Тақырып № 9 Бастауыш сыныптарда сөз таптарын оқыту жүйесі

Тақ ырып № 9 Бастауыш сыныптарда сө з таптарын оқ ыту жү йесі

1. Бастауыш сыныптарда сө з таптарын танытудың ерекшеліктері.

2. Зат есімді оқ ыту ә дістемесі.

3. Сын есімді оқ ыту ерекшелігі.

4. Сан есімді оқ ыту ә дістемесі.

1. Бастауыш сыныптарда сө з таптарын танытудың ерекшеліктері.

Бастауыш сыныпта оқ ушылар сө з таптарын мынадай бес белгісі бойынша таниды:

1. Сө здің мә нін, заттың аты, қ имылы, саны, сыны туралы т. б. мағ ынасын ұ ғ ынады.

2. Сө здің қ андай сұ рақ тарғ а жауап беретіндігін айырады.

3. Сө здің қ алайша ө згеретінін, қ андай категориясы бар екендігін таниды.

4. Сө з сө йлемде қ андай мү ше болып, қ андай синтаксистік қ ызмет атқ аратынын тү сінеді.

5. Сө здің ө зіне тә н қ андай жалғ ауы болатынын, олардың кө біне кө п-кө п қ алай жасалатындығ ын ұ ғ ынады.

2. Зат есімді оқ ыту ә дістемесі.

Зат есімді оқ ытқ анда оқ ушылардың оны ө зінің сө йлеу тілінде орынды пайдаланып, емлелік жағ ынан дұ рыс жазуғ а ү йрету мақ саты кө зделеді.

Бірінші сыныпта – «Зат есім» термині аталмай, тек қ ана заттың атын білдіретін сө здер жө нінде жалпы тү сінік беріледі. Оқ ушылар зат деген, заттың аты деген ұ ғ ымдарды тү сінеді. Кө рнекілік элементтері кең інен қ олданылады Мү мкін болса, заттың ө зі кө рсетіледі. Мынау не? деген сұ рақ тиісті затты кө рсете тұ рып қ ойылады да, балалар заттардың атын атайды. Кө рнекілік заттық тү рден бейнелі тү рге-суретке ауысады. Мұ ның балалардың эстетикалық талғ амын тә рбиелеу жолында маң ызды қ ұ рал екенін ескеріп, суретті заттан айнытпай салуғ а бар ө нерін жұ мсайды. Мұ ғ алімнен ү лгі алғ ан оқ ушылар сурет салуғ а ә деттенеді.

Бірінші сыныпта зат таныту, оның атын білдіру жұ мысының алғ ашқ ы кезең інде «не» деген сұ рақ қ а жауап беретін сө зді заттың атын білдіретін сө з деп танытылады. Осылайша зат танытуда сұ рақ тың ерекше мә ні барлығ ы аң ғ артылады. Бұ дан кейін 1 – сынып қ азақ тілі оқ улығ ын пайдалануғ а ауысып, оның тақ ырыпқ а арналғ ан бетіндегі Кім? Не? сұ рақ тарын, оларғ а лайық салынғ ан суреттердің (заттардың ) атын білдіретін сө здерді оқ ытқ ан жө н. Соғ ан орай ә р суретке бұ л Кім? Мынау Не? сұ рақ тарын қ ою жолымен Домбырашы, Аң шы, Палуан – адам ұ ғ ымын, ал Тырна, Борсық. Қ ұ лан — жан-жануарлар атын білдіретін сө з екені тү сіндіріледі.