II. Dese kongred balid jüi kongred teled[5] in zif ‘München’. (1885 jüesa 1887)

FONUN

Yels: 83 nu epasetikons sis daved Volapü ka. Gloratim ona enepubon sis lunü p, e slopans lanä lik ona se timä d at sa Volapü kans ut, kels iblibons fiediko kol Volapü k i pos tim nebenikama, pemoü kons ti valiks fa deadalanan. Latikumo, primü tumyel teldegid, volä d ä svo iglö mon Volapü ki, e jü i nutim Volapü kamuf nulik no nog ä tuvon demi mö dik.

To atos ecedob osi dini diseinabik ad lautö n jenotemi pü ka at. Ibä pos steifü ls mö dik vanik dü yels: 275, Volapü k idavedü kon fino mufi bevü netik balid in jä fü d yufapü kas. Dü yels mö dik pigebä don dareigö lo as yufapü k fa slopans vemo mö diks’ fa Volapü kaklubs: 357 e fa lä nafeds: 19 in taledadils valik. Volapü kans plu: 430, dialimans balugik u nolavalans edavedü kons literati nu pü liki in u dö Volapü k. Jenö fots at bo ya gidü konsö v lauti jenotema ona.

Dub atos jenö fiko ya ü n degyel balid Volapü kamufa buks jenavik kil ipubons; el ‘Das erste Jahrzehnt der Weltsprache Volapü k’ (Degyel balid valemapü ka ‘Volapü k’) fa dokan ‘Rupert Kniele’ (Deutä n)’ el ‘Jenabuk Volapü ka’ fa ‘W. Hansen’ (Danä n), ed el ‘Jenabuk Volapü ka’ fa ‘F. B. Supple’ (Lamerikä n). Bukis tel, eli ‘Yelabuk pedipedelas’, fa profä soran ‘Kerckhoffs’ (Fransä n)’ ed eli ‘Die Literatur der Weltsprache’ (Literat Volapü ka) fa ‘Oskar Kausch’ (Deutä n)’ kanoy nemö n bibliografis — do liedo nelö lö fikis — Volapü ka. Buks kil balido pemä niotö ls ipubons ü n yels: 1889, tefä do ü n: 1891. Ab ya mö yel bal, tefä do mö yels kil latikumo Volapü kamuf gretik pidistukon lafo kodü konflit bevü el ‘Johann Martin Schleyer’ e Volapü kakadä m cifamü profä soran ‘Kerckhoffs’; tä no mifä t telid ü n yel: 1895 ä sö kon. Pos mifä ts at, pos nebenikam vemik Volapü ka, nek ä cedon osi duni plitik, ad fö vö n vobi lautanas kil. Volapü k ä binon ü n tim et te nog as yufapü k bal bevü yufapü ks votik mö dik.

Ab Volapü kamuf, bü ä to so nä mä dik, no inepubon lö lö fiko. Jü i yel: 1901 slopanef ai nog no ä binon pü lik. Tä no ye ä svo ä maratikon nevifiko jü i deadam ela ‘Schleyer’ (ü n 1912), e fovo jü i tim volakriga balid. Igo pos krig at ai nog grups smalik Volapü kanas in lalpalä ns ä laibinü kons kosä di me pü k at’ jü s ü n yel: 1930 dokan ‘Arie de Jong’ ä davedü kom Volapü kamufi nulik dub bevob yufapü ka at.

Dub jenots valik at literat Volapü ka pä mö dü kumon, dido mö lä sikam vemik, ü n yels mö dik at; Volapü kaklubs anik zuo dö nu pä fü nons. I dil at Volapü kajenotema, dö kel neai nun prolidik ä pubon in penä d alseimik, ekodon davedi penä da at.

Binos klü lik, das Volapü k pemä nioton suvo in literat latikumo pepü bö l. Periodagaseds e delagaseds ai dö nu eninä dons nunis dö Volapü k e dö fä t cenik oka. Tuvoy mä niotis brefik dö Volapü k e dö el ‘Johann Martin Schleyer’ in konsä lidalebuks gretik pü kas valik. Ab vemo suvo Volapü k pamä nioton brefiko u boso prolidiko in penä ds yufapü kas votik. Mu pato atos jenon in lebuka lautanas ut, kels jä fons ko jenotem u ko bibliograf yufapü kas valik. Dokans ‘L. Couturat’ e ‘L. Leau’ egebidü koms Volapü ke padis: 36 in lebuk sü perik omas, in el ‘Histoire de la Langue Universelle’. I in pads retik lebuka at Volapü k pamä nioton suvo, do krü tiko, (leigoä s yufapü kasits votik ti valiks). Jenotem Volapü ka ä reafon dido dub krü t prolidik at ini spad brefik lö liko nesaidik. Sö l ‘Stojan’ egevom Volapü ke liedo te padis vel in lebuk vemo nitedik oma, in el ‘Bibliografio de Internacia Lingvo’; sö l dokan ‘Takà cs’ egebidü kom in el ‘Katalogo de la Esperanto-Gazetaro’ oka te padis tel e lafik pro gaseds Volapü kik. Kludo kod zuik penä da at binä don me bligod, ad moü kö n sevi nelö lö fik tefü Volapü k’ ed ad jafö n stabi pro jä fü dapenä ds tefik fü tü rik.

Buks jenavik kil Volapü ka, kels pä mä niotons primü penä d, pilautons ü n gloratim pü ka at. Kodü atos e lo benosek vemik bevü netik ü n ettim buks at ninä dons su pads ö mik tuü kamis e tä xetis levemik. Dins at e leigo lä stä xets in literat yufapü kas votk ü fo davedü konsö v nunodis dobik tefü Volapü kajenotem. Us, kö nuns somik pelasumons diliko, us nuns at sunä do pekorä kons. Esteifob, ad mö ü kö n is propagidi alik ut, kel no baiä don ko jen jenö fik. Zuo cedob osi dini zesü dik, ad lasumö n ini penä d at setratis se buks krü tik’ kels jä fons ko stuk, ko binä l e ko vö dastok Volapü ka.

Utos valik, kelos is panunon tefü Volapü k, utos labon i stabi fü mik dub blö fs e temunians mö diks. Bukem lö nik oba ninä don foldilis kil literata valodik Volapü ka, e bukas, e penä das e gasedas’ sa literat namapenä dik veü tik ela ‘Johann Martin Schleyer’, klubas e lä nafedas. I literat valodik lautanas ut, kels ö n disein seimik ejä fons siö lo u deimö lo ko Volapü k, binon mö foldils kil in bukem oba. Kodü bukem oba egetob sä kis mö dik tefü Volapü k, e sä kis at vilob nu begespikö n valodo medü penä t at.

Binos klü lik, das jenotem valemik yufapü kas bevü netik is no pelasumon. Yufapü ks votik anik, kels ettimo " bitons pluuneplu neflenö fiko ta Volapü k, pamä niotons bai leod timavik. Volapü k rigik ela ‘Schleyer’ edageton in penä d at pluamanumi vemik padas; nutim, tefä do Volapü k bai bevob dokana ‘Arie de Jong’ egeton padis te anikis. Edilä dob jenotemi bai periods veü tik anik Volapü ka; in kapit alik Volapü kans, klubs e lä nafeds veü tikü ns pamä niotons, e leigo atos tefü gaseds e literat veü tikü ns. Bevob Volapü ka fa kadä m balid, tefä do fa profä soran ‘Kerckhoffs’ etuvon is mä nioti prolidik; leigo bevobs votik anik pamä niotons. Literat pü lik onas duton klü liko lü Volapü kaliterat, lü kel fino nog penä ds anik ela ‘Pasilingua’ (fa hiel ‘Steiner’) dutons.

Pö nunods tefü pö sods veü tikü n Volapü kamufa balid ai esteifob, ad nunö n as kronigan teik’ no ye ä vilob jä fö n tu prolidiko ko pö ks e pö ls uts, kels pastabons in natä l menas’ e kels ya so suvo edavedü kons miseki e faili dinas gudik e dialikas. Vä tä li lö nik oba tefü dinä ds at e tefü dins votik okanoy dasevö n fasiliko.

In vö dem fovik nem: ‘Volapü k’ ai opubon me brefod: Vp. Penä d at tuvonö s lasumi gudik!

lautan.

I. De daved Vpa jü kongred balid in ‘Friedrichshafen’

Vü disins plu: 1000 tefü daget yufapü ka bevü netik, Volapü k edageton veü ti mu patiki. Leigo nitedi jenotem ona binon, kel bo odavedü kon nitedä li noe Vpanas, abi menas votik utas’ kels slopons yufapü kasiti votik seimik, u kels baisenä lons tefü mö g e zesü d yufapü ka bevü netik.

Plad Vpa vü yufapü ks votik binon kü pä dik. Te foldil bal pü kas at ekodon davedi penä das anik; foldils kil retiks no ä davedü kons penä dis pabü kö lis. Kodü dinä ds negö nik valasotik te namapenä ds, u samä ds anik me mö dü kian peprodö ls, retons de ons. In tef jenavik yufapü kadisins, ereafons ini stad lö lö fiko neveü tik. Kludo te yufapü ks zao: 250 retons, kels pepü bons me penä ds pepü kö ls. De ats ye pü ks plu: 200 emoikonsö v, ü fo flagoyö v literati mö penä ds jö l jü esa degs. Pos flag at yufapü ks lä s: 50 retons; aniks onas, samo el ‘Occidental’, el ‘Latino sine Flexione’ e disins votik anik dalabons ya literati ze veü tiki. Ab fino te yufapü ks kil retons, kels lediniko ä davedü kons pati jenotema yufapü kik; pü ks kil ats binons: el ‘Esperanto’, el ‘Ido’ e Volapü k. Vp. binon as yufapü k bä ldikü n kilas at’ literat ona binon leigo veü tik ä gretik ä sä ut ela ‘Ido’. Dub nebenikam Vpa. literat ona stadon in miedü kam semik’ sodas men balatik ä kanon lonü lö n oke bligä di, ad kobü kö n ed ad davestigö n oni; bligä d at binon nemö gik tefü el ‘Esperanto’ lo lemö d literata onik.

I jenotem Vpa. binon kü pä dik, bi pos steif mö dik dü tumyels anik ä davedü kon mö naed balid mufi bevü netik yufapü kik’ bi tä no ü n tim glora vemikü n ona pä drefon fa mifä t badikü n dub mijenots tel’ bi too fovo pä laibinü kon fa slopans aiplu ä lä sikö ls’ jü s fino dokan ‘Arie de Jong’ in Nedä n ajafä dom one dub bevob sevä di bosik.

Vp. pedatikon ü n yel: 1879 fa hiel ‘Johann Martin Schleyer’’ ettimo pä dan romanakatulik in vilag ‘Litzelstetten’ (Badä n). El ‘Schleyer’ pimotom tü: 1831, gustul degid in vilag ‘Oberlauda’ (Badä n) as son tidala ‘Philipp Schleyer’. Isevä dikom as pü kinolan gudik. El ‘Schleyer’ elautom poedotis in pü ks vel, e lautotis prosadik in pü ks: 25. Ya ü n yel: 1877 isteifom, ad fomö n yufapü ki nemü el ‘Dolmetsch-Sprache’ (pü k nä tä pretik) se netapü ks veü tikü n mä ls Yuropa.

Ü n yel: 1879, (bai penets lö nik ela ‘Schleyer’) ü n mä zulaneit, keli ibelifom nenslipiko’ fom e stuk lö lö fiks Vpa. ä davedon tiko lo om. Ettimo el ‘Schleyer’ no nog ä sevom, das bü om, ü nü tumyels plu tels’ mens mö dik ivobons tö biko, ad jafö n yufapü ki bevü netik. Tü 1879, mä zul 31id ä lautom skä ti gramata, e nu ä primom lezeliko, ad jä fö n ko daglof pü ka at, e ko tradut lautotas smalik ini Vp. Blufis pü lik at ä pü bom in el ‘Sionsharfe’ (siunahap): periodagased pro poed katulik’ kel pifü non ü n yel: 1876 fa el ‘Schleyer’, kel i ä dunodom as reakan ona.

In nü m: 35, (ü n mayul: 1879) periodagaseda at Vpapenä d balid ä pubon as lä ü kot tiä dü ‘Entwurf einer Weltsprache und Weltgrammatik’ (Disin pü ka e gramata pro menef valodik). Lä ü kot at ä ninä don stabalonis Vpa. e blufasetis balid. Se reidanef ela ‘Sionsharfe’ Vp. ä dageton slopanis balid. Dub yegeds gö nik in gaseds anik pü k nulik ä dalabon finü yel: 1879 ya slopanefi smalik’ pato in Deutä n sulü dik ed in Lö sterä n-Macarä n. Vü Vpans balid tuvobs hielis ‘G. Banfi’ (Macarä n), e ‘Karl Lenze’ sa lä di ‘Wolter’ (Deutä n)’ as Vpans veü tik tefü jenotem Vpa.

Ü n florü p yela: 1880 dabü kot balid gramata e vö dabuka ä pubons. Vö dastok Vp. ä binä don mö vö ds 2782. Pas nu el ‘Schleyer’ ä vä lom vö di ‘Volapü k’ asä nem pü ka. Pub bukas at ä davedü kon valö po stuni, e nu plä gaseds Deutä na i gaseds lä nas votik ä notü kons yegedis gö nik dö pü k nulik. Dub dun at slopans Vpa. ä mö dikumons so vemo’ das buks bofik pä selons lö lö fiko ya pos muls mä l. Ai nog el ‘Sionsharfe’ pä gebon as gased Vpamufa’ kel nu ya ä labon stabi gudik in Deutä n sulü dik. In lä ns mä l votiks Yuropa, in Merop ed in Siyo fö fik leigo ya slopans balatik ä dabinons. Dokan ‘Moritz Obhlidal’ in zif ‘Wien’: man vemo veü tik in jenotem latikum Vpa. ’ ä slopom ya ü n yel: 1880 Vpi.

Tü 1881, yanul balid nü m balid ela ‘Weltspracheblatt-Volapü kabled’ ela ‘Schleyer’ pä pü bon dese vilag ‘Litzelstetten’ bi el ‘Sionsharfe’ no fovo ä saidon pro slopanef ai plu glofö l Vpa. In zif ‘Ohio’ (Tats Pebalö l) periodagased ya ijafon dilä di laidik pro tid Vpa. Profä soran ‘Bü chler’ ä jenü kom in zif ‘Heilbronn’ spikä di notidik balid dö Vp. ’ e suno pos atos bukil omik dö spikä d at ä pubon in zif ‘Tü bingen’. Hiel ‘Lenze’ ä pü bom in zif ‘Zü rich’ bukili stenografik ko lä ü kot Volapü kik. Ai plu gaseds Deutä nik e no-Deutä niks ä komandons Vpi. Slopanef pü ka ä nä mikumon laiduliko in Deutä n sulü dik, e dese lä ns at ä stä ä nü kon oki nu i in Laisasä n, in Deutä n vesü dik, e boso pü likumo in Deutä n retik. In lä ns votik ti valiks Yuropa Vpans balatik nu ä dabinons. Mans latikumo vemo veü tiks: profä soran ‘Bü chler’, dokan ‘Mü ller’ se ‘Calw’ e tidal ‘Fieweger’, (valiks Deutä nans), ä slopons Vpi. ü n yel: 1881.

Ü n yel: 1882 Vp. ä labon in Deutä n ya slopanis plu: 500. Rä ktoran ‘Fieweger’ ä lautom Vpalä ü kotis pro nü ms zü l ela ‘Stenographisches Sonntagsblatt’ (Sudelagased stenografik)’ kel pä pü bon in zif ‘Breslau’. Ü n prilul dabü kot telid Vpagramata ä pubon, e suno pos on gramat Svä dä napü kik-Volapü kik ä sö kon. Vpaklub balid pä fü non in el ‘Alberweiler’ (Vü rtä n). Ü nü muls anik Vpaklubs ä davedons nog in zifs ‘Breslau’ e ‘Wien’; fino klub folid pä fü non in ‘Ankarsrum’ (Svedä n). In ‘Schemmersberg’ Vpakobikam notidik telid pä jenü kon, e poso kobikam notidik in zif ‘Berlin’. Gaseds labü beorepü t bevü netik ä komandons nu Vpi. Vpans sevä dik mö dik ä pubons nu mö naed balid in Vpamuf; mans veü tikü n vü ons ä binoms: dokan ‘Rupert Kniele’, dokan ‘Mü ller’ (Dä chingen) ed el ‘Josef Bernhaupt’ (Sü riyä n). Vp. inü dranon ini lä ns kulivik valik.

Ü n yanul yela: 1883 Vpagased telid ä pubon in zif ‘Breslau’, tiä dü ‘Weltspracheklubs’ (Volapü kaklubs); as redakan ona el ‘Fieweger’ ä dunodom. Tü prilul 23id el ‘Netafed Vü rtä nik’ pä fü non in zif ‘Ulm’, e suno pos fü n oka fed at ä labon limanis plu: 400. Pos fü n feda Vpakobikam notidik pä jenü kon us; jenots at pä mä niotons in gaseds ti valiks Deutä na sulü dik. Dub atos el ‘Netafed Vü rtä nik’ ä dageton limanis nulik mö dik. Ü n yulul kobikam notidik pä jenü kon in zif ‘Konstanz’’ ed ü n tobul kobikam in el ‘Buchau’ ä sö kon lo komans plu: 300. In el ‘Bö blingen-Sindelfingen’ Vpaklub gretik ä davedon. Propagidapenä ds smalik ela ‘Bernhaupt’ ä pubons in Deutä napü k, in Litaliyä napü k ed in Nedä napü k; ä yufons vemo pö daved Vpamufa in lä ns lä tiko pemä niotö ls. Mö naed balid Vpaliterat pä mö dü kumon vemo. Vö dabuk ela ‘Schleyer’ ä pubon mö dilä ds tel, ed ä ninä don nu vö dis plu: 10’000. Dabü kots kilid e folid Vpagramata pä pü bons. Spikä ds tel dö Vp., fa els ‘Bernhaupt’ e dokan ‘Obhlidal’ pilautö ls, ä pubons as propagidapenä ds. El ‘Fieweger’ ä pü bom penä dis balid elas ‘Weltsprachliche Dialoge’ (Telspikots Vpik. ) omas. Vp. ä dalabon in Deutä n ya slopanis plu: 2. 000, e valö po daglof ona ä binon gö nik dub yuf gasedas mö dik.

Vpans vemo mö diks, kels latikumo ä getons sevä di in Vpajenotem, nu ä slopons mufi Vpik. Kanob te nemö n manis veü tikü n: tidan ‘Starck’, profesorä n ‘von Soden’, tidan ‘Gutensohn’’ baonan ‘von Weiden’, e fino lautan ‘Leopold Einstein’, kel ä vobedom leziliko pro Vp. in Bayä n.

Benoseks Vpa ü n yel: 1884 ä binons gretikum ka ü n yels bü ik luls valodo. Num slopanas ä folon oki. Lediniko in Nedä n proged gretik ä jonon oki; us Vpaklubs: 12 pä fü nons, vü ons klub in ‘Rotterdam’ ä labon limanis plu: 100. Profä soran ‘Haastert’ in ‘Rotterdam’ ä pü bom Vpagasedi Nedä nik, (Vpagasedi kilid) tiä dü ‘Vpabled. In en over de Wereldtaal’. Vpaklubs votik ä davedons in: ‘Kempten, Ravensburg, Ulm, Uberlingen, Mü nchen, Saulgau’, ed in ‘Heilbronn’ (valiks in Deutä n). In zifs vel ya tidodems notidik pä jenü kons, (dilo in juls privatik). Gaseds za: 100 ä notü kons yegedis komandik dö Vp. (Dido Vp. i pä bekomipon u leno pä mä nioton dese daved oka fa dil gasedema). Kobikams notidik: 12 pä jenü kons ü n yel: 1884.

Vpaliterat dö nu pä mö dü kumon vemo. El ‘Gramat smalik’ ela ‘Schleyer’ ya ipubon in pü ks difik: 10, ed els ‘Paradigs’ oma ä pubons mö dabü kot folid. El ‘Tidabuk Vpik’ fa ‘Haastert’ e penä ds gramatik votik vels ela ‘Schleyer’ ä sö kons onis. Tä no mö naed balid muadapenä ds Vpik pä pü bons: el ‘Te tikä l’ fa ‘Schleyer’, el ‘Cogs valemapü kik’ fa ‘Kniele’ ed el ‘Minna de ‘Barnhelm’ (bai rigavö dem hiela ‘Kleist’) fa ‘Fieweger’. El, Allgemeine Briefmarken-Anzeiger’ (Nunian valemik pro konlet penedamä kas) in ‘Wien’ ä ninä don Vpadilä di laidik. Vö dabuk Nedä nik fa ‘Voz’ ä pubon ya mö dabü kot telid. Propagidapenä d fa ‘Glogau’ ed el ‘Nunod dö Vpakongred balid’ fa ‘Kniele’ finü kons kedi Vpabukas e penä das ü n yel: 1884.

As jenot veü tikü n yela: 1884 Vpakongred balid pä jenü kon in zif ‘Friedrichshafen’ tü gustul 25id jü esa 28id. Cifamü Vpans sevä dik: dokan ‘Obhlidal’, tidan ‘Starck’ e baonan ‘von Weiden’ Vpans zao: 150 ikobokö mons’ dido mö pluamanum vemik se Deutä n e se Lö sterä n. El ‘Starck’sche Sammlung’ (Konlet di ‘Starck’) gö nü fö d Vpa pä stiton, e vobed kobä dik nomik Vpanas valik pä siudon. Dü kongred at Vp. pä gebä dom dilo as kosä dapü k.

Vü slopans nulik mö dik, profä soran ‘August Kerckhoffs’ ä slopom Vpi ü n yel: 1884; el ‘Kerckhoffs’ ä getom poso fluni vemikü n plä amü el ‘Schleyer’ it.

II. Dese kongred balid jü i kongred teled[5] in zif ‘Mü nchen’. (1885 jü esa 1887)

Dub kongred balid Vpa pü k yunik at ä reifon oke kü pä li menas mö dik, e nu ä progedon valö po. Cifamü el ‘Kerckhoffs’ el ‘Association franç aise pour la propagation du Vp. ’ (Leklub Fransä nik pro propagid Vpa. ) pä fü non in Fransä n. Lü on, vü votikans, pö sods vemo benorepü tiks plu: 50 ä dutons’ se rä yuns nolava, tatacalanas, lekananas, se rä yuns gasedimanas e dustodanas. Bi nu i gaseds sevä dik, samo els ‘Le Temps’, ‘Petit Journal’ e ‘La Liberté ’ ä komandons vemo Vpi. me yegeds mö dik’ ä geton in Fransä n benosekis gretik. Dese Fransä n Vp. l ä nü dranon ini Spanyä n, ini Portugä n ed ini Belgä n. I in lä ns votik num slopanas aiplu ä mö dikumon. In Svedä n el ‘Vpisten’: Vpagased sevä dik, ä davedon; redakan ona el ‘Sä terstand’ ä binom. Periodagaseds bofik: el ‘Los Amichs Tintores’ in ‘Barcelona’, ed el ‘Stenographischer Courier’ in zif ‘Brieg’ ä ninä dons dese vel: 1885 Vpadilä dis laidik.

Vpaklubs ä davedons vü votiks in ‘Madrid, Paris, Nü rnberg, Regensburg, Calw, Montabaur’ ed in ‘Neu-Otting’. In Nedä n nu klubs: 20 ä dabinons, e vü ons Vpaklubs in ‘Amsterdam’ ed in ‘Rotterdam’ ä labons limanis a plu: 100. Tidodems pä jenü kons in tops plu: 50; in zif ‘Nü rnberg’ pö sods plu: 150 ä komons in tidodems. Pü kinolavan sevä dik ‘Max Mü ller’ ä cedon (lo benoseks Vpa. ) yufapü ki somik dini mö gik ä frutiki.

Ü n yel: 1885 mans sö kik, poso in Vpamuf vemo sevä diks, ä slopoms Vpi: profä soran ‘Winkler’ e tidan ‘Adriaanse’ (bofiks in Nedä n), profä soran ‘Schnepper’ in ‘Mü nchen’ ed el ‘Heyligers’ in Belgä n.

Literat Vpa. pä mö dü kumon ü n yel: 1885 so vemo, das penä d at fovo te nog oninä don tiä dis penä das veü tikü n. El ‘Gramat Vpa’ ela ‘Schleyer’ ä pubon mö dabü kot lulid; el ‘Vö dabuk Vpa. ’ mö dabü kot kilid ä ninä don vö dis: 12370. Zu penä ds votik za: 12 pä pü bons fa el ‘Schleyer’. Propagidapenä ds pä pü bons fa lautans sö kik: ‘Banfi, Cholin, Chevard, Gascard, Goiginger, Kerckhoffs’ e ‘Waldmann’. Lautans sö kik ä pü bons tidabukis Vpik: ‘Iparraguirre, Kerkhoffs, Lott, Obhlidal, Roller’ (Tidabuk stenografik in Vp. )’ ‘Seret’, Sprague, van de Stadt, Starck, Teixeira, Verbrugh’ e ‘Zwaanswijk’. El ‘Einstein’ ä lautom eli ‘Geschichte der weltsprachlichen Versuche’ (Jenotem steifü las valemapü kik)’ el ‘Kerckhoffs’ ä pü bom eli ‘Cours complet’ (Tidodem lö lö fik), ed el ‘Fieweger’ ä pü bom elis ‘Telspikots valemapü kik’ mö bukils vel in pü ks difik vel. Tidabuks lö lö fik Vpa., nu ya ipubons pro Deutä nans, Linglä nans, Fransä nans, Litaliyä nans’ Spanyä nans, Portugä nans, Rusä nans e Nedä nans.

Ü n yel: 1885 el ‘Schleyer’ ä fealotä dom de vilag ‘Litzelstetten’ ini zif ‘Konstanz’. Us ä fü nom eli ‘Bü r zenodik Vpa. ’ (Bü r zä nodik Vpa. ), kel ä dabinon jü i deadamayel ela ‘Schleyer’ (ü n yel 1912).

Ü n yel: 1886 benosek Vpa ä binon dö nu vemo gretik. Vpagaseds nulik: 5 ä davedons ü n yel at. Ats ä binons: el ‘Vereldsproket Vp. ’ (redakan ‘Neovius’), el ‘Timabled Vpik’ in ‘Puerto Rico’ (red. ‘Rodeck’)’ el ‘Le Vp. ’: gased sevä dik ela ‘Kerckhoffs’, el ‘Volapü k’ (red. ‘Ferrando’), kel ä pubon te dü brefü b, e fino sö kian veü tik ona, el ‘Volapü k’ profä sorana ‘Iparraguirre’ in Spnayä n. Vpamuf ä dalabon nu gasedis lö nik: 9; a: 2 onas in Deutä n ed in Spanyä n, ed a: 1 in Fransä n, Nedä n, Suomiyä n, Svedä n ed in Merop. In ‘Mü nchen’ el ‘Lä nafed Bayä nik Vpa. ’ pä fü non, kel ä labon sunä do filialaklubis: 4. Cifamü profä soran ‘Schnepper’ fed at ä geton suno veü ti patik.

Ü n yel: 1886 Vpaklubs sö kik pä fü nons in Deutä n: in ‘Hamburg, Augsburg, Mannheim, Dä chingen, Mü nchen’, (klubs: 2)’ ‘Ludwigshafen, Pirmasens, Calw, Tö lz, Kirchheimbolanden, Haidhausen, Schwarzenfeld’ ed in ‘Rohldalben’. In lä ns votik Vpaklubs ä davedons in ‘Aalborg, Bordeaux, Bilbao, Fiqueras, Stockholm (klubs: 2)’ ‘Piadana, Terndrup, Kö benhavn’ ed in, Antwerpen’. As klub gretikü n tefü num limanas, Vpaklub in, Konstanz ä davedon, kö lö dö p nulik ela ‘Schleyer’ ä binon.

Vpaliterat ä telon oki ü n yel: 1886. El ‘Schleyer’ ito ä pü bom penä dis gretik u smalikis za: 20. Lised sö kik literata votik leno binon lö lö fik. Propagidapenä ds Vpik pä lautons fa els ‘Devidé, Dormoy, Fischbach, Houyvet, Krafft, Luclier, Licherdopol, Neovius, Rö sler’ e ‘Viela’. Vö dabuks gretik pä pü bons fa els ‘de Bruin’ (Nedä napü kik), ‘Heyligers’ (Nedä napü kik), ‘Kerckhoffs’ (Fransä napü kik)’ ‘Vero’ (Spanyä napü kik), ‘Bieck’ (Rusä napü kik), ed el ‘Iparraguirre’ (Spanyä napü kik). Penä ds gramatik u tidabuks ä pubons in pü ks difik: 11, fa els ‘Bö hm, Cholin, Coste, Dumont, Gil, Hansen, Jouciler, Licherdopol, Malevolti, Renier, Aen, Rosenberg, Rosenthal, Svechnikow, Schnepper, Turkin, Wolff, Zuberia, Menet, Czernuschenko, Heyligers, Djemaladdin, Barazia, Verbrugh, Iparraguire, Bieck, Starck’ e ‘Kerckhoffs’. Tefü literat patik penä ds sö kik mutons pamä niotö n: el ‘Pokakaled pro: 1886’ (‘Kniele’)’ el ‘Tedaspod’ (‘Kniele’), els ‘Yelabuks’ (buks tel in Linglä napü k ed in Fransä napü k) fa ‘Kerckhoffs’’ el ‘Stenograf in Vp. ’ (‘Lenze’), el ‘Plä gabuk’ (‘Bernhaupt’), el ‘Magabs kil’ (dokan ‘Hermann’) ed el ‘Bagatelles’ (Pü ls), pä tradutö l se Vp. ini Fransä napü k (‘Dubois’). Igo musig ä dü non Vpi.; valts te, malekü m bal, galof bal e noateds votik mö dik ko vö dem Vpik ä pubons ü n yel: 1886. Is zuo nog mutob mä niotö n dini bisarik; igo dustod e ted ä propagidons Vpi, dido in mod bisarik. Alofoy ed ä seloy hä tis di Vp., vinis di Vp, e leigo atos ä jenon tefü stibs, lampads e dins mö dik votik.

Tidodems Vpik pä jenü kons in zifs Yuropik plu: 100. In ‘Paris’ tidodems notidik: 15 pä jenü kons ü n yel: 1886; aniks onas pä visitons fa lä rnö lans plu: 200. Tidodems patik pro calans: 121 leselidö pa sevä dik: ‘Grands Magasins’ in ‘Paris’ pä mä nioton suvo in gaseds ettimik. Bai nunods se zifs mö dik, tidodems at pä visitons nomä diko fa lä rnö lans: 50 jü esa: 100. Nitedä l vemik pro Vp. ä jonon oki i dub visit gudik pö tü spikä ds notidik dö Vp. El ‘Schnepper’ ä spikä dom in ‘Mü nchen’ lo komans: 700; el ‘Bieck’ ä spikä dom in ‘Moskva’ ed el ‘Jouclier’ in ‘Bordeaux’ lo komans a: 600. Vp. nu inü dranon igo ini jolalä ns Frikopa e Siyopa, ed ini lä ns Meropa nolü dik, zä nodik e slü dika.

Tefü Vpans poso in jenotem vemo sevä diks, nemob te pö sodis veü tikü m: dilekan ‘van de Stadt’, profä soran ‘Pozder’’ tatakonsä lal ‘Bieck’, el ‘Herold’, dokan ‘Bö rger’, profä soran ‘Kirchhoff’, el ‘Lott’ (se ‘Wien’), jibaonan ‘von Schneider-Arco’ e profä soran ‘Ujvard’. Gaseds plu: 200, vü ons gaseds vemo sevä diks, ä notü kons in pü ks difik: 15 yegedis komandik dö Vp..

Gased alvigiko ä pubö l ela ‘Klub kaenalas e bumavanas Lö sterä nikas’ in ‘Wien’ ä finü kon ü n yel: 1886 yegedi dö Vp. met set sö kik: " Valö po us, kö kuliv menik reigon ‘us i sevoy ya nemi ela ‘Schleyer’".

Propagid gretik dü yel 1886 ä jonon vobedi patik oka ü n yel 1887. Vpagaseds nulik: 6 ä davedons ü n yel at, e 4 onas ä dagetons veü ti patik pro proged fovik Vpa.. Ats ä binons: el ‘Nogan Vpik pro Belgä n e Nedä n’ (redakan ‘Heyligers’), el ‘Il Vp’ (redakan ‘Cattilio’) in Litaliyä n, el ‘Vpagased’ dokana ‘Obhlidal’ in ‘Wien’ ed el ‘Cogabled Vpelas’ in ‘Mü nchen’. Gaseds retik bofik: el ‘Vpabled Dä nik’ (redakan ‘Enna’) ed el ‘Vpabled’ in ‘Aalborg’ jonons benosekis Vpa. in lä ns nolü dik Yuropa. As lä ü kots patik ä pubons dese yel: 1887: el ‘Gased pro Vp. ’ in el ‘Wiener allgemeine Zeitung’, el ‘Vp. ’ in el ‘Arnhem’sche Courant’, el ‘Spodel Vpik’ in el ‘Hamburger Korrespondent’ ed el ‘Volaspodel’ in el ‘The Office’: periodagased in Lamerikä n. Periodagaseds sö kik ä ninä dons Vpadilä dis laidik: el ‘Stenography’ in ‘Boston’, el ‘The English Mechanics’ ed el ‘L'é tincelle é lectrique’.

Vpaklubs: 70 pä fü nons ü n yel: 1887, e dub atos zä nä d onas izesü dikon in lä ns anik. Kodü atos lä nafeds Vpik: 4 ä davedons ü n yel: 1887 in Svedä n, Belgä n, Litaliyä n ed in Spanyä n. Vpaklubs pemä niotö l pä fü nons in tops sokik: in ‘Halle, Erfurt, Nü rberg, Weimar, Krefeld, Berlin, Schweinfurt, Bamberg, Dresden, Aschaffenburg, Brandenburg, Crossen, Chemnitz, Bielefeld, Darmstadt, Dessau, Landshut, Weiden, Lollar, Lü beck, Flensburg, Stolp, Pausa, Stein, Windsheim, ed in tops votik: 10 Deutä na. In lä ns votik Vpaklubs ä davedons in: ‘Zü rich, St. Gallen, Torino, Fiume, Vercelli, Lemberg, Mä hrisch-Weisskirchen, Stockholm, Cleveland, Milwaukee, ‘Moskva’, La Rochelle, Raumo’ ed in tops votik: 21.

Literat Vpa. ä mö dü kumon oki vemo ü n yel: 1887. Dabü kots telid (e foviks) bukas za: 65, vü ons penä ds: 15 ela ‘Schleyer’, no pelasumons ini liseds sö lik. Propagidapenä ds pä lautons fa els: ‘Banfi, Enna, Ferretti, Hummler, Kniele, Sizeranne, Schnepper, Devidé ’’ e dokan ‘Mü ller’. Vö dabuks gretik ä pubons fa els: ‘Bö hm’ (Rusä napü k), ‘Liedbeck’(Svedä napü k), ‘Seppenhofer’ (Litaliyä napü k)’ ‘Seret’ (Linglä napü k), ‘Sprague’ (Linglä napü k), e ‘Hansen’ (Danä napü k). Penä ds gramatik e tidabuks pä lautons fa els: ‘Aen, Amoretti, Bö hm, Bieck, Castillo, Cattilio, Colling, Dornbusch’ Eadon, Einstein, Garcia, Grossmann, Grzybowski, Hain, Hansen, Hoffmann, Huebsch, Iwanowitsch, Kiamil’ Kirchhoff, Lott, Liedbeck, Obhlidal’ e ‘Pö schl’, Ochsenreither, Pflaumer, Piron, Rosenberger, Runströ m, Sandor’ Sarazianne, Sä terstrand, Sonnenschein, Speilmann, Scherzl, Schneid, Schridde, Toussaint’ e ‘Walther’. El ‘Schleyer’ ä pü bom penä dis nulik za: 15. As literat patik penä ds sö kik ä pubons: el ‘Dukiel Vpik da ‘Mü nchen’ (Gross), el ‘Lised Vpanas mil’ (‘Hansen’)’ el ‘Magabuk ela ‘Andersen’ (‘Lederer’), el ‘Lised Vpanas’ ed el ‘Nunod dö Vpakongred telid’ (bofiks fa ‘OBhlidal’)’ el ‘Bibikos’ (‘Schleyer’) ed el ‘Vpakanits tel pro pianod’ (‘Schmitt’).

Mö naed balid taans Vpa ä bitons ta Vp. ü n yel: 1887 noe in gaseds, abi in penä ds tefik. Profä soran ‘Kerckhoffs’ imobom menodis anik Vpa. in bukil omik labü tiä d ‘Examen critique’ (Xam krü tik)’ e pos atos hiel ‘Steiner: datikan ela ‘Pasilingua’ (1885 jü esa 1889 ä tatakom vemo Vpi. in penad tefik oma (el ‘Der Vp. -Die Pasilingua’). Leigo dokan ‘Lenz’ ä bitom ta Vp. in penä d oma: el ‘Pasilingua contra Vp. ’. Hiel ‘Stempfl’: pä dan katulik kel in buk oka tiä dü , Ausstellungen an dem Vp. ’ (Dodams tefü Vp. ) ä plä nom disini yufapü kik lö nik oma, labü nem ‘Myrana’’ ä krü tom in buk at Vpi. l prolidiko ä negö niko. Lediniko krü t lautanas kil ä terfon vö difomami in Vp., bi oms, tapladü ‘Schleyer’ ilovesumoms vö dis sitas lö nik nen brefü kam se latin u se pü ks votik.

As jenot veü tikü n ü n yel: 1887 Vpakongred telid pä jenü kon in ‘Mü nchen’ tü yulul 6id jü esa 9id. Cifef kongreda at ä binä don me profä soran ‘Kirchhoff’, graf ‘de Taufkirchen’, rä ktoran ‘Fieweger’, me el ‘Julius Lott’ e dokan ‘van de Stadt’. Komanef kongreda ä binon gretik e kongred at ä jonon mö naed balid visiti vero bevü netiki. Menods pü lik anik Vpa. pä sludons, e fed valemik Vpa pä preparon, (disin at ye no ä plö pom). Pro volf fovik Vpa kadä m pä fü non, kel ä binä don mö limans: 29 se tats difik: 15. As cifs kadä ma at els ‘Schleyer’ e ‘Kerckhoffs’ ä dunodoms.

Se keds slopanas nulik ü n yel: 1887 Vpans sö kik ä sevä dikoms latikumo: profä soran ‘Hü rzel’, kurakonsä lal ‘Kramer’, profä soran ‘Arce Bodega’, dilekan ‘Pö schl’, dokan ‘Schumm’, profä soran ‘Mehmke’’ dokan ‘Weiss’, el ‘Poletti’, dokan ‘Thiessen’, dokan ‘Stephanus’, profä soran ‘Champ-Rigot’ e lesiö r ‘von Rylski’.

Is vilob nog mä niotö n, das ü n yel at stemanafs tel su flumed ‘Rhein’ ä labons nemi ‘Volapü k’.

Ü n yel: 1887 vikodagol Vpa ä laidulon, sodas gased Fransä nik ‘Le Temps’ tü yanul 16id ä finü kon yegedi dö Vp me set sö kik: ‘Si jamais langue universelle a quelque chance de s’imposer au monde commercielle, c’est assuré ment celle-là ’ (Ü fü pü k bevü netik seimik olabon mö godi ad pagebä dö n valemiko in jä fü ds teda, tä n fü miko pü k at (Vp) orivon zeili at’. )