Тәжірибелік сабақтардың тақырыптары

Тә жірибелік сабақ тардың тақ ырыптары

1. Топырақ тың гранулометрлік (механикалық ) қ ұ рамын анық тау

2. Топырақ тың морфологиялық қ асиеттері

3. Топырақ тың қ атты фазасының тығ ыздығ ын (меншікті салмағ ын) анық тау

4. Топырақ тың қ ұ рамы жә не оның суғ а тө зімділігін анық тау

5. Топырақ тың қ ұ рылым тү зу ылғ алдығ ын анық тау

6. Топырақ ылғ алының тү рлері мен ылғ ал сыйымдылығ ын анық тау

7. Топырақ тың қ уыстылығ ын, қ ыш қ ылдылығ ын, тұ здылығ ын анық тау

8. Топырақ тың жабысқ ақ тығ ын анық тау

9. Топырақ тың су кө тергіштігін анық тау

10. Топырақ тың бұ зылуы жә не онымен кү ресу жолдары.

11. Қ азақ стан Республикасы топырақ тарының таралуы.

12. ТМД-ң жә не дү ние жү зі топырақ карталарының легендаларының мазмұ нын, топырақ жамылғ ысын бейнелеудің ә дістерімен танысу.

13. Топырақ тың ә лем бойынша таралу заң дылық тары жә не жер қ орлары.

14. Топырақ тың қ атты фазасының тығ ыздығ ын

15. Топырақ тың қ ұ рамы жә не оның суғ а тө зімділігін анық тау

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Топырақ қ а ерекше табиғ и қ ұ рылым ретінде анық тама берің дер.

2. Топырақ тану ғ ылымының дамуында В. В. Докучаевтің рө лі.

3. Топырақ танудың Казақ станда даму тарихы.

4. Топырақ тың маң ызды биосферлік функциялары.

5. Топырақ тану ғ ылымының даму тарихының негізгі кезең дерін атаң ыздар.

6. Қ андай ғ ылымдармен жә не халық шаруашылығ ы салаларымен топырақ танудын байланыстары бар?

7. Топырақ тү зілу процесін қ ұ райтын бө лімдерін айтың ыз.

8. Неліктен ауылшаруашылығ ында топырақ ө ндіріс қ ұ ралы болып есептеледі?

9. Қ азіргі кезең дегі топырақ тану ғ ылымының негізгі мақ саттары мен мідеттері.

Глоссарий

Жарық ты кристалдармен абсорбциялау -кристалдардан ө ту барысында жарық қ арқ ындылығ ының бә сең суі.

Қ алыпсыз белдем - қ алыпсыз алаптар мен белдеулер жиынтығ ы, яғ ни нақ тылы физикалық ерекшелігі тұ рғ ысынан ө зін қ оршағ ан ө ң ірден дараланатын аймақ

Ү гілу белдемі - ө н бойында физикалық жә не химиялық ү гілу процестері кең інен етек алғ ан жер қ ыртысының ең беткі қ абаты. Бұ л ө ң ірдегі тау жыныстарының ыдырауы жә не жаң а минералдардың қ алыптасуы заттардың ү ш тү рлі жү йесі жағ дайында (газ, сұ йық, қ атты) жү зеге асады.

Бұ зылыстар белдемі -жер қ ыртысының ә ртү рлі тектоникалық жарылымдар кө птеп шоғ ырланғ ан, кө бінесе ұ зынынан-ұ зақ созыла сағ аланатын аймақ тары.

Қ атпарлы белдемдер - қ ұ рылымдық формациялық белдемдер терминінің синонимі

Делювий - ең іс ө ң ірлерді қ ұ райтын тү п жыныс-тардың жаппай ү гілу нә тижесінде бө лшектеніп, ерінді сулар мен жаң быр суларының тасымалдауы нә тижесінде қ айтадан шоғ ырланғ ан кесектер мен тү йіршіктер есебінен тү зілетін тау жыныстарының тектік тү рі.

Мү жілу - сыртқ ы кү штер ә серінен жаппай ү гіліске ұ шырағ ан беткі қ абат бө лшектерінің ойыс ө ң ірлерге қ арай сырғ уына байланысты (салмақ кү ші, ағ ын сулар ә сері, жел кү ші т. с. с. ) кө терің кі аймақ тардағ ы тау жыныстарының ұ дайы мү жіліп (жеміріліп) отыруын қ амтамасыз ететін табиғ и процесс.

Ү рлену - борпылдақ материалдарды, яғ ни қ ұ м жә не қ ұ майт тү йіршіктерін ү ргілей отырып, олардың алғ ашқ ы аймақ тарда мұ жылуын жә не келесі ө лкелерде қ айтадан тү зілуін қ амтамасыз ететін байырғ ы жел ә рекетінің нә тижесі. Бұ л процесс шө лді аймақ тарда кең інен етек алғ ан, ө зге климат жағ дайларында да кө рініс беруі ық тимал.

Аккумуляция - қ ұ рлық бетінде немесе су алаптары тү бінде минералды заттар мен органикалық қ алдық тар қ абатының жинақ талу (тү зілу) процесі

Қ олтық - ө зен аң ғ арының кү рт бұ рылатын тұ старында пайда бола отырып, ө зен суы ағ ынының баяулауымен немесе теріс ағ ындардың етек алуымен сипатталатын шағ ын шығ анақ тар.

Абразия - тү п жыныстардың толқ ын немесе ағ ын кү штері ә серінен бірте-бірте мұ жылу процесі. Ә сіресе тең із (мұ хит) жағ алауларының соқ па толқ ындар ә серінен абразияғ а ұ шырауы мейлінше қ арқ ынды ө тпек

Тасқ ашалу - су ағ ыны, жел кү ші, мұ здық қ озғ алысы, салмақ кү ші т. с. с. кү штер ә серінен қ озғ алыстарғ а ұ шырағ ан тау жынысы кесектері мен тү йіртпектерінің сол қ озғ алыстар кезіндегі ү йкелістер ә серінен қ ажалу жә не ө здерімен тоқ айласқ ан ө зге де тау жыныстарын тоздыру.

Сә йкестендіру - стратиграфияда: кө ршілес немесе бір-бірінен алшақ орналасқ ан тау жыныстары қ абаттарының немесе олардың қ имасына тә н кейбір дербес бө ліктердің кө нелігі бір-бірімен тұ стас екендігін анық тау мақ сатында оларды ө зара сә йкестендіру