Развітанне. Мая малітва. Хаджы Дзімітр

Хрыста Боцеў/ Христо Ботев (1848 – 1876 ) – Хрыста Боцеў – балгарскі паэт, рэвалюцыянер і нацыянальны герой змагання супраць турэцкага іга.

Развітанне

Мая малітва

(Моята молитва)

“Блаславёны бог наш... ”

О мой божа, правы божа,

непадлеглы паняверцы.

Ды не той, што ў высях, божа, –

што ў маёй душы і сэрцы.

Ты не той, якому ставяць

скрозь штодня, штоночы свечкі,

ты не той, якога славяць

праваслаўныя авечкі.

Ты не той, які калісьці

удыхнуў свой дух у гліну

і людзей – для іх карысці! –

на зямлі рабамі кінуў.

Ты не той, хто даў уладу

патрыярхам і тыранам,

каб братоў да заняпаду

век піхаць беспакарана.

І не той, што наша гора

сунімае павучаннем:

несці крыж свой у пакоры,

цешыць сэрца спадзяваннем.

Ты не бог хлусоў і хціўцаў,

ашуканцаў бессаромных,

і не ідал крывапіўцаў –

ненажэрных, вераломных.

Ты, мой божа, – бог сумлення,

ты – рабоў заступнік смелы:

хай жа святу вызвалення

свет узрадуецца цэлы.

Удыхні ва ўсіх дазвання

прагу шчасця, прагу волі,

каб паўсталі на змаганне

за нязнойдзеную долю.

Барацьба не за гарамі –

і маім рукам дай сілу:

я пайду са змагарамі

і знайду сабе магілу.

Не дазволь, каб астывала

маё сэрца на чужыне,

каб мой голас заняпалы

заціхаў, як у пустыні.

пераклад з балгарскай – Алесь Разанаў

Хаджы Дзімітр

(Хаджи Димитър)

Не, не памёр ён!.. Там, на Балканах,

ляжыць і стогне на стромым схіле

юнак бясстрашны ў глыбокіх ранах,

юнак у самай красе і сіле.

Абломак шаблі шпурнуў направа,

налева стрэльба ўбок адляцела.

Вочы цямрэюць імглой крывавай,

вусны свет праклінаюць цэлы.

Ляжыць юнак, а высока ў небе

без жалю сонца пячэ-праменіць,

жняя спявае у полі недзе,

і ўсё мацней з раны кроў струменіць!

Жніво якраз... Спявайце, рабыні,

напевы жальбы! У паняверцы

свяці ім, сонца! Тут і загіне

юнак балгарскі... Ды змоўкні, сэрца!

Той, хто ў змаганні паў за свабоду,

не памірае: па ім рыдаюць

зямля і неба, звер і прырода,

і людзі песні яму складаюць.

Днём яму кідае цень арліца,

воўк яму раны пяшчотна ліжа,

і сокал тужыць, па брату быццам,

над ім лятае і сумна кліча.

Надыдзе вечар, месяц затлее,

зоры абсеюць прастор нябесны,

лес загамоніць, вецер павее –

пяюць Балканы гайдуцкія песні!

І самадзівы ў сукенках белых,

сёстры-красуні, са сховаў ночы

ціха ступаюць па травах спелых

і ля юнá ка садзяцца моўчкі.

Адна да ранаў зёлкі прыклала,

другая сцюдзёнай вадой абмыла,

трэцяя ў вусны пацалавала –

і ён паглядзеў ёй у вочы, мілай.

“Дзе Караджа – адкажы, сястрыца?

Дзе мая верная ўся дружына?

Скажы – і душу маю забярыце:

хай я навечна тут супачыну! ”

Далоньмі пляснуўшы, абняліся

і ў неба начное пырхнулі раптам –

шукаць, пакуль не світае ў высях,

дух Караджы, што быў яму братам...

Ды ноч праходзіць!.. І на Балканах

ляжыць ён – кроплямі кроў сцякае,

воўк яму ліжа лютыя раны,

і сонца зноў пячэ-прыпякае!

пераклад з балгарскай – Ніл Гілевіч