Funkcje finansów publicznych

Finanse publiczne obejmują zasoby pienię ż ne pań stwa, czyli procesy gromadzenia i podział u ś rodkó w publicznych znajdują cych się w dyspozycji wł adz publicznych, a przede wszystkim budż etu pań stwa, a takż e fundusze gromadzone i rozdysponowane przez pań stwo poza budż etem, czyli tzw. parabudż etowe, budż ety samorzą du terytorialnego oraz budż ety ubezpieczeń społ ecznych.

Ś rodki te pochodzą gł ó wnie z danin publicznych, mają tku publicznego oraz z przychodó w zwrotnych, czyli kredytó w, poż yczek i emisji papieró w wartoś ciowych. Przedmiotem finansó w publicznych są zjawiska, procesy i instytucje publiczne oraz prawne zwią zane z powstawaniem i rozdysponowaniem pienię ż nych ś rodkó w publicznych zapewniają cych funkcjonowanie sektora publicznego. Podmiotami finansó w publicznych są przede wszystkim parlament, rzą d i jego organy centralne oraz jednostki samorzą du terytorialnego. Ze ś rodkó w publicznych realizowane są cele i zadania publiczne. Finanse publiczne dzielą się na finanse pań stwa, finanse jednostek samorzą du terytorialnego oraz finanse systemu ubezpieczeń społ ecznych.

Funkcje finansó w publicznych

Realizacji funkcji pań stwa, jakimi są: osią ganie efektywnoś ci gospodarczej polegają cej na efektywnej alokacji oraz dystrybucji dochodó w, realizacja sprawiedliwoś ci społ ecznej, osią ganie stabilnoś ci gospodarczej, sł uż ą nastę pują ce funkcje finansó w publicznych:

alokacyjna – pań stwo oddział uje na alokację zasobó w w gospodarce w celu osią gnię cia efektywnoś ci gospodarowania. Polega to na alokacji czę ś ci zasobó w pomię dzy zadania publiczne i społ eczne. Dotyczy w szczegó lnoś ci finansowania dó br publicznych (jak np. obrona narodowa, bezpieczeń stwo publiczne) oraz dó br istotnych społ ecznie, do któ rych dostę p na zasadach rynkowych był by ograniczony (np. oś wiata, ochrona zdrowia),
redystrybucyjna – pań stwo wpł ywa na podział dochodu lub dó br wyprodukowanych przez cał e społ eczeń stwo mię dzy jego czł onkó w w celu osią gania sprawiedliwoś ci społ ecznej. Odbywa się to m. in. poprzez wyż sze obcią ż enia podatkowe grup bogatszych i wspieranie grup biedniejszych w ró ż nych przekrojach, np. wspieranie wybranych grup społ ecznych, wspieranie regionó w mniej rozwinię tych,
stabilizacyjna, któ ra polega na ł agodzeniu negatywnych skutkó w zmian koniunktury gospodarczej oraz zmniejszaniu wahań koniunkturalnych za pomocą narzę dzi polityki fiskalnej.

Art. 3.

Finanse publiczne obejmują procesy zwią zane z gromadzeniem ś rodkó w publicznych oraz ich

rozdysponowywaniem, w szczegó lnoś ci:

1) gromadzenie dochodó w i przychodó w publicznych;

2) wydatkowanie ś rodkó w publicznych;

3) finansowanie potrzeb poż yczkowych budż etu pań stwa;

4) zacią ganie zobowią zań angaż ują cych ś rodki publiczne;

5) zarzą dzanie ś rodkami publicznymi;

6) zarzą dzanie dł ugiem publicznym;

7) rozliczenia z budż etem Unii Europejskiej.

Art. 6.

1. Ś rodki publiczne przeznacza się na:

1) wydatki publiczne;

2) rozchody publiczne, w tym na rozchody budż etu pań stwa i budż etó w jednostek samorzą du terytorialnego.

2. Rozchodami publicznymi są:

1) spł aty otrzymanych poż yczek i kredytó w;

2) wykup papieró w wartoś ciowych;

3) udzielone poż yczki i kredyty;

4) pł atnoś ci wynikają ce z odrę bnych ustaw, któ rych ź ró dł em finansowania są przychody z prywatyzacji mają tku Skarbu Pań stwa;

5) inne operacje finansowe zwią zane z zarzą dzaniem dł ugiem publicznym i pł ynnoś cią;

6) pł atnoś ci zwią zane z udział ami Skarbu Pań stwa w mię dzynarodowych instytucjach

finansowych.

Art. 9.

Sektor finansó w publicznych tworzą:

1) organy wł adzy publicznej, w tym organy administracji rzą dowej, organy kontroli

pań stwowej i ochrony prawa oraz są dy i trybunał y;

2) jednostki samorzą du terytorialnego oraz ich zwią zki;

3) jednostki budż etowe;

4) samorzą dowe zakł ady budż etowe;

5) agencje wykonawcze;

6) instytucje gospodarki budż etowej;

7) pań stwowe fundusze celowe;

8) Zakł ad Ubezpieczeń Społ ecznych i zarzą dzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społ ecznego i fundusze zarzą dzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społ ecznego;

9) Narodowy Fundusz Zdrowia;

10) samodzielne publiczne zakł ady opieki zdrowotnej;

11) uczelnie publiczne;

12) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;

13) pań stwowe i samorzą dowe instytucje kultury oraz pań stwowe instytucje filmowe;

14)

inne pań stwowe lub samorzą dowe osoby prawne utworzone na podstawie odrę bnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wył ą czeniem przedsię -biorstw, instytutó w badawczych, bankó w i spó ł ek prawa handlowego.

⇐ Предыдущая 123 Следующая ⇒