Уҡыусыларҙың башҡорт теле буйынса белем һәм күнекмәләрен баһалау системаһы

Уҡ ыусыларҙ ың башҡ орт теле буйынса белем һ ә м кү некмә лә рен баһ алау системаһ ы

« Уҡ ыусыларҙ ын телдә н биргә н яуаптарын баһ алау:

Уҡ ыусынын яуабы тү бә ндә ге критерийҙ ар менә н баһ алана:

 Яуаптар тулылығ ы һ ә м дө рө ҫ лө гө;

 Ө йрә нелгә ндә рҙ е анлау кимә ле;

 Яуаптын тел нормаларына ярашлы тө ҙ ө лө ү е.

Ә гә р уҡ ыусы ө йрә нелгә н материал тураһ ында тулы яуап бирә, тө п тө шө нсә лә рен дө рө ҫ билдә лә й икә н; материалды анлауын кү рһ ә тә, ү ҙ фекерҙ ә рен нигеҙ лә й, белемдә рен практикала ҡ уллана ала икә н; материалды эҙ мә -эҙ лекле һ ә м ә ҙ ә би тел нормаларына ярашлы итеп һ ө йлә п бирә икә н, уғ а «5» билдә һ е ҡ уйыла.

«4» билдә һ е уҡ ыусынын «5» билдә һ енә ҡ уйылғ ан талаптарғ а ярашлы, лә кин артабан ү ҙ е ү к тө ҙ ә тә алғ ан 1 – 2 хатаһ ы, һ ө йлә гә ндә 1 – 2 урында эҙ мә -эҙ леклек һ аҡ ланмағ ан йә ки тел хатаһ ы ебә релгә н яуабына ҡ уйыла.

«3» билдә һ е уҡ ыусыны теманын тө п асылын белгә н һ ә м анлағ ан, лә кин материалды тулы асмағ ан, тө шө нсә лә рҙ е билдә лә гә ндә, ҡ ағ иҙ ә лә рҙ ен билдә лә рен ә йткә ндә ҡ ытыршылыҡ тар ебә ргә н; ү ҙ фекерҙ ә рен нигеҙ ле итеп иҫ батлай, миҫ алдар килтерә алмағ ан; материалды эҙ мә -эҙ лекһ еҙ һ ә м тел хаталары ебә реп һ ө йлә гә н осраҡ та ҡ уйыла.

Уҡ ыусы ө йрә нелгә н материалдын кү пселек ө лө шө н белмә һ ә, билдә мә лә рҙ ен һ ә м ҡ ағ иҙ ә лә рҙ ен формулировкаларында уларҙ ын мә ғ ә нә лә ре боҙ орлоҡ хаталар ебә рһ ә, материалды тә ртипһ еҙ рә ү ештә икелә неп кенә һ ө йлә һ ә «2» билдә һ е ҡ уйыла.

Диктанттарҙ ы баһ алау:

Диктант – орфографик һ ә м пунктуацион грамоталылыҡ ты тикшереү ө сө н ин мө һ им формаларҙ ын береһ е.

Диктант бер генә билдә менә н баһ аланһ а, «5» билдә һ е хатаһ ыҙ йә иһ ә тупаҫ булмағ ан бер орфографик йә пунктуацион хаталы эшкә ҡ уйыла.

«4» билдә һ е – 2 орфографик һ ә м 2 пунктуацион хатаһ ы, йә 1 орфографик һ ә м 3 пунктуацион, йә орфографик хатаһ ыҙ , 4 пункпуацион хатаһ ы булғ ан диктантҡ а ҡ уйыла.

Ә гә р хаталар араһ ында бер типтағ ылар булһ а, 3 орфографик хаталы эшкә лә «4» билдә һ еҡ уйылыуы мө мкин.

«3» билдә һ е 4 орфографик һ ә м 4 пунктуацион, йә 3 орфографик һ ә м 5 пунктуацион, йә орфографик хатаһ ы булмағ ан 7 пунктуацион хаталы эшкә ҡ уйыла. Ә гә р хаталар араһ ында 3 бер типтағ ы ебә релһ ә, 6 орфографик һ ә м 6 пунктуацион хатаһ ы булғ ан эшкә лә «3» билдә һ е ҡ уйылырғ а мө мкин.

«2» билдә һ е 7 орфографик һ ә м 7 пунктуацион, йә 6 орфографик һ ә м 8 пунктуацион, йә 6 орфографик һ ә м 9 пунктуацион, йә 8 орфографик һ ә м 6 пунктуацион хатаһ ы булғ ан диктанкҡ а ҡ уйыла.

Иншаларҙ ы һ ә м изложенияларҙ ы:

Инша һ ә м изложение – уй-фекерҙ е дө рө ҫ , эҙ мә -эҙ лекле итеп ә йтеп йә яҙ ып бирә алыу һ ә лә тлелеген, уҡ ыусыларҙ ын бә йлә нешле телмә рҙ ә ре кү некмә лә рен билдә лә ү се тө п формалар.

«5» билдә һ е – эштен йө кмә ткеһ е темағ а тап килә, фактик хаталар юҡ, йө кмә ткеһ е эҙ мә -эҙ лекле асыла, эштен һ ү ҙ леге бай, һ ү ҙ ҙ ә р урынлы ҡ улланылғ ан, стиль һ ә м мә ғ ә нә ү и яҡ тан текст камил, стилистик саралар урынлы ҡ улланылғ ан. Эштә йө кмә ткеһ е яҡ тан 1 һ ә м телмә ре яҡ тан 1-2 хата булыуы мө мкин. Грамоталылыҡ - 1 орфографик йә ки 1 пунктуацион, йә 1 грамматик хата булыуы мө мкин.

«4» билдә һ е – эштен йө кмә ткеһ е, темағ а тура килә, йө кмә ткеһ е дө рө ҫ, лә кин ҡ айһ ы бер фактик хаталар ебә релгә н, фекер ебендә эҙ мә -эҙ лелек бер ни тиклем боҙ олғ ан, телмә рҙ ен лексик һ ә м грамматик тө ҙ ө лө шө шаҡ тай тө рлө, эштен стиле ярайлы уҡ тө ҙ ө к һ ә м тасуири. Дө йө м алғ анда, эштен йө кмә ткеһ енә ярашлы 2 һ ә м телмә ре буйынса 3-4 хатаһ ы булыу мө мкин. Грамоталылыҡ - 2 орфографик һ ә м 2 пунктуацион, йә ки 1 орфографик һ ә м 3 пунктуацион, йә иһ ә 4 пунктуацион.

«3» билдә һ е – теманан эш байтаҡ ситкә тайпылғ ан, эштен йө кмә ткеһ е дө рө ҫ , лә кин фактик хаталар байтаҡ, эҙ мә -эҙ лелек тулыһ ынса һ аҡ ланмағ ан, эштен һ ү ҙ леге ярлы, ҡ улланғ ан синтаксик конструкциялар бер тө рлө, эштен стиле бик ү к тө ҙ ө к тү гел. Эштә йө кмә ткеһ е яғ ынан 4 һ ә м телмә ре буйынса 5 хата булыуы мө мкин. Грамоталылыҡ - 4 орфографик һ ә м 4 пунктуацион, йә ки 3 орфографик һ ә м 5 пунктуацион, йә ки орфографик хатаһ ыҙ , 7 пунктуацион, шулай уҡ 4 грамматик хата булыуы мө мкин.

«2» билдә һ е - эш теманы асмай, бик кү п фактик хаталар ебә релгә н, эштен бө тә ө лө шө ндә лә фекерҙ ен эҙ мә -эҙ лелеге боҙ олғ ан, бә йлә неш юҡ, эш планғ а тура килмә й, эштен һ ү ҙ леге ярлы, ул бер типтағ ы ҡ ыҫ ҡ а һ ө йлә мдә р менә н генә яҙ ылғ ан, текстын стиль берҙ ә млеге боҙ олғ ан. Дө йө м алғ анда эштен йө кмә ткеһ ендә 6 һ ә м телмә рендә 7 хата ебә релгә н. Грамоталылыҡ – 7 орфографик һ ә м 7 пунктуацион, йә ки 6 орфографик һ ә м 8 пунктуацион, йә ки 6 орфографик һ ә м 9 пунктуацион, йә иһ ә 8 орфографик һ ә м 6 пунктуацион, шулай уҡ грамматик хата булырғ а мө мки