3.2Бейнекамера

Оперативті лапароскопияның дамуы бейнекамералық техналогияның дамуына зор ү лес қ осты. Жоғ арғ ы сапалы камера минимальді массалы, хирургиялық объектілердің кішкене ғ ана жағ дайларын жоғ арғ ы сезімталдылық пен, ө те тө менгі жарық тану болсада кө рсете алады.

Қ азіргі замаң ғ ы кез келген эндобейнекамераның негізгі элементі - лапароскоп арқ ылы берілетін оптикалық бейнелерді электірлік белгігеауыстыру ү шін қ ажетті, жартылай ө ткізгіш фотосезімтал «кремнилік пластиналы – кристалл» болып табылады. Негізгі қ ызмет ету принципі жартылай ө ткізгіш кристаллдың сыртқ ы бетімен немесе бойымен зарядтарды тасмалдаудан тұ рады. Бұ л кристаллдың атауы - зарядтық байланысы бар қ ұ рылғ ы (ЗБҚ ) деп аталады. Тағ айындауына байланысты ЗБҚ -ны сызық тық жә не матрицалық деп бө леді. Аз габаритті эндобейнекамераларда матрицалық ЗБҚ - ны қ олданады, мұ ндағ ы фотосезімтал пикселдік – элементтер матрицағ а тармақ жә не бағ анамен жазылады. ЗБҚ тү рлі тү сті бейнелерді тү зу ү шін ә р пиксельдің ү стінде кішкене ғ ана нақ ты бір тү сті жарық сү згіші орналастындай матрицаның барлық бойын тү рлі -тү сті жарық сү згішімен жабады. Мұ ндай тү стер ү шеу – жасыл, алқ ызыл, кө к, сонымен қ атар жасыл тү спен жарық сү згішінің пиксельдерінің жартсы боялғ ан, ө йткені бұ л оның бейнебелгі арқ ылы жарық тылық ақ паратын кө рсетеді.

25- сурет. Лапароскоптың кө ру ө сінің бағ ыты

26 – сурет. Лапароскоптың тү рлері: диагностикалық, 10-милиметрлік тік,

10- милиметрлік қ иғ аш

ЗБҚ матрицаларының негізгі сипаттамалары

1. минимальді жарық дең гейі

2. диоганальді бойынша жарық сезу ө лшемі.

3. жарық сезгіш элементтердің саны.

4. белгі(сигнал) - шуыл қ арым- қ атынастары

5. электірлік қ ақ пақ жұ мысының ауқ ымы

Минимальді жарық дең гейі- операция кезінде тә нік (адекватты) тү рде объектіні ажырату ү шін, сыртқ ы жарық танудың ең тө мең гі табалдырығ ында бейнекамера белгі береді. Қ азіргі кездегі бейнекамераларда бұ л ө лшемдер 3 лк тө мен емес. Қ азіргі замандағ ы бір матрицалы бейнекамераларда телевизиалық стандартты S-VHS бейнесигналдың сапасын қ амтамасыз ету ү шін, пикселінде кристалл 470000 аз емес 1\3 дюйм (1 дюймда – 2, 54 см ) болады. Бұ л ретте рұ қ сат етілген 430 ТВЖ (телевизиондық желі) Камераларда белгі(сигнал) - шуыл қ арым қ атынастары 46дБ дан артық. Осы ө лшем қ аншалық ты жоғ ары болса, бейненің қ арайтылғ ан аймақ тарда «қ оқ ыс» немесе «қ ар» тү ріндегі бұ рмаланулар аз болады. Мұ ндай камералардың электронды қ ақ пақ тарының жұ мыс істеу ауқ ымы 1\50 ден 1\10000 ғ а дейін жарық танудың ө згерісіне байланысты 200 есе жоғ ары контрасты бейнені «бликсыз» кө руге мү мкіндік жасайды.

27 сурет. Бейнетроакар («Visport») жә не бір рет қ олданатын лапароскоп

Соң ғ ы кезде жоғ арғ ы дең гейлі бейнекамераларда ү ш ЗҚ Б – матрицалы қ ұ рылғ ыны пайдаланады. Бұ л ө те жоғ арғ ы сапалы бейнені 550 -600 ТВЖ – дан аз емес мө лшерде алуғ а мү мкіндік жасайды. Ү ш матрицалы жү йеде тү рлі тү сті бейнелер лапароскоптан жарық бө луші блокқ а (призмағ а) тү сіп, бейнелерді жасыл, қ ызыл, кө к жасаушыларғ а ажыратады. Олар ЗБҚ – ның матрицаларының ү шке бө лінген кристаллдарына ыдырап, ә р қ айсысы ө здері сигнал тү зеді.

Алайда бұ л камералар ө те ү лкен, тө мең гі ауытқ уы (аберрациялы) оптиканы қ олдануды жә не аса жоғ арығ ы жасау технологиясын қ ажет етеді. Осының салдарынан бұ л камераларды кең інен таралғ ан жоқ, сонымен қ атар бір кристаллды камераларғ а қ арағ анда едә уір қ ымбаттырақ тұ рады.

Стереоскопиялық эндобейне жү йесі ү ш ө лшемді, кө лемді бейнені кө ргендей сезім береді. Бұ л жү йенің қ ұ рамына стереолапароскоп, онымен қ осымша стереобейнекамера, сигналды талдаушы электронды қ ұ рылғ ы, монитор жә не арнайы кө зілдіріктер кіреді.

Стереобейнені тек назарды мониторғ а фокустағ анда ғ ана ала алады. Назарды экраннан тыс алып қ ашу (мысалы аспаптарды ауыстыру кезінде ) жыпылық тау сияқ ты жағ ымсыз сезімге алып келеді.

Стереобейненің қ арапайым моножү йеге қ арағ анда ешқ андай артық шылығ ы жоқ, жә не барлық белгілі эндохирургиялық операциялар екі ө лшемді бейнелермен жасауғ а болады. Сонымен қ атар стереоқ ұ рылғ ыны бағ асы дә стү рлі қ ұ рылғ ылардан бірнеше есе қ ымбатырақ тұ рады.

Практикалық тұ рғ ыда қ арағ анда барлық қ азіргі замаң ғ ы бейнекамералар жә не лапароскоптар су ө ткізбейді, сондық тан оларды»сайдекс» жә не «вер –кон»ерітінділерінде зарарсыздандыруғ а мү мкіндік береді. Бейнекамералар мен лапароскоптарды зарарсыздандыру ү шін қ ұ рғ ақ ыстық шкафты қ олдануғ а болмайды, себебі олардың саң лаусыздығ ы, электрондар мен оптикалардың істен шығ уы мү мкін.

Бейнекамераның ең жақ сы асептикасын сақ тау ә дісі - операция алдында стерильді маталарды қ апшық қ а салу болып табыл