«Жалпы тіл білімі» пәнінен тест сұрақтары 3 страница

⇐ ПредыдущаяСтр 3 из 4Следующая ⇒

Универсалды грамматиканың бірінші бө лімінде қ андай мә селелер қ амтылғ ан?

* дыбыс пен ә ріп, буын, екпін мә селелері

* семантикалық категориялар

* сө з таптары

* сө йлем мү шелері

* қ ұ рмалас сө йлем тү рлері

Қ ай жылдан бастап «Прага лингвистикалық ү йірмесінің ең бектері» жинақ ретінде шығ арыла бастады?

* 1929 жылдан бастап

* 1920 жылдан бастап

* 1924 жылдан бастап

* 1935 жылдан бастап

* 1991жылдан бастап

Иберий-кавказ тілдерінің маманы Н. Я. Марр ө з теориясын қ алай атағ ан?

* Яфет теориясы

* Атау теориясы

* Ым теориясы

* Жазу-сызу теориясы

* Грамматикалық ө нер теориясы

Иберий-кавказ тілдерінің маманы Н. Я. Мардың «Яфет теориясы» кейін келе қ андай атаумен ауыстырылғ ан?

* Тіл туралы жаң а ілім

* Ым теориясы

* Атау теориясы

* Жазу-сызу теориясы

* Грамматикалық ө нер теориясы

Лингвистика тарихында тіл мә селелерін сол тілді қ олданушы қ ауымның мә дени ө мірінен, салт-сана, ә дет-ғ ұ рпымен байланыстыра зерттеушілік қ алай аталады?

* Этнографиялық лингвистика

* Ә леуметтік лингвистика

* Салыстырмалы лингвистика

* Тарихи лингвистика

* Дұ рыс жауабы жоқ

Компаративтік тіл білімін ығ ыстырғ ан, жаң а бағ ыт тіл білімі тарихында қ андай атауғ а ие болды?

* Тіл туралы жаң а ілім

* Атау туралы ілім

* Ым теориясы

* Жазу-сызу туралы ілім

* Грамматикалық ө нер ілімі

Объективтік ө імірдің ақ иқ ат заң дылық тары туралы білімнің жоғ ары формасы, теориялық ойлаудың жемісі не?

* ғ ылым

* теория

* практика

* білім

* оқ у жү йесі

Барлық ғ ылымды қ андай екі ү лкен топқ а бө луге болады?

* жаратылыстану жә не қ оғ амдық ғ ылымдар

* химия жә не география ғ ылымы

* филология жә не философиялық ғ ылымдар

* тарих жә не гуманитарлық ғ ылымдар

* биология жә не гуманитарлық ғ ылымдар

Ғ ылымдардың бір-бірімен байланысы қ андай жағ дайдан туындайды?

* зерттейтін объектілерінің ортақ болуынан

* зерттейтін объектілері жү йелі болуынан

* зерттейтін объектілері ә р тү рлі болуынан

* қ арама-қ арсы ғ ылыми пікірлер болуынан

* дұ рыс жауабы жоқ

Тілдік мазмұ н дегеніміз не?

* ой, ұ ғ ым, байымдау

* сө з, сө йлеу

* мағ ына, мазмұ н

* дыбыс, морфема

* сана, ойлау, тіл

ХХ ғ. 50 жылдарынан бері тіл біліміне ерекше ә сер ете бастағ ан қ ай ғ ылым?

* кибернетика

* философия

* тарих

* химия

* саясаттану

«Кибернетика» ұ ғ ымы қ андай мағ ынаны білдіреді?

* басқ ару, басқ ару шеберлігі

* техникалық даму

* таным, таным шеберлігі

* дамыту, қ алыптастыру

* жү йелеу, реттеу

Кибернетиканы ғ ылым ретінде қ олдануды жә не оның алғ а қ оятын мақ сатын алғ аш айтқ ан кім?

* Америка профессоры Н. Винер

* Кельт тілдерінің маманы Жозеф Вандриес

* Иберий-кавказ тілдерінің маманы Н. Я. Марр

* Ү нді-лингвист ғ алымы Вараручи Катьяна

* Неміс ғ алымы Фридрих Шлегель

Тіл білімі ү шін кибернетиканың маң ызды ісі не болды?

* материалды электронды машина арқ ылы бір тілден екінші тілге аудару

* материалды электронды машина арқ ылы теру

* материалды электронды машина арқ ылы ө ң деу

* материалды электронды машина арқ ылы реттеу

* материалды электронды машина арқ ылы сұ рыптау

Тіл білімінің тілді практикалық талаптарғ а сә йкестендіріп қ олданудың ғ ылыми жү йесін қ алыптастыратын саласын атаң ыз?

* қ олданбалы лингвистика

* салыстырмалы лингвистика

* этнографиялық лингвистика

* ә леуметтік лингвистика

* дұ рыс жауабы жоқ

«Теориялық жә не қ олданбалы лингвистика» қ ай жылы, кімнің авторлығ ымен жарық кө рді?

* 1968 жылы, В. А. Звегинцевтің

* 1917 жылы, Н. Винердің

* 1879 жылы, Жозеф Вандриестің

* 1910 жылы, Н. Я. Маррдың

* 1950 жылы, Вараручи Катьянаның

Ә р тү рлі хабарлар, мә ліметтер беру ү шін қ олданылатын таң балар жү йесі туралы ғ ылым қ алай аталады?

* семиотика

* лингвистика

* информатика

* прагматика

* парадигма

Психологтар тілімен айтқ анда, сө йлеу дегеніміз не?

* ә рекет

* ым-ишара

* эмоция

* кө ң іл-кү й

* ойды тиянақ ты жеткізу

Сө йлеу тілдің қ андай формасы?

* тіршілік ету, ө мір сү ру

* эмоцияны білдіру

* ойды ым-ишара арқ ылы білдіру

* ойды рет-ретімен жеткізу формасы

* дұ рыс жауабы жоқ

Тіл мен ойлау тепе-тең дік бірлікте, бір-бірінен ешқ андай ө згешеліктер жоқ дейтін кө зқ арас қ ай бағ ытқ а тә н?

* менталистік бағ ыт

* механистік бихевиористік

* лингвистикалық бағ ыт

* философиялық бағ ыт

* саяси бағ ыт

Тіл мен ойлау арасында ешқ андай бірлік, ұ қ састық жоқ екеуі екі бө лек дү ние дейтін кө зқ арас қ ай бағ ытқ а тә н?

* механистік бихевиористік

* менталистік бағ ыт

* лингвистикалық бағ ыт

* философиялық бағ ыт

* саяси бағ ыт

Тілдің ең маң ызды қ ызметі?

* қ атынас қ ұ ралы болу

* ойлау процесіне қ атысу

* белгілі бір ұ лттың ө зіне ғ ана тә н белгілері болу

* сө йлеу процесіне қ атысу

* жеке адамның рухани қ асиетін білдіретін қ ұ рал болу

Тү ркі тілдерінің жалпы даму кезең ін Н. А. Баскаков неше дә уірге бө леді?

* 6

* 8

* 2

* 4

* 7

Тіл білімінде дербес морфемаларғ а бө лінбейтін, тұ тас кү йінде ұ сынылатын сө здің мағ ыналы бө лігі -

* тү бір

* атау сө з

* дара сө з

* аффикс жә не жалаң тү бір

* жалқ ы есім

Белгілі бір фонетикалық жағ дайда дыбыстардың ә лсіреп кө мескіленуі, соның нә тижесінде олардың дыбысталуының ө згеруі қ алай аталады?

* редукция

* элизия

* протеза

* эпентеза

* дұ рыс жауабы жоқ

Кейбір фонетикалық жағ дайда дыбыстардың мү лдем тү сіп қ алуы қ алай аталады?

* элизия

* редукция

* протеза

* эпентеза

* дұ рыс жауабы жоқ

Академик В. В. Радлов тү ркі негіз тілінде неше дауысты фонема бар деп айтқ ан?

* 8

* 9

* 10

* 6

* 5

Дыбыстың сө з алдында қ осылуы қ алай аталады?

* протеза

* апокопа

* эпентеза

* метатеза

* элизия

Тілде кейбір сө здердің соң ындағ ы дыбыстардың тү сіп қ алу қ ұ былысы қ алай аталады?

* апокопа

* протеза

* эпентеза

* метатеза

* элизия

Тү ркі тілінде дауыстыларды жіктеудің ерекше принципі қ андай?

* естілу дә режесіне қ арай

* созылың қ ы айтылуына қ арай

* сө з ішіндегі орын тә ртібіне орай

* дауыссыздармен қ осарласып келуіне орай

* дұ рыс жауабы жоқ

«Ауызекі айтылғ ан сө здер – ойдағ ы тү сініктің символы, ал жазу – сө здің символы», - деген пікір кімдікі?

* Аристотель

* Платон

* Сократ

* Ә л-Фараби

* Гегель

Кө мекші таң балар материалдық сипаттарына қ арай қ анша тү рге бө лінеді?

* 7

* 6

* 2

* 4

* 5

Математика, физика, химия, логика ғ ылымдарында қ олданылатын таң балар жә не ә р тү рлі жазулар, мө р таң балары қ алай аталады?

* графикалық таң балар

* акустикалық таң балар

* заттық таң балар

* ақ ша таң балар

* нұ сқ ау таң балар

Кө мекші таң балардың басқ а тү рлеріне қ арағ анда анағ ұ рлым кү рделі, дерексіз, бейнелі ұ ғ ымдарды білдіретін таң балар қ алай аталады?

* символ таң балар

* сигнал таң балар

* заттық таң балар

* ақ ша таң балар

* нұ сқ ау таң балар

Египетте жазылғ ан «Тү ркі тілдерін ү йренушілерге арналғ ан қ ұ рал» атты ең бек қ ай ғ асырда жарық кө рді?

* ХҮ ғ. басында

* ХІХ ғ асырда

* Х ғ асырда

* Ү ғ асырда

* Ү ІІ ғ асырда

Египетте жазылғ ан «Тү ркі тілдерін ү йренушілерге арналғ ан қ ұ рал» атты ең бектің алғ ашқ ы қ олжазбасы қ ай тілде жарық кө рді?

* тү рік

* қ азақ

* араб

* ұ йғ ыр

* татар

Сурет жазуы қ алай аталады?

* пиктографиялық

* семиотикалық

* прагматикалық

* парадигмалық

* идеографиялық

Ұ ғ ым жазуы қ алай аталады?

* идеографиялық

* семиотикалық

* прагматикалық

* парадигмалық

* пиктографиялық

«Тү ркі руникалық жазуының шығ уы» атты мақ аланың авторы кім?

* Г. Клосон

* К. Фосслер

* В. Томсен

* Н. Я. Марр

* Г. Шухардт

Египетте тү рікше-монғ олша-парсыша салыстырма сө здік қ ай жылы жарық кө рді?

* 1343 жылы

* 1373 жылы

* 1545 жылы

* 1123 жылы

* 1975 жылы

Эринбург университетінің прфессоры Джон Лайонздың 1978ж. орыс тілінде жариялағ ан ең бегін атаң ыз?

* Теориялық лингвистикағ а кіріспе

* ХІХ ғ. тіл ғ ылымы немесе лингвистика

* Пракрит грамматикасы

* Дыбысқ а еліктеу теориясы

* Дұ рыс жауап жоқ

Ежелгі Грецияда Гераклит пен Демокрит бастағ ан топтардың айтысы берілген Платонның диалогін атаң ыз?

* Кратил

* Поэтика

* Дыбысқ а еліктеу теориясы

* Трактаттар жинағ ы

* Дұ рыс жауап жоқ

«Девону луғ ат ат турк» ең бегінің авторы кім?

* М. Қ ашқ ари

* Ж. Баласағ ұ н

* С. Сараи

* Ал Фирузабади

* А. Яссауи

1540 ж. жарық кө рген Ж. Скалигердің ең бегін атаң ыз?

* Латын тілінің негіздері туралы

* Латын тілі қ азынасы

* Араб тілі грамматикасы

* Еврей тілі грамматикасы

* Грек тілі қ азынасы

М. В. Ломоносовтың «Россия грамматикасы» қ ай жылы жарық кө рді?

* 1757 ж.

* 1562 ж.

* 1653 ж.

* 1659 ж.

* 1750 ж.

1786-1791 ж. ж. арасында қ ұ ралғ ан «Барлық тілдерден жә не наречиелердің салыстырма сө здігі» деп аталатын ең бек неше тілден іріктелінген?

* 272

* 275

* 279

* 270

* 274

Неміс ғ алымы И. Х. Аделунга мен И. С. Фатераның 500-ге жуық тілдердің таң дамалы сө здерінен ең бегі неше томдық?

* 4

* 5

* 6

* 2

* 3

«Араб тү ркологтары ең бектерінде бө тен тілдер араб тілі кө лең кесінде қ аралады... » - деген пікірді айтқ ан кім?

* В. А. Звегинцев

* Г. Шухардт

* С. Малов

* Р. Мерингер

* Ф. Бопп

Тү рік ғ алымы Ахмед Рифат Мұ ханнаның «Тіл шеберлігі жә не оны баяндау» атты ең бегінде қ андай тілдер сө здігі берілген?

* арабша-тү рікше

* тү рікше-орысша

* қ азақ ша-тү рікше

* тү рікше-парсыша

* татарша-тү рікше

Тү рік ғ алымы Ахмед Рифат Мұ ханнаның «Тіл шеберлігі жә не оны баяндау» атты ең бегінде қ андай мә селе сө з болады?

* оғ ыз тобына жататын тілдердің фонетикасы мен грамматикасы

* араб тілдерінің лексикологиясы

* тү рік тілдерінің этимологиясы

* араб-тү рік тілдерінің қ алыптасып, дамуы

* тү рік тілінің синтаксисі

«Кодекс-куманикус» ең бегінің латынша мағ ынасы қ андай?

* Кумандардың кітабы

* Кумандардың білімі

* Кумандардың кілті

* Кумандардың ойы

* Кумандардың пікірі

«Китаб ат-тухбат аз-захия фи луғ ат ат-туркия» (Тү ркі тілі туралы жазылғ ан ерекше сыйлық ) қ ай ғ асырда, қ ай елде жазылғ ан?

* ХІҮ ғ асырда Мысырда

* ХХ ғ асырда Египетте

* ХҮ І ғ асырда Монғ олияда

* ХҮ ІІІ ғ асырда Қ азақ станда

* ХҮ ІІ ғ асырда Ауғ анстанда

Қ ыпшақ тардың ауызекі сө йлеу тілінің заттық (сө здік) кө рінісі мен грамматикалық, фонетикалық жағ ын кімнің сө здігінен танимыз?

* М. Қ ашқ ари

* Ж. Баласағ ұ н

* Қ. Жалаири

* Ш. Жарылғ асұ лы

* Ш. Қ анайұ лы

Бразилия елінің ә деби тілін атаң ыз?

* португал

* испан

* ағ ылшын

* француз

* италян

«Тіл білімі тарихынан алғ анда «ә деби тіл» деп тек кө ркем ә дебиет емес, ғ ылыми зерттеулер, саяси трактаттардың, газет-журналдардың тілінде, қ ысқ асы, жазба тілді атаймыз» - деген пікірдің авторы кім?

* Чикобаева А. С.

* Левин В. Л.

* Будагов Р. А.

* Смирнов Н. С.

* Горичков А. Н.

1245 жылы Египетте жазылғ ан, сө йлеу тү рінде жеткен ескерткішті кө рсетің із?

* «Терджуман турки уа араби» (Тү ркіше арабша тә ржім

* «Диван луғ ат ит-тү рк» (Тү ркі тілдерінің сө зідігі)

* «Ћибат ул хакайик» (Ақ иқ ат сыйы)

* «Хикмет» (Парасаттылық )

* Китаб ал-идрак ли-лисан ал-атрак» (Тү ркі тілі туралы жазылғ ан

тү сіндірме кітап)

1312 жылы Каирде жазылғ ан Абу Хайнанның ең бегін атаң ыз?

* «Китаб ал-идрак ли-лисан ал-атрак» (Тү ркі тілі туралы жазылғ ан

тү сіндірме кітап)

* «Терджуман турки уа араби» (Тү ркіше арабша тә ржім*

* «Диван луғ ат ит-тү рк» (Тү ркі тілдерінің сө зідігі)

* «Ћибат ул хакайик» (Ақ иқ ат сыйы)

* «Хикмет» (Парасаттылық )

ХІҮ ғ асырда Мысырда жазылғ ан сө здік пен грамматика бө лімдерінен тұ ратын ең бекті атаң ыз?

* «Китаб аттухбат аз-закия фи лұ ғ ат ат-турки» (Тү ркі тілі туралы жазылғ ан ерекше сыйлық )

* «Хикмет» (Парасаттылық )

* «Терджуман турки уа араби» (Тү ркіше арабша тә ржімә )

* «Ћибат ул хакайик» (Ақ иқ ат сыйы)

* «Диван луғ ат ит-тү рк» (Тү ркі тілдерінің сө зідігі)

Қ азан тө ң керісіне дейін 1891 жылы жарық кө рген А. Е. Алектровтың сө здігін атаң ыз?

* «Краткий казахско-русский словарь»

* «Русско-киргизкий словарь»

* «Краткий русско-киргизкий словарь»

* «Сравнительный русско-казахский словарь»

* « Лингвистический словарь»

Абу Хайанның «Тү ркі тілі туралы жазылғ ан тү сіндірме кітабының » сө здігінде неше сө з бар?

* 3500 -ге тарта

* 2500 -ге тарта

* 12000

* 4200

* 33000

«Тү ркі тілі туралы жазылғ ан ерекше сыйлық » атты қ олжазба екерткіш қ анша беттен тұ рады?

* 180 бет

* 160 бет

* 140 бет

* 100 бет

* 120 бет

«Тү ркі тілі туралы жазылғ ан ерекше сыйлық » атты қ олжазба екерткіш қ андай бө лімдерден тұ рады?

* сө здік жә не грамматика

* сө здік жә не лексика

* сө здік жә не синтаксис

* сө здік жә не терминдер

* сө здік жә не фонетика

Белгілі тә ртіпте бір-бірімен тығ ыз байланыста, қ арым-қ атынаста тұ ратын элементтерден қ ұ ралғ ан біртұ тас объекті қ алай аталады?

* жү йе

* біртұ тастық

* бірізділік

* бірлік

* дұ рыс жауабы жоқ

Тілдің негізгі тұ лғ алары қ атарын жататын элементтерді кө рсетің із?

* дыбыс, морфема, сө з, сө йлем

* еркін тіркес, тұ рақ ты тіркес

* буын, екпін

* жұ рнақ, жалғ ау

* септік, тә уелдік жалғ аулар

Кө ру, есту арқ ылы қ абылданатын таң балар қ алай аталады?

* сигнал таң балар

* тілдік таң балар

* символдық таң балар

* графикалық таң балар

* дұ рыс жауабы жоқ

Графикалық таң баларғ а нені жатқ ызуғ а болады?

* мылқ аулардың мимикалық тілі

* гербтер

* қ ағ аз ақ ша

* кү міс ақ ша

* ә скери белгілер

Сә уле таң баларына нені жатқ ызуғ а болады?

* светофорлар

* гербтер

* қ ағ аз ақ ша

* мө р таң балары

* ә скери белгілер

Заттық таң баларды кө рсетің із?

* гербтер

* мылқ аулардың мимикалық тілі

* светофорлар

* мө р таң балары

* дұ рыс жауабы жоқ

Ә р тектес тұ лғ алар байланысы деген мағ ынаны білдіретін -

* иерархиялық қ атынас

* парадигмалық қ атынас

* прагматикалық қ атынас

* синтагмалық байланыс

* дұ рыс жауабы жоқ

«Парадигма» грек тілінен аударғ анда қ андай мағ ынағ а ие?

* мысал, ү лгі

* негізгі мағ ына

* мә ндес мағ ына

* ұ ғ ым, сипат

* алғ ашқ ы мағ ына

«Синтагма» атауының грек тілінен аударғ андағ ы алғ ашқ ы мағ ынасы қ андай?

* бір нә рсенің қ осылуы, жалғ асуы

* мысал, ү лгі

* негізгі мағ ына

* мә ндес мағ ына

* ұ ғ ым, сипат

«Синтагма» атауының грек тілінен аударғ андағ ы қ азіргі тіл білімінде қ олданылып жү рген мағ ынасы қ андай?

* тілдік элементтердің бір-біріне тіркесе жалғ асуы

* ұ ғ ым, сипат

* мысал, ү лгі

* негізгі мағ ына

* мә ндес мағ ына

Ұ сақ парадигмалық топтағ ылардың ө здерінен бір саты жоғ ары тұ рғ ан парадигмалық топпен байланысқ а негізделген қ атынас тү рін атаң ыз?

* иерархиялық қ атынас

* парадигмалық қ атынас

* прагматикалық қ атынас

* синтагмалық байланыс

* дұ рыс жауабы жоқ

Белгілі бір дә уірдегі біртұ тас тілдің ө з ішінен ыдырап, жеке диалектілерге, тілдерге бө лшектену процесі қ алай аталады?

* диффэренцияция процесі

* интеграция процесі

* ғ ылыми процесс

* филологиялық процесс

* философиялық процесс

Жеке диалектілердің, тілдердің бір-бірімен жақ ындасу, бірігу процесі қ алай аталады?

* интеграция процесі

* ғ ылыми процесс

* филологиялық процесс

* диффэренцияция процесі

* философиялық процесс

Морфологиялық классификация бойынша басшылық қ а алынатын басты белгі

* тілдердің грамматикалық қ ұ рылысындағ ы ұ қ састық

* тілдердің шығ у тегі

* тілдердің жалпы ұ қ састығ ы

* тілдердің дыбыстық жү йесіндегі ұ қ састық

* тілдердің генеологиялық байланысы

Тү бір жә не қ осымша морфемалардың шығ у тегін анық тауда мақ сат ететін сө здік

* этимологиялық сө здік

* тү сіндірме сө здік

* диалектілік сө здік

* аударма сө здік

* энциклопедиялық сө здік

Аморф тілдер дегеніміз қ андай тілдер?

* тү бір морфема номинативті қ алпын сақ тайды

* сө з айтылуы бойынша жазылады

* сө з ішінде дыбыстар алмасады

* префикстер қ олданылады

* тү бірге аффикстер жалғ анады

Агглютинативті тілдер дегеніміз қ андай тілдер?

* тү бірге аффикстер жалғ анады

* тү бірдегі дыбыстар алмасады

* тү бірдің алдына морфемалар қ осылады

* тү бір аффикстер қ абылдамайды

* сө здер айтылуы бойынша жазылады

Сө здің қ ұ рамындағ ы дыбыстардың айтылуын сақ тап жазуды басшылық қ а алатын орфографиялық принцип

* фонетикалық принцип

* символ принципі

* морфологиялық принцип

* этимологиялық принцип

* дә стү рлі-тарихи принцип

«Ауызекі айтылғ ан сө здер – ойдағ ы тү сініктің символы, ал жазу – сө здің символы», - деген пікір кімдікі?

* Аристотель

* Платон

* Сократ

* Аристофан

* Ә л-Фараби

* графикалық таң балар

* заттық таң балар

* акустикалық таң балар

* ақ ша таң балар

* нұ сқ ау таң балар

* символ таң балар

* сигнал таң балар

* заттық таң балар

* ақ ша таң балар

* ымдау таң балар

Дыбыс тілінің ә р тү рлі элементтердің кездейсоқ жиынтығ ы емес, бө лшектері бір-біріне тә уелді, ө зара тығ ыз байланыста, шартты қ атынаста тұ ратын біртұ тас кү рделі тұ лғ а екендігін алғ аш атап айтқ ан ғ алым кім?

* В. Гумбольдт

* Т. Қ ордабаев

* Я. Марр

* И. Бодуэн

* В. Кодухов

В. Гумбольдтан басталып, неогумбольдтшылар арқ ылы ө ріс алғ ан бағ ытты белгілең із

* тіл – адамдарды сыртқ ы ө мірімен байланысқ а келтіретін «ү шінші ә лем», зор кү ш

* тіл – таза лингвистикалық қ ұ былыс

* тіл – ойды жеткізу қ ұ ралы

* тіл – қ ондырмалық қ ұ былыстардың бірі

* тіл – адам қ атынасының аса маң ызды қ ұ ралы

Белгілі бір қ оғ ам мү шелерінің кү нделікті ө мірлерінде екі немесе одан да кө п тілдерді жарыстыра қ олдануы қ алай аталады?

* билингвизм

* интеграция

* дивергенция

* конвергенция

* прагматика

«Эсперанто» сө зі қ андай мағ ынаны білдіреді?

* сенуші

* беделді

* бірың ғ ай

⇐ Предыдущая 1 234 Следующая ⇒