![]()
|
|||||||
Желдету жүйесі.. Электрмен қамтамасыз ету жүйесі.. 2 – бөлім. Өрттің шығу және таралу жолдарыЖелдету жү йесі. Қ ысқ ы кезең де ауаны жылытып, механикалық жә не табиғ и іске қ осылатын жалпы алмасу ағ ынды-сорғ ы. Электрмен қ амтамасыз ету жү йесі. Қ уат беру желісінің кернеуі-380/220 В. электр қ абылдағ ыштардың есептік қ уаты-80 кВт. Ғ имаратты электрмен жабдық тау сенімділігінің санаты-II. Жасанды жарық тандыру ү шін флуоресцентті лампалары бар энергия ү немдейтін шамдар қ олданылды. Сыртқ ы жарық тандыру аумағ ын ДОУ орындалды кө мегімен жарық диодты шамдар.
2 – бө лім. Ө рттің шығ у жә не таралу жолдары Ө рт – бұ л келтіретін бақ ылаусыз жану материалдық залал, зиян, азаматтардың ө мірі мен денсаулығ ына, қ оғ ам мен мемлекеттің мү дделеріне. Ө рттің негізгі себептері ө рт қ ауіпсіздігі талаптарының орындалмауы немесе тиісінше орындалмауы жә не белгілі адам факторы болып табылады. Статистикалық есепке алу ү шін ө рт себептерінің мынадай жіктемесі пайдаланылады - ө ртеу; - электр жабдық тары мен тұ рмыстық электр аспаптарын орнату жә не пайдалану қ ағ идаларын бұ зу; - ө ндірістік жабдық тың ақ аулығ ы, ө ндірістің технологиялық процесінің бұ зылуы; - отты абайсыз қ олдану; - балалардың отпен ойнауы; - электргазбен дә некерлеу жұ мыстарын жү ргізу кезінде ө рт қ ауіпсіздігі қ ағ идаларын бұ зу; - жарылыстар; - заттар мен материалдардың ө здігінен жануы; - пешпен жылытуды пайдалану қ ағ идаларының бұ зылуы жә не бұ зылуы; - анық талмағ ан себептер; - ө рттің басқ а да себептері. Білім беру ұ йымдарындағ ы ө рттердің негізгі (алғ ашқ ы ү ш) себептері: Мектепке дейінгі балалар мекемелері: - отты абайсыз қ олдану (45, 6 %); - электр жабдығ ын орнату жә не пайдалану қ ағ идаларын бұ зу (27, 9%); - ө ртеу (13, 9 %). Мектепке дейінгі мекемелерде ө рттердің шығ у себептері Бұ л ең қ арапайым: абайсыздық пен немқ ұ райлылық. Ә рбір екінші дерлік ө рт отты абайсыз қ олдану салдарынан болады, ә рбір тө ртінші-электр жабдық тары мен аспаптарын орнату жә не пайдалану қ ағ идаларының талаптарын сақ тамау. Арнайы белгіленбеген орындарда темекі шегу, тұ рмыстық аспаптардың (ү тік, теледидар, электр плитасы) жануы, егер олар қ араусыз қ алса, ө те жиі себеп болады. Кейде электр желісі дұ рыс пайдаланылмайды: - энергияны кө п қ ажет ететін электр аспаптарының нормаланбайтын санымен шамадан тыс жү ктеледі; - патрондарғ а жоғ ары қ уатты шамдар бұ ралады; электр розеткаларына ү шайырлар мен ұ зартқ ыштар қ осылады, ал оларғ а бірден Теледидар, Ү тік, электр камині, электр плитасы қ осылады (сымдар жү ктемеге тө теп бермейді, жоғ ары температурағ а дейін қ ызады жә не ө рт шығ ады); - қ алыпты тығ ындар ү йде жасалғ ан тығ ындармен ауыстырылады.
Газдың ағ уы-жарылыс пен ө рттің себептерінің бірі. Ә детте, қ айнағ ан кезде сұ йық тық отты толтырады. Газ бө лмені толтырады. Сө ндіргіште ә рдайым ө тіп кететін кез-келген ұ шқ ын немесе ө рт пайда болғ ан кезде сірің кені жағ уғ а тырысу жеткілікті. Ө рттің ү лкен пайызы сө ндірілмеген темекіден келеді. Кө лбеу сө ндірілген темекі тұ қ ылы жануды тудыруы мү мкін, содан кейін ү лкен ө ртке айналуы мү мкін. Ә сіресе, бұ л азаматтар мас болғ ан жағ дайда жиі орын алуы мү мкін. Тез тұ танатын сұ йық тық тар: бензин, керосин, ацетон, еріткіштер – қ ұ ралдарды жуу, май дақ тарын кетіру ү шін кең інен қ олданылады, бірақ ТТС-ке малынғ ан шү беректердің бір-бірімен ү йкелуінен тұ тануды тудыратын статикалық электр пайда болуы мү мкін екенін білетіндер аз шығ ар. Ө рттерді жыл сайынғ ы талдау олардың кө пшілігі азаматтардың отпен жұ мыс істеу кезіндегі немқ ұ райлылығ ынан, электр сымдарының ақ аулығ ынан, жанғ ыш сұ йық тық тарды сақ тау қ ағ идаларын сақ тамауынан туындайтынын кө рсетеді. Жалпы елімізде азаматтардың кінә сінен ө рттің 70% - дан астамы 9-ғ а дейін ө ршіп тұ р. Жоғ арыда келтірілген мә ліметтер ө рт қ ауіпсіздігі мә селесін шешу кө бінесе ө ртке қ арсы білім дең гейінің жоғ арылауына байланысты екенін кө рсетеді. Ә рбір азамат ө рттің пайда болуы келесі себептерге байланысты болуы мү мкін екенін есте ұ стауы керек:
- электр жылыту қ ұ ралдарын, электр жабдық тарын жә не ұ йымдастыру техникасын бақ ылаусыз пайдалану;
- электр сымдары мен электр жабдық тарының ақ аулары;
- электр желілерін шамадан тыс жү ктеу;
- ашық отты қ олдану;
- ашық отты, газ аспаптарын абайсыз қ олдану;
- ү й-жайларды нашар тазалау;
- шаң ның немесе ө рт қ ауіпті заттардың шамадан тыс жиналуы;
- ө рт қ ауіпті материалдарды сақ тау тә ртібін бұ зу;
- шылым шегу. Ө рт қ ауіпсіздігі ережелерінің талаптары: Біріншіден, электр желілерін, электр қ ондырғ ыларын жә не электр техникалық бұ йымдарды пайдалану, сондай-ақ олардың техникалық жай-кү йін бақ ылауды Электр энергетикасы жө ніндегі нормативтік қ ұ жаттардың талаптарына сә йкес жү зеге асыру қ ажет.
Электр сымдарын монтаждау жә не оны жө ндеуді электр мамандары жү ргізуі тиіс. Электр ережелерін білмейтін адамдарғ а электр сымдары мен электр қ ұ рылғ ыларында ештең е тү зетуге, қ осымша қ ұ рылғ ылар, яғ ни розеткалар, ажыратқ ыштар, патрондар жә не т. б. орнатуғ а кең ес берілмейді. Ө рт қ аупі электр сымдарының қ ысқ а тұ йық талуы немесе шамадан тыс жү ктелуі кезінде туындайды. Электр желісіндегі қ ысқ а тұ йық талу екі ток ө ткізгіші бір-біріне тө мен кедергі арқ ылы қ осылғ ан кезде пайда болады. Бұ л жағ дайда сымдар қ атты қ ызады, оқ шаулау жанады жә не ө рт пайда болуы мү мкін. Сым қ осылыстары, егер олар бос байланыста болса немесе сымдар бір-біріне дә некерлеудің орнына бұ ралу арқ ылы қ осылғ ан болса, қ ызуы мү мкін. Сымдардың тү йіскен жерінде нашар байланыс металл температурасының балқ у нү ктесіне дейін кө терілуіне жә не жанғ ыш заттармен жанасқ анда тұ тануғ а ә келуі мү мкін. Екіншіден, жұ мыс уақ ыты аяқ талғ аннан кейін кезекші персонал жоқ ү й-жайлардағ ы электр қ ондырғ ылары мен электр аспаптары кезекші жарық тандыруды, ө рт сө ндіру жә не ө ртке қ арсы сумен жабдық тау қ ондырғ ыларын, ө рт жә не кү зет-ө рт сигнализациясын қ оспағ анда, токтан ажыратылуғ а тиіс. Басқ а электр қ ондырғ ылары мен электр техникалық бұ йымдар, егер бұ л олардың функционалдық мақ сатына байланысты болса жә не (немесе) пайдалану жө ніндегі нұ сқ аулық тың талаптарында кө зделсе, кернеуде қ алуы мү мкін. Ток қ уаты жоғ ары электр аспаптарының жанында жанатын материалдар мен жанғ ыш сұ йық тық тардың болуы (соң ғ ысы істен шық қ ан кезде) оттың тез таралуына жә не аварияның салдарын терең детуге ә келуі мү мкін. Ө рттің мұ ндай тү рін оқ шаулау ғ имараттың (ү й-жайдың ) металл конструкцияларында кернеудің болуына байланысты ү лкен қ иындық тармен байланысты, ал тұ танғ ан жанғ ыш материалдардың немесе жанғ ыш сұ йық тық тардың болуы ө рт сө ндірушілердің ө ртті жою бойынша ә рекеттерін қ иындатады. Ү й – жайларды дұ рыс ұ стау ү шін химиялық заттар кө п мө лшерде қ олданылады-нитролактар, бояулар, мастикалар, еріткіштер жә не т. б. сіз бұ л заттардың қ аншалық ты ү лкен ө рт қ аупі бар екенін білуің із керек. Бұ л заттарды ашық оттың, электр қ ыздырғ ыш аспаптардың жанында сақ тауғ а жол берілмейді, ө йткені олардың тұ тану температурасы тө мен. Тұ рмыстық химиялық заттарды арнайы бө лінген жерлерде, ә ртү рлі жылыту қ ұ рылғ ыларынан алыс, жабық жә не ауа ө ткізбейтін кү йде сақ тау керек.
Мектепке дейінгі білім беру ұ йымдарының ғ имараттары функционалдық ө рт қ ауіптілігі Ф1. 1 класына жатады. Балабақ шадағ ы орындар санына байланысты ғ имарат тиісті қ ұ рылымдық жә не кө лемдік-жоспарлау сипаттамаларына ие болуы керек, атап айтқ анда: 150 орынғ а дейін – отқ а тө зімділігі II дә режелі жә не конструкциялық ө рт қ ауіптілігі С1 класты бір немесе екі қ абатты ғ имараттарда; 350 орынғ а дейін – отқ а тө зімділігі I дә режелі жә не конструкциялық ө рт қ ауіптілігі С0 немесе С1 класты ү ш қ абатты ғ имараттарда, сондай-ақ отқ а тө зімділігі II дә режелі жә не конструкциялық ө рт қ ауіптілігі С0 класты ғ имараттарда. Мектепке дейінгі білім беру ұ йымдарының ғ имараттары міндетті тү рде ө рт дабылының Автоматты қ ондырғ ыларымен қ орғ алады, олардың іске қ осылуы туралы сигнал ө рт кү зетіне шығ арылуы тиіс. Ғ имараттағ ы қ абаттардың санына жә не орындардың санына байланысты ө рт туралы адамдарғ а хабарлау жү йесінің тиісті тү рі таң далады: бір қ абатты немесе 100-ге дейінгі орын саны бар ғ имараттар ү шін бірінші ү лгідегі қ ұ лақ тандыру жү йесі (дыбыстық қ ұ лақ тандыру)кө зделеді; екі қ абатты ғ имараттар ү шін немесе 100-ден 150-ге дейінгі орын саны бар екінші ү лгідегі хабарлау жү йесі (дыбыстық хабарландыру жә не " шығ у" ө рт қ ауіпсіздігінің жарық белгілері)кө зделеді.; ү ш қ абатты ғ имараттар ү шін немесе 151-ден 350-ге дейінгі орын саны бар ү шінші ү лгідегі хабарлау жү йесі (сө йлеу арқ ылы хабарлау жә не " шығ у" ө рт қ ауіпсіздігінің жарық белгілері) кө зделеді. Балабақ шаларда хабарлау жү йесінің ү шінші жә не одан жоғ ары тү рін қ олданғ ан кезде тек персонал арнайы хабарландыру мә тінінің кө мегімен хабардар етіледі. Мұ ндай мә тінде дү рбелең тудыруы мү мкін сө здер болмауы керек, мысалы: " барлық қ ызметкерлер! Жағ дай 01! ». Балабақ шалардың ү й-жайлары ү шін де ү й-жайларды ә рлеу бойынша жоғ ары талаптар бар, сондық тан км2 сыныбына қ арағ анда, яғ ни сипаттамалары Г1, В2, Д2, Т2, РП1-ден жоғ ары ө рт қ ауіптілігі жоғ ары декоративті-ә рлеу материалдары мен еден жабындарын қ олдануғ а жол берілмейді. Балабақ шалардағ ы Музыка жә не дене шынық тыру залдарының тө белері мен қ абырғ аларын ә рлеу Км0 сыныбының жанбайтын материалдарынан жә не (немесе) Г1, В1, Д2, Т2, РП1 сипаттамалары бар КМ1 сыныбының материалдарынан орындалуы тиіс. Материалдың сипаттамаларын ө рт қ ауіпсіздігі туралы сертификаттардан жә не сә йкестік туралы декларациялардан кө руге болады. Жауапкершілік Заң бойынша адамдардың қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету, ық тимал ө рттердің алдын алуғ а бағ ытталғ ан нормалар, Қ ағ идалар талаптарының сақ талуы ү шін жауапкершілік объектілер басшыларына жү ктелген. Бірақ, заң нама бұ л жауапкершіліктің бір бө лігін объектілердің лауазымды тұ лғ аларына беруге мү мкіндік береді. Осылайша, БҚ Қ -да ө рт қ ауіпсіздігіне жауапты басшымен жеке бұ йрық пен тағ айындалады. Бұ л міндеттер, ә детте, мектепке дейінгі білім беру мекемелері қ ызметкерлерінің келесі санаттарына жү ктеледі: Жалпы объектінің Ө Қ ү шін жауапты БҚ Қ басшысының орынбасарлары, шаруашылық бө лімінің мең герушілері. Олардың міндеттеріне ө ртке қ арсы режимнің сақ талуын, эвакуациялық жолдардың, шығ у жолдарының жарылмағ ан, жабылмағ ан жай – кү йінде ұ сталуын; ө рт сө ндірудің жұ мысқ а қ абілетті штаттық қ ұ ралдарының -су, ауа-кө бік, ауа-эмульсиялық ө рт сө ндіргіштердің; ө рт крандары жинақ тарынан тү тіктердің, оқ пандардың болуын бақ ылау кіреді. Педагог қ ызметкерлер, кү зет қ ызметкерлері ө рт ошағ ы немесе ғ имаратта басқ а да тө тенше жағ дайлар туындағ ан жағ дайда балаларды топтар бойынша эвакуациялауғ а жауап береді. Функционалдық міндеттердің мұ ндай бө лінуі балалар мен БҚ Қ қ ызметкерлерінің қ ауіпсіздігін қ амтамасыз етудің пайдасына қ ызмет етеді. Балабақ шалардың ү ш қ абатты ғ имараттары ү шін қ осымша талаптар қ ойылады: ғ имараттың отқ а тө зімділік дә режесі II-ден тө мен болмауы тиіс; ү шінші қ абатта тек ү лкен топтарғ а арналғ ан ү й-жайларды, Музыка жә не дене шынық тыру сабақ тарына арналғ ан залдарды, сондай-ақ қ ызметтік-тұ рмыстық ү й-жайларды жә не серуендеу верандаларын орналастыруғ а жол беріледі; бір мезгілде 10-нан астам адам болуғ а арналғ ан екінші жә не ү шінші қ абаттардың ү й-жайларынан екі саты торына бытыраң қ ы шығ у жолдары кө зделуі тиіс; баспалдақ торларын қ осатын дә ліздерді ә рбір топтық ұ яшық тан дә ліздің ә ртү рлі бө ліктеріне шығ уды қ амтамасыз ету жағ дайынан екінші типтен тө мен емес ө ртке қ арсы қ алқ алармен бө лу қ ажет; топтық ұ яшық тардың кіретін есіктері притворларда нығ ыздалып жасалуы тиіс. Тү нгі уақ ытта болатын балабақ шаларда қ ызмет кө рсетуші персоналдың тә улік бойы кезекшілігі міндетті тү рде ұ йымдастырылады жә не кү ндізгі жә не тү нгі уақ ытта ө рт шық қ ан жағ дайда қ ызмет кө рсетуші персоналдың іс-қ имыл тә ртібі туралы нұ сқ аулық тың болуы қ амтамасыз етіледі. Нұ сқ аулық тан басқ а балабақ шада мыналар болуы тиіс: телефон байланысы, электр шамдары (ә рбір кезекшіге кемінде 1 шам), тыныс алу жә не адамның кө ру органдарын улы жану ө німдерінен жеке қ орғ ау қ ұ ралдары.
Адамдарды қ ауіпсіз эвакуациялауды қ амтамасыз ету талаптары мыналарғ а бағ ытталғ ан: - адамдарды уақ ытылы жә не кедергісіз эвакуациялау; ; - қ ауіпті жағ дайларғ а ұ шырауы мү мкін адамдарды қ ұ тқ ару ө рт факторлары; - эвакуациялау жолдарындағ ы адамдарды қ ауіпті факторлардың ә серінен қ орғ ау ө рт. Адамдарды эвакуациялау-бұ л ұ йымдастырушылық процесс бар ү й-жайлардан адамдардың сыртқ а тә уелсіз қ озғ алысы оларғ а ө рттің қ ауіпті факторларының ә сер ету мү мкіндігі, эвакуация эвакуациялау жолдары бойынша эвакуациялық шығ у жолдары арқ ылы жү зеге асырылады. Осы жобаны ә зірлеу кезінде эвакуациялық жолдар мыналарды қ амтамасыз етеді есепке алмай эвакуациялық шығ у арқ ылы адамдарды қ ауіпсіз эвакуациялау ө рт сө ндіру жә не тү тіннен қ орғ ау қ ұ ралдарын қ олдану. Эвакуациялық жолдар Функционалдық ө рт қ ауіптілігі бойынша ББМДҰ ғ имараты - Ф1. 1 қ ұ лақ тандыру жә не эвакуацияны басқ ару жү йелері СОУЭ-3 қ абылданғ ан. Тә сілдері ескертулер: дыбыстық, жарық тық (жарық тық жыпылық тайтын хабарлағ ыштар, жарық тық " шығ у" хабарлағ ыштары, ө рт қ ауіпсіздігінің эвакуациялық белгілері), қ озғ алыс бағ ытын кө рсететін.
|
|||||||
|