Орындаған:Әмірхан А

Орындағ ан: Ә мірхан А

Тобы: Гму-18-3

Фирманың ө су стратегиясы

Фирманың негізгі ө су стратегиялары стратегиялық шаруашылық бө лімшелер стратегиясының негізгі тү рлерін алдын ала анық тайды, олардың ішінен ү ш негізгі тү рін бө ліп кө рсетуге болады.

1. Басталу стратегиясы (шабуылдаушы) – нарық тық ү лесті иелену жә не кең ейту стратегиясы.

2. Қ орғ аныс стратегиясы -қ азіргі нарық тық ү лесті ұ стап тұ ру стратегиясы.

3. Шегіну стратегиясы -нарық тан біртіндеп кету немесе осы бизнесті жою нә тижесінде пайданы ө сіру мақ сатында нарық тық ү лесті қ ысқ арту стратегиясы.

Фирманың стратегияның қ андай да бір тү рін қ олдануы фирманың нарық тағ ы жағ дайымен анық талады, ол оның нарық тық ү лесімен (пайызбен) сипатталады. Нарық тың ү лесіне байланысты фирманың келесі ережелері мен стратегиялары бар:

1. Кө шбасшы (нарық тағ ы ү лесі – 40%) ө зін сенімді сезінеді, жаң а тауарларғ а бағ а саласында бірінші болып бастама жасайды. Елбасы ә р тү рлі ә рекеттерге барады:

" позицияны қ орғ ау" – кө шбасшы бә секелестердің негізгі шабуылдарына тосқ ауыл (бағ алық, лицензиялық ) жасайды;

" флангтық қ орғ аныс" – кө шбасшы белсенді қ орғ аныс ү шін де, қ арсы шабуыл ү шін де бекітілген нү ктелерді бө ліп кө рсетеді;

" алдын ала Қ орғ аныс" – кө шбасшы шабуылды бейтараптандыратын ерекше сигналдарды пайдалана отырып, қ арсыластың озуын ұ йымдастырады, мысалы, бағ аның алдағ ы тө мендеуі туралы мә ліметтерді таратады;

" қ арсы ә рекет" – басталғ аннан кейін кө шбасшы ү зіліс жасайды, содан кейін бә секелестің ә лсіз орнына ұ рады, мысалы, ө з тауарының сенімділігін жә не бә секелес ө німінің сенімсіз тораптарын кө рсетеді;

" мобильді қ орғ аныс" – кө шбасшы ө ндірістің ә ртү рлілігі, клиенттердің терең қ ажеттіліктерін анық тау есебінен ө з ә серін кең ейтеді;

" қ ысылғ ан қ орғ аныс" – кө шбасшы неғ ұ рлым перспективалы кү шейген кезде нарық тың ә лсіз сегменттерінен кетеді.

2. Кө шбасшылық қ а ү міткер (нарық ү лесі-30%) бірінші шабуыл жасағ ан жағ дайда ғ ана ө зін сенімді сезінеді. Тү рлі шабуыл опциялары мү мкін:

" фронтальды шабуыл" кө птеген бағ ыттар бойынша жү ргізіледі (Жаң а тауарлар мен бағ алар, жарнама жә не ө ткізу), Елеулі ресурстарды талап етеді;

" айнала" – кө шбасшының нарық тық аумағ ының барлық немесе елеулі ү лесіне шабуыл жасау ә рекеті;

" айналып ө ту" – принципті жаң а тауарлар ө ндірісіне кө шу, жаң а нарық тарды игеру немесе технологияда секіруді жү зеге асыру;

" партизандық шабуыл" - қ арсыласты деморализациялау ү шін ө те дұ рыс емес ә дістермен кішкене екпінді шабуылдар.

3. Ізбасар немесе білуші (нарық тағ ы ү лес – 20%) – бұ л рө л кү ш пен қ ұ ралдарды ү немдеп, кө шбасшыны айтарлық тай қ ашық тық та ұ стауда.

4. Нарық тық тауашада " суғ а тү сіп қ алғ ан" жаң адан келуші – нарық тағ ы ү лесі-10%) - бұ л рө лді жаң адан бастаушылар бастайды. Бұ л нарық тық " тауашаны" ө те қ анағ аттанарлық ө лшемдер мен кірістілікті іздеу.

Ө су стратегиялары арқ ылы іске асырылуы мү мкін:

нарық ә леуетін неғ ұ рлым толық пайдалану мақ сатында ө німді сату кө лемін кең ейту;

игерілген нарық тарғ а жаң а ө німдермен шығ у;

ө ндірілетін ө німдермен жаң а, ә лі игерілмеген нарық тарғ а шығ у;

ә ртараптандыру;

жаң а кә сіпорындар сатып алу;

жаң а ө німдермен жаң а нарық тарғ а шығ у.

Ө ндірілетін тауарлардың сату кө лемін кең ейту ең аз тә уекел болып табылатынын атап ө ту қ ажет. Содан кейін жаң а ө німдермен ескі нарық тарғ а шығ у жә не ескі ө німдермен жаң а нарық тарғ а шығ у жү ріп жатыр. Жаң а ө німмен жаң а нарық қ а шығ у ең қ ауіпті болып табылады.

Нарық тық жағ дайларда шағ ын фирмалардың дамуының негізгі ерекшелігі олардың икемділігіне, яғ ни нарық тық жағ дайғ а байланысты ө зінің ө ндірістік қ ызметін жедел қ айта қ ұ ру қ абілетіне негізделеді. Кіші фирманың негізгі мінез-қ ұ лық стратегиясы матрицада берілген.

Кесте 2. Шағ ын компания стратегиясының негізгі тү рлері

Қ олданыстағ ы серіктестіктің нысаны	Шағ ын фирма ө німі
	Ірі фирманың ұ қ сас ө німі	Тү пнұ сқ а
Ірі фирмадан тә уелсіз (егемендік)	" Жалғ ан саң ырауқ ұ лақ » (1 жол): Кооперация стратегиясы	" Ақ ылды қ ұ мшы» 2 жол Оң тайлы Ө лшем стратегиясы
Ірі фирмамен байланысты (симбиоз)	" Хамелеон " (4-жол): ірі фирмалардың артық шылық тарын пайдалану стратегиясы	" Ұ ят ара» (3 жол): Ірі фирмалардың ө німіне қ атысу стратегиясы

Ең алдымен 1 ө рісін қ арастырайық. Мұ нда негізгі стратегия-кө шіру стратегиясы (" жалғ ан саң ырауқ ұ лақ " ). Мә ні-шағ ын фирма, неғ ұ рлым ірі фирмалардың ғ ылыми-зерттеу жұ мыстарының нә тижелерін пайдалана отырып, осы ө німдердің кө шірмелерін бағ а жә не сапа бойынша, ә детте, тү пнұ сқ адан едә уір тө мен бағ амен шығ арады.

2 ө рісіне қ атысты мынаны айтуғ а болады. Оң тайлы Ө лшем стратегиясы қ олданылады (" ақ ылды қ ұ м" ). Шағ ын фирма ө з қ ызметін ө зінің нарық тық қ уысының шең берінен тыс " шығ арылмау" ұ ранымен жү зеге асырады. Бұ л стратегия шағ ын фирманың ө міршең дігін қ амтамасыз етеді, бірақ фирманың қ ызметін кең ейтуге кедергі болады.

3-ө ріске келетін болсақ, мұ нда ірі фирманың (" аралар" ) ө німіне қ атысу стратегиясын қ олданады. Бұ л стратегияны ірі фирманың жеке ұ сақ элементі-бұ л осы фирма ү шін соң ғ ы ө нім болғ ан кезде пайдалануғ а болады. Ірі фирмағ а тә уелділікті болдырмау ү шін шағ ын фирма бір ірі клиентке келетін айналым ү лесін шектеуге ұ мтылуы тиіс, яғ ни ұ сақ фирма бірнеше ірі фирмаларғ а тауарларды олардың ә рқ айсысы ү шін фирманың жалпы сату кө лемінде ү лесі 20% - дан аспайтындай етіп жеткізуге ұ мтылуы тиіс. Бұ л шағ ын фирмаларғ а " аралар" сияқ ты ірі ә рекет етуге жә не ірі фирмаларды ө ндірістік емес бө лімшелерден арылуғ а мә жбү р етуге мү мкіндік береді.

4-жол ірі фирманың (" Хамелеон" ) артық шылық тарын пайдалану стратегиясын пайдаланумен сипатталады. Бұ л франчайзинг стратегиясы, оғ ан сә йкес шағ ын жә не ірі фирма арасында келісім-шарт жасалады, оғ ан сә йкес ірі фирма шағ ын фирманы ө з тауарларымен, жарнамалық қ ызметтермен, Бизнестің ө ң делген технологияларымен қ амтамасыз етуге міндеттенеді, жең ілдікті шарттармен қ ысқ а мерзімді несие береді, ө з жабдық тарын жалғ а береді. Ө з кезегінде шағ ын фирма тек осы ірі фирмамен Іскерлік байланыстар жасауғ а, осы ірі фирманың ережелері бойынша " бизнес жү ргізуге жә не ірі фирманың пайдасына сату сомасынан шартта белгіленген ү лесті аударуғ а міндеттенеді.

Орташа фирмалар ірі фирмалар баспаларының қ ыспақ тарымен жә не шағ ын шаншумен қ ысылғ ан. Олардың ө мір сү руі ү шін тауаша мамандану стратегиялары тә н. Орташа фирмалар ө з қ ызметін нарық тың ө су қ арқ ынына жә не ө з ө суінің ық тимал қ арқ ынына қ арай салады (кесте. 3).

3-кесте. Орта фирмалар стратегияларының матрицасы

Фирманың ө су қ арқ ыны	Фирманың ө су қ арқ ыны
	қ алыпты	жылдамдатылғ ан
қ алыпты	1 жол: сақ тау стратегиясы	2 жол: басып алушыны іздеу стратегиясы
жылдамдатылғ ан	2 жол: тауашалар стратегиясы	4 жол: кө шбасшылық стратегиясы

Кестеден кө рініп тұ рғ андай, 1-жолда бар жағ дайды сақ тау стратегиясы қ олданылады. Бұ л стратегияда қ ажеттіліктің ө згеруіне байланысты тауашаны жоғ алту қ аупі бар.

2-жол басып алуды іздеу стратегиясын пайдаланумен сипатталады. Бұ л стратегияны пайдалану фирмада қ уыс шең берінде ө з жағ дайын сақ тау ү шін қ аражаттың ө ткір жетіспеуі сезіледі. Орташа фирма оны салыстырмалы тү рде дербес, автономды ө ндірістік бө лімше ретінде сақ тай отырып, жұ тып алатын ірі компанияны іздестіре бастайды. Ірі компанияның қ аржы ресурстарын пайдалану ө з орнын тауашада орташа сақ тауғ а мү мкіндік береді. Бұ л стратегияны пайдалана отырып, орта фирма ө зінің мамандануын сақ тай отырып, иелерін ү немі ө згерте алады.

3-жол ү шін тауашадан шығ у стратегиясы тә н. Бұ л стратегияны пайдалану кезінде фирмада ө су мен ресурстардағ ы қ ажеттілікке байланысты проблемалар туындайды:

* фирма нарық тық тауаша сияқ ты тез ө седі;

* фирма ө зінің жедел ө суін қ олдау ү шін тиісті ресурстары болуы тиіс •

Фирманың 4-ө рісіндегі іс-ә рекеттері, ә детте, нишедегі кө шбасшылық Стратегиясына негізделген. Бұ л стратегия орта фирма ү шін тым тар нарық қ уысының шең бері болғ анда ғ ана табысты. Фирма, сату кө лемі бойынша нарық тық тауашаның шекарасына дейін, неғ ұ рлым ірі фирмалардың бә секелесуімен бетпе-бет келеді. Бұ л" шешуші шайқ ас " ү шін фирма тиісті ресурстарды жинақ тауы тиіс.

Ірі фирмалар, кіші фирмалардан айырмашылығ ы, олар ү шін кө бірек мү мкіндіктер бар:

* жаппай стандартталғ ан ө ндірістік ұ йымдар;

*аудандарда ө з қ ызметінің аясын кең ейту (ө ндірісті ә ртараптандыру)

Осығ ан байланысты ірі фирмалардың ө су стратегиялары ә ртараптандыру мен ө су дең гейіне негізделген (кесте. 4).

12 Следующая ⇒