a) +А) «Дәрігерлік ісін дұрыс жүргізбеу»

a) +А) «Дә рігерлік ісін дұ рыс жү ргізбеу»

b) В) «Ұ рық та жә не баладағ ы ятрогендік бұ зылыстар»

c) С) «Дә рігер, мейірбике, науқ ас»

d) Д) «Ятрогениялар»

e) Е) «Ятрогендік аурулар»

91. Мейірбикенің бұ рыс ә рекеттері нә тижесінде туындағ ан патологиялық реакцияларды білдіретін, ятрогениямен ұ қ сас «сорроригений» терминін қ олдануды кім ұ сынды [лат. Soror – медбике]?

a) +А)И. Харди

b) В)Г. Я. Юзефобия

c) С)Д. Касснер

d) Д)С. Я. Долецкий

e) Е)М. Мейер

92. Қ андай қ ұ жатқ а сә йкес «тірі донордан мү шелерді тасымалдауда реципеинт пен донордың арасында жақ ын қ арым-қ атынастың орын алуы қ ажетті шарт болып табылады»?

93. Диагностикалық жә не емдеу қ ұ ралдары мен аппараттарының кө мегімен алуан тү рлі сә улелік ә дістерді қ олдану кезінде тө мендегінің қ айсысы пайда болуы мү мкін?

a) +А)сә улелік ятрогения

b) В)манипуляциялық ятрогения

c) С)алиментарлық ятрогения

d) Д)наркозды-ренимациялық ятрогения

e) Е)медикаментоздық ятрогения

94. Мү шелерді тасымалдауда кім келесі сө здермен қ олдау кө рсетті: «Ө мір сыйлау – негізгі акт, мү шені беру –мейірімді кіші акт. Мү шең ді бере отыра, біреуге ө мір сыйлайсын»?

95. Дә рігер қ андай ә рекеттерге қ ұ қ ылы?

96. Қ ай декларацияны “ХХ ғ асырдағ ы Гиппократ анты” деп атайды?

a) Женевалық;

b) Париждік;

c) Хальсинкилік;

d) Берлиндік;

e) Лондандық;

97. Хельсинктік декларацисын кім ө ң деді?

98. Дә рігер мен науқ астың ө зара қ арым-қ атынасын, оның медициналық қ ауымдастық алдындағ ы дә рігерлік іс-ә рекеті ү шін жауапкершілігін реттейтін қ ұ жатты атаң ыз.

a) Конституция;

b) Дә рігер кодексі;

c) декларация;

d) заң;

e) резолюция;

99. Жасанды тү сік тастауғ а қ ай діни ағ ымның ө кілдері қ арсы?

a) қ арсыласушылар;

b) Буддистер;

c) христиандар;

d) Католиктер;

e) мұ сылмандар;

100. Қ андай қ ұ жат дә рігерге міндетін артады: «бә рінен бұ рын менің науқ асымның денсаулығ ы жоғ ары тұ рады»?

101. «Мораль» ұ ғ ымы дә рігерлік қ ызметке қ ашан келді?

102. «Парыз» моральдық тұ рғ ыда нені білдіреді?

103. Гиппократ антының ең маң ызды мә селесін атаң ыз.

104. Хирургиялық бө лімде асқ азан жарасы ауруымен ауыратын науқ ас зерттеуден ө теді. Емдеу ә дісінің кө не жә не оперативті тү рлерінің (соның ішінде жедел араласудың тә сілі ретінде) бірін таң дау ү шін зерттеу жоспарына эзофагогастродуоденскопияны да (ЭГДС) қ осты. Науқ асқ а тү сінікті тү рде зерттеудің мә нін тү сіндіріп, мү мкін болатын асқ ынулар мен қ айғ ылы нә тижеге алып келу тә уекелі туралы ескертеді. Науқ ас таң дау жасау керек, берілген манипуляцияның жү зеге асырылуына келісу немесе бас тартуына қ ол қ ояды.

Қ андай этикалық ережелер мен принциптерге сай науқ асқ а таң дау қ ұ қ ығ ы берілген?

105. Науқ ас, мү шесін, яғ ни аяғ ын кесетін отағ а дайындық ү стінде. Ол кү йзеліс жағ дайында, ө мірмен қ оштасу ниетін білдіріп, дә рігерден «ө зіне тез ә сер ететін у беріп, тез ө луді сұ райды». Дә рігер науқ асқ а кө п уақ ытын бө ліп ә ң гімелесіп, пайда болғ ан жағ дайдан шығ ар жолы бар екенін айтты. Осыдан кейін науқ ас сабасына тү сіп, ө зіне ө зі сенімділігі артып, ота жасауғ а келісісімін берді.

Дә рігер науқ асқ а кү йзелістің жойылуына кө мектесе отырып, қ андай приципті жетекшілікке алып отыр?

106. Жү ктіліктің соң ғ ы кү ндеріне дейін жетпеген 40 апталық сә би электроэнцефалографиялық зерттеудің нә тижесінде жағ ымсыз болжамдармен ми қ ызметінің бұ зылуының ауыр дең гейі анық талды. Баланың анасы электроэнцефалографиялық зерттеуді жү зеге асырғ ан дә рігерден жұ байының лайық сыз қ айтарар реакцтясынан қ орық қ анннан диагнозды хабарламауды ө тініп сұ райды. Ауыр жағ дайдағ ы балалары бар отбасыларының ажырасу кө рсеткішінің жоғ ары болғ андығ ын есепке ала отырып, дә рігер бұ л қ ұ қ ық ты анасына жү ктейді.

Қ андай ережелерді негізге ала отырып дә рігер баланың анасын қ олдады?

107. Косметикалық клиникада пациент ә йел адамғ а липосакция жү зеге асырылады. Алынғ ан майлы тін алда бұ ғ аналы жасуша алу ү шін пайдаланылғ ан, ал бұ л туралы пациент ақ параттандырылмағ ан.

Клиниканың дә рігерлері қ андай принципті бұ зып отыр?

108. Жас ә йелде эпилепсия талма ауруы ең бірінші 30 жасынан басталды. Ол Республикалық аурухананың неврологияық бө лімінде стационарлы тексеруден ө тіп, «Эпилепсия» диагнозы қ ойылғ ан. Бірақ ауруханадан шығ ар кезде ең бекке жарамсыз парағ ына «Вегетоқ антамырлы дистония» деген басқ а диагнозы кө рсетілген.

Дә рігер кандай ережені жетекшілікке алып отыр?

109. Ауруханада науқ астың жағ дайы туралы сұ рақ тармен, тіпті туысқ андары қ оң ырау шалғ ан жағ дайда да ешқ андай жауап берілмейді. Ал бірақ туысқ андары ауруханағ а емдеуші дә рігермен сұ хбаттасуғ а ө здігімен келеді.

Мұ ндай тә жірибе негізінде биомедициналық этиканың қ андай принципі жатыр?

110. 20 жастағ ы С. есімді науқ ас ауруханағ а ауыр дене жарақ аттарымен тү сті. Бауыры жарақ атталғ ан, қ ұ рсақ ішілік қ ан кету, ІІІ дең гейдегі қ ан кету шок жағ дайында.

2 литр қ ан жоғ алтқ ан. Науқ ас ес-тү ссіз, «Жедел жә рдеммен» кө шеден тү нгі сағ ат 3 те жеткізілген, туысқ андары жоқ. Мұ ндай жағ дайларда тез арада тез шешім қ абыдауды қ ажет етеді. Науқ астқ а қ ан, плазма, қ анды алмастыратын ә ртү рлі сұ йық тық тар қ ұ йылды.

С. есімді науқ ас аман қ алды.

111. Адамғ а медициналық зерттеулер жү ргізуді дә ріптейтін қ андай қ ұ жат алғ аш рет халық аралық қ ұ жат болды?

112. Ө лімді медициналық тұ рғ ыдан растау нені білдіреді?

113. Ө лім халінде жатқ ан адам (ә детте дінге сенімі жоқ адам) қ андай дең гейлерден ө тетінін кө рсетің із.

114. «Мидың ө луі» - жаң а ө лім кретериі қ ай жылы жә не қ айда пайда болды?

115. Ұ рық танғ аннан кейін адам эмбрионы қ андай мерізімде прэмбрион деп аталады?

116. НРТ-ны қ олданғ анда «редукция» деп аталатын процедураны атаң ыз.

117. Жасанды тү сік тастауғ а деген қ арым-қ атынастың бір қ алыпты ұ станымы қ алай сипатталады?

118. Қ ай елде евгеника 1982 жылдан бастап мемлекеттік саясат формасы ретінде қ олданылды?

119. Қ ай қ ұ жатта науқ астарды алалап, таң дап бө лмеу қ ажеттігі туралы ә рбір дә рігерге нақ тыланып айтылғ ан?

120. Еріктілік принципі нені анық тайды?

121. Қ азақ станда ө лі адам мә йітінен мү шелерді алудың қ ай тү рі жү зеге асырылады?

122. Ксенотрансплантация дегеніміз не?

123. Ауру адам деп қ арым-қ атынас жасау қ ай ғ асырда басталды?

124. Психиатрияда «химиялық ығ ыстыру» деген тү сінікті қ алай тү сіндіруге болады?

125. АҚ ТҚ жұ қ палы ауруының жасырын кезең і (вирус айналымының жасырын кезең і) қ андай?

126. Биомедициналық этиканың қ андай моделінде дә рігер мен науқ ас қ арым қ атынасының патерналистік типі дамиды?

128. Дә рігердің обьективті қ ателіқ терін атаң ыз.

129. Заманауи медицинағ а қ андай ә дістемелері кіреді?

130. Нешінші жылы клиникада генді терапияны қ олданды?

131. Антикалық этиканың негізін салушы ғ алым?

132. «Сана» ө зінің кө ріну формасы бойынша?

133. Адам озін жеке тұ лғ а ретінде тануы қ алай аталады?

134. Адамдардың қ оғ амдағ ы мінез-қ ұ лқ ы мен қ арым-қ атынастарын реттейтін принциптер мен ережелер жү йесі?

135. Медицина мен биоэтиканы ортақ тастырады?

136. Этика ғ ылым ретіндегі сипаттамасы?

137. Дә стү рлі этикалық ілім мен биоэтиканың арақ атынасы келесідей сипатқ а ие?

138. Мораль- бұ л қ оғ амдық сана мен қ оғ амдағ ы мінез-қ ұ лық формасы?

139. И. Кант бойынша мораль жә не қ ұ қ ық ө зара қ атысты?

140. Адамдардың ө мір қ ұ ндылығ ы биоэтикада келесідей анық талады?

141. Борыш –бұ л тұ лғ ағ а тө менде кө рсетілген кү штің есебінен белгілі бір іс-ә рекетке итермелейтін негізгі себепті атаң ыз?

142. Адамгершілікті идеал қ алай тү сінесіз?

143. Қ айырымдылық дегеніміз не?

144. Дә рігердің гиппократ этикасындағ ы негізгі принциптері?

145. Деонтологияның негізгі принциптері?

146. Адам ағ засына араласу жү зеге асырылады?

147. Пассивті эвтаназия жү зеге асыру тә уелді?

148. Гендік терапия жү зеге асырылады?

149. Дә рігердің жалғ ан куә герлік қ ұ қ ығ ы ү мітсіз ауруғ а тіршілік етуге моралды деп саналмайды?

150. Медицинадағ ы ә леуметтік шынайылық идеясы жү зеге асырылады?