2.6.Құрылымды беріктікке есептеу

Жіктердің беріктілігін есептеу

Пісіру қ осылыстарында кейбір жіктер жұ мыс жігі, ал кейбіреулері-байланыстырушы болып табылады(10, 11-сурет). Жұ мыс жіктері деп сыртқ ы кү штеулерден барлық жү ктемелерді қ абылдайтын жіктерді атайды. Жұ мыс жіктерінің бұ зылуы кезінде барлық пісіруқ осылыстары да бұ зылады.

Байланыстырушы жіктер деп қ ұ рылымдардың екі немесе бірнеше элементтерін қ осатын жіктерді атайды.

Пісіру қ осылыстарының беріктілігі оғ ан ә сер етуші кү штеулердің ық палымен пайда болатын кернеулердің аумағ ымен сипатталады. Қ осылыс берік болуы ү шін ондағ ы нақ ты кернеу жұ мыс жағ дайында жіктер металы бұ зылатын жағ дайдан бірнеше есе тө мен болуы қ ажет. Есептеу жағ дайында қ абылданғ ан кернеу рауалы деп аталады жә не R ә рпімен белгіленеді.

Рауалы кернеулердің аумағ ы сол немесе басқ а қ ұ рылымдар ү шін қ абылданғ ан. Олардың атқ аратын міндеттері металғ а, жұ мыс шарттарына байланысты сә йкес нормалармен белгіленеді.

10-сурет Жұ мыс жігі 11сурет Байланыстырушы жік

Рауалы кернеу ә рқ ашан берілген материалдың серпінділік шегінен тө мен болады. Рауалы кернеуге R беріктілік шегінің қ атынасы, беріктілік қ оры деп аталады, яғ ни

Аз жә не орташа кө міртекті болаттардан жасалғ ан қ ұ рылыстық пісіру қ ұ рылымдары ү шін беріктілік қ оры ү ш-тө рт мә рте қ абылданады.

Тү йістірме жіктердің беріктілігін есептеуде:

N=R-SL

формуласы қ олданылады, мұ ндағ ы N - ә сер етуші кү штер, кгс,

R - жіктердегі созылуғ а рауалы кернеу, кгс/см², S - есептік қ ималардағ ы металдың қ алың дығ ы, см, L - жіктердің ұ зындығ ы, см

Мә селен, R= 1300 кгс/см², S=l см, L= 20 см, м9ндай

2К1К •

N = 1300x1x20 = 26000 кг немесе 26 т., 130

формула бойынша есептеуге болады, мұ ндағ ы А -жіктер катетінің биіктігі, см,

R_x-жіктерді кесудегі рауалы кернеу, кгс/см²,

L - жіктердің ұ зындыгы, см

Қ апталдық білікшелік жіктердің беріктілігі:

N = 2 0, 7 R₁ формуласы бойынша есептеледі.

16-кесте

Балқ ытып пісірілген металдың механикалық қ асиеттері

Механикалық қ асиеттері	Шсіру жағ дайындағ ы механикалық қ асиеттердің кө рсеткіштері
	Газды	Қ алың жабындылы электродтармен догалы піс.	Флюспен автоматты доғ алы пісіру
Қ аттылық шегі кгс/мм²	34-42	47-50	47-50
Салыстырмалы ұ зартылуы%	9-18	16-24	18-32
Соқ қ ы тұ тқ ырлыы, кгс м/см²	2-6	8-12	9-11
Бү гілу бү рышы	60-140	140-180	140-180

12-суретте жоғ арыда келтірілген формулалар бойынша жіктердің беріктілігін есептеудегі олардың белгілену сызбалары кө рсетілген.

12-сурет. Жіктердің беріктілігін есептеудегі белгілеулерінің сызбасы:

а - тү йістірме, б - білікшелі маң дайлық, в - білікшелі қ апталдық

2. 7. Экономикалық бө лім

2. 7. 1. Материал шығ ынын анық тау

Дә некерлеу операцияларына келесідей материалдар қ ажет.

Угольник 45- 6 м, қ ұ ны 6000 тең ге, қ ұ быр диаметрі 100-5 м, қ ұ ны 13800 тең ге, электродтық сым – 15 м қ ұ ны 4800 тең ге, (3), кө мекші механизмдер (таль, лебедка), қ ұ ны 34000 тең ге