Хелпикс

Главная

Контакты

Случайная статья





3. 2-ӕм къласы «Литературон кӕсынады» сӕйраг ахуыргӕнинаг ӕрмӕг (68 сах.)



3. 2-ӕ м къласы «Литературон кӕ сынады» сӕ йраг ахуыргӕ нинаг ӕ рмӕ г (68 сах. )

Сӕ рды мысинӕ гтӕ (5сах. ). Дуне у уыци-уыцитӕ й конд, уыдонмӕ сызгъӕ рин дӕ гъӕ л – зонд (3сах. ). Байрай, бӕ ркадджын бурз фӕ ззӕ г! (5сах. ). Мӕ ргътӕ ӕ мӕ цӕ рӕ гойты дунейы(10сах. ). . ). Скодта Митын Лӕ г йӕ урс кӕ рц(10сах. ). Кӕ мӕ н цы…(4сах). Хорз зӕ рдӕ йӕ н – уарзт (7сах). Чи фехъуыста диссӕ гтӕ, диссӕ гтӕ – тӕ мӕ ссӕ гтӕ? (4сах. ). Ӕ фтауы бӕ стӕ дидинӕ г, сыфтӕ р! (6сах. ). Уӕ лахизы бӕ рӕ гбон(5сах). Кӕ м райгуырдтӕ н, мӕ хи кӕ м базыдтон(7сах. ). Уӕ лӕ мхасӕ н ӕ рмӕ г(2сах). Фольклоры чысыл хуызтӕ: уыци-уыцитӕ, ӕ мбисӕ ндтӕ, нымайӕ нтӕ, ирхӕ фсӕ нтӕ. Адӕ мон сфӕ лдыстад: адӕ м ӕ мӕ цӕ рӕ гойты тыххӕ й аргъӕ уттӕ. Палиндромтӕ. Аив литературон жанртӕ (басня, радзырд, аргъау, ӕ мдзӕ вгӕ ). Зымӕ г, фӕ ззӕ г, уалдзӕ г ӕ мӕ сӕ рды тыххӕ й уацмыстӕ.

Ирон сывӕ ллӕ ттӕ н чи фыста, уыцы классикты сфӕ лдыстад (Хетӕ гкаты Къоста, Гӕ диаты Секъа, , Коцойты Арсен, Цӕ рукъаты Валодя, Дзесты Куыдзӕ г ӕ мӕ иннӕ тӕ ). Нырыккон фысджыты сфӕ лдыстад (Джыккайты Шамиль, Чеджемты Геор, Къадзаты Станислав ӕ мӕ иннӕ тӕ ). Уацмысты мидис. Аргъӕ утты геройты фӕ лгонцтӕ; сфӕ лдыстадон хӕ слӕ вӕ рдтӕ (радзырд кӕ ронмӕ ахӕ ццӕ кӕ нын, сӕ ргонд ӕ рхъуыды кӕ нын ӕ мӕ а. д. ); уацмыс аивгӕ нӕ н мадзӕ лттӕ.

Сабидуджы тыххӕ й уацмыстӕ ӕ мӕ сӕ автортӕ. Уырыссаг литературӕ йӕ ӕ рбайсгӕ уацмыстӕ. Сӕ авторты сын зонын(Е. Пермяк, К. Ушинский, М. Зощенко ӕ мӕ ӕ нд. ). Зӕ рдывӕ рдӕ й ахуыргӕ нинаг ӕ рмӕ г ӕ мӕ кӕ сыны ӕ рмӕ г.

Сахӕ тты нымӕ ц

Урочы темӕ

Урочы тип

Равзаринаг фарстатӕ

Скъоладзауты зонындзинӕ дтӕ м домӕ нтӕ

 

Сӕ рды мысинӕ гтӕ (3сах)

 

Хетӕ гкаты Къ. «Сӕ рд». Тагъддзуринаг. Астемыраты И. «Сӕ рдыгон нывтӕ »

Ног темӕ ахуыр кӕ ныны урок

Авторты царды хабӕ рттӕ. Уацмысты жанртӕ зонын. Ӕ рдзы рӕ сугъддзинад ӕ мӕ хъӕ здыгдзинад ӕ мбарын ӕ мӕ йын аргъкӕ нын. Чиныджы нывмӕ гӕ сгӕ сӕ рды тыххӕ й чысыл радзырд саразын. Тагъдзуринаг бахъуыды кǣ нын. Ӕ мдзӕ вгӕ зӕ рдывӕ рдӕ й сахуыр кӕ нын. Астемыраты Изеты 4 ӕ мӕ 5-рӕ нхъонтӕ й иу зӕ рдыл бадарын.

Зонын: цӕ мӕ й райы поэты зӕ рдӕ; ӕ рдзы хъӕ здыгдзинад куыд равдыста ӕ мӕ ног дзырдты нысаниуӕ г Арӕ хсын: хъӕ угӕ уацмыс ссарынмӕ, ӕ мдзӕ вгӕ йы мидис зонын ӕ мӕ йӕ зӕ рдывӕ рдӕ й дзурын, тагъддзуринаг раст кӕ сын ӕ мӕ дзурын.

 

Аргъау «Рувас ӕ мӕ уӕ рыкк» Ӕ мбесонд. Ирхӕ фсӕ н

Ног ӕ рмӕ г

Жанр: аргъау. Цӕ мӕ н у аргъау? Афӕ дзы афонтӕ й кӕ цыты цӕ уы архайд? Аргъау ӕ мӕ литературон аргъауы хицӕ ндзинад ӕ мбарын. Текст хи ныхӕ стӕ й дзурын, хӕ йттыл ӕ й дих кӕ нын зонын. Уацмысы сӕ йраг хъуыды.

Зонын: уасмысты сӕ ргӕ ндтӕ, жанртӕ, сӕ авторты нӕ мттӕ, сӕ сӕ йраг мидис, нывмӕ гӕ сгӕ чысыл радзырд аразын.

Арӕ хсын:

– уацмыс аив, раст, ӕ мӕ ӕ мбаргӕ кӕ сынмӕ

– уацмысытемӕ ӕ мӕ сӕ йраг хъуыдырахицӕ н кӕ нынмӕ;

– ирхӕ фсӕ н зӕ рдывӕ рдӕ й ахуыр кӕ нынмӕ;

– текст хи ныхӕ стӕ й дзурынмӕ, хӕ йттыл ӕ й ди кӕ нынмӕ, пълан ын аразынмӕ

- тексты сӕ йраг хъуыды хицӕ н кӕ нынмӕ.

 
 

Чеджемты Г. «Сызгъӕ рин лӕ ппу» (скъуыддзаг1-аг хай). Текст.

Ног ӕ рмӕ г

Уацмысы жанр зонын. Ирбег Айсеты фӕ дзӕ хст куыд ӕ ххӕ ст кодта? Нанайы ныхӕ стӕ йӕ дисы цӕ мӕ н бафтыдтой? Цы йын бафӕ дзӕ хста нана ӕ мӕ цӕ мӕ н? Радзырды 1-аг хайӕ н ног сӕ ргонд ӕ рхъуыды кӕ нын. Тексты мидис кӕ ронмӕ радзурын. Цӕ мӕ н ӕ й схуыдта автор «Сыгъзӕ рин лӕ ппу? » Текст ӕ мбаргӕ каст кӕ нын. йӕ сӕ йраг хъуыды йын ӕ мбарын. Цӕ мӕ н у райгуырӕ н зӕ хх тыхдӕ ттӕ г? Цы у текст?

 

Дуне у уыци-уыцитӕ й конд, уыдонмӕ сыгъзӕ рин дӕ гъӕ л – зонд (3 сах)

 
 

Эзоп «Рувас ӕ мӕ сӕ гъ» (басня). Ӕ ртӕ зондабийы(англисаг фольклорӕ й)

Ног ӕ рмӕ г

Жанр: Басня. Чи уыд Эзоп? Текст кӕ сын ӕ мӕ йӕ хи ныхӕ стӕ й дзурын. Чиныджы ныв басняйы кӕ цы хаймӕ ахӕ ссӕ н ис? Басняйы сӕ йраг хъуыды. Сӕ гъӕ й рувасӕ й чи уыди зондджындӕ р.

Зонын:

- уасмысты сӕ ргӕ ндтӕ;

-жанртӕ, авторты нӕ мттӕ;

-сӕ йраг мидис;

-сӕ рды мӕ йты нӕ мттӕ

Арӕ хсын:

– уацмыстӕ аив, раст, ӕ мӕ ӕ мбаргӕ кӕ сынмӕ;

-уыци-уыцитӕ ӕ мӕ ирхӕ фсӕ нтӕ зӕ рдывӕ рдӕ й дзурынмӕ;

-тагъддзуринӕ гтӕ рӕ вдз ӕ мӕ раст дзурынмӕ

 

М. Зощенко «Ӕ ппӕ ты сӕ йрагдӕ р»

Ног ӕ рмӕ г.

Уацмысы жанр. Йӕ автор ӕ мӕ тӕ лмацгӕ нӕ г. Ӕ нӕ зонгӕ дзырдтыл куыст. Уацмысы сӕ йраг хъуыды. Цӕ уыл мӕ т кодта Андрейы мад? Тӕ ппуд уӕ вын цӕ мӕ й ӕ взӕ р у? Цы у ӕ ппӕ тӕ й сӕ йрагдӕ р, авторы хъуыдымӕ гӕ сгӕ, сывӕ ллоны хъомылады? Радзырды мидисмӕ гӕ сгӕ цыбыр сочинени ныффыссын сабитӕ н сӕ хи миниуджыты тыххӕ й.

 

 

 

Джыккайты Ш. «Хӕ мӕ ты балц сахармӕ ». Къадзаты С. «Мӕ стӕ ймарӕ н».

Ног ӕ рмӕ г

Уацмысы автор, йӕ жанрӕ мӕ йӕ сӕ йраг хъуыды. Хӕ мӕ ты фӕ лгонц. Цы у Хӕ мӕ тӕ н йӕ царды ӕ ппӕ тӕ й зынаргъдӕ р. Цы зӕ гъынмӕ хъавыд автор Хӕ мӕ ты фӕ лгонцӕ й. Цы у диалог? Чи кӕ имӕ дзуры радзырды. Мӕ стӕ ймарӕ н зӕ рдывӕ рдӕ й сахуыр кӕ нын. ӕ мбисӕ ндты хъуыды зӕ рдыл бадарын.

Байрай бӕ ркадджын, бурзачъе фӕ ззӕ г! (5сах)

Хетӕ гкаты Къ. «Фӕ ззӕ г». Хозиты Я. «Сабитӕ ӕ мӕ фӕ ззӕ г». Ӕ мбисӕ ндтӕ.

Ног темӕ ахуыр кӕ ныны урок

Уацмысты автортӕ, сӕ жанртӕ, темӕ ӕ мӕ сӕ йраг хъуыды. Ӕ мдзӕ вгӕ ты мидис ӕ мбарын. Диалогы архайын. Архайджыты миниуджытӕ. Ӕ рдзы ивддзинӕ дтӕ фӕ ззыгон. Ӕ мбисӕ ндтӕ зӕ рдыл бадарын. Цы ис ӕ мхуызонӕ й дыууӕ ӕ мдзӕ вгӕ йы? Нывы цы халсартӕ ӕ мӕ дыргътӕ ис, уыдоны нӕ мттӕ зонын. Зӕ рдывӕ рдӕ й Къостайы ӕ мдзӕ вгӕ сахуыр кӕ нын.

Зонын:

- уасмысты сӕ ргӕ ндтӕ;

-жанртӕ, авторты нӕ мттӕ;

-сӕ йраг мидис;

-сӕ рды мӕ йты нӕ мттӕ

Арӕ хсын:

– уацмыстӕ аив, раст, ӕ мӕ ӕ мбаргӕ кӕ сынмӕ;

-уыци-уыцитӕ ӕ мӕ ирхӕ фсӕ нтӕ зӕ рдывӕ рдӕ й дзурынмӕ;

-тагъддзуринӕ гтӕ рӕ вдз ӕ мӕ раст дзурынмӕ

2-3

Чеджемты Г. «Афтӕ райдыдта фӕ ззӕ г»…..

Ног ӕ рмӕ г ахуыр ӕ мӕ фидар кӕ нын.

Жанр. Афӕ дзы афон. Адӕ ймаг ӕ мӕ цӕ рӕ гойты’хсӕ н ахаст. Ӕ мбаргӕ ӕ мӕ аив каст. ӕ нӕ зонгӕ дзырдтыл бакусын. Текстӕ й хъӕ угӕ скъуыддзаг ӕ взарын. Интонацийы фӕ рцы хъуыдыйады мидис раст ӕ мбарын. Ӕ нцойгӕ нӕ н дзырдтӕ. Къордты куыст. Нывтӕ м гӕ сгӕ куыст. Текст хӕ йттыл дих кӕ нын. Алы хаймӕ дӕ р нывтӕ скӕ нын, кӕ нӕ радзырдтӕ ӕ рхъуыды кӕ нын.

Цӕ рукъаты В. «Бабызы лӕ ппын». Хъодзаты Ӕ. «Парчы». Чеджемты Г. «Хърихъупп»

Ног ӕ рмӕ г

Уацмысты жанртӕ, сӕ автортӕ, сӕ сӕ йраг хъуыды. Архайджыты митӕ н аргъ кӕ нын. Хъӕ ддаг ӕ мӕ хӕ дзарон мӕ ргъты миниуджытӕ. Хӕ дзарон бабыз цӕ мӕ н атахт хъӕ ддӕ гтимӕ (сабиты хъуыдытӕ м байхъусын). Радзырдыл куыст. Цӕ мӕ н уыд парк афтид. Цӕ мӕ й базонӕ н ис радзырды фӕ ззӕ джы миниуджытӕ? Цӕ мӕ н хоны автор доныхъазты ӕ нусон уӕ здандзинады ӕ вдисӕ нтӕ? Цы у олицетворени? «Хърихъупп» зӕ рдывӕ рдӕ й сахуыр кӕ нын. Нывтыл бакусын.

Лӕ мбынӕ г кастӕ?

Тест№1

Рефлекси. Контролон урок

Хи зонындзинӕ дтӕ сбӕ рӕ г кӕ нын. Сӕ рд ӕ мӕ фӕ ззӕ джы тыххӕ й цы ӕ рмӕ г рацыдысты, уымӕ й цы бадардтой сӕ зӕ рдыл. Хи цӕ стӕ нгас равдисын. Цыбыр радзырдтӕ аразын. Уацмысты жанртӕ. Ӕ мдзӕ вгӕ тӕ зӕ рдывӕ рдӕ й дзурын. Ӕ мбисӕ ндтӕ, тагъддзуринӕ гтӕ. Цы автортимӕ базонгӕ сты, уыдонӕ й кӕ й бахъуыды кодтой. Нывтыл куыст. Хи архайдӕ н аргъ скӕ нын ӕ мӕ а. д..

Мӕ ргътӕ ӕ мӕ цӕ рӕ гойты дунейы(10сах).

Хетӕ гкаты Къ. «Цъиу ӕ мӕ сывӕ ллӕ ттӕ ». М. Пришвин. «Дыууӕ дзывылдары».

Ног темӕ ахуыр кӕ ныны урок

Жанр. Аив кӕ сын, орфоэпийы нормӕ тӕ хынцгӕ йӕ. Зӕ рдӕ йы ӕ нкъарӕ тӕ равдисын. Диалогы архайын. Цы зонд амоны ӕ мдзӕ вгӕ -аргъау? Адӕ ймаджы миниуджытӕ й дзы цавӕ рыл дзырд цӕ уы. Адӕ ймаг ӕ мӕ цӕ рӕ гойты 'хсӕ н ахастытӕ. ? Фӕ рстытӕ н дзуапп дӕ ттын. Ӕ мдзӕ вгӕ зӕ рдывӕ рдӕ й сахуыр кӕ нын. Радзырды сӕ йраг хъуыды. Куыд архайдтой дзывылдартӕ, адӕ ймаджы куы федтой, уӕ д. Уацмыс хӕ йттыл дих кӕ нын. Диалогы архайын. Ӕ мдзӕ вгӕ йы цъиуимӕ йӕ абарын. Зынӕ мбарӕ н дзырдтыл куыст. Ӕ мдзӕ вгӕ зӕ рдывӕ рдӕ й сахуыр кӕ нын.

Зонын:

- уасмысты сӕ ргӕ ндтӕ;

-жанртӕ, авторты нӕ мттӕ;

-сӕ йраг мидис;

-сӕ рды мӕ йты нӕ мттӕ

Арӕ хсын:

– уацмыстӕ аив, раст, ӕ мӕ ӕ мбаргӕ кӕ сынмӕ;

-уыци-уыцитӕ ӕ мӕ ирхӕ фсӕ нтӕ зӕ рдывӕ рдӕ й дзурынмӕ;

-тагъддзуринӕ гтӕ рӕ вдз ӕ мӕ раст дзурынмӕ

Хаджеты Т. «Чысыл ныв». Ирхӕ фсӕ н. Астемыраты И. «Тикис ӕ ма мистӕ ».

Ног ӕ рмӕ г

Жанр. Автортӕ. Тексттимӕ куыст. Фыццаг ӕ мдзӕ вгӕ йы - мад ӕ мӕ хъӕ булы ахаст. Цӕ мӕ й ныфсджын уыд гыццыл цъиу? ӕ мдзӕ вгӕ аив кӕ сын. Ирхӕ фсӕ н зӕ рдыл бадарын. Дыгурон диалекты нысаниуӕ джы тыххӕ й радзурын. Диалект цы у, уый зӕ рдыл ӕ рлӕ ууын кӕ нын. Чи уыд ӕ мдзӕ вгӕ йы зондджындӕ р? Ӕ мбисонд зӕ рдыл бадарын. Ӕ мдзӕ вгӕ аив кӕ сын.

Джыккайты Ш. «Ӕ хсары цуан». Тагъддзуринаг.

Ног ӕ рмӕ г

Уацмысы жанр, автор. Темӕ, сӕ йраг хъуыды. Цавӕ р лӕ ппу схонӕ н ис Ӕ хсары? Иубон цы ныв федта, уый куыд аивта Ӕ хсары миддуне. Сабиты хъуыдытӕ базонын Ӕ хсары миты тыххӕ й. Радзырд хӕ йттыл адих кӕ нын, алы хайӕ н дӕ р сӕ ргонд ӕ рхъуыды кӕ нын, кӕ нӕ радзырдӕ н ӕ ндӕ р кӕ рон ӕ рхъуыды кӕ нын. Тагъддзуринаг зӕ рдыл бадарын.

Мӕ лдзыг ӕ мӕ ӕ хсӕ нкъ. Ирхӕ фсӕ н.

Ног ӕ рмӕ г

Аргъауы сӕ йраг хъуыды. Литературон ӕ мӕ адӕ мон аргъауы хицӕ ндзинад. Аив кӕ сын, хи ныхӕ стӕ й дзурын. Хӕ ларыл иузӕ рдион уӕ вын, йӕ фервӕ зын кӕ ныны тыххӕ й цыфӕ нды зындзинадӕ н дӕ р бафӕ разын. Ӕ нӕ хипайда ӕ ххуыс чи бакодта ӕ хсӕ нкъӕ н? Хӕ дзарон цӕ рӕ гойты миниуджытӕ. Хи хъуыдытӕ зӕ гъын. Иннӕ цӕ рӕ гойты миниуджыты тыххӕ й радзурын. Нвтыл куыст. Ирхӕ фсӕ н зӕ рдыл бадарын.

Хъодзаты Ӕ. «Ӕ нкъард хабар»

Ног ӕ рмӕ г

Уацмысы жанр, автор. Темӕ, сӕ йраг хъуыды. Чи у радзырды сӕ йраг архайӕ г? Аив кӕ сын, архайджытӕ н характеристикӕ дӕ ттын. Диалогы архайын.. Адӕ ймаджы хорз ӕ мӕ ӕ взӕ р миниуджытӕ н аргъ кӕ нын. Фӕ рстытӕ н дзуапп дӕ ттын.

Мӕ рзойты С. «Сӕ гуыты лӕ ппын». Дзасохты М. «Уыци-уыци»

Ног ӕ рмӕ г

Автор, уацмысы жанр. Темӕ, сӕ йраг хъуыды. Чи баххуыс кодта сӕ гуытӕ н? Цавӕ р лӕ ппу уыд Умар? Цуанон та? Кӕ уыл ӕ ууӕ ндынц цӕ рӕ гойтӕ? Тӕ рсгӕ та цавӕ р адӕ ймӕ гтӕ й кӕ нынц? Адӕ ймаджы хорз ӕ мӕ ӕ взӕ р миниуджытӕ н аргъ кӕ нын. Цыбыр фысгӕ кӕ нӕ дзургӕ сочинени ӕ рхъуыды кӕ нын. Уыци-уыци зӕ рдывӕ рдӕ й сахуыр кӕ нын

В. Бианки. «Уыг». Ирхӕ фсӕ н.

Ног ӕ рмӕ г

Автор, уацмысы жанр. Темӕ, сӕ йраг хъуыды. Литературон аргъауы хицӕ ндзинад. Уыг ӕ мӕ зӕ ронд лӕ джы ахаст. Чи сӕ разынд зондджындӕ р? Аив кӕ сын. Текст хӕ йттыл дих кӕ нын, сӕ ргӕ ндтӕ сын ӕ рхъуыды кӕ нын. Ирхӕ фсӕ н зӕ рдыл бадарын.

8-10 1-3

Чеджемты Г. «Хъӕ ды ӕ мбисӕ ндтӕ »…... Ирхӕ фсӕ н

Ног ӕ рмӕ г (2сах).

Фӕ лхат кӕ ныны урок (1сах).

Литературон аргъау, йӕ автор, йӕ хицӕ ндзинад адӕ мон аргъауӕ й. Уацмыс кӕ сын ӕ мӕ хи хъуыдытӕ дзурын архайджыты миниуджыты тыххӕ й. Цуаноны мийӕ н аргъ скӕ нын. Аргъаумӕ гӕ сгӕ куыд схонӕ н ис рувас ӕ мӕ бирӕ гъы. Цӕ уылнӕ баххуыс кодта рувас бирӕ гъӕ н? Цуанонимӕ сӕ абарын. Ирхӕ фсӕ н зӕ рдыл бадарын.

Хи зонындзинӕ дтӕ сбӕ рӕ г кӕ нын. Цы бахъуыды кодтон рацыд ӕ рмӕ гӕ й. Мӕ зӕ рдӕ мӕ арфдӕ р цы бахызт. Уацмысты архайджытӕ й кӕ й бафӕ змыдтаин?

Скодта митын лӕ г йӕ урс кӕ рц.

Хозиты Я. «Сабитӕ ӕ мӕ зымӕ г». Тагъддзуринаг.

Ног темӕ ахуыр кӕ ныны урок

Уацмысы жанр, йӕ автор, йӕ темӕ ӕ мӕ сӕ йраг хъуыды. Зымӕ джы миниуджытӕ. Аив кӕ сын орфоэпион нормӕ тӕ м гӕ сгӕ. Ног дзырдтӕ бахъуыды кӕ нын. Диалогон ныхасы хицӕ ндзинад. Диалогы архайын. Фӕ рстытӕ н дзуапп дӕ ттын. Нывтӕ м гӕ сгӕ сочинени ӕ рхъуыды кӕ нын. Тагъддзуринаг зӕ рдыл бадарын.

Зонын:

- уасмысты сӕ ргӕ ндтӕ;

-жанртӕ, авторты нӕ мттӕ;

-сӕ йраг мидис;

-зымджы мӕ йты нӕ мттӕ

Арӕ хсын:

– уацмыстӕ аив, раст, ӕ мӕ ӕ мбаргӕ кӕ сынмӕ;

-уыци-уыцитӕ ӕ мӕ ирхӕ фсӕ нтӕ зӕ рдывӕ рдӕ й дзурынмӕ;

-тагъддзуринӕ гтӕ рӕ вдз ӕ мӕ раст дзурынмӕ;

Дзугаты Г. «Зымӕ г»

Ног ӕ рмӕ г

Литературон аргъау, йӕ автор, темӕ, сӕ йраг хъуыды. Ног дзырдтыл бакусын. Ӕ мбаргӕ каст. Зымӕ г кӕ имӕ фембӕ лд, уыцы адӕ ймӕ гтӕ ӕ мӕ цӕ рӕ гойтыл цӕ уылнӕ фӕ тых? Адӕ ймаджы ӕ мӕ цӕ рӕ гойты цавӕ р миниуджытыл дзырд цӕ уы аргъауы? Цы зонд амоны аргъау? Фӕ рстытӕ н дзуапп дӕ ттын. Сабитӕ н сӕ хи хъуыдытӕ м байхъусын.

-алыхуызы жанрты уацмыстӕ хи ныхстӕ й дзурынмӕ;

-ӕ мдзӕ вгӕ тӕ зӕ рдывӕ рдӕ й дзурынмӕ;

-дыгурон текстытӕ раст кӕ сынмӕ;

Дзарасути Г. «Бацеу-бацеу». Кокайты Т. «Зымӕ г хӕ хты». Къадзаты С. «Цымыдис».

Ног ӕ рмӕ г

Уыци- уыци бахъуыды кӕ нын. Ӕ мдзӕ вгӕ тӕ аив кӕ сын. Нывмӕ гӕ сгӕ куыст. Пейзаж. Ӕ мдзӕ вгӕ тӕ й иу зӕ рдывӕ рдӕ й сахуыр кӕ нын.

-уацмыстӕ н ӕ ндӕ р, райдиан, кӕ рон ӕ мӕ сӕ ргӕ ндтӕ хъуыды кӕ нын.

Асаты А. «Зымӕ гон цуан».

Ног ӕ рмӕ г

Литературон аргъау. Уацмысы жанр, йӕ автор. Аргъауы темӕ, сӕ йраг хъуыды. Хъӕ ддаг цӕ рӕ гойты миниуджытӕ. Уыг ӕ мӕ мысты ахаст сӕ кӕ рӕ дзимӕ. Текст хи ныхӕ стӕ й дзурын. Уацмысы кӕ рон уӕ зӕ рдӕ мӕ фӕ цыд? Кӕ д нӕ, уӕ д ын ӕ ндӕ р кӕ рон ӕ рхъуыды кӕ нын.

Хозиты М. «Зымӕ гон». Уалыты Л. « Зымӕ гон ныв» Уыци-уыци. Хетӕ гкаты Къ. «Нӕ уӕ гбонты зарӕ г». Ӕ мбисонд.

Ног ӕ рмӕ г

Лирикон ӕ мдзӕ вгӕ. Автор. Зымӕ гон ӕ рдзы ивддзинӕ дтӕ. Цӕ рӕ гойты миниуджытӕ. Нывтӕ м гӕ сгӕ цӕ рӕ гойты царды тыххӕ й радзырд кӕ нӕ сочинени ӕ рхъуыды кӕ нын. Зӕ рдывӕ рдӕ й «Хӕ дзаронтӕ » сахуыр кӕ нын. Ӕ мбисонд зӕ рдыл бадарын. Уӕ лӕ мхасӕ н ӕ рмӕ гӕ й спайда кӕ нын(чиныджы кӕ рон). Къордтӕ й куыст.

6-7 1-2

С. Михалков. «Ног азы чи 'рцыд, ахӕ мӕ цӕ г хабар».

Ног ӕ рмӕ г

Литературон аргъау, авторы тыххӕ й радзурын. Йӕ хицӕ ндзинад. Зымӕ гон хъӕ ды фӕ лыст. Наз бӕ ласы рӕ сугъддзинад. Хӕ ларзӕ рдӕ ӕ мӕ ӕ ууӕ нк. Цӕ мӕ й тарсти наз бӕ лас йӕ хицӕ н? Хъӕ дгӕ сы фӕ лгонц. Диалогон ныхас. Радзырд хӕ йттыл дих кӕ нын. Фӕ рстытӕ н дзуӕ ппытӕ дӕ ттын.

Асаты А. «Зымӕ гон нывтӕ ».

Ног ӕ рмӕ г

Лирикон ӕ мдзӕ вгӕ. Автор. Зымӕ гон ӕ рдзы нывтӕ. Хӕ дзарон цӕ рӕ гойты миниуджытӕ зымӕ гон. Тӕ хгӕ хъулон цъиу кӕ ртмӕ цӕ мӕ н ӕ ртахт? Чи у лирикон герой ацы ӕ мдзӕ вгӕ йы? Ӕ мдзӕ вгӕ йы кӕ рон куыд зӕ гъы автор, зӕ рдӕ цӕ мӕ й ӕ вӕ ры? Цымӕ цӕ мӕ н? Цавӕ рӕ мбисонд ӕ рхӕ ссӕ н ис ардӕ м? («Фыдлӕ г ӕ мӕ фыдбон бирӕ нӕ хӕ ссынц»).

Къадзаты С. «Калы дун-дуне тӕ мӕ н». Дзаболаты Х. «Дымгӕ, футгӕ нгӕ, цӕ гатӕ й…». Уыци-уыци.

Ног ӕ рмӕ г. Рефлекси.

Ӕ мдзӕ вгӕ ты автортӕ. Зымӕ гон хъызт. Цавӕ р дзырдты фӕ рцы ӕ вдисынц автортӕ зымӕ гон ӕ рдзы нывтӕ?

Хи зонындзинӕ дтӕ сбӕ рӕ г кӕ нын. Цы бахъуыды кодтон рацыд ӕ рмӕ гӕ й. Мӕ зӕ рдыл тынгдӕ р цы бадардтон. Куыд равдыстой фысджытӕ зымӕ гон ӕ рдзы нывтӕ ӕ мӕ хӕ дзарон цӕ рӕ гойты миниуджытӕ. Цавӕ р ӕ мдзӕ вгӕ тӕ зонын зӕ рдывӕ рдӕ й. Цы цӕ стӕ нгас мӕ м сӕ взӕ рд уацмысы сӕ йраг персонажмӕ? Афӕ дзы афонтӕ й мӕ зӕ рдӕ мӕ тынгдӕ р кӕ цы цӕ уы? Цӕ мӕ н?

Лӕ мбынӕ г кастӕ?

Тест№2 кӕ нӕ нывмӕ гӕ сгӕ сочинени

Контролон урок.

Чиныджы фӕ рстытӕ м гӕ сгӕ.

Зонын:

-рацыд ӕ рмӕ гӕ й алы жанртӕ й уацмысты мидис зонын;

-ӕ рдзы миниуджытӕ афӕ дзы алы афонты;

-уацмысты авторты;

-аргъау адӕ мон у ӕ ви литературон ӕ мӕ а. д.

Арӕ хсын:

- уацмыстӕ аив, раст, ӕ мӕ ӕ мбаргӕ кӕ сынмӕ;

-уыци-уыцитӕ ӕ мӕ ирхӕ фсӕ нтӕ зӕ рдывӕ рдӕ й дзурынмӕ;

-тагъддзуринӕ гтӕ рӕ вдз ӕ мӕ раст дзурынмӕ;

-рацыд темӕ йӕ сочинени фыссынмӕ.

Кӕ мӕ н цы…(4сах)

Хетӕ гкаты Къ. «Кӕ мӕ н цы…. Колити В. «Гиризтӕ » (Тагъддзоруйнаг). Джыккайты Ш. «Хъохъо».

Ног темӕ ахуыр кӕ ныны урок

Ӕ мдзӕ вгӕ ты автортӕ. Ног дзырдтыл куыст. Рифмӕ зӕ рдыл ӕ рлӕ ууын кӕ нын. Цавӕ р миниуджытӕ фауынц поэттӕ? Хорз та цымӕ цы у? Тыхджынӕ й тыхджындӕ ртӕ вӕ ййы? Цӕ мӕ сайы къӕ йныхдзинад? Поэтты сӕ йраг хъуыдытӕ. Къостайы ӕ мдзӕ вгӕ «Кӕ мӕ н цы... » зӕ рдывӕ рдӕ й сахуыр кӕ нын.

 

С. Михалков «Бирӕ гъыл сайд куыд ӕ рцыди».

Ног ӕ рмӕ г

Литературон аргъау. Йӕ хицӕ ндзинад адӕ мон аргъауӕ й. Текст аив ӕ мӕ раст кӕ сын. Уӕ здандзинад ӕ мӕ ӕ дзӕ сгомдзинад. Рӕ дыд афойнадыл раст кӕ нын зонын. Нывмӕ гӕ сгӕ куыст. Дзырдуатон куыст. Сценкӕ саразын.

 

Астемыраты И. «Фыдфыдуӕ гты Фыдбылыз, кӕ нӕ Амындтытӕ -ардыдтытӕ »

Ног ӕ рмӕ г

Автор, уацмысы жанр зонын. Адӕ ймаджы ӕ вӕ рццӕ г ӕ мӕ ӕ ппӕ рццӕ г миниуджытӕ. Ног дзырдтӕ бахъуыды кӕ нын. Цӕ мӕ н схуыдта автор йӕ уацмыс афтӕ? Ардауынмӕ хъусын хорз у? Куыд разылдысты Гӕ бӕ цайӕ н йӕ хинтӕ йӕ хиуыл? Уацмыс раст ӕ мӕ аив кӕ сын.

 

В. Голявкин. «Скъаппы».

Ног ӕ рмӕ г

Автор. Цы 'рцыдис Цыпкиныл? Цавӕ р лӕ ппу рахонӕ н ын ис? Ӕ фсӕ рмыгӕ наг схонӕ н ын ис? Цӕ мӕ н? Уыцы хъуыды кӕ м рабӕ рӕ г, уыцы бынат ссарын ӕ мӕ йӕ бакӕ сын. Диалогон ныхас. Фӕ рстытӕ н дзуапп дӕ ттын. Аив кӕ сын.

 

Хорз зӕ рдӕ йӕ н – уарзт (7сах)

 

Дзасохты М. «Ныстуантӕ ». Колити В. «Зӕ ирӕ ». Ӕ мбесонд. Ерхӕ фсӕ н.

Ног темӕ ахуыр кӕ ныны урок

Темӕ йы мидис. Уацмысты жанртӕ, сӕ сӕ йраг хъуыды. Цӕ мӕ разӕ нгард кӕ нынц сабиты? Цы у ӕ гъдау? Ӕ мдзӕ вгӕ тӕ й иу (фӕ ндонмӕ гӕ сгӕ ) зӕ рдывӕ рдӕ й сахуыр кӕ нын. Дзырдуат.

 

Тъехты Амыран. «Бӕ тӕ г раст бакодта». Ерхӕ фсӕ н.

Ног ӕ рмӕ г

Автор, уацмысы жанр. Текст раст ӕ мӕ аив кӕ сын. Уацмысы сӕ йраг хъуыды. Адӕ ймаджы хорз миниуджытӕ. Ӕ взӕ р миниуджытӕ ӕ мӕ сӕ аххосӕ гтӕ. Бӕ тӕ г цӕ мӕ й раст уыди, йӕ фыдмӕ кӕ й нӕ байхъуыста, уымӕ й? Хъӕ лӕ сы уагӕ й фыд ӕ мӕ фырты, уый фӕ стӕ та – милиционер ӕ мӕ зӕ ронд лӕ джы ныхӕ стӕ хицӕ н кӕ нын. Ерхӕ фсӕ ны ног дзырдты нысаниуӕ г бахъуыды кӕ нын, Ерхӕ фсӕ н раст кӕ сын.

 
3-4 1-2

Г. Х. Андерсен. «Фондзӕ й иу кӕ рддзӕ мы».  

Ног ӕ рмӕ г

Литературон аргъау, йӕ сӕ йраг хъуыды. Аргъау ӕ мбаргӕ каст кӕ нын. Хорз ӕ мӕ ӕ взӕ р миниуджытӕ -хивӕ нд, зивӕ ггӕ наг ӕ мӕ хиппӕ лой. Аргъауы алы хаймӕ дӕ р пълан саразын ӕ мӕ йӕ хи ныхӕ стӕ й дзурын. Хъӕ дуры гагаты хуызы адӕ ймаджы цавӕ р фӕ зминаг ӕ мӕ фауинаг миниуджытӕ ӕ вдыст ӕ рцыд аргъауы? Беседӕ: «Хорз адӕ ймаг цавӕ р хъуамӕ уа? ».

 

Адӕ мон аргъау «Узун ӕ мӕ паддзах. Ӕ мбисӕ дтӕ. Багаты Л. «Ӕ цӕ г ӕ мбал».

Ног ӕ рмӕ г

Уацмысты жанртӕ сӕ сӕ йраг хъуыды. Аргъау бакӕ сын йӕ мидис ын бамбарын кӕ нын. ӕ мбисондыл бакусын. Чи уыд радзырды ӕ цӕ г ӕ мбал? Скъоладзауты бафӕ рсын: уыдон та куыд бакодтаиккой ахӕ м уавӕ ры. Хӕ лардзинады ӕ нкъарӕ нтӕ рӕ зын кӕ нын. Къӕ йттӕ й куыст-диалогы архайын. Аив кӕ сын ӕ мӕ хи ныхӕ стӕ й дзурын.

 

Чеджемты Г. «Ном» 1-2 хай. Тагъддзуринаг.

Ног ӕ рмӕ г

Уацмысы сӕ йраг хъуыды. Цӕ мӕ н хуыйны радзырд «Ном»? Нӕ гыццыл герой цӕ мӕ н маст кодта йӕ номыл. Архайд цы рӕ стӕ джы цӕ уы, уымӕ н характеристикӕ дӕ ттын. Адӕ мы цард уыцы рӕ стӕ г. Къониты Сауы фӕ лгонц. Куыд ныссыгъдӕ г кӕ нын кодта Сау сидзӕ ргӕ с устыты цӕ хӕ радӕ ттӕ? Тагъддзуринаг зӕ рдывӕ рдӕ й сахуыр кӕ нын.

 

Темӕ йыл афӕ лгӕ ст

Рефлекси. Фӕ лхат кӕ ныны урок.

Хи зонындзинӕ дтӕ сбӕ рӕ г кӕ нын. Цы бахъуыды кодтон рацыд ӕ рмӕ гӕ й. Мӕ зӕ рдӕ мӕ арфдӕ р цы бахызт. Уацмысты архайджытӕ й кӕ й бафӕ змыдтаин?

 

Чи фехъуыст диссӕ гтӕ, диссӕ гтӕ -тӕ мӕ ссӕ гтӕ? (5сах)

 

Асаты Астемыр. «Диссӕ гтӕ ». Тагъддзуринаг.

Ног темӕ

Темӕ йы хицӕ ндзинад. Цы сты диссӕ гтӕ -тӕ мӕ ссӕ гтӕ? Ӕ мдзӕ вгӕ кӕ сын. Дзырдуат. Нывыл куыст. Цы ис ӕ нахуырӕ й ӕ мдзӕ вгӕ йы? Ӕ мдзӕ вгӕ мӕ гӕ сгӕ аргъау ӕ рхъуыды кӕ нын. Тагъддзуринаг зӕ рдыл бадарын.

Къадзаты С. «Алцы иннӕ рдӕ м фӕ цис». «Кадтӕ й-Цадтӕ й» (англисаг фольклорӕ й).

Ног ӕ рмӕ г

Лирикон ӕ мдзӕ вгӕ. Цӕ мӕ н сӕ мхӕ ццӕ кодта поэт ӕ мдзӕ вгӕ йы дзырдтӕ. Сӕ бынӕ тты сӕ сӕ вӕ р ӕ мӕ йӕ афтӕ мӕ й бакӕ с. Зӕ рдывӕ рдӕ й сахуыр кӕ н ӕ мдзӕ вгӕ. Тагъддзуринаг ӕ мӕ ӕ мдзӕ вгӕ зӕ рдыл бадарын. ӕ мдзӕ вгӕ «Кадтӕ й-Цадтӕ й» бакӕ сын.

Джыккайты Ш. «Тӕ ссаг балц» 1-аг хай.

Ног ӕ рмӕ г

Авторы зонын. Уацмысы жанр. Ног дзырдтӕ бахъуыды кӕ нын. Радзырдӕ н ӕ ндӕ р сӕ ргонд дӕ ттын. Нывыл бакусын Пълан аразын. Лӕ ппуйы йӕ фантази цавӕ р тасмӕ ӕ ркодта?  

Чеджемты Г. «Сайтан ӕ мӕ Сырдон»

Ног ӕ рмӕ г

Литературон аргъау. Автор. Аргъауы сӕ йраг хъуыды. Цавӕ р адӕ ймаджы миниуджытӕ ӕ вдисы автор? Сайын хорз у? Уӕ дӕ аргъӕ утты та? Цӕ мӕ н ныууагъта Гӕ тӕ г йӕ сайагдӕ р фырты йӕ хицӕ н? Аргъауы персонажтӕ й дӕ зӕ рдӕ мӕ фылдӕ р кӕ цы цӕ уы?

Лӕ мбынӕ г кастӕ?

Тест №3 кӕ нӕ аргъау ӕ рхъуыды кӕ нын

Фӕ лхат кӕ ныны ӕ рмӕ г

Темӕ йыл афӕ лгӕ ст, йӕ хицӕ ндзинат иннӕ темӕ тӕ й. Цы автортимӕ базонгӕ сты, уыдонӕ й кӕ й бахъуыды кодтой. Чиныджы 137-ӕ м фарсы фӕ рстытӕ н дзуӕ ппытӕ дӕ ттын.

Ӕ фтауы бӕ стӕ дидинӕ г, сыфтӕ р! (6сах)

Хетӕ гкаты Къ. «Чи дӕ? » Палиндром. Гӕ диаты С. «Уалдзӕ г Ирыстоны». Ирхӕ фсӕ н.

Ног темӕ ахуыр кӕ ныны урок

Автор. Жанр. Ӕ мдзӕ вгӕ йы афӕ дзы афон. Зӕ рдывӕ рдӕ й ахуыр кӕ нын. Палиндромыл бакусын. Нывтыл куыст. Радзырд ӕ мӕ ӕ мдзӕ вгӕ йы иумӕ йагӕ й цы ис? Цы базонӕ н ис радзырдӕ й раджы заманы цардӕ й? Ирхӕ фсӕ н бакӕ сын ӕ мӕ йӕ бахъуыды кӕ нын..

Къадзаты С. ӕ мдзӕ вгӕ. Коцойты А. «Тулдз ӕ мӕ мӕ цкъор». Ирхӕ фсӕ н.

Ног ӕ рмӕ г

Уацмысты жанртӕ. Автортӕ. Ӕ мдзӕ вгӕ аив кӕ сын, йӕ мидис. Радзырд ӕ мӕ ӕ мдзӕ вгӕ йы сӕ йраг хъуыды. Дзырдуатон куыст. Тулдз ӕ мӕ Мӕ цкъоры ахаст. Адӕ ймаджы цавӕ р миниуджытыл дзурынц? Ирхӕ фсӕ н зӕ рдыл бадарын.

Асаты А. «Уалдзыгон бӕ рӕ гбон». Скъодтати Э. «Рӕ збуни».

Ног ӕ рмӕ г

Лирикон ӕ мдзӕ вгӕ. Автор. Нывтӕ м гӕ сгӕ куыст. Ӕ нӕ зонгӕ дзырдтӕ сбӕ рӕ г кӕ нын. Раст кӕ сын. Хъӕ лдзӕ г хъӕ лӕ сы уагӕ й кӕ сын. Аив кӕ сыны конкурс саразын(жюрийы скъоладзаутӕ сӕ хӕ дӕ г).

Чеджемты Г. «Арвы дисса»г. Бацеу-бацеу.

Ног ӕ рмӕ г

Автор. Уацмысы жанр. Аргъауы сӕ йраг хъуыды. Аргъауы миниуджытӕ. Куыд бамбӕ рстат-мӕ й къахыр кӕ д ӕ мӕ цӕ мӕ н вӕ ййы? Ӕ цӕ гдзинадӕ й та дзы цы ис? Бацеу-бацеу зӕ рдыл бадарын.

Уӕ лахизы бӕ рӕ гбон

Баситы М. «Хъӕ батыр Иссӕ ». Ӕ мбисӕ ндтыл куыст.

Ног темӕ ахуыр кӕ ныны урок

Радзырды автор, йӕ сӕ йраг хъуыды. Текст раст, ӕ мбаргӕ каст бакӕ нын. Фыдыбӕ сты Стыр хӕ сты тыххӕ й хуымӕ тӕ г зонындзинӕ дтӕ радтын. Фӕ рстытӕ н дзуӕ ппытӕ дӕ ттын. Текст цӕ ггӕ й (абзацгай) каст. Иссӕ ӕ мӕ немыцаг афицеры ныхас рольтӕ м гӕ сгӕ бакӕ сын. Ӕ мбисӕ ндтыл бакусын.

Дзаттиаты. Т. «Илитӕ ».

Ног ӕ рмӕ г

Автор. Уацмысы жанр. Хъӕ батыр, ныфсхаст… Ацы дзырдты нысаниуӕ гыл бакусын. Радзырды чи у ныфсхаст ӕ мӕ хъӕ батыр. Диалогтӕ рольтӕ м гӕ сгӕ бакӕ сын. Хӕ стон хъӕ батырдзинады тыххӕ й сочинени ныффыссын.

Ӕ мбисонд. Бесаты Т. «Цыколайаг лӕ ппутӕ ».

Ног ӕ рмӕ г

Автор. Уацмысы жанр. Сӕ йраг персонажты характеристикӕ. Уацмысы цаутӕ фӕ д- фӕ дыл равӕ рын, сӕ йрагдӕ рты дзы рахицӕ н кӕ нын. Бинонтӕ: мад ӕ мӕ ӕ фсымӕ рты ’хсӕ н ахастытӕ. Цӕ уыл уыд мады мӕ т? Цы у лӕ гдзинад, хъӕ батырдзинад? Чи йӕ равдыста радзырды?

Цӕ рукъаты В. «Ӕ нӕ ном салдат».

Ног ӕ рмӕ г

Лирикон ӕ мдзӕ вгӕ. Автор. Темӕ. Цӕ мӕ н хуыйны ӕ мдзӕ вгӕ афтӕ? Уӕ лахизы бӕ рӕ гбоны цӕ мӕ н ахӕ м кад вӕ ййы ӕ нӕ ном салдатӕ н. Кӕ м ын ис цыртдзӕ вӕ н? Ирыстоны та хӕ стон хъӕ батыртӕ н кӕ м зоныс цыртдзӕ вӕ нтӕ?

Кӕ м райгуырдтӕ н, мӕ хи кӕ м базыдтон

Бзарты Р. «Ирыстон»

Ног ӕ рмӕ г

Радзырд. Йӕ сӕ йраг хъуыды. Цавӕ р дыууӕ хайыл дих кӕ ны Ирыстон? Герб ӕ мӕ тырысайы нысаниуӕ г. Райгуырӕ н бӕ стӕ ӕ мӕ ныййарӕ г мад. Фыдӕ лты ӕ гъдӕ уттӕ ӕ мӕ мадӕ лон ӕ взаг.

Гӕ диаты Ц. «Цӕ мӕ н ӕ й уарзын ӕ з мӕ Фыдыбӕ стӕ? » Къадзаты С. «Ирыстон». Палиндром.

Ног ӕ рмӕ г

Автор. Уацмысы жанр. Цы у ирон лӕ гӕ н Фыдыбӕ стӕ? Хи хъуыдытӕ зӕ гъын. Аив, раст ӕ мӕ ӕ мбаргӕ каст. Нывыл баусын. Ирыстоны рӕ сугъ бынӕ тты тыххӕ й радзурын. Сочинени ныффыссын: «Мӕ уарзон горӕ т, хъӕ у…»

Чеджемты Г. «Курагаты хӕ рздӕ ф»

Ног ӕ рмӕ г

Лӕ мбынӕ г кастӕ?

                                         

 

Азы кæ ронмæ скъоладзаутæ хъуамæ базоной:

- æ мбаргæ, аив æ мæ раст кæ сын;

- хъæ лæ сы уаг раст аразын;

- чысыл текст хинымæ р кæ сын;

- цы уацмыс бакастысты, уый мидисæ й фæ рстытæ н раст дзуæ ппытæ дæ ттын;

- сæ хъуыдымæ гæ сгæ кæ рæ дзимæ хæ стæ г дзырдтæ иртасын;

- радзырд, аргъау, æ мдзæ вгæ кæ рæ дзийæ иртасын;

- зындгонд фысджыты нæ мттæ зонын, сæ уацмыстæ сын ранымайын.

Литературæ:

1. Дзапарты З. Кæ сыны чиныг 2 къласæ н. Дзæ удж. 2011-10

2. Моурауты М. Дидактикон æ рмæ г ныхасы рæ зтыл кусынæ н. Дзæ удж. 2011

3. Моурауты М. æ мбисæ ндтæ æ мæ уыци-уыцитæ. Дзæ удж. 2011

4. Моурауты М Дидактикон хъæ зтытæ æ мæ улæ фты минуттæ. Дзæ удж. 2011-10-12

5. Уалыты Т., Джусойты К., Дзытиаты Э. Сывæ ллæ ттæ литературæ йæ хæ слæ вæ рдтæ 2 къл. Ирон æ взаг æ мæ кæ сыны уроктæ м. Дзæ удж. 2005

6. Уалыты Т. Цалдæ р ныстуаны æ рыгон ахуыргæ нæ гæ н. Дзæ удж. 2005

7. Бзарты Р. Нæ Райгуырæ н бæ стæ йы истории. Алан æ мæ Уæ рæ се рагзаманты.

8. Ирон. æ взаг æ мæ литературæ йы программæ тæ 1-11 къл. Дзæ удж. 2005

9. Пагæ ты З. 1-4 къл. Ахуыргæ нинæ гтæ кæ сын- фыссын куыд зонынц, уымæ н бæ рæ ггæ нæ нтæ æ вæ рыны бæ рцбарæ нтæ. Дзæ удж. «Иристон» 2003

10. Ӕ лдаттаты В. Нæ алыварсы дуне нывты хуызы. Дзæ удж. «Ирыстон» 2003

11. НикандровН. Д., РыжаковМ. В. Примерные программы начального общего образования. Ч. 1 Просв. 2009.

12. Демидова М. Ю. и другие. Оценка достижения планируемых результатов в начальной школе. Ч. 1 Просв. 2010.

 

Сӕ рды тыххӕ й цы ӕ рмӕ г рацыдысты, уымӕ й цы бадардтой сӕ зӕ рдыл. Хи хъуыдытӕ радзурын. Цыбыр радзырдтӕ аразын. Ӕ мдзӕ вгӕ зӕ рдывӕ рдӕ й дзурын.

Диалогы архайын. Цы зонд амоны аргъау? Фӕ рстытӕ н дзуапп дӕ ттын. Пълан аразын.

Уацмыс хӕ йттыл дих кӕ нын. Диалог аразын. Адӕ ймаджы цавӕ р миниуджытыл дзырд цӕ уы радзырды? Аив кӕ сын, орфоэпийы нормӕ тӕ хынцгӕ йӕ. Аргъауы сырддонцъиуимӕ йӕ абарын

Афӕ дзы афон. Уацмыс хӕ йттыл дих кӕ нын. Сӕ ргӕ ндтӕ сын ӕ рхъуыды кӕ нын

Фӕ ззӕ джы тарст. Зымӕ гон нывтӕ. Нывимӕ куыст. Аив кӕ сын. Радзырд ӕ рхъуыды кӕ нын. Фӕ ззӕ джы мӕ йтӕ

Пълан аразын. Ног дзырдтӕ бахъуыды кӕ нын. Адӕ ймаджы хуыздӕ р миниуджытӕ н аргъ кӕ нын. Рӕ дыдтыл сӕ ттын ӕ мӕ сӕ раст кӕ нын. Радзырдӕ н ӕ ндӕ р сӕ ргонд дӕ ттын. Нывтыл бакусын. «Сдзурын сӕ кӕ нын». Фӕ рстытӕ н дзуапп дӕ ттын.

 Бинонтӕ: мад, фыд хо ӕ мӕ ӕ фсымӕ ры ’хсӕ н ахастытӕ. Рӕ стдзинад ӕ мӕ сайын. Уацмысы сӕ йраг персонаж. Рӕ дыд ӕ мӕ йӕ раст кӕ нын. Уацмысы цаутӕ фӕ д- фӕ дыл равӕ рын, сӕ йрагдӕ ры дзы рахицӕ н кӕ нын

Жанр, темӕ. Адӕ ймаджы ӕ взӕ р миниуджытӕ. Бинонтӕ: мад ӕ мӕ ӕ фсымӕ рты ’хсӕ н ахастытӕ. Ӕ мбисонды мидис ӕ мбарын. Хъуыдыйӕ дтӕ хъӕ угӕ дзырдтӕ й ӕ ххӕ ст кӕ нын. Лирикон ӕ мдзӕ вгӕ. Автор. Зымӕ гон ӕ рдзы ивддзинӕ дтӕ. Абарст(мит ӕ мӕ ссад). Сабиты ӕ нкъарӕ нтӕ. Зӕ рдывӕ рдӕ й йӕ ахуыр кӕ нын. Уыци-уыци. Радзырд. Зымӕ гон хъызт. Сырддонцъиуы ӕ ргъӕ вст. Тудзийы диссаджы ми. Абарст(адӕ ймаг ӕ мӕ цӕ рӕ гойтӕ ). Радзырд хӕ йттыл дих кӕ нын. Сӕ ргӕ ндтӕ сын хъуыды кӕ нын. Къордтӕ й куыст.

Тагъддзуринӕ гтӕ, ӕ мбисӕ ндтӕ ӕ мӕ ирхӕ фсӕ нтӕ й цы бахъуыды кодтой. Ахуыргӕ нӕ гӕ мӕ скъоладзауты иумӕ йаг хатдзӕ г. Сабиты хи хъуыдытӕ. Диалогон ныхас. Зӕ рдывӕ рдӕ й чи цавӕ р ӕ мдзӕ вгӕ бахъуыды кодта. Къордтӕ й ӕ мӕ къӕ йттӕ й куыстЛирикон уацмыс. Дзырдуатон куыст. Нывмӕ гӕ сгӕ радзырд кӕ нӕ аргъау ӕ рхъуыды кӕ нын.

Хи зонындзинӕ дтӕ сбӕ рӕ г кӕ нын. Цы бахъуыды кодтон рацыд ӕ рмӕ гӕ й. Мӕ зӕ рдыл тынгдӕ р цы бадардтон. Радзырд ӕ мӕ ӕ мдзӕ вгӕ кӕ рӕ дзийӕ цӕ мӕ й хицӕ н кӕ нынц. Чиныджы кӕ рон цы нывтӕ ис, уыдонӕ й темӕ мӕ хӕ стӕ гдӕ р чи у, уымӕ гӕ сгӕ чысыл радзырд саразын.

Ӕ мдзӕ вгӕ йы афӕ дзы афон. Дзырд синонимӕ й ивын. Зӕ рдывӕ рдӕ й ахуыр кӕ нын. Аргъаумӕ ӕ мбисонд ӕ рхӕ ссын. Уацмысы сӕ йраг хъуыды ӕ вдисӕ г бынат агурын.

Уацмысты жанртӕ, сӕ сӕ йраг хъуыды. Дыууӕ чызджы абарын, ӕ мбисӕ ндтӕ сӕ мӕ рхӕ ссын. Радзырдӕ н хорз кӕ рон ӕ рхъуыды кӕ нын. Фӕ ндонмӕ гӕ сгӕ ӕ мдзӕ вгӕ йы хай зӕ рдывӕ рдӕ й ахуыр кӕ нын. Радзырдӕ н хорз кӕ рон ӕ рхъуыды кӕ нын

Уацмысты сӕ йраг хъуыды. Жанртӕ. Адӕ ймаджы ӕ взӕ р миниуджытӕ: ӕ гоммӕ гӕ с, хивӕ нд хистӕ ры ныхасӕ н аргъ нӕ кӕ нын. Мады хъомыладон мадзӕ лттӕ. Фарст: Мад раст бакодта?. Басняйы сӕ йраг хъуыды. Ирхӕ фсӕ н кӕ нӕ басня зӕ рдывӕ рдӕ й бахъуыды кӕ нын.

 



  

© helpiks.su При использовании или копировании материалов прямая ссылка на сайт обязательна.