5.1. Қоршаған ортаны қорғау

ХХІ –ғ асырда қ оршағ ан ортаны қ орғ ау, халық аралық алдына қ ойғ ан мә селелердің бірі. Елдің ө суінен, ғ ылым мен техниканың дамуына адамдарда табиғ атты қ орғ ау мә селелерінің жаң а тү рлері туындады.

Табығ атты қ оғ ау адамзат қ оғ амының ө мір сү руіне қ ауіпті жағ дай туғ ызбау ү шін қ азіргі жә не болашақ ұ рпақ тардың материалдық жә не мә дени талаптарды қ анағ аттандыру ү шін табиғ и ресурстарды тиімді пайдалануғ а, қ орғ ауғ а жә не қ алпына келтіруге, қ оршағ ан ортаны ластаудан жә не бү лінуден қ орғ ау бағ ытталғ ан мемлекеттік халық аралық қ оғ амдық шаралардың жоспарлы жү йесі болып табылады.

Экологиялық жағ дайды шешу шаруашылық механизмдерінқ айта қ ұ руғ а, халық шаруашылығ ын тиімді ө ркендетуге бағ ытталғ ан. Қ оғ амдық ө ндірісті дамыту қ арқ ыны планетада халық санының кү рт ө суі қ алпына келтірілетін жә не қ алпына келтірілмейтін табиғ и ресурстарды тұ тыну.

Қ оршағ ан ортағ а орасан кө п мө лшерде ө ндірістік, материалдық жә не энергетикалық қ алдық тардың жиналуы табиғ и жү йенің қ арқ ынды пайдалануы, одан зор кө лемде табиғ и ресурстардың алынуы:

· Ландшафтардың жаппай техногендік ө згеріске ұ шырауы (қ алалардың ө суі, ауылшаруашылығ ы ө ндірісі, тау жыныстарының ауысуы);

· Биосфера мен космоста ө тетін активті техногендік процесстер. Олардың энергиямен қ анығ уы жә не кең істіктенуі, ал табиғ и жү йелер ү шін материалдың жә не энергетикалық компоненттерінің қ арқ ыны жө нінен табиғ атта еш бір тең десі жоқ молуы мү мкін;

· Адамдардың планета бетін мақ сатты тү рде ө згертуі жә не кейбір табиғ и процесстер мен қ ұ былыстар.

Аталғ ан факторлар экожү йе организміне тікелей ә сер етуге ық пал етеді немесе мө лшердің ө згертуі, ал мұ ның ө зі комплексті қ абылдаушыларғ а ық пал етуі мү мкін.

Қ оршағ ан ортағ а антропогендік ық пал ету ә сіресе қ алалар мен ө неркә сіп орталығ ында кү шті сезіледі. Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау халық шаруашылығ ын дамытуды ең ө зекті элементтік мә селесі болып саналады, ә сіресе қ оғ амдық ө ндірістің ең тиімділігіне едә уір ық пал етуі мү мкін.

Біздің Республика ө кіметі табиғ атты қ орғ ауғ а орасан кө п кө ң іл бө луде. Атмосфералық ауаны ө ндірістік жә не автокө ліктердің жаман улы заттардың ауағ а тү сіп ластанудан сақ тау жайында ө ткізілетін шаралар арқ ылы анализ жү ргізіледі. Атмосфералық ауаны ө ндірістік жә не автокө ліктердің жаман улы заттардың ауғ а тү сіп ластанудан сақ тау жайында ө ткізілетін шаралар арқ ылы анализ жү ргізіледі. Атмосфералық ауаның қ ұ рамын қ оса бақ ылау ү лкен қ алаларда, жұ мысшы ауылдарда, зауыт аймақ тарында, санитарлы-эпидемиологиялық, метеорологиялық профильді лабороториялар жү ргізеді. Осы қ ызметтердің берген мә лімет негізіндеатмосфераны ластағ ан кейбір бө лек табиғ и кө здерді жою, автотранспорт қ озғ алысын ө згерту туралы ұ сыныстар туындайды.

Адамдар, жануарлар жә не ө сімдіктер ортасының бір қ алыпты дамуы мен кө ркеюі ү шін оның жай-кү йін қ атаң бақ ылау қ ажет.

Қ оршағ ан ортаны қ орғ аудағ ы жобалау жұ мыстары тек қ ана оның тазалығ ын сақ ау ү шін ғ ана емес, осығ ан байланысты жұ мыстардағ ы шығ ындарды шешу болып табылады.

Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау методикалық, экономикалық тиімділікпен жү ргізілуі керек.

Қ оршағ ан ортаны ластау ә ртү рлі жолдармен іске асырылады: техникалық, химиялық, биологиялық жә не физикалық ластаулар, ауа ортасын (бассейіндерін), қ атты қ ондырғ ылармен жер қ ыртыстарымен (шылу жә не шу) т. б. болып табылады.

Қ оршағ ан ортаның ә р тү рлі сфераларын ластау ә р тү рлі жағ ымсыз салдарғ а душар етеді. Бұ л адамдардың денсаулығ ының нашарлауына жә не ү лкен экономикалық шығ ындарғ а ә келіп соғ ады.

Қ оршағ ан орта ө мір сү ру дең гейінің кө п компоненттерінің біріне жатады, ал ортаны қ орғ аудың сапасы неғ ұ рлым жоғ ары болса, ол ө мір сү ру дең гейінің жоғ арылауына ә келіп соғ ады.

Жобадағ ы обьектінің қ оршағ ан ортағ а қ андай зиянды қ алдық тармен ластайтынын жақ сы білу қ ажет жә не біліп қ оймай ортаны сол салдардан қ алай қ орғ ау керек екенін комплексті тү рде кө рсету қ ажет. Ал ө те қ ажетті жә не принцптік проблемалар заң комитеттерінде, халық қ а білім беру ғ ылым министрлігінде қ аралуық ажет.

Айналадағ ы ортаны қ орғ ау тек қ ана бір елдің емес, барлық мемлекеттердің міндеті болып табылады.

Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау ү шін мемлекет ортаны бақ ылау санитарлық -эпидемелогиялық станция, бассейн басқ армасы жә не суды қ оғ ау, реттеу инспекциясы ө ндірістік санитарлық, лабораториялық мемлекет газ қ ондырғ ыларын, шаң ұ стау қ ондырғ ыларын бақ ылау инспекциялары іске асырады.

Қ оршағ ан ортаны қ орғ аудың ең бір қ ажетті шараларының бірі, ауа мен судың жерді ластайтын обьектілерді дер кезінде есепке алып, оларғ а қ атаң шаралар қ олдану керек.

Осы шараларғ а: уақ ытылы хабар беру, байланыс схемаларын нақ тылау, басқ ару жү йелерін кү шейту, адамдарды эвакуация жасау жә не апатты орына келтіру жұ мыстарын жү ргізу жатады.

Ғ имараттардың механикалық беріктілігін кө теру ү шін олардың конструкцияларын ө те берік материалдардан жобалау қ ажет. Мысалы, қ ұ ралмалы темірбетон конструкцияларынан.

Обьектінің артық инженерлік жү йелері жер астына кө міліп салынуы қ ажет.

⇐ Предыдущая 8 9 10 11 12 131415 16 17 Следующая ⇒