3. Оқушылардың білімін бағалау жолдары.

1. Оқ ушылардың білімін бағ алау.

Білімдірді, іскерліктерді жә не дағ дыларды бағ алау деп оқ ушылардың оларды мең геру дең гейлерін оқ у бағ дарламаларында кө рсетілген эталондық кө ріністермен салыстыруын айтады. Отандық дидактикада Білімдірді, іскерліктерді жә не дағ дыларды бағ алаудың 4-баллдақ жү йесі қ алыптасқ ан.

«5» - толық мең герген (ү здік);

«4» - жеткілікті мең герген (жақ сы);

«3» - жеткіліксіз мең герген (қ анағ аттанарлық );

«2» – мең гермеген (қ анағ аттанарлық сыз).

1. Оқ ушылардың білімін тексерудің маң ызы.

Оқ ушылардың білімді берік жә не дұ рыс мең геруін білу білім, білік жә не дағ дыны тексеру арқ ылы жү зеге асады. Тексеру ұ мытудан сақ тандыру ғ ана қ ұ ралы емес, білімді берік мең герту қ ұ ралы да. Ә рбір материал мұ ғ алім тарапынан жақ сы тү сіндіріліп, онан қ аншама дұ рыс дағ ды берілгенімен ә р оқ ушының білімі, іскерлігі мен дағ дысы есепке алынбаса, олардың материалды қ алай мең гергені, мұ ғ алім мен оқ ушылар ең бегінің барысы, нә тижесі белгісіз болады.

Ү лгерімі нашар балаларды бағ алау кезінде мұ ғ алім ө те мұ қ ият болғ аны жө н. Бұ л мезетте оқ ушының тек кемшіліктерін ғ ана айтпай, кейбір жетістіктеріне кө ң іл бө ліп, мадақ тағ ан дұ рыс.

2. Оқ ушылардың білім, білік жә не дағ дыларын тексерудің жаппай сұ рау (фронтальды) жә не жеке дара тү рлері бар.

Фронтальды тексеру немесе жаппай сұ рау бұ л кө птеген оқ ушыларды орындарын отырып сұ раау – жаң а материалды оқ ыту жә не оғ ан дайындық кезең інде қ олдану кең тарағ ан. Ол міндетті тү рде есте сақ тауғ а арналғ ан білімді тексеру ү шін қ олданылады.

Фронтальды тексеруді жоспарлай отырып, мұ ғ алім ү йде оқ ушыларғ а ұ сынылатын сұ рақ тарды ойластырғ ан жө н. Сонымен қ атар қ ай оқ ушылардан бү гінгі сабақ та сұ райтындығ ын да алдын-ала жоспарлап алу керек. Фронтальды тексеруді жеке дара тексерумен байланыстырғ ан жө н. Жекелей тексеру – оқ ушыларды жеке сұ рау – оқ у материалын толық ә рі терең мең герудің обьективті кө рсеткіші. Осындай жолмен тексеру кезінде ө тілген материалдарды қ айта жаң ғ ыртумен бірге грамматикалық қ ұ былыстарды дә лелдеу, тү сіндіруге де кө ң іл бө лінеді. Ә р сабақ та 2, 3 оқ ушының білім, білік жә не дағ дысын жеке-дара тексеру керек. Жекелей тексеру байланыстырып сө йлеуге дағ дыландыру ү шін де маң ызды.

3. Фронтальды жә не жеке-дара тексеру де жазбаша жә не ауызша болуы мү мкін. Ауызша сұ рау сабақ тан сабақ қ а жү зеге асырылып отырылады. Жеке дара ауызша тексеру формасына: белгілі ереже бойынша жауап беру, тақ ырып бойынша хабарлама, ө тілген материал бойынша мысалдар келтіру, сө йлемге тү сінік беру. Ауызша жаппай тексеруге сигнальды карточкалармен жұ мыс жатады. Кө бінесе сигнальды карточкалар ө зіндік жұ мысты тексеру немесе материалды бекіту, сө здік жұ мысын тексеру кезінде қ олданылады. Оқ ытушы сө здерді оқ иды, оқ ушылар орфограммасы бар карточканы кө тереді. Сө з қ ұ рамдарын тексеру кезінде оқ ушылар екі сигнальды карточканы кө рсетеді: біреуі жұ рнақ, жалғ ау; екіншісі тү бір.

Сигнальды карточкалар мұ ғ алімге оперативті тұ рғ ыда барлық сыныптың жетістігі жайлы мә лімет алуғ а кө мектеседі.

Тексерудің жазбаша формасы – бір мезгілде барлық оқ ушыларды қ амту, мұ ғ алімнің ұ сынғ ан сұ рақ тары бойынша олардың білімдерін тексеру. Бірақ оқ ушылардың білімі жайлы ақ парат кешірек анық талады, себебі тексеру жұ мыстары тақ ырып ө тілген соң жү ргізіледі.

Диктант ү шін «байланыстырып сө йлеуге ү йретуге» арналғ ан мә тіндерді қ олданғ ан маң ызды. Диктант жұ мысын бағ алау ө лшемдері тө мендегідей: Диктантқ а қ ойылатын бағ а нормалары:

«5» деген бағ а қ атесіз, тү зетуі жоқ, ө те ұ қ ыпты, каллиграфиялық талаптарғ а сай жазылғ ан жұ мыстарғ а қ ойылады.

«4» деген бағ а оқ ушының жіберген емле қ атесі екіден аспағ ан, 2 пунктуациялық қ ате жіберілген, 1-2 каллиграфиялық қ атесі немесе тү зетулері кездескен жағ дайда қ ойылады.

«3» деген бағ а 3-тен 5-ке дейін емле қ атесі бар немесе ол қ ателер мынадай варианттарда кездескен жағ дайда: а) 3 емле, 2-3 тыныс белгі; ә ) 4 емле, 2 тыныс белгі, б) 5 емле, 1-2 тыныс белгі қ атесі болғ анда жә не ұ қ ыпсыз орындалғ ан, каллиграфиялық нормадан айтарлық тай дә режеде ауытқ ығ ан жұ мыстарғ а қ ойылады.

«2» деген бағ а емле қ атесі 6-7 дейін болса, жұ мыс ұ қ ыпсыз орындалып, сө здер мен ә ріптер ауыстырылып жазылса, бағ дарлама кө леміндегі тыныс белгілері бойынша қ ателер кездессе қ ойылады.

Диктантта жіберілген мынадай қ ателер есепке алынбайды:

а) ө тілмеген орфограммалар мен тыныс белгілері болса;

ә ) сө йлем соң ына нү кте қ оймай, бірақ келесі сө йлемді бас ә ріптен бастап жазса.

Бір қ ате ретінде есептелетін қ ате тү рлері:

а) бір сө зде бір қ ате қ айталанып кездессе;

ә ) екі ұ қ сас жіберілген тыныс белгілік қ ате;

б) бір ә ріптің қ айталанып жазылуы;

в) тасымал кезінде сө здің бұ рынғ ы жолда бар бір бө лшегі жаң а жолда қ айталанып кездесуі.

Негізгі ә дебиеттер: 19, 29, 32, 41

Қ осымша ә дебиеттер: 7, 17, 25, 26, 27, 33, 38, 44, 45.