2. Өндірістік жарықтандырудың түрлері

2. Ө ндірістік жарық тандырудың тү рлері

Жарық кө зінің тегіне қ арай ө ндірістегі жарық: табиғ и, жасанды жә не осы екеуінің қ атар пайдалануынан жасалатын қ ұ рама жарық тандыру болып ү ш тү рге бө лінеді 1-сурет).

Сурет 1 – Жарық тандыру тү рлері

Табиғ и жарық тандыру деп тікелей кү н сә улелері немесе кө кжиектің ша-шырағ ан жарығ ының арқ ылы терезе ойық тары арқ ылы бө лмені жарық тан-дыруын айтады (2-сурет). Табиғ и жарық тану дең гейі жыл мезгіліне, тә улік мез-гіліне, ауа-райына байланысты. Жарық тану дең гейі жоғ ары болу ү шін терезе ә йнектерін жиі тазалап тұ ру қ ажет.

Сурет 2 – Табиғ и жарық тандыру кө здері

3. Табиғ и жарық тандыру, оны мө лшерлеу жә не есептеу

Табиғ и жарық танудың ө ндірісте ең бектің оң тайлы жағ дайларын қ амтама-сыз етудегі рө лі орасан жоғ ары. Табиғ и жарық есебінен (электр энергиясының шығ ынысыз) жайдың ішінде жә не жұ мыс орындарында жарық танудың жоғ ар-ғ ы дең гейіне қ ол жеткізуге болады.

Табиғ и жарық тануы оң тайлы жайларда адамның ө зін-ө зі сезінуі табиғ и жарығ ы жоқ жайларғ а қ арағ анда анағ ұ рлым жақ сы болып келеді.

Жайдың табиғ и жарық тану мө лшерін жайдың ішіндегі жарық тану (Е_І) жайдың сыртындағ ы жарық танудан (Е_С) неше рет аз екендігін кө рсететін са-лыстырмалы шамамен сипаттау қ абылданғ ан.

Аталғ ан салыстырмалы шама пайызбен ө рнектеледі жә не табиғ и жарық -тану коэффициенті (ТЖК) деп аталады да, е ә рібімен белгіленеді:

е = (Е_І/ Е_С) ∙ 100 %.

Табиғ и жарық тану коэффициентінің шамасы жарық тық саң ылаулардың типі мен ө лшемдеріне жә не олардың жұ мыстық бетпен салыстырғ андағ ы орна-ласуына байланысты анық талады.

Жарық тық саң ылаулардың орналасу орнына байланысты табиғ и жарық -танудың негізгі ү ш жү йесі болады:

· бү йірлік (терезе арқ ылы);

· жоғ арғ ы ( фонарьлар арқ ылы);

· қ ұ рама (терезе жә не фонарьлар арқ ылы) (3-сурет).

Сурет 3 – Табиғ и жарық тандыру тү рлері

Жайлардағ ы табиғ и жарық танудың жеткіліктілігі нормалармен реттеледі, осы нормалар бойынша кө з жұ мыстары жағ дайларына байланысты табиғ и жа-рық тану коэффициенттерінің мә ндері белгіленген (СНиП23-05-95).

Табиғ и жарық тануды ө лшеу люксметрмен жү ргізіледі. Фотоэлектрлік люксметр жарық тануды люкс шкаласы бойынша тікелей есептеу арқ ылы ө л-шеуге арналғ ан. Люксметрдің негізгі екі ө лшеу шегі (30 жә не 100) бар. Ө лшеу шектерінің ұ лғ аюы фотоэлемент корпусына орнатылатын жұ тқ ыш қ ұ рылғ ы есебінен жү зеге асады.

Жарық тану шамасы бө лік санының тү зетуші коэффициент (К₁=0, 8) пен жұ тқ ыш коэффициент (К₂=10; 100; 1000) кө бейтіндісі тең болады.

[kgl]