|
|||
ДеректердіңДеректердің желілік моделінің авторы: Бахман Ч. Деректердің желілік моделінің негізгі элементтері: Агрегат; Жазба (топ); Элемент; Деректердің иерархиялық жә не тораптық модельдерінің негізгі кемшілігі неде? A) қ олдануғ а кү рделі Деректердің иерархиялық жә не тораптық модельдерінің негізгі кемшілігі қ андай? A) қ олдануғ а қ иын B) рабайсыздығ ы C) сирек қ олданылады Деректердің иерархиялық моделі неден тұ рады? A) ағ аштардың реттелген терімінен B) тармақ талғ ан бұ тақ тардың терімінен Деректердің иерархиялық моделінің авторы: Бахман Ч. Деректердің иерархиялық моделінің кең ейтілген (модификацияланғ ан) тү рі болып не табылады? A) тораптық модель Деректердің иерархиялық моделінің маң ызы қ анадй? A) деректер базасының барлық деректері бір тү бірден таралады B) ұ рпақ атадан тарайды C) ұ рпақ тың тек бір ғ ана атасы бар Деректердің иерархиялық моделінің негізгі кемшілігі қ андай? A) оның рабайсыздығ ы B) тү сіну қ иындығ ы Деректердің иерархиялық моделінің негізгі кемшіліктері қ андай? A) оның рабайсыздығ ы B) тү сінуге қ иындығ ы C) сирек қ олданылуы Деректердің иерархиялық моделінің негізгі қ ағ идасы қ андай? A) ешқ андайда бір ұ рпақ ө зінің атасысыз болмайды B) ә р ұ рпақ тың тек бір атасы болады Деректердің иерархиялық моделінің негізгі элементтері: Дең гей; Байланыс; Элемент (тү йін); Деректердің логикалық моделі: пә ндік сала деректеріне шектеу қ ояды; негізгі қ ұ ралы ER-диаграммасы; Entity-Relationship, мә н-байланыс диаграммасы Деректердің логикалық моделінің сапасын бағ алау ү шін келесі критерийлер қ олданылады: Деректерді іріктеу амалының орындалу жылдамдығ ы; Пә ндік облыстағ ы деректер базасының баламалығ ы; Жаң алау амалының орындалу жылдамдығ ы; Деректердің логикалық типі қ андай мә ндер қ абылдай алады? A) ақ иқ ат B) жалғ ан C) 0 жә не 1 Деректердің логикалық типі қ андай мә ндер қ абылдауы мү мкін? A) ақ иқ ат жә не жалғ ан Деректердің моделі дегеніміз не? A) деректердің қ ұ рамын кө рсететін формальды сипаттау B) деректердің типтерін кө рсететін формальды сипаттау Деректердің моделі қ ашан реляциялық болып табылады? A) деректер кесте тү рінде бейнеленсе B) деректер қ атынас тү рінде бейнеленсе Деректердің моделі нені бейнелейді? A) деректердің қ ұ рамын B) деректердің типтерін Деректердің моделі нені сипаттайды? A) деректердің қ ұ рамын жә не типтерін Деректердің модельдері қ ай уақ ытта тораптық болады? А) егер деректер жә не олардың байланыстары графтық қ ұ рылымда болса Деректердің модельдерін семантикалық талдау дең гейі бойынша бө лің із: даталогиялық, инфологиялық Деректердің реляциялык моделінің авторы: Кодд Деректердің реляциялық моделі қ андай ұ ғ ымғ а негізделген? A) қ атынас Деректердің реляциялық моделі неге негізделген? A) қ атынас B) кесте Деректердің реляциялық моделінде байланыстардың қ андай тү рлері қ олданылады? A) 1: 1, М: М B) 1: М C) М: 1 Деректердің сандық типі қ андай мә ндер қ абылдай алады? A) бү тін B) рационал C) оң жә не теріс Деректердің сандық типі қ андай мә ндер қ абылдай алады? A) бү тін B) рационал Деректердің сандық типі қ андай мә ндер қ абылдай алады? A) бү тін, қ аржылай жә не рационал Деректердің символдық типі қ андай мә ндер қ абылдай алады? A) алфавиттік B) сандық Деректердің символдық типі қ андай мә ндер қ абылдай алады? A) алфавиттік B) сандық C) рұ қ сат етілген символдар Деректердің символдық типі қ андай мә ндер қ абылдауы мү мкін? A) алфавиттік-сандық Деректердің сө здігі дегеніміз не? A) деректер туралы деректерден тұ ратын жү йелік деректер базасы Деректердің тораптық моделі неден тұ рады? A) жазбалардың терімінен B) деректердің арасындағ ы байланыстардың терімінен Деректері ағ аш қ ұ рылымы тү рінде бейнеленетін деректер базасы : «бірге - кө п»; Негізгі-бағ ыны; Иерархиялық ; Домен дегеніміз: *** Атрибуттың мү мкін болатын мә ндер жиыны* Бір ө рістің мә ндері* Берілген ө рістің бір типті мә ндер жиыны Доменнің біргіленген атрибуты арқ ылы біріктіру жү ргізілсе R жә не S қ атынастарының барлық атрибуттарынан тұ ратын болса: Қ осу. Е кестесінің А атрибутының ә рбір жеке мә ніне В атрибутының бір ғ ана мә ні сә йкес келетін болса, В атрибуты А атрибутына... тә уелді болып табылады. функционалды Егер А1 – қ ызметкер нө мірі, А2 - фамилия, А3 - бө лімше нө мірі болса, Q(R. А2): R. А3 =3 амалы: *** 3 бө лімшеде жұ мыс істейтін қ ызметкерлерді шығ арады* Жаң а қ атынаста қ ызметкерлердің фамилиясы шығ арылады*3 бө лімшедегі қ ызметкерлерді шығ аратын жаң а қ атынас қ ұ рылады Егер А1 – қ ызметкер нө мірі, А2 - фамилия, А3 - бө лімше нө мірі, А4 –жалақ ы болса Z (R. , R. ): R. =3 Ù R. > 8000 амалы: *** 3 бө лімшеде жұ мыс істейтін қ ызметкерлерді шығ арады* Жалақ ысы 8000-нан жоғ ары қ ызметкерлерді шығ арады* Нә тижеде қ ызметкер нө мірі мен фамилиясы болады Егер А1-қ ызметкер нө мері, А2-фамилия, А3- бө лімше нө мері болса, Q(RA2): R, A3-3 амалы: 3 бө лімшеде жұ мыс істейтін қ ызметкерді шығ арады; Жаң а қ атынаста қ ызметкерлердің фамилиясын шығ арады; 3 бө лімшедегі қ ызметкерлерді шығ аратын жаң а қ атынас қ ұ рылады Егер бинарлы байланыстың дә режесі 1: 1 болса жә не екі заттың арасындағ ы тә уелділік кластары міндетті тү рде болса, онда ER-жобалауының ережелері бойынша жеткілікті: бір қ атынас Егер бинарлы баиланыстың дә режесі 1: n болса жә не n-зат пен байланысқ ан, ал 1-байланысбайланыспағ анболса, онда ER-ә дісі бойынша: екіқ атынас Егер Е кестесінің кілт емес В атрибуты А атрибуттар тобына, яғ ни қ ұ рама кілт қ ұ рамындағ ы барлық атрибуттарғ а функционалды тә уелді болса жә не ешбір жартылай тә уелділік болмаса, В атрибуты А атрибутына... тә уелді болады. толық функционалды Егер кілт емес атрибут қ ұ рама кілттің бір бө лігіне тә уелді болса... тә уелді деп аталады. жартылай Егер форманы дайындау нә тижесінде ө рісте «#Имя? » жазуы пайда болса, ол нені білдіреді? A) ө ріс деректерінің кө зі жойылғ ан B) ө ріс деректерінің кө зінің аты ө згертілген Екі қ атынасты бірігу амалының нә тижесі не болады? A) алғ ашқ ы қ атынастардың барлық элементтерінен тұ ратын қ атынас Екі қ атынасты біріктіру амалының нә тижесі не болады? A) алғ ашқ ы қ атынастардың барлық элементтерінен тұ ратын қ атынас B)атрибуттардың барлық кортеждерінің қ осындысынан тұ ратын қ атынас Екі қ атынасты біріктіру операторын таң даң ыз: A) UNION Екі қ атынастың айырма амалының нә тижесі неден тұ рады? A) тек бірінші қ атынасқ а тиісті кортеждердің жиыны B) тек бірінші қ атынасқ а тиісті жазбалардың жиыны Екі қ атынастың айырмасы амалының нә тижесі не болады? A) тек бірінші қ атынасқ а кіретін кортеждердің жиыны B) тек бірінші қ атынасқ а кіретін жазбалардың жиыны C) тек бірінші қ атынасқ а кіретін қ атарлардың жиыны Екі қ атынастың бірігу операциясы: Бирдей олшемди катынастарга орындалады ; Натижени катынастардын кайталанбайтын барлык жазбаларды курайды; Теориялык жиындык операция Екі қ атынастың бірігуінің нә тижесі не болады? A) алғ ашқ ы қ атынастардың барлық элементтерінен тұ ратын жаң а қ атынас B) атрибуттардың барлық кортеждерінің қ осындысынан тұ ратын қ атынас C) екі қ атынастың да барлық қ атарларынан тұ ратын жаң а қ атынас Екі қ атынастың декарттық кө бейтіндісі нені анық тайды? A) қ атынастардың конкатенациясын B) қ атынастардың ұ стасуын Екі қ атынастың қ иылысу амалының нә тижесі не болады? A) екі қ атынасқ а да кіретін кортеждер Екі қ атынастың қ иылысу амалының нә тижесі не болады? A) екі қ атынасқ а да кіретін кортеждер B) екі қ атынасқ а да қ айталанатын кортеждер Екі қ атынастың қ иылысу операциясы: *** Қ атынастарғ а бір уақ ытта тиісті жазбаларды қ ұ райды* Бірдей ө лшемді қ атынастарғ а орындалады* Теориялық жиындық операция Екі қ атынастың функциональдық тә уелділігі реляциялық деректер базасында қ алай белгіленеді? A) Екі типті жазба арасындағ ы иерархиялық қ атынас... Топтық қ атынас; «Аталық » жазба (топтық жазба иесі) бастапқ ы жазба, ал «балалық » жазба (топтық жазба мү шелері)- бағ ың ынқ ы жазба; Мә ліметтер қ оры тек ағ аш типті қ ұ рылымдарды сақ тайды Екі типті жазба арасындағ ы иерархиялық қ атынас... */ кө пө лшемді модель/топтық қ атынас/кең ейтілген реляциялық моделі болып табылады Екінші индекс* Кілттік емес ө рістерден қ ұ рылады/Деректерді реттеуде қ олданылады/Жазбалардың физикалық орналасуын ө згертпейді Екінші қ алыпты форманың (2Қ Ф) анық тамасын берің із: A) егер қ атынас 1Қ Ф болса жә не ә рбір кілттік емес атрибут алғ ашқ ы кілтке функциональды тә уелді болса, онда қ атынас 2Қ Ф да болады Екінші қ алыпты форманың (2Қ Ф) анық тамасын таң даң ыз: A) егер қ атынас 1Қ Ф да болса жә не оның ә р кілттік емес атрибуты алғ ашқ ы кілттен функциональды тә уелді болса B) егер оның ә р кілттік емес атрибуты алғ ашқ ы кілттен функциональды тә уелді болса Есеп берулер: Деректерді басу қ ұ рылғ ысына шығ арғ анда қ олданатын объект; Деректерді шығ ыс қ ұ жаттары тү рінде қ алыптастырады; Деректерді баспағ а шығ арады Есеп берулер: *** Мә ліметтерді баспағ а шығ арады* Мә ліметтерді басу қ ұ рылғ ысына шығ арғ анда қ олданылатын объект* Мә ліметтерді шығ ыс қ ұ жаттары тү рінде қ алыптастырады Есепті қ ұ ру тә сілдері* Шебер кө мегімен. / Конструктор арқ ылы. /Aвтоесеп. Есепті неше кесте немесе суранысқ а негізделіп қ ұ руғ а болады? A)Тек бір кестеге негізделіп. Ғ ) Тек бір сұ ранысқ а негізделіп. Жазба дегеніміз не (желілік моделде)?: Басқ а агрегат қ ұ рамына кірмейтін агрегат; Пә ндік облыстағ ы қ айсыбір объектіні сипаттайтын агерагаттар немесе элементтер жиыны; Агрегацияның кө п қ олданылуы себепті, кү рделі иерархиялық қ ұ рылымғ а ие болуы мү мкін; Жазылымдардың ұ зындығ ы: *** Тұ рақ ты* Айнымалы* Анық талмағ ан Жай топтың мысалы: *** Студент(аты жө ні, туғ ан жылы)* Тауар(коды, аты)* Пә н(Коды, Аты, Кредиттер_саны) Желiлiк моделдiң артық шылығ ы* Жадыны ө нiмдi қ олданады. /Жедел (оперативтi). /Кез келген байланыстарды қ ұ растыруғ а мү мкiндiк бередi.. Желiлiк моделдiң кемшіліктері* Ө те кү рделілігі. /Тү сiнуі қ ыин. /Тү сiнуі жең іл. Желілік ДББЖ-да қ олданылатын термин* Агрегат/Облыс(сала)/Элементтер Желілік моделдің артық шылығ ы*/ кез келген байланыстарды қ ұ растыруғ а мү мкіндік береді/жедел (оперативті)/ деректер қ орының иерархиялық моделін қ олданады Желінің дең гейлеріне жатпайды: */ дифференциалды / матрицалық / есептеуіш Жергілікті ақ параттық жү йе – бұ л: бір компьютерде жасалғ ан жү йе Жү ктеу операциясы: *** Бір рет қ ана орындалады* Мә ліметтер базасын бастапқ ы толтыруды білдіреді* Мә ліметтер базасын эксплуатациялаудың алдында орындалады Иерархиялық ағ аш сызбасында... графтың ұ штарымен есептеледі Тіндер; Мә ліметтер атрибутының бірлігі; Байланысқ а қ атысты элемент Иерархиялық деректер базасы неден тұ рады? A) ағ аштардың реттелген терімінен B) тармақ ты бұ тақ тардың терімінен C) ағ аштә різдес қ ұ рылымнан Иерархиялық деректер базасы неден тұ рады? A) реттелген ағ аштар терімінен Иерархиялық деректер базасы ретінде тө мендегілердің қ айсысы мысал бола алады? Реттелген ағ аштар жиынтығ ы; Генеалогиялық ағ аш; Дискідегі файлдар каталогы; Иерархиялық деректерге қ олданылатын операциялар: Нормализация жасау Иерархиялық жә не желілік мә ліметтер қ орының тұ тастығ ы: */ ата тегін сипаттайтын мә ліметтер қ олы/«ата тегісіз ұ рпақ болмайды» («нет потомков без предков») ұ станымын сақ тау/ә рбір «ұ рпақ » «ата-тегімен» байланасқ ан мә ліметтер қ оры Иерархиялық қ ұ рылымда: *** Сатылы тә уелділік болады* Мә ліметтер дең гейлер бойынша бө лінеді* Бір тү бір болады Иерархиялық мә ліметтер қ орында мә ліметтер қ оры қ ұ рылымының сипатталуы: бұ тақ ; жазба; сызба Иерархиялық мә ліметтерге қ олданылатын операциялар: *** Бір ағ аштан екіншісіне кө шу* Ағ аш ішінде бір жазбадан екіншісіне ө ту* Кө рсетілген позицияғ а жазбаны қ ою Иерархиялық мә ліметтерді жадыда физикалық орналастыру тә сілдері: *** Сызық ты тізбекпен беру* Кө рсеткіштерді қ олданумен* Анық тамалық ты қ олданумен Иерархиялық моделдiң кемшiлiктерi* Моделдiң кө лемдiлiгi. /Логиқ алық байланыстардың кү рделiлігі. /Қ олданушығ а тү сiнуде қ ыиндық тарды тудырады. Иерархиялық модельге бағ ытталғ ан ДББЖ: *** IMS* PC/Focus* Ока Иерархиялық модельде: Деректер агаш туринде сипатталады; Байланыстарды озгерту ДБ курылымын озгерту талап етеди; Денгейдин ишинде байланыс жасауга тыйым салынады Иерархиялық модельде «жазба» ұ ғ ымы қ алай аталуы мү мкін? A) сегмент Иерархиялық модельде қ олданылатын тү сініктер: *** ө ріс * жазба* сегмент Иерархиялық модельде сегменттер арасында келесі байланыстар бар: *** Бастапқ ы – туғ ызылғ ан* Пә ндік облыстың объекттерін сипаттайды* Ө рістер жиынынан тұ рады Иерархиялық модельде: Бір жазбаның тек қ ана бір тү бірлік сегменті болады; Бір тү бірлік сегмент болады Иерархиялық модельде: *** Мә ліметтер ағ аш тү рінде сақ талады* Байланыстарды ө згерту ДБ қ ұ рылымын ө згертуді талап етеді* Дең гейдің ішінде байланыс жасауғ а тыйым салынады Иерархиялық модельде: *** Мә ліметтер ө ріс – сегмент – жазба тү рінде беріледі* Қ атынас-атрибут қ олданылады* Бір жазбаның тек қ ана бір тү бірлік сегменті болады Иерархиялық модельдің артық шылығ ы: *** Жадыны тиімді қ олдану* Иерархиялық реттелген ақ паратты қ олданады* Операцияларды орындау уақ ытының азаюы Иерархиялық модельдің ерекшелігі: *** Ә рқ ашан бір тү бірлік сегмент болады* Сегменттер арасында «бастапқ ы-тү зуші» байланысы болады* Тү бірлік сегменттің кө птеген кө птеген тү зуші сегменттері болады Иерархиялық модельдің кемшілігі* Кү рделі логикалық байланыстар/Қ арапайым қ олданушы ү шін тү сінудің кү рделілігі Иерархиялық модельдің негізгі кемшілігі қ андай? A) оның рабайсыздығ ы жә не мең геруге қ иындық туғ ызуы Иерархиялық тү рдегі деректер қ орында қ олданылмайтын терминдер* Кабель. /Cервер. /Aрна. Индекс: *** Жазбаларды іздеу операцияларын жеделдетеді* Негізгі кестені сұ рыптауда қ олданылатын ішкі кестелер* Индекстелген кестеде қ олданылады Индекстелген кестелерде операциялардың орындалу жылдамдығ ының арту себебі: *** Ө ң деу индекстік файлдармен жасалады* Индекстік файл кө мегімен операциялар тез орындалады* Операцияларды ө ң деуде кестелер емес, индекстер қ олданылады Индекстелген кестелерде операцмялардың орындалу жылдамдығ ының арту себебі: Ө ң деу индекстік файлдармен жасалады Индекстелген ө ріс: Жазбаларды сұ рыптайды жә не реттейді; Бір ө ріс бойынша қ ұ рылатын индексті анық тайды; Іздеу, таң дау, операцияларын жең ілдетеді Индекстердің келесі типтер бар: Регулярды (Regular); Уникалды (Unique); Алғ ашқ ы (Primary), Екіншілік немесе кандидат (Candidat); Индекстердің қ андай тү рлері жиі қ олданылады? A) primary B) regular Индекстеуге болатын ө ріс типтері*Мә тіндік ө ріс. /Cандық ө ріс. /Aқ шалық ө ріс. Интеграция: *** Кө птеген тұ тынушыларғ а арналғ ан мә ліметтер жиынын ұ йымдастыру* Ә р қ олданушы ө зіне қ ажетті мә лімет алады* Базада ә рбір қ олданушы мен бағ дарламаның мақ саттары сақ талады Инфологиялық аспект* Деректердің мағ ыналық мазмұ нымен байланысты/Деректерді жадыда кө рсету тә сілдерінен тә уелсіз болады/Болмыстар мен олардың арасындағ ы байланысты сипаттайды Инфологиялық аспект: *** Мә ліметтердің мағ ыналық мазмұ нымен байланысты* Мә ліметтерді жадыда кө рсету тә сілдерінен тә уелсіз болады* Болмыстар мен олардың арасындағ ы байланысты сипаттайды К. Дейт теориясы бойынша «деректер базасы» ұ ғ ымының анық тамасын берің із: А)дисктердің жадында сақ талатын деректердің жиынтығ ы Каскадты ө шіру барысында* Бағ ынышты кестедегі жазбалар да ө шіріледі/Сілтемелік бү тіндікпен байланысты Каскадты ө шіру: Referential Integrity пунктінде орындалады; Бағ ынышты кестедегі жазбалар да ө шіріледі; Сілтемелік бү тіндікпен байланысты; Кез келген мә ліметтер қ орын басқ ару жү йесі бұ зылғ ан жағ дайда оны қ айта қ алпына келтіру ү шін: резервтік кө шіру қ ұ ралдарын ұ сыну керек; резервтік кө шірмелерін жасау керек; мә ліметтер қ орын эффекті тү рде қ алыпқ а келтіру керек Кез келген мә ліметтер қ орын қ ұ ру ү шін жасалатын ү лгілер: инфологиялық; даталогиялық; физикалық; Кезектес іздеу алгоритмі: *** Кезекті мә лімет табылғ анша бір бірлеп іздейді* Кө п уақ ытты қ ажет етеді* Файлды пакеттен ө ң дегенде тиімді Келесі анық тамалардың қ айсысы «маң ыз» бола алады: 1) Оқ ытушы; 2) Ү йретеді; 3) Студент; 4) Ү йренеді. A) 1, 3 Келесі объекттер арасында 1: 1 байланысын орнатуғ а болады: *** ТОП, СТАРОСТА* СТУДЕНТ, СЫНАҚ КІТАПШАСЫНЫҢ НӨ МІРІ* ТОП, ЭДВАЙЗЕР Келесі объекттер арасында 1: М байланысын орнатуғ а болады: *** ТОП, СТУДЕНТ* СЫНАҚ КІТАПШАСЫ, СТУДЕНТ* СТУДЕНТТІК БИЛЕТ, СТУДЕНТ Келесі объекттер арасында M: M байланысын орнатуғ а болады: *** ТАУАР, САТЫП АЛУШЫ* СТУДЕНТ, ОҚ ЫТУШЫ* ПӘ НДЕР, ТОПТАР Келесі операторларда ө ң делуі(сә йкесінше жою, ө згерту, таң дау) қ ажетті жолдарды таң дау шарттары бар WHERE сө йлемі бола алады;. DELETE; UPDATE; SELECT; Кесте ә р жолдың жә не ә р бағ анның қ иылысуында тек бір мә н орналасса, онда ол қ ай қ алыпты тү рге тиісті: 1Қ Ф Кесте бағ андары мен жолдары сә йкесінше қ алай аталады: Ө ріс жіне Жазба Кесте жазбаларын анық тайтын бір немесе бірнеше элементтер: */ кілт/ тү йін/ бірнеше тү йінді ө ріс Кесте, ә р жолдың жә не ә р бағ анның киылысуында тек бір мә н орналасса, онда ол қ ай қ алыпты тү рде болады 1Қ Ф Кестеаралық байланыс: Негізгі-бағ ынышты; Ата-аналар-балалар; Шебер-детальдік Кестеде бір немесе бірнеше деректердің қ айталанатъш топтары болса, онда ол қ ай қ алыпты тү рде болады: ННФ Кестелер арасында байланыстардың тү рі* Кө бі – кө біне. / Біреуі – кө біне. /Кө бі - біреуіне. Кестелер арасындағ ы байланыс тү рлері: Бірдің бірге; Бірдің кө пке; Кө птің кө пке Кестелердегі деректерді манипулияциялау ү шін арналғ ан операторларды кө рсетің із: Жолдарды енгізу (INSERT) жә не кестеде бар жолдардың мә ндерін ө згерту (UPDATE); Кестеден (немесе кестелерден) жолдарды таң дау операторы (SELECT); Бағ андарды қ осу операторы (inserte); Кестелердің арасында келесі тү рдегі байланыстар болады* Бинарлы. / N-арлы.. /Кестенің санына байланысты. Кестені 1 қ алыпты формағ а келтіру ү шін келесі амалдарды орындау керек: Кү рделі атрибуттарды жеке атрибуттарғ а жіктеу; Қ айталанатын атрибуттардан жаң а кесте анық тау; Кестелерді байланыстыру Кестені қ атынас деп есептеуге болады, егер: *** Кестенің ә рбір жолы бірегей болса* Бағ андар аттары ә ртү рлі* Кестенің ә рбір жолының қ ұ рылымы бірдей Кестені қ ұ растыру – бұ л* Деректерді енгізу. / Деректердің қ ұ рылымын анық тау. / Кілтті ө рісті анық тау. Кестенің ә рбір ө рісі ерекше болуы тиіс: 1 қ алыпты форма; 1 NF Кестенің берілгендер қ ұ рылымы анық талатын режим* Конструктор режимінде. /Кестелер шебері кө мегімен. /Кесте режимінде. Кестенің жолындағ ы мә ліметтерді қ орғ ауғ а қ атысты қ ол жеткізудің дең гейлері: */ парольдік қ орғ ау/мә ліметтерді шифрлау/ қ атынауғ а толығ ымен тыйым салу Класс дегеніміз не? A) жалпы қ ұ рылымғ а ие қ андайда бір объекттердің жиыны B) жалпы сипатқ а ие қ андайда бір объекттердің жиыны Классикалық деректер қ орын басқ ару жү йесінің моделдері* Иерархиялық. /Желілік. /Реляциялық. Клиент – серверлі ДББЖ-н кө рсетің із: Oracle; Interbase; dBase; Клиент сервер қ ұ рылымы бойынша қ ұ растырылғ ан а, ж артық шылық тары: Қ олданушығ а тү сінуде киындыктар тугызады; Кез келген байланысты куруга мумкіндік береді; Қ ауіпсіздік шартына тиім салынбайды Клиент: *** Сұ ранысты ө ң деуге серверге қ аратпа жасайды* Қ олданушының сұ раныстарын қ абылдайды* Кері тү рлендіруді орындап нә тижені экранғ а шығ арады Клиент-сервер қ ұ рылымы бойынша қ ұ растырылғ ан ақ параттық жү йенің артық шылығ ы* Aқ параттың жалпы сақ талуы. / Жалпы қ ызмет кө рсету. /Aқ паратты жалпы қ олдану. Клиент-сервер типті ақ параттық жү йе* ДББЖ программалары функционалды бө лінетін жү йе/Серверден тұ рады/Клиенттен тұ рады КОНЦЕПТУАЛДЫ ДЕҢ ГЕЙ — Аналитик тү сінігі бойынша(«мә н-байланыс инфологиялық моделі» қ олданылады).: Кесте; Атрибут; Байланыс. Концептуалды дең гейдің ерекшелігі: *** Мә ліметтерді абстрактілі кө рсетеді* Мә ліметтерді оның физикалық мағ ынасынан тә уелсіз кө рсетеді* Мә ліметтерді белгілі бір схема тү рінде кө рсетеді Концептуалды жобалау кезең інде: *** Концептуалды жоба жасалады* Реляциялық модельдер терминінде суреттеу жасалады* ДББЖ-нен тә уелсіз схема қ ұ рылады Концептуалды жобаны қ ұ ру тә сілі: Объекттерди катынастар, ал касиеттерин атрибуттар туринде сипаттаумен байланысты; Малиметтерди реляциялык модель термининде сипаттаумен байланысты; Болмыс атрибут байланыс формасын колданумен байланысты Концептуалды моделдің қ олданылуы: Пә ндік облыстың ақ параттық моделі болып табылады; Обьектілер жә не олардың арасындағ ы байланысты кө рсетеді; Обьектілер, атрибуттар, қ атынастар жә не қ ұ рама обьектілерден тұ рады. Концептуалды модель келесіні кө рсетеді: *** Объекттер мен олардың арасындағ ы байланысты* Объектілік жиындар жә не олардың арасындағ ы байланыстарды* Мә ліметтер қ орында сақ талатын мә ліметтерді Концептуалды модель: *** Пә ндік облыстың ақ параттық моделі болып табылады* Объектілер жә не олардың арасындағ ы байланысты кө рсетеді* Объектілер, атрибуттар, қ атынастар жә не қ ұ рама объектілерден тұ рады Концептуалды модельдің қ олданылуы: Деректер базасын қ олдану сферасын анық тайды; Объектілер жә не олардың арасындағ ы байланысты кө рсетеді; Концептуалды сұ лба – бұ л *Қ олданушының нақ ты ө мір туралы кө з қ арасы. /Hақ ты ө мір туралы кө з қ арасына байланысты деректер жиынтығ ы. /Hақ ты ө мір туралы кө з қ арасына байланысты деректерге қ ойылғ ан толық талаптар жиынтығ ы. Концептуальды модельдің негізгі элементтері қ андай? A) қ атынастар B) объекттер Кортеж дегеніміз не? A) кестенің қ атары B) кестедегі жазба Кортеж дегеніміз не? A) кесте қ атары Кортеж: Реляциялық кестенің бір бағ анының мә ндер Кортеж: */ реляциялық мә ліметтер қ орындағ ы бір жазба /қ атынастың жолы/реляциялық кестенің жолы Кортеждерді есептеуде қ олданылады: *** OR* NOT* AS Кортеждерді есептеулерде қ олданылады: RECORD; ARRAY; Кө п қ олданылатын мә ліметтер қ орын басқ ару жү йесі: Oracle; InterBase; MS SQLServer Кө пқ олданбалы ДББЖ: *** Сервер мен клиенттік бө ліктен тұ рады* Ә ртү рлі типті ЭЕМ жә не операциялық жү йелерде жұ мыс істейді* Oracle, Informix Кө пқ олданушылық ДББЖ: *** Oracle* Microsoft SQL Server* InterBase Кілт бойынша тура іздеу алгоритмі: Кілт деректердің физикалық орналасуына сә йкес келеді; Деректер кілт арқ ылы табылады; Тізім қ олданады Кілт бойынша тура іздеу алгоритмі: *** Мә ліметтер кілт арқ ылы табылады* Кілт мә ліметтердің физикалық орналасуына сә йкес келеді* Кілт мә ліметтердің мекен жайына сә йкес келеді Кілт қ ұ рама болып табылады, егер: А)оғ ан бірнеше атрибут кірсе Кілттер қ олданылатын мақ саттар *Кілтті атрибуттарда мә ндерінің қ айталанбауы. /Кортеждерді реттеу. /Кестелерді байланыстыру. Кілттерге тиісті емес пікірлер* Домендерді реттеу. /Кілтті атрибуттарда мә ндерінің қ айталануы. /Кестелерді жою. Кілттерге тиісті емес пікірлер: */ жай жә не қ ұ рамды кілт/ кестелерді байланыстыру/ кілтті атрибуттарда мә ндерінің қ айталанбауы Кілтті қ олдану мақ саттары: *** Мә ндердің қ айталануының болмауын қ амтамасыз етеді* Кортеждермен жұ мысты жеделдету* Байланыстарды ұ йымдастыру Қ азырғ ы деректер қ орын басқ аратын жү йелер келесі компонеттерден тұ рады: * Ядро. /Орындау уақ ытын есептейтін жү йе. /Деректер қ орының тілінің процессоры. Қ азіргі деректер қ орын басқ аратын жү йелер келесі компоненттерден тұ рады: Графикалық редактордан; Деректер қ орының тілінің процессоры; Электрондық кестеден Қ азіргі деректер қ орының қ андай моделі болмайды: A)Фреймдік; F)Процедур алық; G)Объекгіге-бағ ъпталғ ан. Қ азіргі уақ ытта мә ліметтер қ орының қ анша моделі қ олданыста: */ 6 астам/ 9/ 6-дан кө п Қ ай уақ ытта В атрибуты А атрибутынан функциональды тә уелді болып саналады? A) А атрибутының ә р мә ніне В атрибутының тек бір мә ні сә йкес келсе Қ ай уақ ыттан бастап «деректер базасы» термині қ олданыла бастады? А)1963 жылдан Қ айта қ ұ рылымдау кезінде: *** Логикалық жә не ішкі модельдер ө згертілуі мү мкін* ДББЖ жаң а версиясы пайда болғ анда жасалуы мү мкін* Техникалық қ ұ ралдар қ ұ рамы ө згергенде жасалуы мү мкін Қ айта ұ йымдастыру: *** ДБ кө шірмесін алады* ДБ мә ліметтерді қ осу мен ө шіру ө те белсенді орындалса жасалады* Жадының фрагменттелуін жоюғ а мү мкіндік береді Қ айталанатын топ: *** Тауар(Коды, Партиясы(шифр, саны, бағ асы, шифр, саны, бағ асы))* Тауар(Коды, Мерзім, Партиясы(шифр, саны, бағ асы, шифр, саны, бағ асы))* Студент(Коды, Пә н(аты, кредит _саны, аты кредит_саны)) Қ айталаудың болмауы: *** Артық мә ліметтің болмауы* Жадыны ү немдейді* Ө ң деу операцияларының жылдамдығ ын арттырады Қ алыпты формағ а тиісті пікірлер*Ә р жолдын жә не ә р бағ анның қ ыйлысуында тек бір мә н орналасса, онда кесте 1 қ алыпты тү рде болады. /Толық функционалды тә уелділікке ә келу - 2 қ алыпты тү рге тиісті. /Транзитивті тә уелділікті жою - 3 қ алыпты тү р ә келеді. Қ алыпты формалардың негізгі қ асиеттері: Ә рбір келесі қ алыпты форма алдың ғ ысының қ асиеттерін жақ сартунә тижесінде алынады; Келесі нормальды формағ а ө ту барысында алдың ғ ы нормальды формалардың қ асиеттері сақ талады; Декомпозициялау барысында кері қ айту проблемасы туады, яғ ни бастапқ ы схемағ а оралу Қ алыпты формалардың ішінен мағ ынасы жоғ ын кө рсетің із: A) нольдің қ алыпты форма (0Қ Ф) Қ андай жағ дайда атрибуттың мә ні анық талмағ ан болып саналады? A) егер онда ешқ андай символ болмаса B) егер ол рұ қ сат етілмеген символдардан тұ рса Қ андай қ алыпты форма жоқ? A) нолінші қ алып форма (0Қ Ф) B) бірегей қ алыпты форма (БҚ Ф) C) жалғ ыз қ алыпты форма (ЖҚ Ф) Қ андай мақ сатпен қ атынастар қ алыпты формағ а келтіріледі? A) деректердің артық шылығ ын жою Қ андай оператор SQL сұ раныстар тілінде деректерді таң дау ү шін қ олданылады? A) SELECT Қ андай оператор деректер базасына жазбаларды қ обғ а мү мкіндік береді? A) INSERT Қ андай оператор деректер базасынан жазбаларды жояды? A) DELETE Қ арым – қ а тынастың тү рлері: Теориялық -жиындық сипаттағ ы; Лексикографиялық реттелу; Логикалық табиғ атты Қ атынас І қ алыпты тү рде, егер атрибуттар мә ндері атомды болса Қ атынас келесі жағ дайда 1НФ (нормальді форма) болады, егер: *** Барлық атрибуттардың бір ғ ана мә ндері болса* Оның ешқ андай атрибуттары жиын болмаса* Атрибуттардың арасында ешқ андай тә уелділік болмаса Қ атынас келесі жағ дайда 1НФ болады, егер: Барлық атрибуттардың бір гана мандери боласа; Онын ешкандай атрибуттары жиын болмаса; Атрибуттардын арасында ешкандай тауелдилик болмаса Қ атынас келесі жағ дайда 2НФ (нормальді форма) болады, егер: *** 1НФ болса* Ә рбір кілттік емес атрибут бастапқ ы кілттен функционалды толық тә уелді болса* Ә рбір кілттік емес атрибут бастапқ ы кілттен тә уелді емес болса Қ атынас келесі жағ дайда 3НФ (нормальды форма) болады, егер: Ә рбір кілттік емес атрибуттар бастапқ ы кілтке тә уелді болса; 2 НФ болса; Ә рбір кілттік емес атрибуттар ө зара тә уелді болса Қ атынас кортеждерінің саны не деп аталады? A) кардинальды сан B) қ атынастың қ уаты Қ атынас нормальденген болады, егер: *** Ә рбір домені тек атомарлы мә ндерден тұ ратын болса* Ә рбір домені тек бө лінбейтін мә ндерден тұ ратын болса* Ә рбір мә н ө з кезегінде атомарлы болса Қ атынас ІІ қ алыпты тү рде, егер қ атынас І қ алыпты тү рде жә не ә р кілттік емес атрибут қ ұ рама кілттен толық функционалды тә уелді Қ атынас ІІІ қ алыпты тү рде, егер Қ атынас ІІ қ алыпты тү рде жә не кілтке транзитивті тә уелді кілттік емес атрибуттар жоқ Қ атынас: *** Реляциялық ДБ ө ң деудің негізгі бірлігі* Оларғ а операциялар жү йесін қ олдануғ а болады* Олардың негізінде басқ а қ атынастарды алуғ а болады Қ атынаста таң дау амалы қ андай іс-ә рекет орындайды? A) қ атынастан берілген логикалық шартты қ анағ аттандыратын кортеждерде таң дайды Қ атынастар арасында «кө пке бір» байланысы қ ашан орнатылады? A) негізгі кестенің бір жазбасына қ осымша кестенің бірнеше жазбалары сә йкес келсе B) негізгі кестенің бір жазбасына қ осымша кестенің бір не бірнеше жазбалары сә йкес келсе Қ атынастарғ а біріктіру амалын қ олдану ү шін қ андай негізгі қ ағ ида орындалуы керек? A) қ атынастардың ө лшемі бірдей болуы тиіс B) қ атынастар атрибуттарының саны бірдей болуы тиіс Қ атынастарғ а біріктіру амалын қ олдану ү шін қ андай негізгі шарт орындалуы керек? A) қ атынастардың ө лшемі бірдей болуы керек Қ атынастарғ а біріктіру амалын қ олдану ү шін қ андай шарт орындалуы керек? A) қ атынастардың ө лшемдері бірдей болуы керек B) қ атынастардың атрибуттарының саны бірдей болуы керек C) қ атынастардың бағ андарының саны бірдей болуы керек Қ атынастарғ а қ олданылатын унарлық амалдарды таң даң ыз: A) селекция B) проекция C) таң дау Қ атынастарғ а қ олданылатын унарлық операцияларды кө рсетің із: A) селекция B) проекция Қ атынастарғ а тә н таң дау амалы қ андай іс-ә рекет орындайды? A) қ атынастаң берілген логикалық шартты қ анағ аттандыратын кортеждерді таң дайды B) кестенің бір бө лігін таң дайды C) кейбір деректерді таң дап, жаң а кесте қ ұ рады Қ атынастарда ө рістердің бос мә ндері қ алай белгіленеді? A) NULL B) ноль мә ні Қ атынастарда таң дау амалы қ андай іс-ә рекетті орындайды? A) қ атынастан берілген логикалық шартты қ анағ аттандыратын кортеждерді таң дайды B) кестенің бір бө лігін таң дайды Қ атынастарды алу амалының нә тижесі не болады? A) тек бірінші қ атынасқ а кіретін кортеждер жиыны Қ атынастарды қ алыптандыру қ андай мақ сатпен орындалады? A) деректердің артылуын болдырмау B) кестелерді белгілі қ алыпты формаларғ а келтіру Қ атынастарды нормализациялау: Қ атынастардың тиімді қ ұ рылымын жасау; Байланыстардың тиімді қ ұ рылымын жасау; Деректердің артық тығ ын жою Қ атынастарды нормализациялау: *** Қ атынастардың тиімді қ ұ рылымын жасау* Схеманы қ ұ ру* Мә ліметтердің артық тығ ын жою Қ атынасты бейнелеудің ең ың ғ айлы формасы қ андай? A) екі ө лшемді кесте Қ атынасты бейнелеудің кө рнекілі формасы болып не табылады? A) екі ө лшемді кесте B) қ атар жә не бағ андардан тұ ратын кесте C) кесте тү рінде бейнеленген деректер жиыны Қ атынасты бейнелеудің кө рнекілі формасы болып не табылады? A) екі ө лшемді кесте Қ атынастың алғ ашқ ы кілтінің қ андай қ асиеттері бар? A) ә мбебап B) минимальдылық Қ атынастың дә режесі: Атрибуттар саны; Кестедегі багандар саны; Объекттің касиеттері саны Қ атынастың кө рнекілі тү рде бейнелу формасы қ андай? A) екі ө лшемді кесте B) қ атар жә не бағ андардан тұ ратын кесте
Қ атынастың қ уаты: Жатык жолдар саны; Жазбалар саны; Кортеждерден турады; Қ атынастың алғ ашқ ыкілтідегеніміз: Жазбалар бір мә нді анық талатын атрибут; атрибуттаржиыны; мә ліметтер атрибуты Қ ауіпсіздік функциясы: Деректерді рұ қ сатсыз қ атынаудан қ орғ ау; Техникалық ақ ау ә серлерінен қ орғ ау; Программалық ақ ау ә серлерінен қ орғ ау Қ ашық тық тағ ы деректерді ө ң деу ү шін қ андай архитектуралар қ олданылады? A) файл-сервер жә не тұ тынушы-сервер Қ ашық тық тағ ы деректерді ө ң деуге арналғ ан қ андай архитектуралар бар? A) файл-сервер B) тұ тынушы-сервер Қ иылысатын сұ раныстар: *** Мә ліметтерді топтау ү шін критерий беріледі* Сұ раныстардың негізгі типінің бірі* Нә тижесі жинақ ты кесте тү рінде болады Қ ол жеткізу ә дісі таң далынады: *** Физикалық жобалау кезең інде* Іске асыру фазасына дейін* Талдау мен жобалау фазасында Қ ол жеткізу тә сілі: *** Мә ліметтерді сыртқ ы жадыда сақ тауды қ амтамасыз етеді* ДБ физикалық қ ол жеткізуді басқ арады* Бағ дарламалық қ ұ ралдар жиынтығ ы Қ олдану саласы бойынша ақ параттық жү йелер екі топқ а бө лінеді: D)Акпараттық -іздеу жү йелері. G)Деректерді ө ндеу жү йелері. Қ олданушы талаптарын ө ң деу тілі: *** Критерий бойынша мә ліметтерді таң дайды* Табиғ и тілге жақ ын болады* Белгілі сұ раныс бойынша мә ліметтерді таң дайды Қ олданушылардың негізгі категорияларын атаң ыз: A) ақ ырғ ы қ олданушылар, деректер банкінің ә кімі B) ақ ырғ ы қ олданушылар, қ осымша қ ұ рушылар Қ олданушылардың негізгі категорияларын кө рсетің із: A) ақ ырғ ы қ олданушылар B) қ осымша қ ұ рушылар C) деректер банкінің ә кімдері Қ олданушылардың негізгі категорияларын кө рсетің із: A) ақ ырғ ы қ олданушылар, деректер банкінің ә кімі, қ осымша қ ұ рушылар Қ олданушылардың талаптары анық талады: *** Талаптарды тұ жырымдау кезең інде* Концептуалды жобалауғ а дейін* Талаптарды талдау кезең інде Қ олданылатын мә ліметтер моделі бойынша мә ліметтер қ орын басқ ару жү йесі тү рлері: иерархиялық; желілік; реляциялық Қ орғ ау қ амтамасыз етеді: *** Қ ұ пиялылық * Қ ауіпсіздік* Рұ қ сатты қ атынау Қ осалқ ылаудың болмауы: Артық мә ліметтің болмауы; Жадыны ү немдейді; Ө ң деу операцияларының жылдамдығ ын арттырады Қ осымша қ ұ рушының негізгі функциясы неден тұ рады? A) деректер базасымен жұ мыс істеуге нақ ты қ осымшалар қ ұ ру Қ осымша*ақ паратты ө ң деуді автоматтандыратын проограммалар кешені/программалау жү йелерін қ олоданады Қ осымша: *** Ақ паратты ө ң деуді автоматтандыратын программалар кешені* Программалау жү йелерін қ олданады* Қ олданбалы есепті ө ң деуде қ олданылады Қ осымшаларды жасау қ ұ ралдарын таң дағ анда ескеру керек: *** Компьютер ресурсын* Қ осымшаның ерекшеліктерін* Жасау мақ сатын Қ ұ пиялылық функциясы: *** Қ ұ пиялы ақ паратты қ орғ ау* Мә ліметтер банкінің сыртқ ы есебі* Қ олданушылардың мә ліметтерге ә дейі қ ол жеткізуінен қ орғ айды Қ ұ рама топтың мысалы: *** Студент(аты жө ні, туғ ан жылы(айы, кү ні))* Пә н(Коды, сипаттамасы(аты, кредиттер_саны))* Студент(аты жө ні, тобы(староста, эдвайзер))
|
|||
|