«Мектепке дейінгі жастағы балалардың тілін дамыту әдістемесі» пәні бойынша магистратураға түсуге арналған кешенді тестілеудің

«Мектепке дейінгі жастағ ы балалардың тілін дамыту ә дістемесі» пә ні бойынша магистратурағ а тү суге арналғ ан кешенді тестілеудің

ТЕСТ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

(2019 жылдан бастап қ олдану ү шін бекітілген)

1. Мақ саты: Қ азақ стан Республикасы жоғ ары оқ у орнынан кейінгі білім беру ұ йымдарында оқ уды жалғ астыра алу қ абілетін анық тау.

2. Міндеті: Келесі білім беру бағ дарламалары тобы ү шін тү сушінің білім дең гейін анық тау:

М002 Мектепке дейінгі оқ ыту жә не тә рбиелеу

Шифр білім беру бағ дармалар тобы

3. Тест мазмұ ны: Тестіге «Мектепке дейінгі жастағ ы балалардың тілін дамыту ә дістемесі», пә ні бойынша типтік оқ у жоспары негізіндегі оқ у материалы келесі бө лімдер тү рінде енгізілген. Тапсырмалар оқ ыту тілінде (қ азақ ша) ұ сынылғ ан.

№	Тақ ырыптың мазмұ ны	Тапсыр малар саны	Қ иындық дең гейі
	Тіл дамыту ә дістемесі пә ні Тіл дамыту ә дістемесі пә ні жә не курстың міндеттері. Ә дістеменің қ олданбалы ғ ылым ретіндегі сипаттамасы. Ғ ылым ретіндегі ә дістеменің іргелі жә не қ олданбалы міндеттері. Тіл дамыту ә дістемесі курсын оқ ытудың негізгі міндеттері. «Сө йлеуді қ алыптастыру», «тіл дамыту», «коммуникативті – тілдік дағ дылар» ұ ғ ымдарының мазмұ ны. Сө йлеудің функциялары. Тіл дамыту ә дістемесінің ғ ылыми негіздері. Балабақ шада балалардың тілін дамыту бойынша жұ мыстағ ы коммуникативті тұ ғ ыр. Ә дістеменің басқ а ғ ылымдармен байланысы.		(A) –1 (B) -1
	Тіл дамыту ә дістемесінің қ алыптасуы Қ азақ станда ә дістеменің дамуы. Мектепке дейінгі жастағ ы балалардың тілін дамыту ә дістемесінде шетелдік тә жірибені қ олдану. Ә дістемені ә рі қ арай дамыту мә селелері жә не қ азіргі жай-кү йі. Кө птілділік жағ дайында мектепке дейінгі жастағ ы балалардың тілін дамыту бойынша жұ мыс ерекшеліктері. Ресейде ә дістеменің дамуы. Шетелдік педагогикада балалардың тілін дамыту мә селелері.		(B) -1
	Балабақ шада тіл дамыту бойынша жұ мыс жү йесі Тіл дамытудың мақ саттары мен міндеттері. Балаларды тә рбиелеудегі ана тілінің мә ні. Кө рнекі ә дістердің сипаттамасы. Сө здік ә дістер жә не олардың сипаттамасы. Балалардың тілін дамытудағ ы практикалық ә дістер, олардың тілдік біліктері мен дағ дыларын бекіту ү шін қ олдану.		(A) –1
	Байланыстырып сө йлеуді дамыту ә дістемесі Байланыстырып сө йлеу ұ ғ ымы. Байланыстырып сө йлеу формалары (диалогты жә не монологты). Ә ртү рлі жас ерекшелік топтарында диалогты жә не монологты сө йлеуді дамыту бойынша жұ мыстың мазмұ ны. Оқ ыту ә дістері. Диалогты сө йлеу. Балалармен тілдік қ арым-қ атынастың ерекшелігі: қ арым-қ атынас мазмұ ны, жеке-дара сипаты, балалардың жауаптары. мектепке дейінгі жастағ ы балалардың диалогты сө йлеуге ү йрету ә дістері: сө здік, дидактикалық ойындар, қ имыл-қ озғ алыс ойындар, бірлескен ә рекет, тілдік жағ даяттар қ ұ ру. Монологты сө йлеу. Қ айталап айту жә не ә ң гімелеу – монологты сө йлеуді қ алыптастыру формасы ретінде. Ә ң гімелеу – байланыстырып, монологты сө йлеуді оқ ыту қ ұ ралы ретінде. Ә ң гімелеуге ү йрету тә сілдері. Қ айталап айтып беруге ү йрету ә дістемесі.		(C) -1 (B) -1
	Сө здік қ орын дамыту ә дістемесі Сө здік жұ мыс ұ ғ ымы жә не оның мә ні. Балабақ шада сө здік жұ мыстың міндеттері мен мазмұ ны. Балабақ шаның ә ртү рлі жас топтарында сө здік жұ мыстың мазмұ ны, принциптері, ә дістері мен тә сілдері. Ә ртү рлі топтарда игеретін дағ дылар тізбесі. Сө здік қ орын дамыту ә дістемесі. Сө здік қ орын дамыту бойынша сабақ тың тү рлері мен балаларды қ оршағ ан ө мірдің заттары мен қ ұ былыстарымен таныстыру. Заттар мен қ ұ былыстармен бастапқ ы таныстыруда сө здік қ орын дамыту. Дидактикалық ойындар, лексикалық жә не сө здік жаттығ улар, оларды сө здік жұ мыстың міндеттерін шешуде қ олдану.		(A) –1 (B) -1
	Тілдің грамматикалық қ ұ рылымын қ алыптастыру ә дістемесі Ана тілінің грамматикалық қ ұ рылысы. Грамматикалық формалардың грамматикалық жә не лексикалық мә ндері. Тілдің грамматикалық қ ұ рылымын табысты қ алыптастырудың шарттары. Балалардың ана тілінің грамматикалық қ ұ рылымын мең геру ерекшеліктері. Мектепке дейінгі жастағ ы балалардың ана тілінің синтаксисі мен морфологиясын мең герудің сатылары. Балалардың тілдің морфологиялық жү йесін мең герудің негізгі заң дылық тары. Балалар тілінің грамматикалық қ ұ рылымын қ алыптастыру бойынша жұ мыстың міндеттері мен мазмұ ны. Ә ртү рлі топтарда игеретін дағ дылар тізбесі. Грамматика нормаларын мең геруде сө здік пен байланыстырып сө йлеуді дамытуда ұ йымдастырылғ ан оқ у іс-ә рекетінің орны. Грамматикалық дұ рыс сө йлеуді қ алыптастыру ә дістері мен тә сілдері. Грамматикалық жаттығ улар, дидактикалық ойындар, оларды ө ткізу ә дістемесі.		(B) -1 (C) -1
	Сө йлеудің дыбыстық мә дениетіне тә рбиелеу ә дістемесі Сө йлеудің дыбыстық мә дениеті ұ ғ ымы. Сө йлеудің дыбыстық мә дениетін тә рбиелеудің міндеттері. Мектепке дейінгі жастағ ы балалардың тілдің дыбыстық жағ ын мең геру ерекшеліктері. Мектепке дейінгі жаста дұ рыс дыбыстауды мең герудің алғ ышарттары. Балалар сө йлеуінің дыбыстық бұ зылыстары, олардың себептері. Дыбыстарды дұ рыс дыбыстауғ а ү йрету мазмұ ны. Жас ерекшелік топтарындағ ы сө йлеудің дыбыстық мә дениетін қ алыптастыру бойынша жұ мыс формалары. Дұ рыс дыбыстауды ү йрету сатылары. Балалардың тілдік естуін жә не тілдік-қ имыл аппаратының қ озғ алмалығ ын дамыту. Тілдік тыныс алу, оның жылдамдығ ы, ырғ ағ ы, дауыс кү ші бойынша жұ мыс. Жаттығ улардың мазмұ ны мен ә дістемесі. Дыбыстардың қ алыптасуы жә не бекуі. Дыбыстарды бекіту бойынша жаттығ уларды іріктеу жә не ә дістемесі. Жас ерекшелік топтарындағ ы ұ йымдастырылғ ан оқ у ә рекетінде балаларды дыбыстауғ а ү йретудің мазмұ ны, қ ұ рылымы, ә дістемесі. Балалар сө йлеуінің дыбыстық мә нерлілігін қ алыптастыру. «Мә нерлілік» ұ ғ ымы (интонациялық жә не мағ ыналық ). Ә ртү рлі жас ерекшелік топтарында сө йлеудің мә нерлілігі бойынша жұ мыстың міндеттері мен мазмұ ны. Балалар ә дебиетін жә не фольклорды қ олдану. Ә ртү рлі топтағ ы балаларда сө йлеудің дыбыстық мә дениеті дағ дылар тізбесі.		(В)--1 (C) -1
	Кө ркем ә дебиетпен жұ мыс ә дістемесі Балалардың тілдік жә не тұ лғ алық дамуы ү шін балалар кө ркем ә дебиетінің мә ні. Балаларды кө ркем ә дебиетпен таныстырудың міндеттері мен мазмұ ны. Балабақ шадағ ы драма. Ұ йымдастырылғ ан оқ у ә рекетінде кітаппен жұ мыстың міндеттері. Балаларды кітап иллюстрациясымен таныстыру. Ө лең дерді жаттау ә дістемесі. Балаларды поэзиямен таныстыру ә дістемесі. Кітап бұ рышындағ ы жұ мыс.		(A) –1
	Балаларды сауат ашу негіздері Сауаттылық негіздері. Оқ у мен жазу – тілдік іс-ә рекеттің тү рлері ретінде. Оқ у мен жазу ү дерістерінің психологиялық сипаттамасы. Сауат ашуғ а оқ ытудың қ азіргі дыбыстық аналитикалық -синтетикалық ә дісінің сипаттамасы. Тілді фонематикалық қ абылдауды қ алыптастыру – оқ у мен жазу ү дерістерін табысты мең геруге даярлаудың маң ызды міндеті. Міндеттері мен мазмұ ны. Балабақ шаның кіші жә не орта топтарында сауат ашуғ а даярлау. Балабақ шаның ересек жә не даярлық топтарында оқ уғ а ү йретудің даярлаудың мазмұ ны. Сө йлеммен таныстыру. Сө йлемнің сө здік қ ұ рамымен таныстыру. Сө збен таныстыру. Сө здің буындық қ ұ рылысымен таныстыру. Сө здің дыбыстық қ ұ рылысымен таныстыру. Дыбыстық талдау жасау ә дістемесі. Жазуғ а оқ ытуғ а даярлау. Жазу дағ дысын мең геру ү дерісінің сипаттамасы. Қ олды жазуғ а даярлаудың міндеттері. Графикалық дағ дыларды дамытуғ а арналғ ан арнайы жаттығ улар. Саусақ тардың ептілігін дамытуғ а арналғ ан дидактикалық жаттығ уларды қ олдану.		(В)--1 (C) -1
	Мектепке дейінгі жастағ ы балалардың тілін дамытуды диагностикалау Мектепке дейінгі ұ йымда балалардың тілдік дамуын диагностикалау функциялары. Балалардың тілдік дамуын диагностикалаудың ө згешелігі. Балалардың тілдік дағ дыларын зерттеу. Байланыстырып сө йлеуді дамыту дең гейін зерттеу ә дістемесі. Балалар сө здігін зерттеу ерекшеліктері. Коммуникативтік-тілдік дағ дыларды диагностикалау. Баланың тілдік дамуын мониторингілеу. Балалардың мектептегі оқ уғ а ө ту сә тінде тілдік дағ дыларының қ алыптасуының негізгі кө рсеткіштері.		(B)-1 (С)-1
	1 Тіл дамыту бойынша жұ мысты жоспарлау жә не есепке алу Балабақ шада балалардың тілін дамыту бойынша жұ мысты жоспарлаудың мә ні. Тіл дамыту бойынша жұ мысты жоспарлау принциптері. Жоспарлау тү рлері. Кү нтізбелік жоспарларды қ ұ растыру. Ә ртү рлі режимдік кезең дерде тіл дамыту бойынша жұ мысты жоспарлау. Ұ зақ жә не қ ысқ а мерзімді жоспарлау. Перспективті жоспарлау. Тіл дамыту бойынша жұ мысты жоспарлаудағ ы кешенді тұ ғ ыр. Тіл дамыту бойынша жұ мысты есепке алу, оның мә ні.		(A) -1
	Мектепке дейінгі ұ йымда балалардың тілін дамыту бойынша жұ мысты ә дістемелік басқ ару Мең геруші, ағ а тә рбиеші – балабақ шадағ ы балалардың тілін дамыту бойынша ә дістемелік жұ мыстың ұ йымдастырушылары мен басшылары. Балабақ ша жағ дайында балалардың сө йлеуін қ алыптастыру жә не дамытуғ а қ ажетті жағ дайлар. Тә рбиешінің сө йлеуі. Қ оршағ ан ересектердің сө йлеуіне қ ойылатын талаптар. Балалардың тілін дамытуды педагогикалық басқ ару бойынша ағ а тә рбиешінің жұ мысының мазмұ ны мен формалары. Тіл дамыту бойынша жұ мыстың жылдық жоспары. Тә рбиешілерге педагогикалық шеберлігін арттыруда ә дістемелік кө мек кө рсетудің формалары. Балалардың тілін дамыту бойынша балабақ шаның ата-аналармен жұ мыстың мазмұ ны мен формалары.		(С)-1 (A) -1
Тестінің бір нұ сқ асындағ ы тапсырмалар саны

4. Тапсырма мазмұ нының сипаттамасы:

Тест тапсырмалары «Мектепке дейінгі жастағ ы балалардың тілін дамыту ә дістемесі» пә ні бойынша Мемлекеттік жалпығ а міндетті білім беру стандартына жә не типтік оқ у бағ дарламасына сә йкес оқ у материалын қ амтиды.

Тапсырмалар орындалуының орташа уақ ыты:

Бір тапсырманы орындау уақ ыты – 2, 5 минут
Тест орындалуының жалпы уақ ыты – 50 минут

6. Тестiнiң бiр нұ сқ асындағ ы тапсырмалар саны:

Тестінің бір нұ сқ асында – 20 тапсырма.

Қ иындық дең гейі бойынша тест тапсырмаларының бө лінуі:

- жең іл (A) – 6 тапсырма (30%);

- орташа (B) – 8 тапсырма (40%);

- қ иын (C) – 6 тапсырма (30%).

7. Тапсырма формасы:

Тест тапсырмалары жабық формада беріледі. Ұ сынылғ ан бес жауап нұ сқ асынан бір жауапты таң дау керек.

8. Тапсырманың орындалуын бағ алау:

Тү суші тест тапсырмаларында берілген жауап ң ұ сқ аларынан дұ рыс жауаптың барлығ ын белгілеп, толық жауап беруі керек. Толық жауапты таң дағ ан жағ дайда тү суші 2 балл жинайды. Жіберілген бір қ ате ү шін 1 балл, екі немесе одан кө п қ ате жауап ү шін тү сушіге 0 балл беріледі. Тү суші дұ рыс емес жауапты таң даса немесе дұ рыс жауапты таң дамаса қ ате болып есептеледі.

9. Ұ сынылатын ә дебиеттер тізімі:

1. Метербаева К. М., Искакова А. Т. Мектеп жасына дейінгі балалардың тілін дамыту ә дістемесі: Оқ у қ ұ ралы. – Астана: Фолиант, 2017. – 184 б.

2. Теория и методика развития речи детей: учебник для студ. учреждений высш. проф. образования / В. И. Яшина, М. М. Алексеева; под общ. ред. В. И. Яшиной. — 5-е изд., перераб. и доп. — М. : Издательский центр «Академия», 2014. — 448 с.

3. Стародубова Н. А. Теория и методика развития речи дошкольников: Учеб. пособие для студентов высших учебных заведений. - 3-е изд., стер. - М.: Издательский центр «Академия», 2010. – 256 с.

4. Ушакова О. С., Струнина Е. М. Методика развития речи детей дошкольного возраста: Учебно-методическое пособие. М.: Издательство «Владос», 2008. - 288 с.

5. Яшина В. И. Теория и методика развития речи детей: Пособие для самостоятельной работы: Учебное пособие для студентов высш. пед. учеб. заведений. /В. И. Яшина, М. М. Алексеева, В. Н. Макарова, Е. А. Ставцева. - М.: Издательский центр «Академия», 2010

6. Сохин Ф. А. Психолого-педагогические основы развития речи дошкольни

ков. М., 2002. - 224 с.

7. Градусова Л. В., Лёвшина Н. И. Диагностика речевого развития детей

дошкольного возраста. Магнитогорск: МАГУ, 2010. - 96 с.

8. Лямина Г. М. - Развитие речи ребенка раннего возраста: Методическое пособие. М: АЙРИС ПРЕСС, 2010. - 91 с.

9. Максаков, А. И. Развитие правильной речи ребенка в семье [Текст]: пособие для родителей и воспитателей / А. И. Максаков. – М.: Мозаика-Синтез, 2005. – 112 с.

10. Быкова, И. А. Обучение грамоте в игровой форме [Текст]: методическое пособие. – СПб.: ДЕТСТВО-ПРЕСС, 2005. – 112 с.

11. Бизикова О. А. Теории и технологии развития речи детей дошкольного возраста в определениях, таблицах и схемах: Учебное пособие. — 3-е изд., перераб. и доп. — Нижневартовск: Изд-во Нижневарт. гос. ун-та, 2014. — 93 с.

12. Колодяжная Т. П., Маркарян И. А. Речевое развитие детей дошкольного возраста. Методическое пособие. - М.: УЦ Перспектива, 2009. - 144 с.

13. Мигунова А. Теория и методика развития речи детей [Текст]: уч-метод. пособие; Новгородский гос. университет имени Ярслава Мудрого. - Великий Новгород, 2007. – 151 с.

14. Речевое развитие ребенка в современном образовательном пространстве: методическое пособие для негосударственных ДОО / авт. -сост. Н. В. Багичева, А. С. Дѐ мышева, М. Л. Кусова, Д. О. Иваненко; ФГБОУ ВО «Урал. гос. пед. ун-т». – Екатеринбург, 2015. – 150 с