Илебезгә яшь кулибиннар кирәк

Ринат Мә сгуть улы Җ ИҺ АНГӘ РӘ ЕВ,

Менделеев районы Песә й урта мә ктә бенең беренче категорияле технология укытучысы. Эш стажы – 16 ел.

Мин 20 елга якын Песә й урта мә ктә бендә технология фә нен укытам, укучыларымда иҗ ади сә лә т ү стерергә омтылам. Хә зерге информацион технологиялә р алга киткә н заманда, безгә ә кренлә п, японнар кебек, технологик эрага кереп барырга кирә к. Моны бездә н замана талә п итә. Аларда продукцияне кеше катнашыннан башка автоматлар, роботлар гына эшлә п чыгара. Кеше цехка детальлә рне ү зеннә н дә тө гә лрә к эшкә ртә ала торган автоматларның эшен тикшерү ө чен генә керә. Анда эшлә нгә н товар югары сыйфатлы, дө нья базарында ө стенрә к булырлык. Ә бу - җ ә мгыятьнең яшә ү һ ә м алга китү шартларының иң мө һ име.

Алга киткә н заманада яң а технология белә н эш итү че - проектлаучы, электрончы, диагностикалаучы, программалаучы кебек инженерлык һ ө нә рлә ре дә - замана талә бе. Җ итештерү автоматлаша һ ә м роботлаша барган саен, киң профильле эшчелә р - кү п тө рле кыру, фрезерлау, револьвер станокларында эшли ала торган токарь-универсал, электр һ ә м ацетилен белә н, тө рткелә п эретеп ябыштыручылар кү брә к кирә к була башлады. Конвейерларны, автомат станокларны кө йлә ү че киң профильле слесарьларга да ихтыяҗ бик тиз артты. Җ итештерү ө чен оста эшчене алыштырырлык техниклар кирә к, санлы программа белә н идарә ителә торган станоклар янына кү брә к техниклар баса. Бу безнең Казан һ ә м Чаллы заводларында да кү ренә башлады. Ә бу һ ө нә рлә ргә кызыксыну, аларны ә зерлә ү тө п, урта гомумбелем бирү мә ктә плә рендә башлана. Мондый техник заманда балалар- ны компьютер артына уйнасын ө чен генә кертеп утыртырга тү гел, ә яң алыкны кабул итә ргә, эшлә ргә ө йрә тергә кирә к.

Мә гариф һ ә м фә н министрлыгы, Татарстан Республикасының уйлап чыгаручылар һ ә м рационализаторлар җ ә мгыяте (“Мә гариф” журналы белә н берлектә ) бу юнә лештә мә ктә плә рдә, балалар иҗ ат ү зә клә рендә, техник училищеларда техниканы һ ә м технологияне камиллә штерү челә ргә ярдә м кү рсә тү максаты белә н техник конференциялә р, семинарлар, конкурслар уздыра. Ү ткә н уку елында Песә й урта мә ктә бендә шундый конференция “XXI гасыр Кулибиннары” исеме астында узды. Бездә хө рмә тле кунаклардан Уйлап чыгаручылар җ ә мгыяте рә исе Ленар Гайнулла улы Гайсин, Хажип Миннегали улы Сө нгатов – Евразия һ ә м Россиянең патентлы- ышанычлысы, “Мә гариф” журналының бү лек редакторы Таһ ир Ә юп улы Сабирҗ анов һ. б. лар булдылар. Бу конференцияне уздыруның тө п максаты – балаларны иҗ ади эшлә ргә кү нектерү, мө стә кыйльлеккә ө йрә тү иде.

Быелгы уку елында Менделеевск балалар иҗ ат ү зә ге оештырган ракетамодеделирование, автомоделирование һ ә м судомоделирование юнә лешлә ре буенча техник уйлап табу ярышлары булып узды. Анда 10-13 яшьтә ге балалар катнашты. Балалар катамараннар, тө рле модельдә ге машиналар, ракеталар ясаганнар иде. Мондый ярышлар аларда зур кызыксыну уята. Авыл баласы бигрә к тә кызыксынучан, чө нки авыл баласы бакча сукалау, тырмалау, эшкә ртү ө чен кирә к булган җ айланмаларны кечкенә дә н ү к кү реп ү сә. Ә баланың кызыксынуын югалтмасын ө чен мә ктә плә рдә техник иҗ ат тү гә рә клә ренең һ ә рдаим эшлә ве кирә к. Ә лбә ттә, авыл укытучысы балаларны бу ө лкә дә ү стерер ө чен барлык тырышлыгын куя. Лә кин нә рсә не дә булса башкарыр ө чен, аң а материал, эш коралы кирә к. Бу максаттан мә ктә плә ргә хезмә т кабинетларына кирә кле җ айланмалар кайтса тагы да ә йбә трә к булыр иде. “Бирегез! ” - дип кенә кө теп тормас идек. Хезмә т укытучыларына хө кү мә тебез тарафыннан аерым Грант – конкурслар оештырылса, без технология укытучылары бик телә п катнашыр идек. Менә шундый уйлар белә н янып – кө еп эшлә п йө ри авыл укытучысы. Илебезгә яшь кулибиннар кирә к! Аларны ү стерү - илебезнең тө п стратегик бурычларның берсе.