4. Құжаттарды оқып білу

Қ АРАҒ АНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

Эпидемиология жә не коммуналдық гигиена кафедрасы

Жұ қ палы аурулар ошақ тарын эпидемиологиялық тексеру

Қ арағ анды 2014

Кіріспе. Ошақ ты эпидемиологиялық тексеру эпидемиологиялық қ адағ алаудың қ ұ рамдас бө лігі- эпидемиолог–дә рігердің жұ мысының бір бө лігі. Ол кә сіби маман реттінде эпидемиологиялық тексеру жү ргізіп, алдына қ ойғ ан міндеттердің бә рін шешуі қ ажет. Эпидемиолог эпид. тексеру ә дістерін мең геріп, тексеру кезінде анық талғ ан деректердің барлығ ын жинап қ ана қ оймай, дұ рыс талдау жасап, бағ алап, шешім қ абылдау қ ажет.

Эпид. тексеру науқ ас пен тасымалдаушы анық талғ ан ошақ тарда жү ргізіледі.

Эпидемиологияны оқ ытудың негізі эпидемиялық процестің бірінші элементі эпидемиялық ошақ болып табылатын ө те кү рделі процесс. Громашевскийдің анық тамасы бойынша эпидемиялық ошақ - бұ л белгілі бір аймақ та белгілі бір инфекция кезінде нақ ты жағ дайда қ оршағ ан ортағ а жұ қ палы бастаманы тарататын мү мкіншілігі бар инфекция кө зінің болатын орны.

Немесе, эпидемиялық ошақ - бұ л берілу механизм мү мкіндігі бар инфекция кө зінің болатын орны.

Эпидемиялық ошақ тардың пайда болуы инфекция кө зінің болуымен байланысты. Эпидемиялық ошақ тардың пайда болу орындары бойынша келесі типтерге бө лінеді:

1. Пә терлер ошағ ы;

жеке пә терлерде пайда болады.

2. " ұ йымдасқ ан" ошақ тар;

ұ йымдасқ ан ұ жымдарда: мектепке дейінгі мекемелерде, мектептерде, басқ а да жабық типтегі мекемелерде /балалар ү йі, интернаттар, диспансерлер, санаторийлер, ә скери ұ жымдар жә не т. б. /.

Эпидемиялық ошақ та тіркелген аурулардың санына байланысты бө лінеді:

1. Егер де аурудың бір жағ дайы тіркелсе - бұ л бір ауру бар ошақ тар болады;

2. Егер де бір ошақ та екі немесе одан да кө п аурулар жағ дайы тіркелсе - бұ л қ айталанғ ан аурулары бар ошақ тар болады;

3. Егер де ошақ та бір уақ ытта кө птеген аурулар жағ дайы тіркелсе - бұ л кө птеген аурулары бар оашқ тар боллады.

Эпидемиялық ошақ кең істікте жә не уақ ытта байқ алады, яғ ни шекарасы мен уақ ыты болады.

Эпидемиялық ошақ тың шекарасы байланысты:

1. Инфекцияның берілу механизміне

Ішек инфекциясы кезінде эпидемиялық ошақ тың шекарасы, аэрозольді инфекцияғ а қ арағ анда кең болады. Мысалы, кө кжө тел ошағ ы науқ астың бө лмесімен шектеледі. Науқ ас жө телгенде бө лінетін қ ақ ырық та болатын қ оздырғ ыш 1, 5-2 м –ге жетеді де, сыртқ ы ортада тез ө леді. Дизентерия, вирусты гепатит А ауруларында эпид. ошақ жатақ хана немесе пә тер аумағ ы мен қ атынаста болғ ан адамдарды қ амтиды. Бұ л кезде адамдар ортақ заттарды қ олданғ анда, жеке гигиена ережелері сақ талмағ ан жағ дайда қ оздырғ ыш лас заттарда ұ зақ уақ ыт сақ талып, зақ ымдайды.

Қ ызылша, желшешек ошақ тары кейбір жағ дайларда ауа арқ ылы пә тер аумағ ынан алысқ а тарайды. Аса қ ауіпті инфекциялар ошақ тарының шекарасы ө те ауқ ымды. Обамен, тырысқ ақ пен ауырғ ан науқ астарда ошақ қ ала немесе аудан тұ рғ ындарын жә не оның аймағ ын қ амтиды.

2. Инфекция кө зінің қ арым-қ атынасы жә не белсенділігі, анық тау уақ ытына байланысты.

Егер де ауру адам аурудың жең іл тү рімен ауырса, ол медициналық кө мек сұ рамайды, яғ ни анық талмайды, ө зін емдеумен айналысады, адамдар кө п жиналатын орындарғ а барады, дү кен, кинотеатр, жә не қ оғ амдық кө ліктерге мінеді жә не басқ а қ ала, облыс, елге кетіп қ алуы мү мкін, яғ ни осылай эпидемиялық ошақ тың шекарасы кең ейеді. Немесе, керісінше, ауру адам ешкіммен араласпайды /жалғ ыз тұ рады, кә рі адам/ - бұ л жағ дайда ошақ тың шекарасы айтарлық тай тар болады.

3. Ошақ тың санитарлық жағ дайымен /бұ л ә сіресе, ішек инфекциясы ошақ тарында маң ызы зор/, коммунальді қ амсыздандырудың дең гейіне байланысты /канализация бар ма, немесе ә жетхана есік алдында ма; су қ ұ быры орталық тандырылғ ан ба, ә лде су қ ұ дық тан алына ма; қ алдық тар уақ ытында шығ арыла ма ә лде жоқ па жә не тағ ы басқ алар/ байланысты. Тұ рғ ындардың тұ рмыстық жағ дайы қ олайсыз жә не мә дениеті тө мен болғ ан жағ дайда эпидемиялық ошақ тың шекарасы кең ейеді, ө йткені қ атынаста болғ андар саны мен олар тұ ратын аймақ кө п қ амтылады.

4. Қ оздырғ ыштың вируленттілігіне байланысты, аурудың клиникалық ауырлығ ының дә режесін біліндіреді жә не ауру адам уақ ытында ә рі тез анық талады.

Эпидемиялық ошақ тың болу ұ зақ тығ ы байланысты:

1. Жұ қ тыру кезең інің ұ зақ тығ ына байланысты;

2. Ошақ та инфекция кө зінің болу ұ зақ тығ ына;

3. Инкубациялық кезең нің ұ зақ тығ ына байланысты.

4. Инфекция кө зін оң ашалауғ а байланысты(ү йде оң ашалау немесе ауруханағ а жатқ ызу)

Бірақ, инфекция кө зі оң ашаланғ ан соң да, ошақ эпид. қ ауіпті болуы мү мкін, себебі, қ атынаста болғ андар инкубациялық кезең де болып, жаң а аурулар тудыруы мү мкін. Жедел инфекцияларда ошақ апта бойы немесе ай бойы сақ талып, созылмалы ( туберкулез, іш сү зегінің соэылмалы тасымалдаушылық ) тү рінде жылдар бойы сақ талады.

Ошақ жабық деп есептеледі, егер:

- ауру адам жазылғ аннан кейін, оң ашаланғ ан соң, немесе ө лгеннен кейін қ оздырғ ышты бө луді тоқ татса;

- барлық берілу факторы болып табылатын обьектілер залалсызданса;

- максимальді инкубациялық кезең і ө ткеннен кейін ошақ та ауру қ айталанбаса

Дизентерия кезінде максимальді инкубациялық кезең 7 кунге тен, вирусті гепатит А-да - 35 кү нге тең, эпид. паротитте - 21 кү нге тең жә не тағ ы да сол сияқ ты.

Эпидемиологиялық тексеру - бұ л кө п ең бектенуді қ ажет ететін ө те кү рделі процесс. Эпидемиологиялық тексеру процесінде инфекцияның кө зін, берілу жолдарын, сонымен бірге жұ қ тыруғ а мү мкіндік беретін барлық жағ дайларды анық тау қ ажет. Ошақ тың шекараларын белгілейді, залалсыздандыруғ а қ ажетті қ оршағ ан орта обьектілерін анық тайды, жұ қ тыруы мү мкін адамдарды, сондай-ақ медициналық бақ ылауғ а алынатын адамдарды анық тайды. Бұ л ү шін бізің қ олымыздағ ы жұ қ палы аурудың пайда болуын алдын алуғ а арналғ ан қ ұ ралдарды қ олданамыз.

Инфекциялық аурулардың таралуының алдын алу ү шін, эпидемиологиялық тексеру жолымен анық талатын ә р бір аурудың пайда болу жағ дайын білу қ ажет. Эпидемиологиялық тексеру белгілі бір ауруды тудырғ ан себептерді жою шараларын жылдам ә рі уақ ытылы қ абылдау ү шін қ ажет. Демек, ошақ ты эпидемиологиялық тексеру эпидемияғ а қ арсы шаралар жү йесіндегі шешуші амал болып табылады.

Ошақ ты эпидемиологиялық тексерудің мақ саты:

1. Эпидемиялық ошақ тың ерекшеліктерін зерттеу;

2. Эпидемиялық ошақ ты жоюғ а жә не ауруларды алдын-алуғ а бағ ытталғ ан шараларды жү ргізу;

Жұ қ палы аурулардың ошағ ын эпидемиологиялық тексеру келесі негізгі міндеттерді шешеді:

1. инфекция кө зін анық тау;

2. инфекцияның берілу жолын анық тау;

3. аурудың таралуына септігін тигізетін жағ дайларды;

4. ошақ тың шекарасын белгілеу;

5. залалсыздандыруғ а тиісті қ оршағ ан орта обьектілерін анық тау;

6. медициналық бақ ылауғ а алынатын қ атынаста болғ ан адамдарды анық тау

Эпид. тексеру кезінде жә не эпидемияғ а қ арсы шараларды жү зеге асыруда эпидемиолог маң ызды роль аткарады, дсонымен бірге емдеу дә рігерлері - учаскелік терапевт, педиатр жә не инфекционист дә рігерлер айтарлық тай орын алады. Жұ қ палы ауруларды анық тай отырып, эпид. ошақ ты бірінші болып табатын – емдеу дә рігерлері. Олар жұ қ палы аурудың себебін, инфекция кө зінің берілу жолдарымен байланысын анық тап, диагноз қ ою ү шін эпид. тексеру элементтерін қ олданады. Бұ л мә ліметтер ( эпид. анамнез ) дә рігерге дұ рыс диагноз қ ою ү шін қ ажет. Фельдшер немесе дә рігер науқ асты анық тағ анда, немесе жұ қ палы аурудың диагнозын қ ойғ анда МСЭҚ Б-на жедел хабарлама (ф/058) жібереді. Хабарламаны алғ ан соң, эпидемиолог ошақ ты эпид. тексеруге жә не эпидемияғ а қ арсы шараларды ұ йымдастыруғ а барады. Кейбір жағ дайларда эпид. тексеруге басқ а да мамандарды қ амтиды. Мысалы, лабораторлық зерттеулер жү ргізгенде лаборатория қ ызметкерлері бірігіп жұ мыс істейді. кейде барлық профильді гигиенист-дә рігерлер мысалы, тағ ам жә не коммунальды гигиена бірігіп жұ мыс жасайды. Ветеринарлық дә рігерлер, сумен қ амту, тазалау қ ондырғ ылары инженерлерінің кең есіне жү гінеді. Эпидемиологияны білу жә не де тексеру, жұ қ палы аурудың ерекшеліктерін білу барлық қ ажетті мә ліметтерді жинауғ а жә не оны дұ рыс бағ алауғ а мү мкіндік береді.

Эпидемиолог –дә рігер жә не оның кө мекшісі тексеретін ошақ тардың тізімі

Инфекциялар бойынша дә рігерлер тексеретін ошақ тар(профиль бойынша). Ү й ошағ ы, жұ мыс орны бойынша, МДБМ, басқ а да обьектілер.	Бір, бес, жә не одан да кө п оқ иғ алар тіркелгенде, эпидемиологтың кө мекшісі тексеретін ошақ тар	Эпидемиологтың кө мекшісі учаске бойынша тексеретін ошақ тар

Іш сұ зегі, паратиф, кү л, полиомиелит сіреспе, туберкулез, бруцеллез, Қ у қ ызбасы, АҚ И басқ а ошақ тары (орнитоз, лептоспироз, жә не басқ а да)	Желшешек Эпид. паротит Қ ызамық Скарлатина	Қ ұ тыру Жаң а туғ ан балалардағ ы ірің ді-септикалық инфекциялар

Ошақ тар: менингококты инфекцияларда (генерализденген форма)- эпидемиологтың кө мекшісін жә не бак. лаборантты жұ мылдыра отырып, дә рігер-эпидемиолог тексереді. (ү й ошағ ы, ұ йымдасқ ан ұ жымда); менингококты инфекциялар, назофарингиттер, менингококты бактерия бө летіндер - эпидемиологтың кө мекшісі жә не учаске бойынша (ошақ та бак. бө летіндер); қ ызылша (ұ йымдасқ ан ұ жымдарда, МДБМ, мектепте, жатақ ханада жә не басқ а да, сонымен бірге қ айталанғ ан оқ иғ алар тіркелгенде)- дә рігер-эпидемиолог тексереді; спорадикалық сырқ аттылық (ү й ошағ ы)- эпидемиологтың кө мекшісі тексереді.

Эпидемиялық ошақ ты эпидемиологиялық тексеру кезінде қ олданылатын ә дістер:

1. сұ растыру

2. қ арау /тексеру/

3. лабораториялық зерттеу

4. қ ұ жаттарды оқ ып білу.

1. Сұ растыру - ошақ ты эпид. тексерудің барлық сатыларындағ ы мә ліметтерді жинаудың ө те бағ алы ә дісі. Ауырғ ан адамды сұ рау, оның туысқ андарын, кө ршілерін, қ ызметкерлерін жә не басқ а да адамдарды сұ рау.

Сұ растыру мақ саты: мү мкін болатын инфекция кө зін белгілеу, жұ қ палы аурулардың пайда болуына жә не жұ қ тыруғ а мү мкіндік беретін жағ дайлар мен факторларды анық тау.

Науқ асты сұ растыру алдында эпид. тексерудің мақ сатын тү сіндіру керек. Сұ растыру ә ң гімелесу тү рінде, эпид. тексеру картасын сол жерде толтырмай, жазуды кейінге қ алдыра отырып, ө ткізу керек. Сұ растыру кезінде науқ астың мә дениеттілік дең гейін ескеріп, анық тү рде, қ ысқ а да нұ сқ а кедергі келтірмейтіндей сұ рау керек. Мысалы, «бө тен адам келген жоқ па? » деген сұ рақ тың орнына сұ рақ ты былай қ ойғ ан дұ рыс: «Туыстардан, таныстардан біреу келген жоқ па? » Эпид. анамнез жинағ анда, тексеруге байланысты сұ рақ тарды қ ойғ ан жө н. Қ ысқ а инкубациялық кезең і бар жұ қ палы ауруларда, жақ ын уақ ытта болғ ан жағ дайды білу ү шін, соң ғ ы 5-6 кү нде не істегенін сұ райды. (таң ертең қ андай тамақ іштің із, жұ мысқ а қ ашан шық тың ыз, қ андай кө лікпен жү ресіз, жұ мыста кіммен кездестің із, жұ мыстан шық қ ан жолда кіммен кездестің із жә не т. б. )

Эпид. тексеруді аурудың ерекшеліктеріне байланысты жү ргізу қ ажет.

Ішек инфекциясы ошақ тарында инфекция кө зін анық тағ анда науқ астың манифесті формасынан ғ ана емес, сонымен бірге жасырын формадан, сау тасымалдаушыдан зақ ымдалу мү мкіндігін анық тауғ а кө ң іл бө лу керек.

Аэрозольді механизммен берілетін ошақ тарда инфекцияның таралу жолын анық тағ анда, тамшы жолынан басқ а, ойыншақ тар, кітаптар, ыдыс-аяқ, басқ а да қ оршағ ан орта заттарымен берілетін тұ рмыстық жолды, ал ішек инфекцияларда су, тағ ам арқ ылы жә не т. б. жолдарды ескеру керек.

Анамнез жинау кезінде басқ а да мекен-жайларда мысалы, бө ртпе сү зегі, безгек ауруларында зақ ымдалу мү мкін. Ол ү шін, инкубациялық кезең ге сә йкес мерзімде науқ ас басқ а мекен-жайғ а барғ анын анық тау қ ажет.

Зоонозды ауруларғ а кү дік туса, малдармен қ арым-қ атынас болды ма, жоқ па, мал ө німдерін қ олданды ма, тірі жә ндіктер (тасымалдаушылар) шақ ты ма, анық тау керек.

Инфекция кө зін анық тай отырып, диагнозы анық талмағ ан науқ астарғ а кө ң іл бө лу керек, себебі, (скарлатина, дизентерия, полиомиелит, кү л, жә не т. б. ) негізгі жұ қ тыру кө зі болады.

2. Қ арау /тексеру/ - бұ ның ішіне кіреді:

а/ ауруды медициналық тексеру жә не оны қ оршағ ан адамдарды мед. тексеру;

б/ аурудың туратын жерін (пә терін) жә не де жұ мыс орнын, оқ у орнын, балабақ шаны, су кө здерін, асхана т. б. объектілерді санитарлық тексеру;

Тексеру барысында мү мкін болады - ошақ тын шекарасын белгілеуге.

- эпид. кө рсеткіштері бойынша ауруды госпитализациялау немесе ү йде " стационар" ұ йымдастыру сұ рақ тарын шешуге;

- лабораториялық зерттеуге ұ сынылатын объектілерді анық тауғ а;

- эпид. ошақ та туратын адамдардың санитарлық мә дениетін бағ алау жә не бұ л жерде санитарлық ағ арту жұ мыстарын жү ргізу қ ажеттігін анық тауғ а мү мкіндік беруге;

Науқ астың пә терін қ арау кезінде олардың кө ршілермен қ арым-қ атынасын

( ортақ ас ү й, ә жетхана, бө лмелер ) анық тау керек. Пә терді қ арау науқ астың отбасындағ ы жеке гигиена дең гейін, тұ рмыстық паразиттерді бағ алауғ а мү мкіндік береді.

Бруцеллез, туляремия, жә не басқ а да кә сіби сипаттағ ы инфекцияларда жұ мыс орнын қ арау ө те маң ызды. Ө ндірістегі науқ ас орындайтын жұ мыстың ерекшелігі, цехтың, жұ мыс орнының , тұ рмыстық бө лмелердің санитарлық жағ дайы зерттеледі. Сонымен бірге арнайы киімнің бар-жоғ ы, оның сақ талу жағ дайы, дезинфекцияның дұ рыс орындалуы тексеріледі. Ішек ауруларында да жұ мыс орнын қ арау міндетті. Бұ л жағ дайда кә сіпорындағ ы су режимі, асхана, ә жетхана жә не т. б. санитарлық жағ дайы тексеріледі.

Балабақ шағ а баратын балалар жұ қ палы аурумен ауырса, балабақ шаны тексеру керек. Топ аралық изоляция, дезинфекциялық режим, тағ амблогындағ ы санитарлық режим, бө лмелерді тазалау реті тексеріледі. Эпидемиологтың кө мекшісі тағ ам қ алдық тарынан, жұ ғ ынды, лабораторлық зерттеу ү шін ә ртү рлі обьектілерден сынама алады.

Су кө здерін санитарлық тексеру (қ арау) маң ызды, санитарлық ережеге су кө здерінің сә йкес келуін, су кө здері мен тазалау қ ұ рылғ ыларының жақ ын орналасуын анық тау ө те қ ажет.

Ішек инфекцияларында эпидемиологиялық мә ліметтер бар болса, сү т ө німдерін жинау пункттерін, сү тті сауу, мал сою орнын, май-ірімшік зауыттарын, базалар, асханалар, буфет, сату орындарын тексеріп, олардың санитарлық жағ дайы, тағ амдардың дұ рыс сақ талуы, ыдыстарды жуу тә сілі, тоң азытқ ыштың бар болуы бағ аланады.

3. Лабораториялық зерттеу ә дістері қ олданылады:

а/ инфекция кө зін жә не одан жұ қ тырғ ан адамдарды анық тауғ а;

б/ қ оздырғ ыштын берілу жолдары мен берілу факторларын жә не де олардың эпидемиологиялық белсенділігін;

в/ қ атынаста болғ андар арасындағ ы иммундық емес адамдарды анық тауғ а;

Келесі лабораториялық зерттеулер қ олданылады:

1. бактериологиялық, вирусологиялық

2. серологиялық

3. иммунологиялық

4. аллергологиялық

Бактериологиялық жә не серологиялық зерттеулер науқ астың айналасындағ ы тасымалдаушыларды немесе сыртқ ы орта обьектілерін (су немесе тағ ам ө німдері) зақ ымдау кө зі болуы мү мкін адамдарды анық тау ү шін жү ргізіледі. Науқ астың айналасындағ ы адамдар арасынан анық талғ ан тасымалдаушы инфекция кө зі болып қ ана қ оймайды, сонымен бірге науқ астан жұ қ тырады.

Аурудан жазылғ ан адамдар, немесе медициналық кө мекке жү гінбегендер, немесе, дұ рыс диагноз қ ойылмаса инфекция кө зі болуы мү мкін. Бұ л жағ дайда диагностика ретінде серологиялық ә діс қ олданылады. (бө ртпе сү зегі, іш сү зегі, дизентерия, кө кжө тел жә не т. б. ) Бұ л кезде қ оздырғ ышқ а антидененің жоғ ары титрі диагностика ү шін маң ызды. Серологиялық ә дістер кү л ошағ ында жә не т. б. жедел иммунизация ү шін қ атынаста болғ андар арасынан иммунды емес (серонегативті) адамдарды анық тау мақ сатында қ олданылады.

Зоонозды инфекцияларда жануарларда бактериологиялық, серологиялық, иммунологиялық зерттеу жү ргізеді. Мысалы, бруцеллезде бактериологиялық тексеруге аборттық ұ рық, серологиялық қ а- жануарлар қ ансарысуы, аллергологиялық сынама бойынша жануарларды тексеру жү ргізіледі.

Зоонозды инфекцияларда ошақ ты эпид. тексеру кезінде жабайы жануарларды (кеміргіштерді) лабораториялық зерттеу – лептоспироз, туляремия, оба, геморрагиялық қ ызбасы, жә не т. б. ошақ тарында жү ргізеді.

Инфекцияның берілу жолдарын анық тау мақ сатында лабораториялық зерттеу жү ргізеді.

Зерттеуге мына материалдар алынады:

1. сілекей - /мұ рын-жұ тқ ыншақ жә не тамақ тан мазок алу/.

2. нә жіс - нә жісті бактериологиялық тексеру.

3. қ ан /қ ан сары сулары/.

4. қ оршағ ан орта обьектілерінен жұ ғ ынды алу

5. тағ амдар ү лгісі.

6. су ү лгісі /Coli - титірге, патогенді микрофлорағ а/.

7. мә йіттен алынғ ан материал /нағ ыз оспа, оба, тырысқ ақ та жә не т. б. аурулар/.

8. жануардан алынатын материал, терісі, жү ні, қ ауырсыны /зоонозды инфекция кезінде/.

4. Қ ұ жаттарды оқ ып білу

Эпидемиологиялық тексеру кезінде маң ызды орын алады. Кө бінесе медициналық қ ұ жаттар оқ ылады:

- ауру тарихы;

- жұ мысқ а жарамсыздық парағ ы;

- жұ қ палы ауруларды тіркеу журналы /ф60/;

- егілетіндер тізімі;

- егу картасы /ф63/;

- баланың даму тарихы;

Медициналық қ ұ жаттарды оқ ып білу аурудың пайда болғ ан кү нін дә лелдеу ү шін, инфекция кө зін анық тау ү шін қ олданылады. Мемлекеттік сан. эпид. қ адағ алау басқ армасындағ ы /МСЭҚ Б/ медициналық қ ұ жаттар тексеріледі:

- ү й картотекасы;

- балалар мекемелеріндегі, мектептердегі, басқ а оқ у орындарындағ ы жұ қ палы аурулар картотекасы;

Сонымен қ атар ө ндіріс орындарындағ ы:

- жұ қ палы ауруларды тіркеу журналы;

- су қ ұ бырлары мен канализациялық тораптардағ ы істен шығ у жағ дайларының болуы, олар тез арада жойылғ ан ба; жә не басқ а да мә ліметтер тексеріледі.

Сонымен бірге мекемелердің ө зіндегі, ә сіресе, мектепке дейінгі балалар мекемелеріндегі, мектептердегі мынадай қ ұ жаттар тексеріледі:

- қ атысу табелі /МДБМ/;

- нә жісті тіркеу журналы /МДБМ/;

- ү лгерім журналы /мектептер/ жә не басқ алары;

Кейбір жағ дайларда мал дә рігерлік қ ұ жаттарды оқ ып білу қ ажет болады /жануарларды эпизоотиялық ауруларғ а тексеру нә тижелерін, тү скен ө німдерді тіркеу журналы, жануарларды егуді тіркеу журналы жә не тағ ы басқ алар/. Жә не де қ аржы қ ұ жаттарын /табель, жұ мыс кестесі, жалақ ы тө ленетін ведомость жә не т. б. /.

Эпидемиологиялық тексеру кезінде ә р тү рлі ә дістерді қ олданумен алынғ ан мә ліметтер сынды бағ алауды талап етеді. Эпидемиологиялық тексеру нә тижелері арнайы эпидемиологиялық тексеру картасына толтырылады.

Жұ қ палы аурулар ошағ ын эпидемиологиялық тексеру келесі сатылардан тұ рады:

1 саты - ошақ ты сипаттайтын нақ ты айғ ақ тарды жинау;

2 саты - жиналғ ан айғ ақ тарды талдау жә не ошақ тың пайда болу себептері жө нінде жә не де ауру адамның қ оршағ ан ортағ а жаң а аурудың пайда болуына мү мкіншілік тудыратын жағ дайлар жө нінде тұ жырымдау;

3 саты - жаң а жұ қ тыруларды алдын алуғ а жә не ошақ ты жоюғ а бағ ытталғ ан шараларды жү ргізу жә не ө ң деу;

4 саты - жү ргіізілген шаралардың тиімділігін бағ алау.