5-тақырыбы: Саяси билік-саясаттанудың негізгі проблемасы

5-тақ ырыбы: Саяси билік-саясаттанудың негізгі проблемасы

1. Саяси биліктің тү сінігі, тү рлері

2. Саяси биліктің атқ аратын қ ызметі

3. Шетелдік саясаттанудағ ы саяси жү йе проблемалары

Саяси биліктің тү рлері. Заң шығ арушы, атқ арушы жә не соттық билік тармақ тары.

Саяси биліктің қ азіргі заманғ ы сипатының ерекшеліктері. Атқ арушы биліктегі ә кімшілік қ ызметінің функциялары: егемендікті жү зеге асыру, экономикалық, байланыс, коммуникация, ә леуметтік, мә дени-тә рбиелік бағ ыттарының сипаттамасы.

Жоғ арғ ы биліктің субъектісі бойынша мемлекеттердің автократиялық, олигархиялық, демократиялық болып, биліктің жә не оның органдарының қ ұ рылымы жағ ынан: монархиялық, республикалық болып бө лінуі.

6-тақ ырыбы: Қ оғ амның саяси жү йесі

1. Саяси жү йенің мә ні мен қ ұ рылымы

2. Саяси режим

3. Шетелдік саясаттағ ы саяси жү йе проблемалары

Саяси жү йе қ оғ амды басқ арып, оның тұ рақ тылығ ын, тә ртібін қ амтамасыз ететін, қ оғ амдық қ арым-қ атынастарды реттейтін, ә р салалардың қ ызметін бақ ылайтын ұ йым мен мекемелердің жиынтығ ы. Қ оғ амның саяси жү йесі (ұ йым) мемлекет, қ ұ қ ық жә не басқ а саяси қ ұ былыстар, институттар мен мекемелер сияқ ты таптық ұ ғ ым болып табылады.

Қ оғ амның саяси жү йесі ө зінің қ алыптасу процесінде идеологияғ а, қ ұ қ ық қ а жә не моральғ а кері ық пал жасайды. Бұ л қ оғ амның саяси жү йесінің дербестігін кө рсететін жағ дай.

Қ оғ амның саяси жү йесінің қ ұ рылымдық элементтерінің баршасында мазмұ ны жағ ынан саяси аспектілері бірдей болып келеді. Осығ ан байланысты қ оғ амның саяси ұ йымының қ ұ рылымдық элементтері тікелей саяси (собственно политические) жә не тікелей емес саяси (несобственные политические) ұ йымдар деп бө лінеді. Тікелей саясиғ а: мемлекет, саяси партиялар жә не кейбір қ оғ амдық бірлестіктер жатады. Тікелей емес саяси бірлестіктерге: саяси қ ажеттіліктен емес экономикалық немесе басқ адай себептермен қ ұ рылатын бірлестіктер жатады. Оларғ а кә сіподақ тар, кооперативтер сияқ тылар жатады.

Батыс саясаттануында қ оғ амның саяси жү йесі қ алай тү сіндіріледі? Бірнеше нұ сқ алар бар. Ә рқ айсысы ө зінің мү ддесін кө здейді. Мысалы, Дэвид Истон мен Габриэль Алмонд деген саясаттанушылардың бағ ыты жиі айтылады. Олар саяси жү йені қ ұ ратындарды жиыстырып қ арастыруды ескерген. Ал К. Дойтчтың «Ұ лтшылдық жә не ә леуметтік байланыс», «Басқ ару нервілері» деген ең бектерінде саясат саласынла теримнологияның атауларын механикалық жолмен енгізуді жә не кибернетиканың басты қ ағ идаларын енгізуді кө здейді. Бұ дан басқ а Д. Трумэннің «Американ саяси жү йесінің дағ дарысы», «Басқ арушылық процесі» деген ең бектерінле саяси жү йе теориясы ә леуметтік плюрализмнің негізгі қ ағ идалары мен «қ ыспақ қ а алу топтары» теориясына сә йкес жағ дайлар қ алыптастырылғ ан.

Мұ ндай теориялардың кө птеп қ алыптасуы олардың қ оғ амның саяси жү йесі туралы бір-біріне қ арама-қ айшы теориялардың жасалғ анын кө рсетеді.