2.Есімдікті оқыту ерекшелігі.

2. Есімдікті оқ ыту ерекшелігі.

Мектеп бағ дарламасы бойынша есімдік сө з табы ретінде тек қ ана тө ртінші сыныпта ө тіледі. Онда да есімдікті зат есім, сын есім, сан есімдердің орнына жұ мсалатын сө з екендігі жө нінде мағ лұ мат беріледі.

Бұ л тақ ырыпты оқ ытудың негізгі міндеттері:

- есімдік туралы алғ ашқ ы тү сінік беру, есімдіктің тілде атқ аратын қ ызметін байқ ату, оқ ушыларды есімдікті сө йлеу тә жірибелерінде саналы тү рде қ олдана білуге ү йрету;

- оқ ушыларды қ ажет жағ дайда зат есімдерді есімдікпен алмастырып қ олдануғ а дағ дыландыру;

- жіктеу есімдіктерімен таныстыру, олардың ү ш жақ та айтылатынын білдіру;

- жіктеу есімдіктерінің септелуін мең герту.

3. Ү стеуді оқ ыту жолдары.

Ү стеудің лексикалық мә ні іс-ә рекеттің болуы жө нінде мә лімет беру екені, оның сө з таптары ішінде тек қ ана етістікке байланысты айтылатыны мең гертіледі. Іс-ә рекетті білдіруі жө нінен оның қ ашан болуы туралы — мезгілін, қ айда болуы туралы — орнын, қ алай болуы туралы — жай-жапсарын айқ ындайтыны танытылады. Соғ ан орай ү стеудің мағ ыналық белгісі жө нінен мезгілдік ү стеу, мекендік ү стеу жә не қ имыл-сын ү стеу болып бө лінетіні тү сіндіріледі. Олардың формалық (қ ұ рамдық ) белгісі бойынша негізгі тү бір кү йдегі ү стеулер ү йретіледі.

Ү стеуді тө ртінші сыныпта оқ ытуда кө зделетін мақ саттың бірі — оның басқ а сө з таптарынан езгеше лексикалық мә нін таныту. Бұ л ретте ү стеудің сө йлемдегі сө здермен байланысына назар аударылады, демек ү стеулер етістікке бейім жұ мсалып, істің ә р алуан жағ дайын айқ ындап тұ ратыны тү сіндіріледі. Басқ аша айтқ анда, етістік арқ ылы білдіретін іс-ә рекетті айқ ындап, оның ұ ғ ымын ү стемелеп кө рсетеді.

4 Шылауды оқ ыту ерекшелігі.

Шылау сө здер — тіліміздегі сө з таптарының бірінен саналады. Сө з таптары лексикалық мағ ынасы, морфологиялық тұ лғ асы, синтаксистік қ ызметі сияқ ты ү ш белгісіне қ арай ажыратылады. Ал, шылауларды алып қ арасақ, бұ л ү ш қ асиетті оның жеке тұ рғ ыдағ ы кү йінен таба алмаймыз. Ол — ө з алдына толық мағ ынасы жоқ, кө мекші сө з деп танылады. Кө мекші болғ анда, басқ а бір толық мағ ыналы сө зге ілесіп айтылу арқ ылы оғ ан қ осымша мағ ына ү стейді. Ал, кейбір шылаулар дә некерлік қ ызмет атқ арады. Сө йтіп шылаулар сө йлем ішінде басқ а сө здермен қ арым-қ атынасқ а тү скен жағ дайда ғ ана белгілі мә ннің пайда болуына жә рдемдесіп отырады.

Негізгі ә дебиеттер: 3, 4, 7, 8, 9, 18, 38, 39, 40, 44.

Қ осымша ә дебиеттер: 34, 35, 41, 54.