1.3. Дәнекерленген жалғастырулар мен жiк (шов), түрлерi

Дә некерлеу қ осылысы - бұ л дә некерлеумeн орындалғ ан, бірнеше бө лшектердің ажырамайтын косылысы. Дә некерлеулі қ осылыстардың қ ұ рылымдық, типі дә некерленетін бө ліктердің ө зара орналасуымен анық талады. Балқ ытып дә некерлеу жағ дайында дә некерлеулі қ осылыстардың келесі тү рлері: тү йіскен, бұ рышты, таврлы, айқ астырмалы жә не шетжақ ты болып бө лінеді. Сондай-ақ, доғ алы дә некерлеу арқ ылы жасалғ ан айқ астырманың нуктелі дә некерленген жіктері мен қ осылыстары қ олданылады.

МЕСТ 2601-2001 сә йкес дә некерлеуқ осылыстары мен жіктерге байланысты бірқ атар терминдер мен анық тамалар белгіленеді. Жекелеген бө лшектерден дә некерлеп жасағ ан металл қ ұ рылманы дә некерленген қ ұ рылма деп атайды. Осындай қ ұ рылмалардың бө лігі дә некерленген тү йіндер деп аталады.

Tү йістіре дә некерленген қ осылыстар шетжақ беттерімен бip-бipiнe қ абысқ ан eкi бө лшектің дә некерленген қ осылысын білдіреді (2, а-сурет). Тү йістірмелі қ осылыстардың, шартты белгілері: cl-c48.

2-сурет. Дә некерленген қ осылыстардың тү рлері

Бұ рыштық қ осылыстар бip-бipiмeн бұ рышталып орналасқ ан жә не орналасу жерінде олардың жиектері дә некерленген, eкi элементтің дә некерленген қ осылыстарын білдіреді. (1, б-сурет). Бұ рыштық қ осылыстардың, шартты белгісі У1-У10.

Таврлы қ осылыс - бұ л бip элементтің бү йірлік бетіне бұ рышпен қ абысып жә не шетжағ ына басқ а элемент дә некерленген қ осылыс, ә деттегідей, элементтер арасындағ ы бұ рыш тү зу (2, в-сурет). Таврлы қ осылыстардың шартты белгілері Т1-Т8.

Айқ астырмалы қ осылыс жалғ асатын элементтері бағ ыттас орналасқ ан жә не бip-бipiн жартылай жабатын дә некерленген қ осылыстарды білдіреді (2, г-сурет). Шартты белгілері стандартта ә зірше кө рсетілмеген.

Дә некерленген жік- дә некерлеу науасындағ ы балқ ытылғ ан металды кристалдау нә тижесінде тузілген, дә некерленген қ осылыстар тегін білдіреді. Дә некерлеу науасы - бұ л дә некерлеу сә тінде балқ ығ ан кү йде болатын, дә некерленген жік металының бip бө лігі. Доғ аның ә серімен дә некерлеу науасы тү зілген шұ ң қ ыр ойық деп аталады. Дә некерлеуге ұ шырайтын бө лшектерді жалғ астырушы металл - негізгіметалл деп аталады. Дә некерлеу науасында балқ ығ ан негізге қ осымша енгізуге арналғ ан металды қ оспалық ты металл деп атайды. Дә некерлеу науасына енгізілген немесе негізгі металғ а epiтiп қ осылғ ан орнық тырушы металды epiтiп дә некерленген металл деп атайды.