншінің жү руіне арналғ ан жол бө лігі;

54) тұ рғ ын аймақ - 5. 38 белгісімен белгіленген учаске, қ ұ рылыс салынғ ан аумақ немесе алқ ап;

55) тіркеме - қ озғ алтқ ышпен жабдық талмағ ан жә не механикалық кө лік қ ұ ралының қ ұ рамында жү руге арналғ ан кө лік қ ұ ралы. Ұ ғ ым жартылай тіркемелер мен ұ зартылмалы тіркемелерге де қ олданылады;

56) ұ йымдасқ ан жаяу жү ргіншілер легі - осы Қ ағ идалардың 3-бө лімі 2-тармағ ының талаптарына сә йкес ұ йымдастырылғ ан жә не белгіленген жолмен жү ріп бара жатқ ан жаяу жү ргіншілер тобы;

57) ұ йымдасқ ан кө лік легі - кө к тү сті жарқ ылдақ маягі немесе кө к жә не қ ызыл тү сті маягі іске қ осылғ ан бас кө лік қ ұ ралы ілесіп жү ретін, фаралары ү немі жанып тұ рғ ан, бір жү ру жолағ ымен тікелей бірінің артынан бірі жү ріп келе жатқ ан ү ш немесе одан да кө п механикалық кө лік қ ұ ралдарының тобы;

57-1) шектеулі кө ріну – жү ргізушіге жергілікті жердің бедерімен, жолдың геометриялық параметрлерімен, ө сімдіктермен, салынғ ан ү йлермен, қ ұ рылыстармен немесе ө зге де объектілермен, оның ішінде кө лік қ ұ ралдарымен шектелген жү ріс бағ ытындағ ы жолдың 100 метрден кем кө рінуі;

57-2) іргелес аумақ – жолғ а тікелей іргелес жә не кө лік қ ұ ралдарының тура жү руіне арналмағ ан аумақ. Іргелес аумақ бойымен жү ру осы Қ ағ идаларғ а сә йкес жү зеге асырылады;

58) ірі кө лемді кө лік қ ұ ралы - кө лемі нормативтік қ ұ қ ық тық актілерде белгіленген кө лем мө лшерінен асатын, жү гі бар немесе жү ксіз кө лік қ ұ ралы.

3. Қ азақ стан Республикасының аумағ ында кө лік қ ұ ралдарының оң жақ пен жү руі белгіленген.

4. Жол жү рісін ұ йымдастыруда қ ажетті ө згерістер мен шектеулер тек жол белгілерінің, жол таң баларының, бағ даршамдар мен реттеушілер сигналдарының кө мегімен, сондай-ақ қ озғ алысты реттеуге уә кілетті адамдардың ө кімдерімен ғ ана белгіленген тә ртіппен енгізіледі.

Жолдарда немесе жолдардың жекелеген учаскелерінде жол жү рісін ұ йымдастыруды ө згерткен кезде жол жү руге қ атысушыларғ а бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдары арқ ылы хабарланады.

5. Жол жү рісіне қ атысушылар жол жү рісі ү шін қ ауіп туғ ызбайтындай жә не зиян келтірмейтіндей етіп іс-қ имыл жасауы тиіс.

Жол жү рісіне қ атысушылар:

1) Қ ағ идаларды, «Жол жү рісі туралы» Қ азақ стан Республикасы Заң ының талаптарын білуге жә не сақ тауғ а;

2) реттеушінің жә не бағ даршам сигналдарының, жол жү рісін реттеу ү шін қ олданылатын жол белгілерінің, жол таң баларының, жол жұ мыстары кезінде пайдаланылатын дыбыс жә не жарық сигналдарының, жедел жә не арнаулы қ ызметтердің кө лік қ ұ ралдарының арнайы жарық жә не дыбыс сигналдарының талаптарын орындауғ а;

3) жол жү рісі ү шін қ ауіпсіз жағ дайлар жасауғ а, ө з ә рекетімен немесе ә рекетсіздігімен жол жү рісіне басқ а қ атысушыларғ а, олардың кө лік қ ұ ралдары мен ө зге де мү лкіне зиян келтірмеуге;

4) жол жабынын бү лдірмеуге жә не ластамауғ а, жол белгілерін алып тастамауғ а, оларды кө легейлемеуге жә не бү лдірмеуге, жол белгілерін, бағ даршамдарды жә не жол жү рісін ұ йымдастырудың басқ а да техникалық қ ұ ралдарын ө з бетімен орнатпауғ а;

5) жол жү рісін қ иындатпауғ а немесе жол жү рісіне кедергі келтіретін заттарды немесе материалдарды жолғ а лақ тыру, тү сіріп кету немесе қ алдыру арқ ылы оның қ ауіпсіздігіне қ атер тө ндірмеуге, жол жү рісі ү шін бө гет жасауы, адамдарғ а қ ауіп тө ндіруі немесе мү лікке залал келтіруі мү мкін кез келген ә рекеттерден тартынуғ а;

6) жолда жол жү рісі ү шін кедергі анық талғ ан немесе келтірілген жағ дайда осы кедергіні жою жө нінде шаралар қ олдануғ а, ал, егер бұ л мү мкін болмаса - «Жол жү рісі туралы» Қ азақ стан Республикасы Заң ның талаптарына сә йкес немесе жол жү рісі қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ететін ө зге де тә сілмен осы кедергіні белгілеуге жә не жол жү рісі қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету жө ніндегі уә кілетті органғ а немесе жол иелеріне кедергі туралы хабарлауғ а;

7) адал, ә депті ә рекет етуге, мұ қ ият жә не ө зара сыпайы болуғ а, жол жү рісі ү шін кедергілер мен қ ауіп келтірмеуге;

8) жолдарды ластауғ а жол бермеуге, оның ішінде арнайы бө лінген орындардан тыс жерге қ оқ ыстарды, жол жү рісі ү шін қ ауіп келтіретін заттарды жә не ө зге де заттарды тастамауғ а;

9) Қ азақ стан Республикасының заң дарында белгіленген жол жү рісі саласындағ ы ө зге де міндеттерді орындауғ а міндетті.

6. Қ ағ идаларды бұ зғ ан адамдарғ а Қ азақ стан Республикасының заң дарына сә йкес жауапкершілік жү ктеледі.

7. Кө лік қ ұ ралын тоқ татқ ан жағ дайда кө лік қ ұ ралы жү ргізушісінің қ ұ жаттарын тексеруге немесе кө лік қ ұ ралын пайдалануғ а қ ұ қ ығ ы бар адамдар кө лік қ ұ ралына кідірмей жақ ын келеді, кө лік қ ұ ралын тоқ тату себептерін тү сіндіреді жә не жү ргізушінің талап етуі бойынша танысу жә не тегі мен лауазымын анық тау ү шін қ ызметтік куә лігін жү ргізушіге берместен, егер кө лік қ ұ ралы жү ргізушісінің «Жол жү рісі туралы» Қ азақ стан Республикасы Заң ының талаптарын жә не (немесе) осы Қ ағ идаларды бұ зуы сертификатталғ ан арнайы техникалық қ ұ ралдармен жә не аспаптармен тіркелсе, жү ргізушіге тиісті материалдарды танысу ү шін оны кө рсетеді.

8. Жол-кө лік оқ иғ асы болғ ан жағ дайда, егер зардап шеккендер болмаса, болғ ан оқ иғ аның мә н-жайларын бағ алауда жү ргізушілер ө зара келіскен кезде оқ иғ аның схемасын алдын ала жасап жә не оғ ан қ ол қ ойып, оқ иғ аны ресімдеу ү шін ішкі істер органдарының жақ ын бө лімшесіне келеді.