|
|||
Желдің бағыты орталықтан шетке қарайҒ Ғ Ғ Ғ аламшардағ ы ең биік материк: Антарктида Ғ арышты космос карабльдері арқ ылы зерттеудің негізін салушы: К. А. Циалковский, Д. Геттон, М. В. Ломоносов ДДД Дайын органикалық заттармен қ андай организмдер қ оректенеді: Гетеротрофтар Дала зонасына тә н белгі: Астық тұ қ ымдас шө птесін ө сімдіктердің басым ө суі Дала зонасына тә н жануарлар: Қ асқ ыр, қ арсақ, тү лкі Дала зонасына тә н ө сімдіктер: Жусан, селеу, бетегe Даму барысында тек вертикальдық бағ ытта кө терілу ү рдісі басым платформаларда кезедсетін жазық тарды қ алай атаймыз: Денудациялық жазық тар Дә лме-дә л карта қ ұ растыруды, градус торын, жер беті шең берін 360°-қ а бө луді алғ ашқ ылардың бірі болып қ ай ғ алым ұ сынғ ан: Гиппарх Дислокациялық қ озғ алыстар қ андай аймақ тарда байқ алады? Геосинклинальды аймақ та Дислокациялық таулар Обручев бойынша қ аншағ а бө лінеді: 6 Дифанчжи” атты Қ ытайдың ә р тү рлі аудандарының жер жағ дайын суреттейтін ең бек қ ай ғ асырдан бастап шығ а бастады? IIIғ Докучаев топырақ жамылғ ысы арқ ылы қ андай 5 зонаны ажыратқ ан: Бореалды, тайга немесе орман, қ ара топырақ ты, аэралды-қ ұ рғ ақ субтропикті, латеритті немесе тропикті Дү ние жү зі мұ хиттарының орташа тығ ыздығ ы қ анша? 35‰ Дү ние жү зі мұ хитының қ ай бө лігінде су тығ ыздығ ы жоғ ары? полярлы облыстарда Дү ние жү зі мұ хитының қ ай бө лігінде тұ здылық жоғ ары? тропикте Дү ние жү зі мұ хитының қ ай жерінде ең биік толысу қ ұ былысы кө рінеді? фанди шығ анағ ы Дү ние жү зілік мұ хит ауданы: 361 млн. км2 Дү ние жү зілік мұ хит суы дең гейінің ауытқ ып отыратынын бақ ылайтын алғ ашқ ы арнайы постар қ ай ғ асырда ашылғ ан? ХVІІ ғ асырда Дү ние жү зілік мұ хит суындағ ы (барлығ ы 55, 4 млн км2 болғ анда) мұ здық тардың басым бө лігі оң тү стік жарты шардың ү лесіне тиеді, ол қ аншағ а тең? 39, 0 млн км2 Дү ние жү зілік мұ хит тү бінің терең дігі 200- 2500 м-ге дейінгі бө лігі: материктік беткей Дү ние жү зілік мұ хит тү бінің терең дігі 200 м дейінгі бө лігі: материктік қ айраң Дү ние жү зілік мұ хит тү бінің терең дігі 2500-6000 м аралығ ындағ ы бө лігі: мұ хит табаны Дү ние жү зілік мұ хиттағ ы аса кең бұ ғ аз: Дрейк Дү ние жү зілік мұ хиттағ ы ең қ уатты жылы ағ ыс: Гольфстрим Дү ние жү зілік мұ хиттағ ы ең қ уатты суық ағ ыс: Батыс Желдер ағ ысы Дү ние жү зілік мұ хиттың орташа кө лемі қ андай? 1370 млн. км3 Дү ние жү зіндегі ең биік сарқ ырама: Анхель Дү ние жү зіндегі ең мол сулы ө зен: Амозонка Дү ние жү зіндегі ең терең кө л: Байкал Дү ние жү зіндегі ең ұ зын ө зен: Ніл Дү ние жү зіндегі ең ү лкен ә рі терең каньоны бар ө зен: Колорадо Дү ние жү зіндегі жә не Еуразиядағ ы ең ү лкен тү бек қ алай аталады: Арабия Дү ниежү зілік мұ хиттың орташа тұ здылығ ы: 35 промилле Дү ниежү зілік мұ хит бетінде қ алқ ып жү ретін тіршілік дү ниесінің жалпы аты: Планктон Дү ниежү зілік мұ хит су массасының тұ рақ ты тү рде бір бағ ытқ а ауысуы: Ағ ыстар Дү ниежү зілік мұ хит сулары тұ здылығ ының ендік таралуын бұ зады: Ағ ыстар, Ө зендер Дү ниежү зілік мұ хит суының жаң ғ ыруы қ анша уақ ытта жү зеге асады: 2500-3000 жылда Дү ниежү зілік мұ хитта белсенді жү зіп жү ретін тіршілік дү ниесінің жалпы аты: Нектон Дү ниежү зілік мұ хиттағ ы бір клеткалы балдырлар дү ниесі қ алай аталады: Фитопланктон Дү ниежү зілік мұ хиттағ ы ең терең шұ ң ғ ыма: Мариана Дү ниежү зілік мұ хиттағ ы кө п жылдық мұ здарды қ алай атайды: Кө п жылдық мұ здық тар (пак) Дү ниежү зілік мұ хиттағ ы қ атты радиоактивті қ алдық тар кө мілген басты аудандар: Ақ ш-тың тынық мұ хиттық жағ алауы, Батыс еуропаның атлант мұ хиттық жағ алауы, Ақ ш-тың атланттық жағ алауы Дү ниежү зілік мұ хиттағ ы терең шұ ң ғ ымалар қ андай мұ хитта орналасқ ан: Тынық мұ хиты Дү ниежү зілік мұ хиттағ ы ұ сақ жануарлар дү ниесі қ алай аталады: Зоопланктон Дү ниежү зілік мұ хиттың атмосферағ а беретін маң ызды заты? Су буы Дү ниежү зілік мұ хиттың ауданы қ анша: 361 млн км2 Дү ниежү зілік мұ хиттың белгілі бө лігін алып жатқ ан зор кө лемді су: Су массасы Дү ниежү зілік мұ хиттың бө лігі: Тең із Дү ниежү зілік мұ хиттың қ ай бө лігінде ең ү лкен толысу толқ ыны байқ алады: Фанди шығ анағ ында Дү ниежү зілік мұ хиттың орташа терең дігі: 3700 м Дү ниежү зілік ылғ ал айналымының негізгі қ озғ аушы кү ші не болып саналады: Гравитация жә не Кү н энергиясы ЕЕЕ Евразия материгінің шығ ысына тә н климат типі: муссондық Евразияның ауданы қ андай? 53. 45 млн. км2 Евразияның қ оң ыржай ендігінде батыстан шығ ысқ а қ арай ө ар сызығ ы шекарасы қ алай ө згереді? кө теріледі Европа мен Ресейдің территориясында қ андай желдер басым: Беткі желдері. Европалық тардың қ оныстанғ ан материктердің ішіндегі кеш ашылғ аны: Австралияны, Қ ыс тү спейтін материк, Кіші материк. Европалық тардың қ оныстанғ ан материктердің ішіндегі кеш ашылғ аны: Жер сілкінбейтін материк, Австралияны, Жасыл материкті. Егер Антарктиданың мұ з жамылғ ысы толығ ымен еріп кетсе, онда Дү ние жү зілік мұ хит суының дең гейі шамамен қ анша метрге кө терілер еді? шамамен 60 метрге Егер атмосферада СО2 газы мү лдем жоқ болса, онда орташа жылдық температура қ алай ө згереді: 20-210С-қ а тө мендейді Егер магма жер бетіне шыѓып қ атып қ алса, қ андай тау жынысы пайда болады: Базальт, гравий жә не галька, Базальт жә не галька. Ежелгі грек ғ алымдары: Эратосфен, Геродот Ежелгі Гректер Жердің шар тә різдес екендігін қ андай идея арқ ылы дә лелдеген: Айдың тұ тылуы, Тұ тылуды бақ ылау арқ ылы. Ежелгі докембрий платформасы: Австралиялық, Ү ндістандық, Оң тү стік америкалық Ежелгі Тетис мұ хиты қ азіргі қ андай тең із орнында болғ ан еді: Жерорта тең ізі Екі дү ние бө лігінен тұ ратын материк: Еуразия Екі жарты шарда да тропиктік циклондар қ андай ендіктерде пайда болады: 5-20 ендіктерде Екі жарты шардың да субтропик белдеулеріндегі жауын-шашынның аз тү су себебін кө рсетің із: Жоғ ары қ ысым мен аз бұ лттылық дамығ андық тан Екі ө зен алабын бө ліп тұ рғ ан табиғ и шекара: су айырық Екі толқ ын жалының арақ ашық тығ ы: толқ ын ұ зындығ ы Екінші тау тү зілу кезең інде табиғ атта қ андай ерекшелік байқ алды: Жабық тұ қ ымды ө сімдіктер мен топырақ жамылғ ысы пайда болды Ендік зоналылық дә режесі кездесетін ландшафттың қ ұ рам бө ліг і: Климат, Ө сімдіктер, Топырақ Ең жоғ арғ ы толысуы бар шығ анақ тар: Фанди Пенжин кірмесі Сен-Мало Ең алғ аш ландшафтың анық тамасын берген кім? B. М. А. Солнцев Ең алғ аш оң тү стік полюске жеткен ғ алым: Р. Амундсен Ең алғ ашқ ы жалғ ыз материк: Пангея, Біртұ тас материк, Материктік ежелгі қ абық. Ең алғ ашқ ы кө не, біртұ тас қ ұ рлық қ алай аталғ ан? Пангей Ең алдымен тірі организмдерге ә сер ететін техногендік заттарды атаң ыз: Биохимиялық активті заттар Ең алыс орналасқ ан планетаны атаң ыз: Плутон Ең биік нү ктесі 6960 м болатын қ ұ рлық ты атаң ыз: Оң тү стік Америка Ең биік шың: Эверес Ең бірінші ашылғ ан ұ лттық саябақ қ алай аталады: Йеллоустон Ең бірінші университетке арналғ ан орыс «жертану» оқ улығ ының авторы: А. Н. Краснов Ең ежелгі мұ хит қ алай аталады: Тынық Ең жоғ ары тұ здылық байқ алатын сулар: Жерорта тең ізі, Қ ызыл тең ізі, Парсы шығ анағ ы Ең жылы айдың орташа температурасы мен ең суық айдың орташа температурасының айырмашылығ ы бізге қ андай шаманы береді: Ауа температурасының жылдық амплитудасы Ең жылы мұ хит: Ү нді мұ хиты Ең жылы тең із: Қ ызыл тең із Ең кең бұ ғ аз кімнің атына қ ойылѓан: Ференский Дрейк, Тең із қ арақ шысы, Кеме тонаушы Дрейк. Ең кө п таралғ ан тау мұ здық тары: Аң ғ ар мұ здығ ы Ең терең кө л орналасқ ан материк: Еуразия Ең терең шұ ң ғ ылыманы атаң ыз: Мариан Ең тұ зды кө л орналасқ ан материк: Еуразия Ең тұ здылығ ы жоғ ары мұ хит: Ү нді мұ хиты Ең ү лкен кө л орналасқ ан материк: Еуразия Ең ірі астероидты атаң ыз: Церрера Ерекше қ орғ алатын табиғ и аумақ тардың саны кө п шоғ ырланғ ан: Ақ ш, Аустралия, Канада Ескі дү ние бө лігі: Африка Еуразия жағ алауындағ ы аса ірі аралдар тобы: Зонд аралдары Еуразия қ ұ рлығ ының ең биік нү ктесі : 8848 м Еуразия орташа биіктігі бойынша материктер арасында нешінші орында: 2 Еуразияда орналаспағ ан шө л: Ливия Еуразиядағ ы ең ү лкен арал қ алай аталады: Калимантан Еуразиядағ ы ылғ алды экваторлық ормандар қ алай аталады: Джунгли Еуразияның ауданы: 53. 45 млн. км2 Еуразияның ең ірі ө зені: Янцзы Еуразияның оң тү стік мү йісі: Пиай Еуразияның солтү стік мү йісі: Челюскин Еуразияның Тынық мұ хит жағ алауындағ ы тропиктік циклондар қ алай аталады: Тайфун Еуропа климатына қ андай ағ ыс ә серін тигізеді: Солтү стік Атлант ағ ысы Еуропа мен Азия арасындағ ы шекара не арқ ылы ө теді: Орал тауы Еуропалық тардан алғ ашқ ылардың бірі болып Индияғ а барғ ан кім? Афанасий Никитин Еуропаның ең ү лкен тү бегі: Скандинавия ЖЖЖ Жабынды мұ здық тар кең інен таралғ ан аудандар: Антарктида Жабынды мұ здық тарғ а не жатады: Қ ұ рлық тық мұ здар Жағ алаулары бір қ ұ рылық шең берінде жә не қ ұ рлық тық қ ыртыста орналасқ ан, онша терең емес, кө бінесе таяз тең іздерді қ алай атаймыз? Ішкі қ ұ рлық тық Жағ алауы жоқ тең із: Саргасс Жазғ ы жә не қ ысқ ы кү н тоқ ыраулары кезінде екі жарты шарда да 66, 50-тан жоғ ары ендіктерде байқ алатын қ ұ былыс: ақ -тү н Жазғ ы кү н тоқ ырауы болатын мезгіл: 22 маусым Жазғ ы кү н тоқ ырауы кезінде кү н сә улесінің тү сетін орны: солтү стік тропик Жалпақ жапырақ ты ормандар зонасына тә н жануарлар: Қ оң ыр аю, бұ лан, ор қ оян Жалпақ жапырақ ты ормандар зонасына тә н ө сімдіктер: Ақ қ айың, қ ызыл қ айың, шамшат Жалпы алғ анда, барлық ластандыру орталық тарынан атмосфера қ абатында қ осылатын аэрозольдардың жылдық шамасы қ анша: 2, 3 млрд. т Жалпы жер тану пә нінің объектісі не? Географиялық қ абат Жалпы жер тануғ а В. В. Докучаевтың қ осқ ан ү лесі. жапырақ жамылғ ысы мен табиғ и зоналар ілімі Жалпы жер танудың негізгі мақ саты: Географиялық қ абық ты білу, оның қ ұ рамы мен динамикасын зерттеу; Географиялық қ абық ты зерттеу; Географиялық қ абық ты анық тау Жалпы жер танудың негізгі міндеті: географиялық қ абық қ а тә н физико-географиялық заң дылық тарды тү сіндіру Жалпы жертану ғ ылымының негізгі зерттеу нысаны: Географиялық қ абық Жалпы жертанудың негізгі зерттеу обьектілерін атаң ыз: Географиялық қ абық ша, геокомплекс Жалпы жертанудың негізгі зерттеу обьектілерін атаң ыз: Литосфера, гидросфера, атмосфера, биосфера арасындағ ы зат пен энергия айналымын Жалпы саны 8-ге тең тасты спутниктерді біріктіретін планетаны атаң ыз: Нептун Жалпы физикалық -географиялық заң дылық: Ырғ ақ тылық, Тұ тастық Жанартау аймақ тарындағ ы дамығ ан жер асты сулары: гейзерлер Жанартау атқ ылуынан пайда болғ ан оқ шауланғ ан жайпақ тө белі су астындағ ы таулар: Гайоттар Жануарлар дү ниесінің мониторингі: Жануарлар дү ниесінің сандық жә не сапалық жағ дайын қ адағ алау, бағ алау, жағ дайын болжау жү йесі Жаң а дү ние бө лігі: Аустралия Жаң а жауғ ан қ ар мен бұ рыннан жатқ ан қ ардың альбедолары қ андай болады: 80-90% жә не 50% шамасында Жауғ ан кезде қ атты жел тұ рып, найзағ ай ойнайтын атмосфералық жауын-шашын тү рі: нө сер Жауын-шашынның кө п мө лшерде болуы кө бінесе 2 факторғ а байланысты. Ол қ андай факторлар? Ауа массаларының вертикалдығ ына, ауаның абсолюттік ылғ алдылығ ына Жауын-шашынның таралуында қ андай фактор шешуші рө л атқ арады? ауаның вертикальды қ озғ алысы мен абсолютті ылғ алдылық Жел ә серінен пайда болатын толқ ын: жел тоқ ыны Жел жылдамдығ ын анық тауғ а арналғ ан аспап: анемометр Жел компоненті болып табылады: Климат, Ауа райы жә не климат, Климат жә не табиғ и орта. Жел процесінің ә серінен пайда болѓан рельеф формаларына жатады: Дюна жә не бархандар, Дюна мен қ ұ м тө бе. Желдің бағ ыты орталық тан шетке қ арай Желдің жылдамдығ ы қ андай қ ұ ралмен ө лшенеді: Анемометр Желдің жылдамдығ ы секундына 17 метрден 33-35 метрге дейін баратын циклондарды қ алай атайды: Тропиктік дауылдар мен қ ұ йындар Желдің кү шін балмен ө лшейтін шартты шкала: бофорт шкаласы Желдің пайда болуына ә сер етуші фактор: атмосфералық қ ысым Жер шарында неше географиялық белдеу бар: 13 Жер асты суларының бірінші су ө ткізбейтін қ абат ү стінде жатқ ан тү рі: грунт сулары Жер асты суларының топырақ қ абатында жатқ ан тү рі: топырақ сулары Жер асты суының жер бетіне шық қ ан жері: бұ лақ Жер астынан атқ ылай шығ атын қ ысымды су қ алай атайды: Артезиан сулары Жер астынан атқ ылай шығ атын қ ысымды ыстық су кө здері қ алай атайды: Гейзер Жер атмосферасындағ ы ауаның қ ұ рамы: Оттек-21 %, азот-78 %, кө мір қ ышқ ыл газы-0, 03 % жә не басқ а газдар-1 % Жер бедері қ андай процестер нә тижесінде тү зіледі: Эндогенді жә не экзогенді процестердің ө зарa ә рекеттесуінен Жер бедерін ө згертуші экзогендік процестер: ү гілу Жер бедерін тү зудегі экзогенді процесс: Ө зен эрозиясы Жер бедерініњ карстылы формасы пайда болады: Жер асты суы, Жер асты аѓынды суларынан. Жер бедерінің қ айсысының қ алыптасуына жел негізгі фактор болып саналады: Аридті Жер бедерінің қ андай типі “абразия”деп аталады: Жағ алық Жер бедерінің қ андай типі “дефляция” деп аталады: Эолдық Жер бедерінің макропішіндері: Тау жоталары Жер бедерінің мегопішіндері: Тау белдеулері Жер бедерінің оң формалары: Бархан Жер бедерінің планеталық пішіндері: Су асты орта жоталары Жер бедерінің теріс пішіндері: Жыра Жер бедерінің ірі оң пішіні: Материктер Жер бедерінің эолды тү рінің морфоскульптура тү ріне сә йкестігі: Бархандар жә не дюналар Жер бетімен есептегендегі қ андай қ ашық тық ты планетааралық шекаралас деп атайды: 1000 – 1500 м Жер бетінде бедер қ алыптастырушы процестерді зерттейді: Геотектоника, Геоморфология Жер бетіндегі барлық экзогендік процестердің активтілігі неге байланысты? Жылу энергиясының мө лшеріне Жер бетіндегі белгілілі бір нү ктенің ендігі мен бойлығ ы: географиялық координат Жер бетіндегі ең ылғ алды ендік: Экватор, Материктерді екі бө летін ендік, Нө лден басталатын ендік. Жер бетіндегі кө птеген физикалық жә не химиялық ү рдістердің кү ннің белсенділігімен байланысты екеніне алғ аш рет назар аударғ ан ғ алымды атаң ыз: А. Чижевский Жер бетіндегі нү ктенің бас меридианнан градус есебімен алғ андағ ы қ ашық тығ ы: географиялық бойлық Жер бетіндегі нү ктенің экватордан градус есебімен алғ ан қ ашық тығ ы: географиялық ендік Жер бетіндегі территорияның қ анша бө лігін жазық тық облыстар қ ұ райды: 57 %. Жер бетіндегі территорияның қ анша кө лемін (%) таулы облыстар қ ұ райды: 43. Жер бетіндегі тіршілік кө зін қ орғ аушы “экран” рө лін атқ аратын қ абат қ алай аталады: Озон қ абаты Жер бетіндегі физикалық, химиялық жә не биологиялық ү рдістердің негізгі кө зі не? Кү н энергиясы Жер бетіндегі ылғ ал алмасу процесі жү ретінқ абық тар арасындағ ы тұ йық процестер: Гидросфера, Атмосфера Жер бетіне Ғ арыш кең істігінен келетін су мө лшері гидросфераның жалпы кө леміне ә серін тигізеді ме? Тигізеді, бірақ кейбір факторлардың ә серінен ол ө з кү шін жояды Жер бетіне келіп тү сетін тура радиациясының қ анша пайызы қ айтадан қ айтарылады: 30% Жер бетіннің белгілі-бір ауданына келіп тү сетін кү н радиациясының сандық кө рсеткішін, яғ ни белгілі-бір уақ ыт аралығ ында келіп тү сетін энергия шамасын қ алай айтамыз? Радиация ағ ынының тығ ыздығ ы Жер бетінің белгілі бір кең істігіндегі ұ қ сас қ асиеттеріне кө ң іл бө летін ә діс, ол: Типологиялық ә діс Жер бетінің жалпы ауданы қ аншағ а тең: 510 млн. км2 Жер бетінің жасыл ө сімдік жамылғ ысы қ анша жылда атмосфера жә не қ анша жылда гидросфера қ абаттарындағ ы кө міртек қ орын сің іреді: 4 жылда атмосфера жә не 300 жылда гидросфера қ орын Жер бетінің шағ ылысу қ абілеті қ алай аталады: Альбедо шағ ылысуы Жер гижросферасындағ ы тұ щы су мө лшері қ анша? 2% Жер климатына кө п ә сер ететін антропогендік іс-шаралар: Ормандардың отырғ ызылуы, Батпақ тардың қ ұ рғ атылуы, Отынның жануы Жер Кү нге ең алғ аш орналасатын 5 шілде кү ні олардың арақ ашық тығ ы қ андай болады: 152 млн. шақ ырым Жер Кү нге ең жақ ын орналасатын 3 қ аң тар кү нгі олардың қ ашық тығ ын атаң ыз: 147 млн. шақ ырым Жер Кү нді толығ ымен қ анша уақ ыт аралығ ында айналып шығ ады? 365 кү н 6 сағ ат 9 секундта Жер қ абығ ының мұ хиттық тү бінде кездеспейтін қ абат: Граниттік Жер қ абық шасында ең кө п қ андай элемент: Оттегі. Жер қ озғ алысын бү кіл ә лемдік тартылыс заң ына негіздей отырып математикалық тұ рғ ыдан дә лелдеген ғ алым: И. Ньютон Жер қ ұ рлығ ының басым ауданы тә н белдеулер: Оң тү стік тропиктік, Солтү стік тропиктік Жер қ ыртысы қ ұ рамына кіретін: Ә ртү рлі қ ұ рамдағ ы тау жыныстары. Жер қ ыртысы мен жоғ арғ ы мантияның бір-бірімен ә рекеттері салдарынан шамамен 700 км терең дікке дейін тектоникалық қ озғ алыстар болып отырады, ол аралық қ алай аталады? Тектоносфера Жер қ ыртысы мен мантияның шекарасы: мохоровичич беті Жер қ ыртысын қ андай типтерге бө леді: Материктік жә не мұ хиттық Жер қ ыртысында ең кө п тарағ ан химиялық элемент? оттегі Жер қ ыртысында кездесетін негізгі элементтер: Ca Mg Жер қ ыртысындағ ы кең таралғ ан химиялық элементтер: Темір, Кремний Жер қ ыртысындағ ы тауларда, жарық жерлерде жә не бос қ уыстардағ ы су: Жер асты сулары, Грунт сулары. Жер қ ыртысының бө лімшелерінің жасын анық тау ә дістері: Радиоктивті, Палеонтологиялық Жер қ ыртысының вулкандық атқ ылаулары жиі-жиі жер сілкіністері қ арқ ынды болатын аймақ тарды қ алай аталады: Геосинклиналь аймағ ы Жер қ ыртысының жоғ арғ ы қ абаты: Вулканогенді-шө гінді қ абат Жер қ ыртысының қ алың дығ ы басым: Тау жү йесінде, Таулы массивте. Жер қ ыртысының мұ хиттық типінде қ андай қ абат жоқ? гранит Жер қ ыртысының немесе литосфераның қ алың дығ ы қ андай: 50 – 70 км Жер қ ыртысының рифтілік типіне тә н жер бедері: Мұ хит су асты орта жоталары Жер қ ыртысының салыстырмалы тұ рақ ты бө ліктері қ алай аталады? Платформалар Жер қ ыртысының терең тектоникалық жарығ ында орналасқ ан кө л: Байкал Жер қ ыртысының тү рі: Мұ хиттік, Геосинклинальды, Материктік Жер қ ырытысының тө менгі қ абаты: Базальтты қ абат Жер массасы қ андай: 5. 975*1021 Жер меридианының ұ зындығ ы: 40 008, 5 км Жер орбитасы қ андай орбиталардың арасында орналасқ ан: Венера жғ не Марс, Марсқ а жақ ын, Екінші жә не тө ртінші орбитада. Жер орбитасы қ андай формағ а ұ қ сас: Эллипс, Жұ мыртқ а тә різдес, Сопақ ша. Жер орбитасының жалпы ұ зындығ ы: 940 млн км Жер орбитасының пішіні қ андай: Элипсоид Жер осінің ең іс бұ рышының эллиптикасына тү суі: 660 33’. Жер ө з білігінен айналуы: Кү н жарығ ының шығ ыстан батысқ а ауысуын ескереді, Тә уліктік ырғ ақ тылық ты тудырады Жер ө з осін айналуының географиялық салдарын тап: кун мен тү ннің ауысуы Жер планеталарының алып планеталардың айырмашылығ ы қ андай: Беткі қ абатында тектоникалық ә рекеттің ізі байқ алады Жер планетасынан Кү нге дейінгі ара қ ашық тық ты атаң ыз: 149. 6 мың км Жер планетасының кө лемі, ауданы (км2): 510 млн. Жер планетасының орташа тығ ыздығ ы(г/см3): 5, 52 Жер планетасының серігін ата: Ай Жер планетасының тығ ыздығ ы қ андай? 4, 0-5, 5 г/см3 Жер пішіні геоид тә різді деген терминді ғ ылымғ а тұ нғ ыш рет енгізуші: И. Листинг Жер пішінінің атауы: геоид Жер сфераларының ө зара ә сер ететін «қ абық тар» ұ ғ ымын анық тағ ан Географиялық қ абық тағ ы жердің сыртқ ы сфералары жайлы тұ жырымдағ ан, Жер қ абық тарының ө зара ә серлесуін кө рсеткен Жер сілкіну – бұ л: Жер асты дү мпулері. Жер сілкіну мен вулкан атқ ылау жиі байқ алады: Литосфералық плиталар шекарасында, Плиталар шекарасында, Плиталар соғ ысқ анда. Жер сілкіну мен вулканизм қ андай мұ хиттық жағ алауда жақ сы сезіледі: Тынық мұ хит, Шығ ыс бойлық та, Евразияның шығ ыс жағ алауында. Жер сілкінісі болмайтын қ ұ рлық: Антарктида Жер типтес планеталар: Жер Марс Жер типтес планеталарғ а қ андай планеталар жатады: Жер, Сатурн, Марс, Шолпан, Меркурий Жер тобы планеталарының қ ұ рамында қ андай газдар жеткіліксіз: Сутек пен гелий Жер фигурасы неге ұ қ сайды: Эллипсоид, Жұ мыртқ а. Жер шары бойынша белдеулік уақ ыт саны: 24 Жер шарын белдеулік уақ ытқ а бө луде негізге алынғ ан меридиан: гринвич меридианы Жер шарын он ү ш климат белдеуіне бө лген ғ алы м: Б. Алисов Жер шарын солтү стік жә не оң тү стік жарты шарғ а бө ліп тұ рғ ан сызық: экватор Жер шарында азонгальдық ты анық тайтын фактор? рельеф Жер шарында Кориолис кү ші ненің ә серінен жү зеге асады: Жердің ө з білігінен (ось) қ озғ алуынан Жер шарында неше негізгі климаттық белдеу бар: 7 Жер шарында неше ө тпелі климаттық белдеу бар: 6 Жер шарында судың пайда болу себебі: Жердің мантиясынан Жер шарындағ ы климаттық белдеулер саны: 13 Жер шарындағ ы басым желдер: Жер шарындағ ы ең ү лкен географиялық белдеу? Қ оң ыржай Жер шарындағ ы ерекше қ орғ ауғ а алынғ ан аумақ тар қ алай аталады: Қ орық Жер шарындағ ы жауын-шашын мол тү сетін аймақ: гумидті облыс Жер шарындағ ы кү н сә улесі жылына екі рет тү сетін жер: экватор Жер шарындағ ы қ орғ ауғ а алынғ ан, бірақ демалыс мақ сатында пайдаланылатын аумақ тар: Ұ лттық саябақ Жер шарындағ ы табиғ ат кешендерінің ең ірі тү рі қ алай аталады: Географиялық қ абық Жер шарының біршама орнық ты орналасқ ан телімдері: Платформалар. Жер шарының қ ай бө лігі қ ұ рлық тық, яғ ни қ ұ рлық басым? Солтү стік Жер шарының пішіні: Геоид Жер шарының ү лкен шең берінің ұ зындығ ын кім бірінші болып анық тады: Ғ алым, Эратосфен, Эратосфен. Жергілікті уақ ыт дегеніміз не: Берілген меридиан уақ ыты Жерде атмосфераның болуының себебі: Ү лкен тартылыс кү ші Жерде жылуды аз алатын жер: Поляр белдеуі, Арктика, Солтү стік Мұ зды Мұ хиты. Жерде қ анша негізгі климат фронттары бар? 6 Жердегі аумағ ы бойынша ең ү лкен арал: Гренландия. Жердегі биосфералық қ абық тың пайда болуының негізгі себебі: Атмосфераның пайда болуы, Судың пайда болуы, Магнитосфераның пайда болуы Жердегі бірдей қ ысымдарды біріктіретін сызық тар: Изобара. Жердегі гидросферада тұ щы су қ анша % қ ұ райды: 24. Жердегі ең суық температура: Антарктида, Солтү стік полюсте, Оң тү стік полюсте. Жердегі негізгі энергияның маң ызды процесі болып не табылады: Кү н, Кү н сә улесі, Кү н радиациясы. Жердегі тұ щы су қ орының 69, 3 %-ы Антарктида мен Арктика мұ з жамылғ ысы мен таулы аймақ тарында шоғ ыраланғ ан. Бұ л бү кіл Жер бетіндегі су қ орының қ андай ү лесі? 1. 78 % Жерден 318 есе ү лкен планетаны атаң ыз: Юпитер Жердің ө з осінен айналу уақ ыты: 23 сағ. 56 м. 4 c Жердің бұ рыштық айналымы жылдамдығ ы жоғ ары ендік: Барлық ендіктерде бірдей Жердіњ атмосфералық қ уаты шамамен: 1000 км. астам, 1000 км. Жердің беткі қ абатының сумен шайылу процесі қ алай аталады: Эрозия. Жердіњ беті жылдамырақ салқ ындайды: Қ ұ рлық та, Материкте. Жердің геологиялық даму тарихында қ анша тау тү зілу ү рдісі болды? 5 Жердің геологиялық тарихындағ ы ең кө п аралық ты қ амтитын кезең қ айсы? Биогендік кезең ге дейінгі уақ ыт Жердің геофизикалық ө рісі: гравитациялық Жердің даму тарихында қ анша тау тү зілу қ атпарлығ ын жіктейді. 5 Жердің диаметрінің мө лшері: 12750 км Жердің егістікке жарамды жерлері? 40 % Жердің ең оң тү стік географиялық белдеуі: Антарктикалық. Жердің жасы шамамен: 4, 7 млрд. жыл. Жердің жоғ арғ ы қ абатына тө гілген магмалық жыныс: Эффузивтік Жердің кең еюі мен ұ лғ аю мү мкіндігі туралы ең бектердің авторлары: Жердің кү н маң ын айналу жолы: жерорбитасы Жердің Кү нді айнала қ озғ алу уақ ыты: 365 тә улік 5 сағ ат 48 ΄ Жердің кү нді ө зара айналуынан туындайтын географиялық қ абық тағ ы ү дерістер: Жыл мерзімдерінің ауысуы, Топырақ температурасының жылдық ө згеруі, Жартышарлардағ ы жыл бойы жыл мерзімдерінің ауысуының ә ртү рлі ұ зақ тығ ы Жердің кү ннен ара қ ашық тығ ы жө нінен планеталар арасында нешінші орында: 3- ші, Екеуінен кейінгі ү шінші Жердің кү ннен арақ ашық тығ ының қ ашық тау қ ұ былысы: афелий Жердің қ ай бө лігінде ә рқ ашан кү н мен тү н тең, ал кү н жылына 2 рет тас тқ беде болады? экваторда Жердің қ ай қ абығ ы мұ най заттарымен ө те кө п ластанғ ан? Гидросфера Жердің қ андай бө лігінде жер сілкінулер, вулкандар жиі болады: Материктің шеткі аймақ тарында таулы аудандарда, Плиталар қ иылысқ ан жерде, Ірі таулы аймақ тарда. Жердің қ атты қ абығ ы қ алай аталады: Литосфера Жердің нағ ыз геометриялық пішіні қ алай аталады: Геиод Жердің орташа радиусы мына кө рсеткішке тең: 6371 км Жердің ө з білігін айналуғ а жіберген уақ ыт: тә улік Жердің ө з білігін айналудың географиялық салдары: Кү н мен тү ннің ауысуы, Географиялық қ абық та географиялық ырғ ық пайда болады Жердің ө з білігінен айналатынын дә лелдеген ғ алым: Фуко Жердің ө з білігінен айналуы ә серінен туындағ ан ағ ыстарды қ алай атайды: Геострафикалық Жердің полярлық радиусы мынадай мө лшерге тең: 6356, 8 км Жердің полярлық сығ ылуы қ ай ғ асырда белгілі болды: XVII ғ. Жердің размерін б. э. д. III ғ асырда кім есептеп шығ арды: Эратосфен Жердің саналы тіршілік қ абаты: ноосфера Жердің секріктері. Луна. Жердің су қ абатын зерттейтін салалық физикалық –географиялық ғ ылым: Гляциология, Қ ұ рлық гидрологиясы Жердің су қ абығ ы: Гидросфера Жердің табиғ атына атмосфераның қ андай қ абығ ы кө бірек ә сер етеді: Тропосфера, Тропосфера қ абаты. Жердің табиғ и серігі: Ай жердің тропиктік экваторы қ айда орналасқ ан? 10 с. е Жердің тіршілік қ абығ ы қ алай аталады: Биосфера Жердің шар тә різдес фигурасы болуының негізгі географиялық салдары: Ендік зоналылық, Географиялық зоналдылық. Жердің шар тә різдігі расталды: Аристотель болжамдарымен, Изотов А. А есептеулерімен, Эротосфен есептеулерімен Жердің шартә різді екенін дә лелдеген ғ алымдар: Аристотель, Эратосфен Жердің ыстық тық полюс орналасқ ан бө лігі: Сахараның солтү стігінде Жердің ішкі кү штерінің ә серінен пайда болады: Цунами жә не жерсілкіну, Мұ хиттағ ы цунами, Жер сілкіну. Жердің ішкі қ абаттары: жер қ ыртысы, мантия, ядро Жердің ішкі қ ұ рылысы: Жер қ ыртысынан, мантиядан жә не ядродан тұ рады Жердің экватор бойынша ұ зындығ ы қ анша: 40000 км. Жермен салыстырғ анда Кү н жылуын 2 есе кө п жә не 2, 3 есе кем алатын екі планетаны атаң ыз: Шолпан мен Марс Жерорта тең ізі жағ алауында соғ атын жергілікті желдер қ алай аталады: Мистраль Жерорта тең ізі қ андай мұ хиттың бассейніне жатады: Атлант. Жерортатең іздік типке тә н климат белдеу: субтропиктік Жерсілкіну ошағ ы: эпицентр Жертану ғ ылымының негізін қ алағ ан ғ алымдар мен уақ ыт аралық тары: 20 ғ асырдың 2-жартысы А. Григорьев Жиынтық радиация" дегеніміз не? Тура жә не шашыранды радиацияның қ осындысы Жиынтық радиациясының жер бетінің альбедосынан қ алғ ан бө лігін қ алай атайды: Сің ген радиация Жоғ арғ ы жә не орта ендіктерде жаз мезгілінде қ атты қ ызғ ан тең із бетінің тө менгі қ абатында температураның кү рт ө згеру қ абаты орналасқ ан, оны қ алай атаймыз? Мезгілдік термоклин қ абаты Жоғ арғ ы қ ысымды аймақ тарда ауа массасының қ андай қ озғ алысы байқ алады? тө мен тү суші Жоғ арғ ы палеозой қ атпарлығ ы қ алай аталады? герцін Жоғ арғ ы ярустағ ы бұ лттар: Қ азбауыр, қ азбауыр-будақ, қ азбауыр-қ абатты Жоғ арлағ ан сайын атмосфералық қ ысым: Азаяды, Кө терілген сайын азаяды. Жоң ғ ар Алатауында соғ атын жергілікті желдер қ алай аталады: Ебі, Сайхан Жұ лдыз саны мен мө лшеріне қ арай алып жұ лдыздар жү йесі қ алай аталады: Галактикалық Жыл мезгілдерінің ауысуы географиялық қ абық тың қ андай заң дылығ ына байланысты: Ырғ ақ тылық Жыл сайын ө нім алу ү шін ә лемде? Шикізаттың 20 % қ олданылады Жыл сайын белгілі бір маусымда байқ алатын ө зендегі судың биік дең гейге кө теруі – бұ л: Судың жайылуы, Судың кө теріліп тасуы, Кө теріліп жайылу. Жыл ішінде буланғ ан судың мө лшері: 72 мың км3 Жыл ішінде жердің кү нге жақ ын келу қ ұ былысы: перигелий Жылдық жауын-шашын мө лшері байқ алатын тау: Азияда, Гималай, Евразияда. Жылдың ө тпелі кезең інде (кө ктем, кү з) жиі байқ алатын қ ұ былыс : ү сік Жылу балансы қ андай компоненттерден тү рады? Радиациалық баланс, турбуленттік жылу айырбасы, топырақ, су қ абатымен жылу айырбасы, конденсация Жылу балансының компоненттері: Радияциялық баланс, Топырақ Жылу мен ылғ алдың таралуына байланысты нені бө ліп шығ арады: Географиялық зоналарды Жылу ө ткізушілік қ асиеті мол: Су Жылудың ең кө п мө лшері қ ай ендіктерде таралғ ан: Экваторлық ендіктерде Жылы ауада барикалық дең гей қ алай болады: Жоғ ары Жылы су ағ ыстарына қ айсысы жатады: Гольфстрим жә не Солтү стік Атлант Жылы фронт" деген не? жылы ауаның суық ауағ а ауысуы, Солтү стік ендіктегі ағ ыстар, Евразияның солтү стік батысындағ ы ағ ыс. Жылына бағ ытын екі рет ө згертетін жел қ алай аталады? муссон Жылына бір рет кү н зенитте (тал тү сте) болатын ендік: Оң тү стік тропик, Экватор, Солтү стік тропик Жыныстардың жинақ талуынан қ ұ ралғ ан жер бедері пішіндері қ алай аталады: Аккумуляциялы
|
|||
|