III. Иҗади биремнәрне үтәгез.

III. Иҗ ади биремнә рне ү тә гез.

1. Бирелгә н сыйфатларга икешә р сыйфатланмыш уйлап языгыз. Беренче очракта алар туры мә гънә не, ә икенче очракта кү черелмә мә гънә не белдерсен.

Татлы, авыр, ак, ә че, очлы, салкын.

2. Билгеле булганча, барлык ә киятлә рдә дә тө лке хә йлә кә р хайван итеп тасвирлана. Нинди кешелә ргә карата “ул тө лке кебек” дилә р? Шундый кеше турында 6-7 җ ө млә дә н торган хикә я тө зеп языгыз.

Рус телендә белем бирү оешмаларының татар тө ркемендә укучылар ө чен

татар теленнә н республика олимпиадасы биремнә ре

7 нче сыйныф

I. Текстны татарчага тә рҗ емә итегез.

Олень

В лесу тихо. Только ветер иногда играл с листочками. Вдруг послышался треск сучьев. Из чащи вышел олень. Чудные рога красовались на голове. Олень шагнул к ручью. Он жадно стал пить чистую вкусную воду.

II. Биремнә рне ү тә гез.

1. Табышмакның җ авабын табыгыз. Саң гырау тартык авазларны язып алыгыз.

Исемем «кар»лы, «боз»лы,

Тик ү зем салкын тү гел,

Мине ашаган чагында

Хушланып китә кү ң ел.

2. Сү злә рнең басымын билгелә гез.

яумады, мондый, кайтабыз, кемгә? бакчаларыбызда, китегез.

3. Һ ә р мә кальнең бер ө леше, бү ленеп, башкасына кушылган. Аларны табып, дө реслә п языгыз. Сү злә рнең кайсы сү з тө ркеменә каравын билгелә гез.

1) Тугры дус – матурлык. 2) Ике яң а дустан бер эшлә. 3) Батырлыкта акылы кыска. 4) Бер иске дус ү зең некен тө зә т. 5) Теле озынның, белем – китаптан. 6) Алтын җ ирдә н табыла, җ анлы хә зинә.

4. Калын хә рефлә р белә н бирелгә н сү злә рне синонимнары белә н алыштырып языгыз.

Казан каласы, акыллы укучы, сө енечле хә бә р, яхшы мө галлим, кояш сурә те, ә һ ә миятле вакыйга.

5. Шә һ ә р сү зе белә н җ ө млә лә р тө зеп языгыз. Һ ә р җ ө млә дә бу сү з тө рле җ ө млә кисә ге булып килсен (ия, хә бә р, тә мамлык, аергыч, хә л).

III. Иҗ ади биремнә рне ү тә гез.

1. Һ ә р тө ркемнә н «артык» фразеологик ә йтелмә не табыгыз. Ни ө чен «артык» булуын аң латыгыз.

1) кү з ачып йомганчы, син кү р дә мин кү р, эһ дигә нче, ташбака тө сле;

2) буа буарлык, исә псез-хисапсыз, чыпык борыны хә тле, инә тө шә р урын юк;

3) кү ккә кү тә рү, кү рмә гә нне кү рсә тү, буран туздыру, йонны очыру;

4) алтын куллы, кулы ятышлы, пешкә н шалкан, кулыннан гө л тама.

2. Бирелгә н сү зтемә лә рне татарчага тә рҗ емә итегез. Аларны кулланып, 6-7 җ ө млә дә н торган хикә я яки ә кият уйлап языгыз.

Топал еж, меня заметил, свернулся клубком, принес домой, старый валенок, любил дремать, рыжий кот, в мгновение ока, еж и кот, хороший друг.