Тақырыбы: Психикалық аурулардың тұқым қуалауы.

Полимерия (грекше «полимериян» ө те кү рделі деген сө з) бірнеше гендердің бір бедгіні анық тауы гендердің ө зара ә сер етудің маң ызды бір тү рі. Белгіні бір уақ ытта бірнеше балама гендердің ә серінен қ алыптасу қ ұ былысын полимерия деп атайды, ал оғ ан ә сер ететін гендерді полимерлі гендер деп атайды. Басым полимерлі гендер жиналғ ан сайын олардың ә сері кү шейе тү седі. Бұ л гендердің шоғ ырлануының кү шті ә сері болғ андық тан гендердің ұ ндай ө зара ә сер етуін кумулятивті полимерия деп атайды. Полимерия қ ұ рылысы ашылғ анғ а дейін сандық белгілер Мендель ашқ анзаң дылық тарғ а бағ ынбайды деп есептелінеген. Нильсон – Эле ашқ ан жаң алық бұ л белгілердің жалпы заң дылық қ а бағ ынатын кө рінеді.

Геннің модификациялық ә сері. Ө з ә сері жоқ, бірақ басқ а гендерді кү шейтіп не осалдандыратын ә сері бар гендерді модификаторлық гендер деп атайды. Ол тұ жырымғ а гендердің ө зара ә сер етуінің барлық тү рі жатады. Дегенмен «модификаторлық гендер» анық тамасына гендердің ө зара ә сер етуінің ауыспалы тү рлері кіреді. Мысалы супрессиялық гендер белгіні қ алпына келтіреді, ал модификаторлар нашарлатады не кү шейтеді.

Геннің плейотроптық ә сері. Бір геннің тік ә сер етуі плейотропия деп атайды. Плейотропия процесінің нә тижесі оның онтогенездің қ ай кезінді ә сер етуіне байланысты плейотропия селекция жұ мысын қ иындатады, ө йткені кейде бір ген пайдалы да, зиянды да белгінің дамуына ә сер етуі мү мкін.

Демек, гендердің плейотропиялық ә сері, олардың белсене қ атыса бастағ ан уақ ытымен тіеклей байланысты, ал оның жанама ә сері – организмнің басқ а ереркшеліктерін реттейтінбелгілерге, ондағ ы ө зара байланыстарды пайдалану арқ ылы іске асады.

№ 7- дә ріс

Тақ ырыбы: Психикалық аурулардың тұ қ ым қ уалауы.

12 Следующая ⇒