49.Ұңғы термометриясы.

49. Ұ ң ғ ы термометриясы.

1971 жылы Башкирия кен орындарында термометрия процесін қ олдану ө зінің оң нә тижесін кө рсетті.

Термометрия процесінің негізгі параметрі - температура. Температура - жү йенің энергетикалық параметрі. Жү йенің ө згеруі (ұ ң ғ ының жұ мыс режимінің ө згеруі, қ ысымның тө мендеуі н/е жоғ арылауы, тізбек тұ тастығ ының бұ зылуы) ұ ң ғ ы темп-ның ө згеруіне ә серін тигізеді.

Ұ ң ғ ы термометриясы табиғ и жылу ө рісі мен жасанды жылу ө рісін анық тауғ а негізделген. Термометрия процесінің терең дігі 12 км, максимальды темп-сы 250С ж/е жоғ ары гидростатикалық қ ысымды (150 МПа) ұ ң ғ ыларда жү ргізу мү мкіндігі бар.

Температураны ө лшеу мақ саты:

- геологиялық қ имада темп-ның қ алыптасуын анық тау;

- бұ рғ ылау процесінде ұ ң ғ ы оқ панының темп-н анық тау;

- қ ұ быр сыртындағ ы цементтің кө терілу биіктігін анық тау;

- ұ ң ғ ының теxникалық жағ дайын зерттеу.

Термометрия процесі:

- қ абаттың жұ тылу аймағ ын;

- қ ұ быр сыртындағ ы ж/е қ ұ быраралық ағ ындарды;

- шегендеу тізбегінің ақ ауларын (негерметичность);

- кен орындардың тө мен температуралы аймақ тарында (вечномерзлый грунт) бұ рғ ылау процесін жү ргізуде;

- ұ ң ғ ы тү бінің ж/е қ абат температурасын анық тау;

- қ абат суының ұ ң ғ ығ а ағ ып келуін анық тау;

- цемент тасының биіктігін анық тауда қ олд.

50. Судың ұ ң ғ ығ а ағ ып келуін электротермометрмен анық тау.

Ұ ң ғ ыны цементтеу барысында ақ аулар кездесіп, су ағ ынын анық тау ү шін:

- ұ ң ғ ыны тө мен температуралы (жыныс темп-нан тө мен) сумен жуады;

- ұ ң ғ ы оқ панындағ ы температураны бірнеше рет ө лшейді;

- су ағ ыны болмағ ан жағ дайда, терең деген сайын темп. ө седі;

- су ағ ыны бар аймақ тарда темп. тұ рақ ты болады.

Қ азіргі уақ ытта электротермометрлер ЭТМИ қ олд. Электротермометрлерді тү сіру жылд. тұ рақ ты болу қ ажет (800м/сағ, 600м/сағ, 400м/сағ, 300м/сағ ).

51. Термометрия процесінде қ олданылатын жабдық тар: каротаж станциясы мен каротаж кабель арқ ылы ұ ң ғ ығ а тү сірілетін термометрлер.

Термометрлер: ТР7-651 ұ ң ғ ы терең дігі 12000м, темп-сы 250С, 150 МПа қ ысымды ұ ң ғ ыларда; ТР7-341 ұ ң ғ ы терең дігі 8000м, темп-сы 200С, 100 МПа қ ысымды ұ ң ғ ыларда қ олд.