Мазмұны. Кіріспе I Фотосинтез процесі 1.1Фо

Мазмұ ны

Кіріспе I Фотосинтез процесі 1. 1Фотосинтездің жарық жә не қ араң ғ ы фазасы 1. 2Жасанды фотосинтез Қ орытынды Пайдаланғ ан ә дебиеттер

Кіріспе

Фотосинтез (Фото… жә не синтез) – жоғ арысатыдағ ыжасылө сімдіктердің, балдырлардың, фотосинтездеуші хлорофилл жә небасқ адафотосинтездікпигменттерарқ ылыкү нсә улесіэнергиясынсің іруінә тижесіндеқ арапайымқ осылыстардан (кө мірқ ышқ ыл газы, су) ө здерінің жә небасқ аорганизмдердің тіршілігінеқ ажеттікү рделіорганикалық заттартү зуі. Фотосинтез нә тижесіндежержү зіндегіө сімдіктержылсайын 100 млрд т-дан астаморганикалық заттартү зеді (мұ ның жартысынанкө бінтең із, мұ хитө сімдіктерітү зеді) жә небұ лкездеолар 200 млрд-тай СО2 сің іреді, оттегінбқ леді.
Фотосинтездіалғ ашзерттеушілер Швейцария ғ алымдарыЖ. Сенебье, Н. Соссюржә ненемісхимигіЮ. Майерболды. 19 ғ -ң 2-жартысында К. А. Тимирязевкү нсә улесіэнергиясы фотосинтез процесінде хлорофилл арқ ылысің ірілетінінанық тады. 20 ғ -ң басындафотосинтездің физиологиясы мен экологиясынаарналғ анмаң ыздызерттеулержү ргізіледі (В. В. Сапожников, С. П. Костычев, В. Н. Любименко, А. А. Ничипоровичт. б. ). 20 ғ -ң орта кезіненбастапфотосинтездізерттеудежаң аә дістер (газ анализі, радиоизотоптыә дісспектроскопмя. Электрондық микроскоп т. б. ) дамыды.

Фотосинтез процесі

Фотосинтез – (гр. фотос - жарық жә не синтез) - жасылжапырақ органоидтері, яғ ни хлоропласт арқ ылыКү нсә улесіэнергиясының химиялық байланысэнергиясынаайналупроцесі. Фотосинтезнә тижесіндежержү зіндегіө сімдіктержылсайын 100 млрд т-дан астаморганикалық заттартү зеді (мұ ның жартысынанкө бінтең із, мұ хитө сімдіктерітү зеді) жә небұ лкездеолар 200 млрд-тай СО₂ сің іреді, оттегінбө леді.

Фотосинтездіалғ ашзерттеушілер Швейцария ғ алымдарыЖ. Сенебье, Н. Соссюржә ненемісхимигіЮ. Майерболды. 19 ғ асырдың 2-жартысында К. А. Тимирязев кү нсә улесіэнергиясы фотосинтез процесінде хлорофилл арқ ылысің ірілетінінанық тады. 20 ғ асырдың басындафотосинтездің физиологиясы мен экологиясынаарналғ анмаң ыздызерттеулержү ргізіледі (В. В. Сапожников, С. П. Костычев, В. Н. Любименко, А. А. Ничипоровичт. б. ). 20 ғ асырдың орта кезіненбастапфотосинтездізерттеудежаң аә дістер (газ анализі, радиоизотопты ә дісспектроскопмя. Электрондық микроскопт. б. ) дамыды.

Жоғ арысатыдағ ыжасылө сімдіктер, балдырлар (кө пжасушалыжасыл, қ оң ыр, қ ызыл, сондай-ақ біржасушалы эвглена, динофлагеллят, диатомбалдырлар) фотосинтезіндесутек доноры жә нешығ арылатын оттек кө зі су, ал сутекатомның негізгі акцепторы жә некө міртеккө зі – кө мірқ ышқ ыл газ. Фотосинтезге тек СО₂ мен Н₂О пайдаланылса углевод тү зіледі. Фотосинтез процесінеө сімдік углевод тү зуменқ атарқ ұ рамында азоты жә некү кірті бар аминқ ышқ ылдарын, белок, молекуласық ұ рамында азот болатын хлорофилл де тү зеді. Бұ лжағ дайдакө мірқ ышқ ылгазбенқ атарсутекатомының акцепторы жә не азот, кү кірткө зі нитрат жә не сульфат болады. Фотосинтездеушібактериялар молекула оттектіпайдаланбайды, оны бө ліпшығ армайды (бұ лардың кө біанаэробтар). Бұ лбактериялар су орнына донор ретіндеэлектрондарды не органикалық емесқ осылыстарды (кү кірттісутек, тиосульфат, газ тә різдісутекті) немесеорганикалық заттарды (сү тқ ышқ ылы, изопропил спиртін) пайдаланады.

Фотосинтез аппаратының негізі – жасушаішіндегі органелла-хлоропластар (кө кжапырақ жасушасында 20-100 болады). Балдырлардың кө пшілігіндефотосинтездік аппарат – жасушаішіндегіарнайы органелла-хроматофорлар, ал фотосинтездеушібактериялар мен кө к-жасылбалдырлардатилакоидтер. ө сімдік фотосинтез процесінің негізі – тотығ у-тотық сыздану. Мұ нда квант энергиясыә серінен 4 электрон мен протон су дә режесінен (оның тотығ уы) углевод дә режесінедейінкө теріледі. (СО₂-ның тотық сыздануы). Сө йтіпуглеводтарфотосинтезібылайө теді: СО₂+Н₂О С(Н₂О)+О₂+120 ккал/моль яғ ни СО₂-ның бірмолекуласының углевод дә режесінедейінтотық сыздануының бос энергиясы 120 ккал/моль болады. Демек, ө сімдікфотосинтезікезінде кем дегенде 3 квант («қ ызыл» кванттарэнергиясы 40 ккал/моль) сің ірілуіқ ажет. ә ртү рліжағ дайдажасалғ антә жірибе СО₂-ның ә рмолекуласының тотық сыздануына 8–10 квант қ ажетекенінкө рсетті. Кө мірқ ышқ ыл газ да, су да, жарық тытікелейсің ірмейді, бұ лқ осылыстардың квантпенбайланысқ атү суін хлоропласт не хроматофор структурасындағ ыхлорофилл а қ амтамасызетеді. Фотосинтездің биосферадағ ымаң ызы да ү лкен. Жержү зіндеге, мысалы, кө міртек, суттек, оттек, сондай-ақ N, S, P, Mg, Ca т. б. элементтерайналымыпроцесінеқ атысы бар. Жерқ алыптасқ аннанбері фотосинтез нә тижесіндемаң ыздыэлементтер мен заттарбірнешемың реттолық цикл айналымынанө ткен. ө сімдікө німінарттырудың біржолы - ө сімдіктің фотосинтездікә рекетінү дету. Бұ лү шінжапырақ кө лемінү лкейту, жапырақ тіршілігінұ зарту, егістіктегіө сімдікжиілігінреттеукерек. СО₂, ауа, су, топырақ тағ ық оректікэлементтержеткіліктіболуық ажет. Фотосинтез аппаратының активтілігіжапырақ тың анатомиялық қ ұ рылысына, фермент жү йесі активтілігіне, кө міртекметабализмітипінебайланыстыболады. ө сімдікселекциясының, яғ ни СО₂ассимиляциясы тез жү ретінө сімдіксорттарыншығ арудың даү лкенмаң ызы бар.

12 3 4 Следующая ⇒