САРЫН СОЛНЫШЫЖО

Дина Рычкова

САРЫН СОЛНЫШЫЖО

Ойлымаш

Зинуш вово ынде кок арня лиеш йӧ ршын мален ок керт. Йӱ дрӱ дылан гына изишак шинчаже кумалтеш да эрйӱ дым помыжалтешат. Вигак телевизорым чӱ ктен шында – могай увер лиймым тӱ ткын эскераш пижеш. Очким чиен, экран ончыкак лишемын шинчеш… Сайрак колаш манын, шовычыжымат руден пышта… Уверым ойлышо ӱ дырын але пӧ ръеҥ ын кораҥ мекышт веле телевизор деч ойырла, содор вес кыдежыш каен, пырысыжлан шӧ рым да кинде падырашым пуа. Вара шальым шоҥ алын, тошто куфайкыжым чиен, левашыш лектеш. Йӧ ра кеч туштыжо электротулым чӱ кташ лиеш – пычкемыш йомеш. Волгыдылан йывыртен, кашта гыч агытан тӧ рштен вола, озаж ваштареш шогалын, шулдырым пералтен муралтен колта. Чыве-влакат агытан йыр чумыргат. Озашт, кугу лар гычын корка дене шыдаҥ пырчым кошталешат, чывеволыш шавалтен пышта. Кайыклан куан – вет пеш тамле туто пырче! Озажат куана – йӧ ра кеч эргыже унала толмыж годым шыжым пошкудо колхоз гыч ситышынак пырчым налын конден – кайыквусыланат, аважланат тиде пеш чапле пӧ лек лийын. Вара шоҥ го вово тазым налешат, тич лумым пуртен шында – тиде чывылан вӱ д олмеш лиеш. Чыват йӱ аш йӧ рата. Сомылым тӧ рлымек, адак угыч содор пӧ ртыш пура, шагатым ончалеш – увер тӱ ҥ алме татым эскера. Жап уло гын, коҥ гаштыже тулым ылыжта, кӧ ршӧ к дене пареҥ гым шолташ шында – адакат чывыж верчын тӧ ча: эре пырчым от пукшо вет, чыват тӱ рлӧ сийым кочнеже. Паша лугычак угыч телевизорым чӱ кта – у увер тӱ ҥ алмым вуча.

Тыге ынде кок арня вургыжлана… да-да… лачак февраль мучаште куан уверым колмыж деч вара. Чынжымак каласаш гын, кок арня огыл, а кандаш ий чонжо коржеш, йӱ кдымын шортеш… Эрже-касше, йӱ дшӧ -кечыже манаш лиеш шоҥ гыеҥ Юмыноҥ а ваштареш сукен шинчын сӧ рвала, Юмо деч тынысым йодеш, эргыжын, уныкаже-влакын илышышт верч уло чон ден коляна. Ава чон! Ава чон гына шочшо верч тыге чот вургыжын-тургыжланен кертеш! «Ош Поро Кугу Юмо, Шочын Ава, чыла Шнуй ден Суксо-влак! Сӧ рвалем тендам: шучко тушманым пытарыза, калыклан тынысым кондыза, шочшем-уныкам-влакым эҥ гек деч аралыза, Донецк мландым шакше кашак деч эрыктыза! » Тыге кажне кечын! Тыге кандаш ий! А теве кок арня ончыч моткоч кугу куан уверым кольо – Российын салтакше-влак Донецкым утараш миеныт! Ой, Юмо гына полшыжо ыле тиде мландыш тынысым кондаш! Вот садлан шоҥ го Зинуш вово уло-уке омыжымат пытарен: чытен-чытыдымын у уверым вуча – кунам ынде тушман сеҥ алтеш???

Коҥ га тулат йӱ лен пыта, шолгымат эркышна, пареҥ кӧ ршӧ кат кӱ варвак волен шинчеш… Вес кӧ ршӧ кеш шыл падырашым пыштен, падыштыме пареҥ ге ден шӱ рашым ешарен, кечывал кочкышлан йӧ рышӧ шӱ рым шолаш шында. Коҥ га шӱ р пеш тамле – газ плиташте шолтымет гай огыл шол. Адакшым пырысланат свежа шыл кӱ леш. Шкенжын гын шыл пураш йӧ рышӧ пӱ йжӧ шагалемын.

Тыге шогылтын, кава волгалтмымат ок шиж. Молгунам уремыште школыш вашкыше йоча-влакын юарлымышт шокта ыле… мо, таче мо пеш шып?

Телевизорышто адак палыме ӱ дыр койылалтыш. «Российын салтакше-влак Донбасс мландым утарышаш верч чот кредалыт, героизмым ончыктат. Но шучко фашист кашак лӱ йкалымым огыт чарне – йоча ден ӱ дырамаш-влакымат пуштедат…» - шокта увер. Вовон шӱ мжӧ чот ишалтеш. Кузе тушто эргыже служитла? Тудо ӱ мыржӧ мучко хирурглан пашам ышта, а ынде тудо тыгай неле татыште садак ончыл линийыште. Шыжым унала толмыж годым ойлыш: «Авай, кызыт лӱ мын тыйым ужаш толынам. Жап пеш неле, вескана кунам толам – кӧ пала. Арале шкендым. Мыйын верчын ит тургыжлане – мый шке Шочмо мландем аралем. Кугу сар годым кочамат тиде олам утарен, мыят, тудын семынак, Донецкым тушманлан ом пу. Эргымат пеленемак. Светик ӱ дыржат аваж дене пырля госпитальыште тырша. Институтшым вара, сар деч вара, тунем пытара».

«Ой, Юмо, шочшем-кушшем гына арале. Тушманым поктен колто! - кышкалалтше шинчавӱ дшым вово шовыч лукшо дене ӱ штеш. – Чу, шого! Шинчавӱ дым йоктараш ок лий – тыге эҥ гекым шупшылат. Уке-уке! Мый ом шорт! Мый ӱ шанем – мый эше эргымым чот ӧ ндалам! Эргым эше толеш мый декем! Уныкам-влакымат ужам! Мый ом шорт! Мый сайлан ӱ шанем! »

Тиде жапыште омса йӱ к шоктыш. Пурышо айдеме йӱ кым пуыш: - - Зинуш вовой, кушто улат? Мом ыштет? Мый таче почешрак кодым – йомдаренак отыл гын?

Шоҥ гыеҥ пошкудо ватын йӱ кшым палыш. Шинчавӱ дан чурийжым содор вӱ д дене нӧ ртышат, пуйто солык дене ӱ штеш – кыдеж гыч лекте:

- А-а… мый теве коҥ га воктене шогылтымат… шӱ чаҥ ым да монь… Эрте, Олюк. Эрте покшек…

Пошкудо вате шоҥ гыеҥ деке соцполыш манме шот дене коштеш. Да такшымат Олюк пеш поро чонан, нимогай соцполышымат ок шотло – шке поро кумылжо денак кажне кечын толын кая, эше ик ганат огыл… Кандашле вич ийымат эртыше вово шкетын кузе ила манын, эре эскера. Вовойын койышыжымат чыла пала, чон вургыжмыжымат шижеш. Кызытат шортшо шинчам ужын, вигак чыла умылыш, но пуйто шиждымылак лие. Ӱ стембаке ош шартышым шарале, кондымо корзинкаж гыч кӱ мыж теркем луктын шындыш, мелна кышылым вераҥ дыш, туара ден эгерче кӱ мыжым ешарыш. Вара шоҥ гыеҥ ым чот ӧ ндалын пелештыш:

- Зинуш вовой, саламлем тыйым Кандашымше март пайрем дене. Таза лий! Кумылетат эре шошо кече гаяк шыргыжше!

Таче теве тувыртышым шолтышым – икмыняр кече ончыч Малюткем изи Мишуткым пӧ леклыш да… мелнам теве кӱ эштым… Туара ден эгерчемат пеш тамле лийыныт. Айда, вольык Юмылан тауштен, тувыртышым подылына. Ӱ дырамаш пайремымат палемдена.

- Ай, Олюке-ем, кумылетше вет шӧ ртньӧ! Юмылан тау тугеже… тау вольык Юмылан! Ушкалетат, презетат таза лийышт! Ӱ ян-шӧ ранак лийын шого! Ешетлан пиал лийже! – уло чон шокшыж дене шоҥ гыеҥ пошкудыжым ӧ ндале. Вара, юмылтен-юмылтен, ӱ стел сийым тамлыш.

Пошкудо Олюк шоҥ гын йышт шолшо чон вургыжмыжым лыпландарыме амал дене пелештыш:

- Зинуш вовой, теҥ гече мыйын Миклаем райцентрыш миен. Тушто пырля тунемме йолташыжым вашлийын. Тудыжо военкоматыште пашам ышта. Так вот тудо ойлен манеш, што Донбасс ден Луганскымат вашке утарат манеш… Ит ойгыро, эргычат ешыж дене илыше лиеш… теве кеҥ ежым угыч унала толыт чыланат…

- Йылметлан мӱ як лийже-е-е!

- А эше палет, мо, вовой… Ял мучашысе Алёшым шарнет вет?

- Мо кузе ом шарне? Светик уныкамын кеҥ еж каникуллан унала толмыж годым изишт годсек эре пырля модын кушкынытыс!.. Светикемже кугезе уныкам вет… Эргымат, уныкамат тыш кошташ пеш йӧ ратат ыле. Светикымат эре мый декем кондеденыт… Ай, воштылдеат ом чыте – шарнет уке, Алёшик изиж годым тыш модаш толеш да эре ойла ыле: «Светик, кугу лиям гын, мый тыйым марлан налам! » манеш ыле…

- Кузе ом шарне, конешне, шарнем. Ялысе йоча-влак эше «Жених и невеста… Жених и невеста…» манын игылтыт ыле…

- Ай, пеш йӧ ра – Алёшик пеш поро рвезе ыле. Варажым могай чапле мотор качымарий кушкын шогале-е. Армийыш кайымыж годым мый декем чеверласашат толын ыле. Шого, шкеак ойленат ыльыс: армий деч вара Алёш эше служитлаш кодын манынат ыле вет… Шого, кузе гала маныт тений… контрак мо…

- Да-да, контракт почеш служитлаш кодын. Сирийыштат варажым лийын манын коваже ойлен ыле. Уныкажын сусыргымыж нерген пален налмекыжак инсультшо лийын огыл мо? Тыгай чапле рвезым шкетын ончен куштен шогалтен да… неле уверым шӱ мжӧ чытен огыл – йӧ ралтын. Иктаж-кӧ тунам пеленже лиеш гын, вигак скорыйыш звонитлат гынже, ала утаренат шуктат ыле да… Чылт шкетын лийын мӧ ҥ гыштыжӧ шол… Кодшо чевер шыжым теве, шарнет вет, уло ял дене ужатышна шол… Алёшын армий гыч пӧ ртылмыжлан суртшат петырыме лие-е-е-ш… Эх, жал! Ача-аважат эрак каен колтышт. Ох, тиде йӱ шӧ шофёр нуным ок тошко ыле гын… Вот манат вет, могай пӱ рымаш.

- Охо-хо, Юмак Алёшым аралыже! Тулык рвезе илышак пӧ ртылжӧ ыле.

- Тудымак ойлынем шол: военкомет мариемлан каласен манеш, пуйто мемнан Алёшикнат Донецкетым утараш каен манеш…

- Мо-о-о?.. Алёш Донецкыш каен?! Шого, ала Светиклан верчын каен?

- Ала Светикланат верчын… Но такшым Алёш вет тугежат пеш чытамсыр ыле… Изинек шоям да, рушла манмыла, несправедливостетым ок чыте ыле – вигак утараш пура ыле. Чонжат пешак поро шол. Вот вет Юмо ышта южгунам тыгай виян Айдемым!

- Шого, Олюк… Шешкым… Сӧ рвалем тыйым: пожалыста, черкыш миен тол-я... Бачышкалан молебеным заказатле: тек мыйын шочшем-уныкам-влак верч да Алёш верчын Юмым кумалеш! Тек чыла Россий салтак верчын Юмым сӧ рвала! Пожалыста, шешкым, тидым ыште-я… Шкеат каем ыле да… торарак мылам лиеш… На, оксамат пуэм сорта налашет…

- Ай, могай окса… Мый шкеат заказатлаш шоненам ыле. Вет Алёш верч кумалше иктат уке…

- Пуэм… пуэм! Мый дечемат окса надыр лийже! На, кок тылзаш пенсем чыла пуэм… Ала эше бачышка теве телевизырыште ойлымо семын беженец-влакетланат полышым колташ тӱ ҥ алеш?.. Чыла Юмын кидыште! Мыйын шочшем-уныкамат, Алёшикымат, моло руш салтак-влакымат Юмак аралыже, Шочын Ава илышымак пӧ ртылтыжӧ! Сорокаустымак заказатле.

- Тыгак лийже-е-е! Каргыме бандер кашакым пытарашак кӱ леш ыле… Зинуш вовой, шарнет, мемнан ялыште Матран вово ыле. Мыйын марлан толмемлан уже шоҥ го ыле. Так вот тудат икана ойлен ыле, пуйто Сеҥ ымаш деч вара эше шуко жап Украиныште бандер кашак озаланеныт манын. Вет Матран вовой кугу сар мучко фронтышто лийын, а война деч вара вот самый ты бандер-шачетым кучаш полшенна манеш ыле. Вет мӧ ҥ гыжат тудо 47-ште веле пӧ ртылын манеш ыле… Тыйже сайракын палет чай ойлымыжым…

- Палем… конешне, палем! Южгунам подылалеш да шортын-шортын каласкала ыле тунамсе илышыжым… Сар мучко мыняр орлыкым ужаш пернен, Сеҥ ымаш кече марте илен шуктен, а сар деч вара шучко бандершач мыняр илышым пытареныт манеш ыле. Эн лишыл йолташ ӱ дыржым шарнен, мӱ гырен шортеш ыле… эсогыл колымешкыже… Тунам, манеш, йолташ ӱ дыржӧ изишлан гына ял мучашке лектын улмаш… шошымсо ошвоҥ го шинчажлан пернен улмаш… Салтак-влаклан поҥ гышӱ рым шолтынеже улмаш… Ала-могыдеште да ала-кузе тыге йыштакын бандер кашакет ӱ дырым руалтен шуктеныт, чыла капшым руэн коденыт манеш ыле… О-ох, могай шучко!

- Вот-вот! Нине шучко ияшачым тунамак чылаштым пытараш кӱ леш ыле да… Ала-молан чылаштым пытарен кертын огытыл?.. – Олюкын шинчаже шыде тул дене волгалт кая.

- Мо… такшым… вет айдемын чонжым почын ончалаш ок лий шо-о-ол… Тӱ жвач ончымаште чыланат айдемылак койыт… - нелын шӱ лалта Зинуш вовой.

- Э-э-э… но-о, тыгак. Ончо, теве теҥ гече эргым Интернет манмыштет ончен воштыльо: нунет, манеш, руш салтак-влакет деч ӱ дырамаш вургемым чиен шылыт, манеш… - Олюкат шыргыжалеш.

- У-у-у… шапшак кашак! Рвезыгодым ик киноштат ончыктеныт ыле… Кузе-гала маналтеш… Э-э-э… «Свадьба в Малиновке»… Ай, Олюкем, ынде мыйымат воштылтен кертычыс… Тиде кином рвезем годым эше Донецкыште илымем годымак онченам ыле…

- Зинуш вовой, ончыч колынам ыле да… рашыжым ом пале: кузе тый Донецкышкыже логалынат? Мо, тудо пеш тораштыс? Вара адак мӧ ҥ гӧ пӧ ртылынат витне?.. – пайрем кечын кеч шоҥ гым шкетшым кодаш огыл манын, Олюк вес мутярымым луктеш.

- Э-э-э… мыняр шуко жап эрте-е-ен ынде-е-е… Тыланет вашешташлан чыла илыш корнемымак шарналтыман…

- Ойло, вовой, ойло… кечывал марте мый яра улам… вара веле презем ончалаш куржам… Мӧ ҥ гысем-влак тек шке семынышт аҥ гасланат… таче ачаштат пеленыштак…

- Тыге манат… Но йӧ ра но… колышт… Мый вет Кугу войнат деч изиш ончычрак веле шочынам. Ачам вигак войнаш каен. Мый тудым пеш сайынже омат шарне. Авам эре колхоз пашаште, мый шоҥ го ковам дене лийынам. А икана авам пеш чот шортын. Пошкудо-влакат шукын толыныт ыле, чыланат шортыныт. Вара веле умыленам – ачам колен улмаш. Сар пытымекат, авам эре ял мучашке ачам вучаш лектеш ыле, «Ала Выльыпем толеш» манеш ыле. Школым тунем пытарышымат, мый ачамым кычалаш шонен пыштышым. Авам деч похоронкыжым нальымат, адрес почеш кычал кайышым. Толын лектым Украинысе Донецк олаш. Ола покшелне памятник шога, тушто олам аралышыла колышо-влакын лӱ мыштым возымо. Ачамын лӱ мжымат кычал муым. Авамлан увертарышым. Тудо воза: «Туштанак илаш код, ачат пелен лий. Мыят тудын деке ужаш мием».

Тунам вет паша кид эре кӱ лын. Муым пашам. Илаш общежитийым пуышт. Ала-кузе пеш вашке марланат лектын шуктышым, шахтёрлан. Тудо авам кондаш тореш ыш лий. Авам вигак памятник деке наҥ гайыктыш… Ачамын лӱ мжым ниялткален-ниялткален чот шорто. Варажым кажне кечын тушко кошто. Мыйын эргымат шочо. Авам ончаш полшыш. Икмыняр жап гыч пошкудо деч письма тольо: «Ават пеш шӱ кшӧ – тудым ончаш пӧ ртыл». Тыге ковамым ончаш мӧ ҥ гӧ пӧ ртыльӧ. Вара ковамжат каваш каен колтыш. Авамжат чот шоҥ геме. Донецкыште марием аварийыш логале – шахтыже пудештын. Эргымат йол ӱ мбаке шогале. Садлан мыят шке авам ончаш ялыш пӧ ртыльым. Эргым чӱ чкыдын толын коштын. Вара шке эргыжат кушкын шуо, ешаҥ е. Вот вара Светик кугезе уныкам кажне кеҥ ежлан толаш тӱ ҥ але. Вот ужат ынде могай кужу ӱ мырым иленам. Вашке шӱ дӧ ийышкат шуам дыр. Можо тыге кужун ашна?.. Вот тольык ынде эргым да уныкам верчын чонем коршта. Коктынат врач улыт, пырляк пашам ыштат. Светикемат эше пешак нӧ ргӧ да-а-а… - шоҥ гыеҥ адакат виешак лекше шинчавӱ дшым ӱ штылеш.

- Чотшак ит ойгыро, Зинуш вовой… Теве фашист кашакетым пытарат да чыла сай лиеш.

- Юмак полшыжо ыле-е-е…

Тылеч вара эше тылзе наре эртыш. Жап тудо эртенак эрта. Зинуш вовоят чыла жапшым юмылтенак эртара. Кажне кечын толын кайыше Олюк кумылжым нӧ лташ тырша гынат, ава чон тудо эре шке шочшыж верчак вургыжеш.

Ик кечын Зинуш вовон капкаончыланже такси машин шогале. Тушеч самырык ӱ дыр лекте, вара салтак вургеман рвезылан лекташ полшыш. Тудыжо торчакыш эҥ ертен шогале. Машина савырнен кудале. А ӱ дыр, вачӱ мбаланже кугу сумкам вераҥ ден, рвезылан полышкален, капкам почаш тарваныш. Вовой содор кудывечыш лекте.

- Бабулечка, здравствуй… бабуля, это я – твоя Света… - самырык ӱ дыр коважым чот ӧ ндале. – Принимай нас, бабулечка… А это твой любимчик – Алёша… Он ранен…

Шоҥ гыеҥ, уныкажым пален, пачаш-пачаш ӧ ндале. Вара рвезыеҥ ым тӱ слен ончале.

- Алёшик… тыяк улат мо?.. Алёшикем… Ой, Юмо, тау тылат – сӧ рвалымем колынат… ой, тау… Алёшикем илышым конденат… - тудымат вӱ чкен-вӱ чкен нале. – Айда пӧ ртыш пурена… айда… айда…

Йӱ к-йӱ аным колын, пошкудо Олюкат содор толын шуо. Самырык-влакым ӧ ндал нале, Светик деч сумкам налын, пӧ ртыш тарванышт. Кова куанже дене мом ышташат шотым ок му, пачаш-пачаш самырык-влакым ӧ ндалеш. Олюк гын ӱ стелымат поген шуктыш. Коҥ га гыч шӱ р кӧ ршӧ кым лукто, тарелкылаш темкалыш. Эрдене гына кӱ эштын кондымо пареҥ когыльыжымат пӱ чкеден шындыш. Чайшудан чайникымат конден шындыш.

Уна-влакат корнымбач шӱ лалтышт, кидым шӱ ялтен, ӱ стел воктен верланышт.

- Ах, кузе чот ӧ рдыж мландыште коҥ га шӱ рым кочмем шуын ыле! А пареҥ когыльыжын тамже эре умшаштем лийын! Ковам моткоч тамлым ышта ыле! Олюк акай, Зинуш вовой, ковам кушко каен – пӧ рт ончылно лумымат куымо огыл, пӧ ртымат тӱ кылымӧ? Мый Сирий гыч вигак Украиныш каенам. Письма-влакым возенам ковайлан да нимогай вашмутат уке… Ковам дене нимогай кылат лийын огыл… Иктаж-куш каен мо? – рвезе тургыжланен йодо.

Шоҥ гыеҥ ден Олюк ваш ончальыч, вуйым кумык ыштышт.

- Ай, вара… вара ойлена… Кызыт кочса… кочса… Коҥ га шӱ р, чынак, эн тамле кочкыш. Шылан пареҥ когылят пеш тамле… - шунен-шунен пелешта Олюк.

- Светик, уныкам, каласкале, кузе тушто ачат-ават, кочат?.. Кузе илат?.. Тыйже кузе тыш толын кертынат?.. – вовойын чонжо чон олмышто огыл.

- Вовой, ит ойгыро – чылан илыше улыт… Ачай ден авай йӱ д-кече операцийым ыштат, мыят нунылан полышкаленам. Кочай госпиталь начальник – пашаже шӱ йдаҥ ыт, малашат ок логал южгунам. Операцийым кызыт тудо ок ыште – «кидем чытыраш тӱ ҥ алын» манеш, южгунам моло хирург-влаклан ассистироватла веле.

- А Алёшикшым кушто вашлийынат? – йорге лекше шинчавӱ дшым шовыч лукшо дене чарныде ӱ штеш шоҥ го кова.

- Вовой, ит шорт – ато нимат ом каласе… Алёшым госпитальыште вашлийынам. Ончыл линий гыч сусыр салтак-влакым кондышо машина деке полшаш лектынам ыле. Сознаний деч посна кийыше вӱ рвузык салтакын чурийже палымыла койо… документшым ончальым… Шкемынат ушем кайыш… Ачам ден авам тудым пеш кужун оперироватленыт – капше гыч шуко осколкым луктыныт… Теве йолжо гипсыште… а ик йолжын йолкопажым погашат лийын огыл – шырпын шаланен, садлан пӱ чкаш логалын... – Света рвезын вачыжым шыман ниялта.

- Да… вот тыге… мине ончылнак пудештын… йӧ ра эше бронежилет да пушкын щитше араленыт – коленжак омыл…

- Ой, Микол чудотворец, ой, шнуй Микол, тау тылат – Алёшикем арален коденат… - адак шинчавӱ дшым ӱ штеш Зинуш вовой.

- Илена, Алёш, илена! Юмылан тау, илыше толынат, Юмынавалан тау! – йырымлен ушна Олюкат. – Тенийсе илышыште протезым ыштат. Ыштат… ыштат… эше тугай куштылгым… Ожнысо война годым, шарнет, йолдымо лётчик-влакат самолётым эсогыл вӱ деныт… Илена… чыла сай лиеш!

- Вовой, ме ик кечылан веле тый декет толынна – ужашлан… ида ойгыро манын каласашлан… Эрла ме Йошкар-Олашке каена, Алёшлан эше госпиатльыште кияш кӱ леш. Мыят пеленже лиям, санитаркылан пашаш пурем. Кочам мылам командировочныйым возен Алёшым мӧ ҥ гӧ марте сопроводитлашлан. «Долечиваться по месту жительства» манын возымо документыште, - Света коважым ӧ ндалеш. – Вовой, а ме вара Алёш ден кеҥ ежым сӱ аным ыштена. Ачам-авамат тореш огытыл. А кочам каласен, што кызыт Йошкар-Олаштат мединститут уло. Мый вет кумшо курсышто улам. Вот и олаште тунемаш тӱ ҥ алам. А Алёша сай компьютерщик, армийыштыжат наводчик лийын. Иктаж-могай офисыште Алёша программист лийын кертеш. А тый декет ме унала кошташ тӱ ҥ алына…

- Ай, уныкам… ай, Светикем, кузе куандарышыч… Йӧ ра… йӧ ра… тыгак лийже! Чыла саяк лийже! – чот куана шоҥ гыеҥ.

- Зинуш вовой, Олюк акай, содыки мыйын ковам куш каен? Мый тудын нерген нимат ом пале, чонем пеш коржеш? – шӱ лык ончалтышыжым нӧ лталеш Алёш.

Олюк вийын-вийынак мутым лукто:

- Алёша… шольым… Увер неле… но тый пеҥ гыде улат… Кодшо шыжым, тыйын Сирийыште сусыргымет нерген пален налмекыже, коватын шӱ мжӧ чытен огыл… Уло ял дене ужатышна… Пӧ рт сравочет тыште…

- Теве… теве… юмылукышкак пыштенам – толат гын, тылат пуэм манын… - верже гыч тарваныш Зинуш вово. – Кызыт эше лум пеш кугу… пурен от керт… Шӱ гарлавакат каяш луман… Кеҥ ежым вара чылан пырля каена… Кеҥ ежым… вара…

Рвезыеҥ ын вуйжо койын кумык тайна… шинчавӱ д пырче-влак ош ӱ стелшовычым нӧ ртат… Тулык рвезын вачывалже чытырналт-чытырналт кая… Света тудым шыман ӧ ндалеш.

Ах, сар, тый, сар! Улыжат кум букван гына улат… но мыняр ӱ мырым пытарет… мыняр чоным кӱ рыштат? Ончычсо сарын солнышыжат айдеме шӱ мым корштара! Кызытсе сарын солнышыжат чоным шортара!

2022 ий, апрель