Даменова А.Қ.. Пән: Жалпы жертану

Даменова А. Қ.

Пә н: Жалпы жертану

1. Жалпы жертану пә ні зерттейді............

А) географиялық қ абық ты

2. Табиғ и-тарихи қ алыптасқ ан табиғ ат комплексіне не жатады?

А) физико-географиялық комплекс

3. Географиялық қ абық, табиғ и комплекстің қ айсы типіне жатады?

А) планетарлы

4. Геоморфология пә ні нені зерттейді?

А) рельефті

B) топырақ ты

С) тау жыныстарын

D) биоценоздың таралуын

Е) жер қ ыртысын

5. Палеогеография пә ні нені оқ ытады?

А) Табиғ и комплекстің даму тарихын

6. Ғ арыш ә лемінің 80 проценті неден тұ рады?

А) сутегіден

B) гелиден

С) оттегіден

D) азоттан

Е) аргоннан

7. Ә лемнің қ андай массасы планеталардарда жиналғ ан?

А) 0, 1 пайызы

B) 10 -/-

С) 50 -/-

D) 80 - / -

Е) 90 - / -

8. Ә лемнің 98 пайыз массасы неден тұ рады?

А) жұ лдыздардан

B) планетадан

С) кометадан

D) метеор затынан

Е) космостыө шаң -тозаң нан

9. Жұ лдыздың қ асиетін қ алай анық тайды?

А) сә уле шығ ару қ аблетінен

B) диаметрмен

С) жарық шығ аруымен

D) масасынан

Е) тығ ыздығ ынан

10. Кү н системасының негізгі массасы қ айда жиналғ ан

А) кү нде

B) планетада

С) кү нде жә не планеталарда

D) кіші планетада

Е) метеорларда

11. Кү ннің массасы Жерден неше есе артық

А) 333000 есе

B) 285000 есе

С) 150000 есе

D) 100000 есе

Е) 100 есе

12. Кү нге жақ ын орналасқ ан планеталар

А) Меркурий, Венера, Жер,

B) Юпитер, Марс, Уран

С) Сатурн, Плутон, Нептун

D) Уран, Венера, Жер

Е) Саутрн, Венера, Жер.

13. Кү нге жақ ын орналасқ ан планета

А) Меркурий

B) Венера

С) Сатурн

D) Марс

Е) Юпитер

14. Жердің Кү ннен қ ашық тығ ы

А) 150 млн. км

B) 100 млн. км

С) 100 млн. км

D) 70 млн. км

Е) 25 млн. км

15. Айдың Жерден қ ашық тығ ы

А) 384400 км

B) 200000 км

С) 154321 км

D) 228800 км

Е) 58484 км

16. Жер мен Айдың массасының ара қ атынасы

А) 1: 81

B) 1: 5000

С) 1: 4150

D) 1: 2100

Е) 1: 700

17. Айдың кө лемі Жерден неше есе кіші?

А) 50 есе

B) 80 есе

С) 100 есе

D) 200 есе

Е) 300 есе

18. Кү н системасындағ ы ү лкен планета

А) Юпитер

В) Марс

С) Плутон

D) Нептун

Е) Венера

19. Полюсте айналу жылдамдығ ы нешеге тең болады?

А) 0 м/сек

В) 280 м/сек

С) 320 м/сек

D) 505 м/сек

Е) 26 м/сек

20. Экваторда айналу жылдамдығ ы нешеге тең болады

А) 464 м/сек

B) 200 м/сек

С) 100 м/сек

D) 135 м/сек

Е) 26 м/сек

21. Егер Жердің айналу жылдамдығ ы 17 есе артса не болады?

А) планета быт-шыт болып бө лінер еді

B) ешқ андай ө згеріс болмайды

С) астмосфера ө згереді

D) кү н мен тү ннің алмасуы бұ зылады

Е) сағ аттық белдеулер ауысады

22. Геойд бетінің кейбір жері неге сай келеді

А) тең із дең гейіне

B) материктегі жазық биіктігіне

С) мұ хиттық жазық тарғ а

D) тау аралық ойысқ а

Е) ешбір дең гейге сай келмейді

23. 6378, 245 км ненің қ ашық тығ ы

А) ү лкен жарты осьтікі

B) кіші жарты осьтікі

С) экватордікі

D) орташа радиустік

Е) меридианның

24. 6356, 863 км ненің ұ зындығ ы

А) кіші осьтікі

B) ү лкен осьтікі

С)экватордікі

D) орташа радиустікі

Е) меридиандікі

25. Жердің орта радиусы.......... тең болады

А) 6371, 110 км

B) 6378, 245 км

С) 6356, 863 км

D) 40008, 550 км

Е) 40075, 696 км

26. Меридианның ұ зындығ ы

А) 40008, 550 км

B) 6371, 110 км

С) 6378, 245 км

D) 6356, 863 км

Е) 40075, 696 км

27. Экватордың ұ зындығ ы

А) 40075, 696 км

B) 40008, 550 км

С) 6371, 110 км

D) 6378, 245 км

Е) 6356, 863 км

28. Жердің орташа ауданы

А) 510 млн кв. км

B) 510 х 100000000 кв. км

С) 205 х 1000 кв. км

D) 120 х 100000000 кв. км

Е) 24 х 100000000 кв. км

29. Жердің кө лемі

А) 1, 083 х 100000000000 куб. км

B) 20 х 100000000000 куб. м

С) 180 х 10000000000 куб км

D) 13 х 10000000000 куб км

Е) 18 х 10000000000 куб км

30. Жер ө з осінде қ ай бағ ытта айналады?

А) батыстан шығ ысқ а

B) шығ ыстан батысқ а

С) сағ ат тіліне бағ ыттас

D) жыл мезгіліне қ арай ауысады

Е) сағ ат тіліне қ арсы бағ ытпен

31. Жердің барлық нү ктелерінің айналу жылдамдығ ы

А) 15 градус/сағ ат

B)25 -/-

С) 17 -/-

D) 29 -/-

Е)31 -/-

32. Жердің қ озғ алмайтын нү ктелері

А) географиялық полюстер

B) экватор

С) 10 ендік

D) 0 жә не 180 меридиандар

Е) тропик шең бері

33. Бір ендік бойында сызық тық жылдамдық қ алай ө згереді?

А) бірдей

B) азаяды

С) улкейеді

D) тұ рақ ты ө згереді

Е) батыс жарты шарда ө згермейді

34. Экватордан поюске жү рген сайын ендіктер бойынша сызық тық жылдамдық қ алай ө згереді

А) кішірееді

B) артады

С) ө згермейді

D) 0 ден 200 м/сек

Е) 100 ден 200 артады

35. Меридианның бойында сызық тық жалдамдық қ алай ө згереді?

А) экватордан полюске жү рген сайын

B) экватордан полюске артады

С) ө згермейді

D) 0 ден 400 м/сек артады

Е) дұ рыс жауабы жоқ

36. Кариолис кү ші деген не?

А) жер айналғ андағ ы дене бағ ытының ө згерісі

B) қ ұ лағ ан дененің кү ші

С) горизонтальды қ озғ алғ ан дене бағ ыты

D) поляр ендігіндегі қ ысың қ ылық

Е) желден туындайтын кү ш

37. 22 июньде Кү н қ ай жерде тұ рады?

А) солтү стік тропикте

B) оң тү стік тропикте

С) экваторда

D) қ оң ыржай ендікте

Е) солтү стік поляр шең берінде

38. 20 қ ыркү йекте Кү н қ ай жерде тұ рады?

А) экваторда

B) солтү стік поляр шең берінде

С) оң тү стік поляр шең берінде

D) солтү стік тропикте

Е) оң тү стік тропикте

39. Батыстан шығ ысқ а жылжығ анда уақ ыт ө згерткенде

А) 1 тә улікті алып тастау керек

B) 1 тә улікт қ осады

С) уақ ыт ө згертпеу керек

D) 1 сағ ат қ осу керек

Е) 2 сағ ат алады

40. Атмосферағ а тә н қ ұ былыстар........

А) уақ ыт пен кең істікте ө згеріп тұ руы

B) уақ ыт пен кең істікте ө згермей тұ руы

С) уақ ыт ішіндегі тұ рақ тылық

D) кең істіктегі тұ рақ тылық

Е) уақ ыт пен кең істікте қ асиетінің ө згерісі

41. Атмосфералық қ ұ былыстың ерекшелігі - кез-келген уақ ытта … ө згеретіндігі

А) Жер бетінде горизонтальды жә не вертикальды бағ ытта

B) қ ұ рлық та ғ ана

С) мұ хит пен тең із ү стінде ғ ана

D) жер бетінде горизонтальды бағ ытта

Е) жер бетінде вертикальды бағ ытта ғ ана

42. Атмосфералық қ ұ былыстар ө згермейді.......

А) бұ л дұ рыс тұ жырым емес

B) 10-6 дә режесінен 10-7 дә режесіндегі метр аралығ ында ө згереді

С) бірнеше метрден бірнеше км-ге ғ ана

D) бірнеше дициметрден бірнеше км-ге дейін

Е) 100-ден 200 км аралығ ында.

43. Ауа негізінен... тұ рады

A) азот пен оттегіден

B) оттегі мен аргоннанс) аргонмен сутегіден

C) гелий мен аргонна

D) кө міртегі мен озоннан

44. Жер бетіне таяу кең істіктегі газдарғ а жатады..........

A) азот, оттегі, аргон

B) кө міртегі, неон, гелий

C) гелий, аргон

D) кө міртегі мен озон

45. Жерге таяу жердегі оттегінің мө лшері... пайыз

A) 20, 95

B) 78, 08

C) 0, 0033

D) 0, 934

E) 1, 818

46. Жерге таяу ауадағ ы азоттың мө лшері

A) 78, 08

B) 20, 98

C) 0, 033

D) 0, 934

E) 1, 818 х 10-3 дә режесіндегідей

47. Жерге таяудағ ы кө міртегінің мө лшері

A) 0, 033 пайыз

B) 20, 95

C) 0, 934

D) 78, 09

E) 1, 82 х 10-3 дә режесіндей

48. Газдардың гравитациялық бө лінуі басталады

A) 10, 5-25 км

B) 30 – 35 км

C) 40-50км

D) 70-80 км

E) 10 – 15 км

49. Атмосфераның 95 км биіктігіндегі ауаның тұ рақ тылығ ы

A) ауаның турбуленттік қ озғ алысы арқ асында

B) тө мен қ ұ лдилағ ан қ озғ алыс арқ асында

C) горизонтальды ламинарлы қ озғ алыс нә тижесінде

D) атмосферадағ ы қ азғ алыстың болмауынан

E) тік кө терілген ауа есебінен

50. Озонның максимальды жиналғ ан қ абаты.....

A) стратосферада

B) тропосферада

C) мезосферада

D) ионосферада

51. Кү ннің қ айсы спектрінде кү н сә улесі мол жұ тылады?

A) ультракү лгін

B) қ ызыл

C) гамма

D) кө рінетін барлық спектрінде

E) жасыл спектрінде

52. Ауағ а мол оттегі қ ай кезде бө лінеді?

A) фотосинтез кезінде

B) органикалық зат шірігенде

C) организмдер тыныс алғ анда

D) вулкан атқ ылағ анда

E) торф, орман жанғ анда

53. Ауаның салыстырмалы молекулярлық салмағ ы 100 м жоғ ары кө терілгенде …....

A) кемиді

B) алғ аш кемиді, соң ынан артады

C) алғ аш артады, соң ынан кемиді

D) артады

E) ө згермейді

54. Ауаның тығ ыздығ ы биіктеген сайын..............

A) кемиді

B) артады, соң ынан кемиді

C) кемиді, соң ынан артады

D) артады

Е) ө згермейді

55. Атмосфералық қ ұ былысқ а.............. жатады

A) шық

B) температура

C) ауа қ ысымы

D) ауа температурасы

E) ауаның ылғ алдылығ ы

56. Изотерма дегеніміз............ ұ қ сас нү ктелерді қ осатын линия

A) температурасының

B) салыстырмалы ылғ алдылығ ының

C) тығ ыздығ ының

D) қ ысымының

E) жел жылдамдығ ының

57. Тө менгі қ ысымды облыс

A) циклон

B) қ ысым қ ыры

C) қ ысым ершігі

D) сайы

E) антициклон

58. Изобар дегеніміз...... ұ қ сас нү ктелерді қ осатын линия

A) қ ысымы

B) салыстырмалы ылғ алдылық

C) тығ ыздығ ы

D) температурасы

E) жел жылдамдығ ы

59. Жоғ ары қ ысымды аймақ ты не деп атайды?

A) антициклон

B) қ ыры

C) сайы

D) циклон

E) ершігі

60. Егер изотерма бойымен жылжысақ ә рбір 100 м-ге ө згеретін температура.......

A) 0 градус

B) 5 -/-

C) 10 -/-

D) 2 -/-

E) –10 -/-

61. Атмосфера массасының 90 пайызы … жиналғ ан

A) 0 -16 км аралығ ында

B) 5-10 км

C) 0-6

D) 0-20

E) 0-26 км

62. Атмосфералық қ ысым...........

A) биіктеген сайын тө мендейді

B) биіктеген сайын артады

C) биіктеген сайын артып, кемиді

D) биіктеген сайын кеміп, артады

E) биіктеген сайын ө згермейді

63. Ауа қ абаты термикалық жағ дайғ а байланысты қ андай қ абаттарғ а бө лінеді

A) тропосфера, стратосфера, мезосфера, термосфера, экзосфера

B) стратосфера, тропосфера, мезосфера, термосфера, экзосфера

C) стратосфера, мезосфера, тропосфера, термосфера, экзосфера

D) мезосфера, тропосфера, стратосфера, термосфера, экзосфера

E) тропосфера, термосфера, стратосфера, мезосфера, экзосфера

64. Жең іл газдар ғ арыш кең істігіне.............. ұ шып кетеді

A) экзосферадан

B) стратосферадан

C) мезосферадан

D) термосферадан

E) тропосферадан

65. Термосферада температура биіктеген сайын...............

A) артады

B) артып барып, кемиді

C) тө мендейді

D) тө мендеп барып артады

E) ө згермейді

66. Судың мө лшері кө п болады.................

A) тропосферада

B) стратосферада

C) мезосферада

D) термосферада

E) экзосферада

67. Бұ лттылық .............. пайда болады

A) тропосферада

B) стратосферада

C) мезосферада

D) термосферада

E) экзосферада

68. Мезосферада температура биіктеген сайын...........

A) кемиді

B) алғ аш кемиды, соң ынан артады

C) артады

D) тө мендеп барып артады

E) ө згермейді

69. Тропосферада ашық кү нде су буының мө лшері биіктеген сайын.............

A) кемиді

B) кеміп соң ынан артады

C) артып соң ынан кемиді

D) артады

E) ө згермейді

70. Экваториалды ендіктегі тропосферағ ы ауа массасы жалпы ауа массасының...

А) 90 пайызы

В) 30 пайызы

С) 60 пайызы

D) 80 пайызы

Е) 20 пайызы

71. Шарбы бұ лттар қ айда пайда болады?

А) тропосфераның биігінде

В) тропосфераның ортасында

С) стратосфераның биігінде

D) стратосфераның ортасында

Е) мезосферада

72. Ауа температурасы жә не абсолюттік ылғ алдылық тө мен болатын ауа қ андай ендікте ө згереді?

А) арктикалық

B) қ оң ыржай

C) субтропикалық

D) тропикалық

E) экваторлық

73. Ауа массасының вертикальды бағ ыттағ ы қ алың дығ ы........

A) бірнеше км

B) оншақ ты метр

C) бірнеше метр

D) оншақ ты км

E) жү здеген км

74. Ортақ температуралы жағ дайда альбедо қ андай бетте жоғ ары?

A) қ арда

B) суда

C) қ ара топырақ та

D) қ иыршық таста

E) шө пте

75. Жыл ішінде радиациялық балансы оң болатын аймақ

A) 40 о. е. пен 40 с. е. аралығ ында

B) қ оң ыржай ендіктерде

C) қ оң ыржай ендіктің жоғ ары аймағ ында

D) тек қ ана жоғ арғ ы ендіктерде

E) полюсте

76. Жер бетіндегі минимальды радиациялық баланс қ ай кезде байқ алады?

A) тү нде

B) 12 сағ атта

C) 14-15 сағ атта

D) 16-18 сағ атта

E) 9 сағ атта

77. Спутниктік мә ліметтерге қ арағ андағ ы Жердің орташа альбедосы

A) 29 пайыз

B) 80 -/-

C) 50 -/-

D) 45 -/-

Е) 35 пайыз

78. Желдің жылдамдығ ы кү шті болады, егер............

A) қ ысым градиенті артса

B) температура артса

C) ылғ ал артса

D) Кү н сә улесі артса

E) қ ысым градиенті тө мен болса

79. Румбы бағ ытымен нені анық тайды?

А) желдің бағ ытын

B) кү н сә улесінің бағ ытын

С) толқ ын бағ ытын

D) су ағ ысын

Е) тең із ағ ысын

80. Ү йкеліссіз соғ атын желді –

А) геострофикалық жел деп атайды

B) градиентті жел

C) циклон

D) антициклон

E) пассат

81. Жылы ауа массалары келеді.........

А) жылы жер бетінен

В) суық жер бетінен

С) нейтральды температуралы жержден

D) тең із бетінен

Е) мұ хит берінен

82. Атмосфералық фронттар пайда болады..................

А) физикалық қ асиеті ә ртү рлі ауа массаларының кездеуінен

В) ағ ыстардың кездесү інен

С) желдердің кездесү інен

D) 2 суық ауа кездескенде

Е) 2 жылы ауа кездескенде

83. Полярлы фронт бө ліп тұ рады...............

А) қ оң ыржай ауаны тропикалық ауадан

В) арктикалық ауаны тропикалық ауадан

С) субтропикалық ауаны экваториалды ауадан

D) экваториалдыны тропикалық ауадан

Е) субарктикалық ауаны арктикалық ауадан

84. Тропикалық циклондар дамитын белдеулер

А) екі жарты шардың 30 ендіктері арасында

В) 10-20 ендіктер арасында

С) 30-40 ендіктер арасында

D) 50-60 ендіктер арасында

Е) 60-70 ендіктер арасында

85. Пассаттар қ алыптасатын ендіктер

А) екі жарты шардың 35 ендіктері арасында

В) 20-30 ендіктері арасында

С) 10-20 ендіктері арасында

D)0-10 ендіктер арасында

Е) 60-70 ендіктері арасында

86. Таудан асып соғ атын қ ұ рғ ақ ыстық желді не деп атайды?

А) фен

В) таулы – аң ғ арлы

С) сойқ ан

D) бриз

Е) муссон

87. Ауа райы неше класқ а бө лінеді?

А) 3

В) 2

С)7

D) 5

Е) 4

88. Синоптикалық картада не кескінделеді?

А) ауа райы

В) қ ысым

С) жел

D) климат

Е) микроклимат

89. Климат қ алыптастырушы негізгі фактор..........

А) кү н радиациясы

В) жел

С) қ ысым

D) рельеф

У) бұ лтылық

90. Микроклимат деген не?

А) шағ ын аймақ тың климаты

В) жер шарының климаты

С) мухиттың климаты

D) қ ұ рлық тың климаты

Е) тайганың климаты.

91. Температураылқ инверсия деген не?

А) ауа температурасының биіктікке байланысты артуы

В) биіктікке байланысты температураның кемү і

С) қ ысымның ө згермеуі

D) тығ ыздық тың ө згермеуі

Е) температураның ө згермеуі

92. Психрометриялық будкада қ ысым ө лшенетін биіктік

А) 2 м

В) 0, 5 м

С) 1 м

D) 3 м

Е) 2, 5 м

93. Булану мен булану мү мкіндігі арасындағ ы айырмашылық қ айда байқ алады?

А) шө лде

В) орманда

С) далада

D) тундрада

Е) орманды-далада

94. Б. П. Алисов неше климаттық белдеуді бө леді?

А) 13

В) 10

С) 9

D) 6

Е) 5

95. Қ айсы климаттық белдеуде климаттық облыстар кө п дамығ ан

А) қ оң ыржай

В) субтропикалық

С) субэкваторлық

D) субтропикалық

Е) арктикалық

96. Судың неше агрегаттық кү йі бар?

А) 3

В) 4

С) 5

D) 2

Е) 1

97. Бір грамм мұ з ерү ү шін неше жылу керек?

А) 80 кал

В) 597 кал

С) 100 кал

D) 150 кал

Е) 200 кал

98. Тұ щы судың тұ здылығ ы неше промилль?

А) 1 промиллеге дейін

В) 24, 7 промилле

С) 24, 7 ден артық промилле

D) 30 промилле

Е) 1, 5 промилле

99. Мұ здың жылу ө ткізгіштігі

А) ө те тө мен

В) ө те жоғ ары

С) жақ сы

D) ө ткізбейді

Е) еріп кетеді

100. Судың жылу сиымдылығ ы ауадан... есе артық

А) 3000

В) 2

С) 5

D) 10

Е) 1

101. Сутегінің неше изотопы бар?

А) 3

В) 2

С) 5

D) 7

Е) 6

102. Су балансын қ ұ растырғ ан ғ алым кім?

А) М. И. Львович

В) Калесник С. В.

С) Баранский Н. Н.

D) Эверсман А. К.

Е) Саушкин Г. К.

103. Дү ние жү зілік ылғ ал айналымда гидросфераның қ андай бө лігі қ атысады?

А) 0, 037 пайызы

В) 2, 5

С) 5, 1

D) 7, 9

Е) 9, 0

104. Мұ хит суы неше жылда бір рет жаң арады?

А) 3000

В) 10

С) 200-300

D) 1

Е) 40

105. Мұ хит суы... таза судан жә не... еріген тұ здардан тұ рады?

А) 96, 5; 3, 5

В) 90, 7; 4, 5

С) 80; 4, 7

D) 60; 5, 7

Е) 100; 0

106. Мухиттағ ы оттегі неге жумсалады?

А) тыныс алуғ а, тотығ уғ а

В) шірү ге

С) фотосинтезге

D) жануғ а

Е) транспирацияғ а

107. Мұ хит суының тығ ыздығ ы артады.........

А) тұ здылығ ы артқ анда

В) жылынғ анда

С) суынғ анда

D) араласқ анда

Е) қ атқ анда

108. Мухит бетіндегі судың орташа тә уліктік температуралық амплитудасы неше градус?

А) 0, 5 градус

В) 1, 5 градус

С) 2, 5 градус

D) 3, 5 градус

Е) 4, 5 градус

109. Мұ хиттағ ы ең жоғ арғ ы температура +32 градус тіркелген.........

А) Тынық мұ хитта

В) Атлант

С) Ү нді

D) экватор ендігінде

Е) Мұ зды мұ хитта

110. Экватор мен екі жарты шардың 50-60 ендіктері. арасындағ ы термоклиннің терең дігі

А) 100-700 м

В) 400-800 м

С) 100-1000 м

D) 500-600 м

Е) 7000-10000 м

111. Мұ хит суының қ ату температурасы... байланысты

А) тұ здылық қ а

В) жылуғ а

С) минералдануына

D) еруіне

Е) араласуына

112. Тең із суының орташа тұ здылығ ын анық тағ анда нені ескереді?

А) хлорды

В) йодты

С) марганецті

D) натрийді

Е) барийді

113. Мұ хиттың орташа тұ здылығ ы...

А) 35

В) 40

С) 45

D) 50

Е) 55

114. Жерорта тең ізінің орташа тұ здылығ ы Қ ара тең ізден жоғ ары, себебі

А) барлық жауап дұ рыс болады

В) мұ хитпен судың алмасуы еркін емес

С) ө зенмен келген су булануды толтырмайды

D) суьтропикалық белдеуде орналасқ андық та

Е) ірі ө зендер келіп қ ұ ймайды

115. Қ ара тең із тү бінде органикалық дү ние болмайды, себебі.............

А) кү кіртті сутегі жиналады

В) тең із таяз сулы

С) су терең деген сайын араласады

D) кө міртегі газы аз

116. Су қ ысымы терең дік артқ ан сайын...................

А) ә рбір 10 м сайын 1 атмосферағ а артады

В) ә рбір 10 метрге тө мендеген сайын 1 атм кемиді

С) 100 м сайын 1 атм артады

D) 100 м сайын 1 атм кемиді

Е) кемиді

117. 66, 5 м максимальды мө лдірлік қ айсы тең ізде?

А) Саргассово

В) Ақ

С) Балтық

D) Қ ара

Е) Тынық мұ хитының солтү стігінде

118. Толқ ынғ а қ атысы жоқ ұ ғ ымдар.........

А) барлық ұ ғ ымның қ атысы бар

В) сайы

С) етегі

D) беткейі

Е) қ ыры

119. Тынық мұ хиты мен Ү нді мұ хитының шекарасы.............

А) 55-60 о. е.

В) 55-60 о. е.

С)70-75 о. е.

D) 70-75 с. е.

Е) 65-70 с. е.

120. Ең биік толысу толқ ыны байқ алатын шығ анақ..............

А) Фанди

В) Пенжлиск

С) Ақ тең із

D) Бискай шығ анағ ында

Е) бегаль шығ анағ ында

121. Қ ысқ а уақ ыт ішінде желдің ә серінен тұ ындайтын ағ ыстар.........

А) фрикционды

В) ағ ынды

С) градиенті

D) тығ ыздық ты

Е) толысу-қ айту толқ ындары

122. Жартылай тә уліктік жә не тә уліктік толысулар болады...

А) толысу-қ айту толқ ындары

В) ағ ынды

С) тығ ыздық ты

D) фрикционды

Е) су тү біндегі

123. Дү ние жү зіндегі ең суық ағ ыс.........

А) Батыс желдер ағ ысы

В) Курасио

С) Норвегия

D) Канар

Е) Лабрадор

124. Ү лкен Ньюфаундленд банкасының шығ ыс жағ алауынан батыс желдері ә серінен қ алыптасатын ағ ыс.................

А) Солтү стік Атлант

В) Гвиана

С) Бразилия

D) Норвегия

Е) Антиль

125. Тынық мұ хитындағ ы жылы ағ ыс.........

А) Курасио

В)Аляска

С) Солтү стік тынық мұ хиттық

D) Оң тү стік Тынық мұ хиттық

Е) Мозамбик

126. Антарктиданың айналасындағ ы жылдамдығ ы 0, 2-0, 3 м/сек болатын шең бер бойымен ағ атын ағ ыс...........

А) Батыс желдер ағ ысы

В) Бенгаль

С) Игольный

D) Шығ ыс Австралия

Е) Антарктида

127. Мұ хит тү бінде тіршілік етеін, жоғ ары кө теріле алмайтын организмдерді не деп атайды?

А) бентос

В) нектон

С) планктон

D) пелагиаль

Е) литораль

128. Қ ашық қ а жылжи алмайтын, қ алың суда тіршілік етеін организмдер

А) планктон

В) бентос

С) нектон

D) пелагиаль

Е) литораль

129. Қ ашық қ а жылжитын активті қ озғ алатын тең із организмдер..........

А) нектон

В) планктон

С) бентос

D) пелагиаль

Е) литораль

130. Мұ хиттың ең терең тү бі.........

А) абиссальды жазық тар

В) литораль

С) шельф

D) қ азан-шұ ң қ ыр

Е) қ айраң

131. Мұ хит организмдерінің басым кө пшілігін.............. қ ұ райды

А) фитопланктон

В) зоопланктон

С) бентос

D) нектон

Е) планктон

132. . Мұ хиттың ең қ ұ нарлы белдеуі

А) қ оң ыржай

В) субтропикалық

С) тропикалық

D) экваториальды

Е) полярлы

133. Қ оң ыржай белдеуден экваторғ а жылжығ анда байқ алады...

А) жануарлардың қ оң дылығ ы тө мендейді

В) ізбес тасты скелеті азаяды

С) тірі организмдердің қ ұ нарлылығ ы кемиді

D) кө міртегінің кө лемі азаяды

Е) жауабы жоқ

134. Фотосинтез арқ асында тіршілік ететін фитопланктонды организмдерді не деп атайды?

А) автотрофты

В) гететрофты

С) детритті

D) зоопланктонды

Е) фильтраторлар

135. Мұ хиттың кә сіптік маң ызы бар организмдер

А) балық тар

В) сү т қ оректілер

С) молюскалар

D) балдырлар

Е) басқ а тең із жануарлары

136. Мұ хит тү бінен алынатын пайдалы қ азбаның кө бі...

А) мұ най

В) кө мір

С) темір рудасы

D) марганец

Е) хлор

137. Пораларда молекулярлық кү штермен ұ сталынатын ылғ ал

А) пленкалы

В) гравитациялық

С) қ абат аралық

D) жер асты

Е) топырақ тағ ы

138. Тропикалық ормандар зонасындағ ы жер асты сулары қ андай болып келеді?

А) аса тұ щы

В) тұ щы

С) аз минералданғ ан

D) минералданғ ан

Е) нейтральды

139. Тундрада, аса ылғ алды аймақ та жер асты сулары..................

А) жер бетіне аса жақ ын

В) биікте тұ рады

С) 10-15 м терең дікте

D) 30-70 м терең дікте

Е) 250 м терең дікте

140. Шө лейт зонада грунт сулары

А) минералданғ ан

В) ультраминеральды

С) тұ щы

D)нейтральды

Е) аз минералданғ ан

141. Қ оң ыржай белдеудің орман зонасында грунт сулары

А) тұ щы

В) минералданғ ан ультраминеарлданғ ан

D) нейтральды

Е) ә лсіз минералданғ ан

142. Жоғ арғ ы қ ысымды жер асты суын... суы деп атайды

А) артезиан

В) фонтанды

С) жарық шақ ты

D) гейзерлер

Е) булақ тар

143. Ыстық сулар мен булар атқ ылайтын сулар.........

А) гейзерлер

В) фумарола

С) жарық шақ ты

D) бұ лақ тар

Е) жоғ ары шапшығ ан бұ лақ тар

144. Қ алың қ абатты мә ң гі тоң дамығ ан............

А) Хатанга шығ анағ ында

В) Путорана платосында

С) Бырранга тауы етегінде

D) Колыма ойпатында

Е) Верхоян жотасында

145. Ө зен режимін... формуламен анық тауғ а болады

А) Q=FVcp

В) F=2\3BH

С) Hcp=F\B

D) ∆ һ =һ ₁-һ ₂

Е) V = C √ Ri

146. Ү лкен су шығ ыны (175000 куб/сек) бар ө зен

А) Амазонка

В) Конго

С) Ганг

D)Янцзы

Е) Енисей

147 Евразиядағ ы су шығ ыны ү лкен ө зен..........

А) Ганг

В) Янцзы

С) Хуанхэ

D) Амур

Е) Дунай

148. Су ағ ысының кө лемін анық тайтын формула

А) W= QT

В) Q=FVcp

С) V = C √ Ri

D) ∆ һ =һ ₁-һ ₂

Е) Hcp=F\B

149. Тө мендегі ө зеннің қ айсысында су шығ ыны аз?

А) Ніл

В) Нева

С) Амазонка

D) Конго

Е) Миссисипи

150. Ө зен су балансын кө рсетеін формула

А) жаң быр + конденсация – булану + ағ ыс

В) жаң быр + ағ ыс

С) конденсация + жаң быр + ағ ыс

D) ағ ыс + жаң быр + конденсация

Е) булану + кондесация + жаң быр + ағ ыс

151. Ө зен ағ ысын қ алыптастыратын негізгі фактор...........

А) климат

В) жер бедері

С) топырақ

D) ө сімдік жамылғ ысы

Е) булану

152. Солтү стік субтропикалық ендіктің ө зендері немен қ оректенеді?

А) қ ыстағ ы жаң быр суы

В) кө ктмедегі жаң быр суы

С) жыл ішідегі біркелкі жаң быр суы

D) жер асты суы

Е) аралас қ оректенү

153. Ағ ысы тө мен ө зендер..........

А) тропикалық ө зендер

В) субтропикалық ө зендер

С) экваторлық ө зендер

D) қ оң ыржай белдеу ө зендері

Е) субарктикалық ө зендер

154. Су айрық жотада екі жарылып ағ атын ө зеннің бағ ыты...............

А) бифуркация

В) иректелү

С) меандрлану

D) су жинайтын алап

Е) ө зен торы

155. Иректелү коэфиценті дегеніміз...

А) ө зен ұ зындығ ының тура ұ зындығ ына қ атнасы

В) ө зен ұ зындығ ының қ ұ ламасына қ атнасы

С) қ ұ ламасының ұ зындығ ына қ атнасы

D) су шығ ынынң кө лденең қ имасына қ атнасы

Е) тұ ра ұ зындығ ының жалпы ө зен ұ зындығ ына қ атнасы

156. Ө зен жасы «кә рі» болғ ан сайын..........

А) иректелуі жоғ ары болады

В) иректелуі кем

С) негізгі ө зен ұ зын

D) ү лкен ө зен торлы

Е) бассейіні ү лкен

157. Бифуркация байқ алатын ө зен..................

А) Ориноко жә не Касикьяре

В) Волга, Кама

С) Енисей, Ангара

D) Обь, Ертіс

Е) Муррей, Дарлинг

158. Ө зеннің гидравликалық радиусы дегеніміз -

А) кө лденең қ имасы ауданының арнаның периметріне қ атынасы

В) кө лденең қ имсының периметріне қ атынасы

С) кө лденең қ имасының ауданына қ атынасы

D) арнадағ ы кө лденең қ иманың жалпы кө лденең қ имасына қ атынасы

Е) жауаптар дұ рыс емес

159. Ө зеннің кө лденең қ имасындағ ы орташа ағ ысы Шези формуласымен анық талады...........

А) В)W = QT

С) Q = FVcp

D) ∆ һ = һ ₁-һ ₂

Е) H_cp = F\B

160. Жер асты суымен қ оректенгенде қ алыптасқ ан ө зеннің ең тө менгі дең гейі

А) межень

В) су тасқ ыны

С) жайылғ аны

D) бифуркация

Е) сарқ ырамасы

161. Ө зеннің қ ұ ламасы анық талатын формула

А) ∆ һ = һ ₁-һ ₂

В) V = C √ Ri

С) W = QT

D) Q = FVcp

Е) Hcp =F\B

162. Ө зеннің ең кіштігі анық талатын формула

А) i = ∆ һ \1

В) W = QT

С) Q = CVcp

D) ∆ һ = һ ₁-һ ₂

Е) Hcp =F\B

163. Экваториальды белдеу ө зендерінің қ оректену типі.........

А) жаң бырлы

В) жер асты суы

С) мұ здық ты

D) қ ар суымен

Е) қ ар + мұ зды

164. Субтропикалық белдеу (солтү стік жарты шар) ө зендер немен қ оректенеді?

А) қ ыстағ ы жаң быр

В) жаздағ ы жаң быр

С) жыл ішіндегі жаң быр

D) жаздағ ы мұ здың ерү інен

Е) кө ктемгі қ ар суларымен

165. Ө те лайлы сулы ө зен.....

А) Амударья

В) Іле

С) Торғ ай

D) Сарысу

Е) Орал

166. Орташа жылдық ағ ысындағ ы лайы мол ө зен..........

А) Хуанхэ

В) Инд

С) Миссисипи

D) Ніл

Е) Амударья

167. Жер қ ыртысындағ ы иілістерде, жарық тарда дамитын кө л қ азан шұ ң қ ырын не деп атайды?

А) тектоникалық

В) вулкандық

С) мұ здық

D) сулы-эрозиялы

Е) опырындылы

168. Тектоникалық кө лдерге жатады.........

А) Таньганьика, Байкал

В) Эльтон, Басқ ұ нщақ

С) Кроноцкое, Лакерское

D) Сарез, Арал

Е) Каспий, Виктория

169. Аралмен Севан кө лі су балансын сипаттайтын жағ дайлар

А) барлық жауап дұ рыс

В) Севанда жаң быр суы артық тү седі

С) Аралдан шығ атын ө зен жоқ

D) Аралда булану мол

Е) Аралғ а кө п су келіп қ осылады

170. Келіп қ ұ ятын ө зендері жоқ кө лдер...........

А) тұ йық

В) соқ ыр

С) ағ ынды

D) ағ ынсыз

Е) жер асты

171. Муссонды белдеу кө лдерінің қ оң ыржай белдеу кө лдерінен айырмашылығ ы

А) жазда су дең гейі жоғ ары

В) қ ыста су дең гейі жоғ ары

С) кө ктмеде су дең гейі жоғ ары

D) кү зде су дең гейі жоғ ары

Е) жыл ішінде дең гейі біркелкі

172. Кө лдің тұ зды шө гіндісін... деп атайды

А) рапа

В) шө гінді

С) хлоридті

D) сульфатты

Е) карбонатты

173. Бұ рыс жауапты табың дар

А) кө лдерді ластайтын жаң быр сулары

В) тұ зды кө лдер карбонатты, хлоридті жә не сульфатты болып бө лінеді

С) кө л суының газды режимі ауа температурасына байланысты

D) кө міртегінің мө лшерә терең деген сайын артады

Е) тұ зды кө лдер қ ұ нды шикізат кө зі

174. Эвтотрофты кө лдердің шө гінді жыныстары

А) сапропель

В) ряска

С) сплавина

D) торф

Е) кү кіртті сутегі

175. Қ айсы кө лдердің терең дігі 500 м артады

А) Байкал, Танганьика, Каспий, Ньяса

В) Байкал, Жоғ арғ ы, Чад, Поопо

С) Танганьика, Жоғ арғ ы

D) Каспий, Чад, Поопо

Е) Ньяса, Жоғ арғ ы, Чад, Поопо

176. Жасанды кө лдерді... деп атайды

А) су қ оймасы

В) лагуна

С) акватория

D) антопологиялық кө л

Е) батпақ тар

177. Торфының қ алың дығ ы 0, 3 м болатын ылғ алды, қ алың шө птесінді жер бетін не деп атайды?

А) батпақ

В) су қ оймасы

С) лагуна

D) акватория

Е) антропогенді кө л

178. Бұ рыс жауапты тап

А) батпақ тың қ алыптасуында жаң быр жетекші роль атқ арады

В) батпақ тың ойысты терең болуы

С) жер асты суы қ атысады

D) жоғ арғ ы батпақ тар

Е) кө лдердің таяздануынан пайда болады

179. Мұ здық тардың кірісі мен шығ ысы тең елетін линияны… деп атайды

А) қ ар сызығ ы

В) изотерма

С) изобар

D) изогипс

Е) изобат

180. Мұ здық тың жылдамдығ ына... ә сер етеді

А) массасының артуы

В) еруі

С) қ атуы

D) қ озғ алысы

Е) ештең е ә сер етпейді

181. Мұ здық тың бұ зу ә рекетін.............. не деп атайды?

А) экзарация

В) эрозия

С) аккумуляция

D) шө гү

Е) транспортировка

182. Дү ние жү зіндегі ең ұ зын таулы мұ здық

А) Хабборт (Аляска)

В) Сиачен

С) Мулдрау

D) Федченко

Е) Макпал

183. Қ азіргі мұ здық тардың ауданы

А) 16 млн кв км

В) 13, 4 млн кв км

С) 24 млн кв км

D) 15 млн кв км

Е) 10 млн кв км

184. Егер барлық мұ здық тар ерісе мұ хит дең гейі неше метрге кө теріледі?

А) 60

В) 80

С) 100

D) 90

Е) 1

185. Максимальды материктік мұ здану астында қ алғ ан қ ұ рлық тың ауданы

А) 45 млн кв км

В) 35 млн кв км

С) 25 млн кв км

D) 15 млн кв км

Е) 10 млн кв км

186. Қ ар сызығ ынан жоғ ары жатқ ан жалпы қ ұ рлық тың ү лесі

А) 10 пайызы

В) 20

С) 30

D) 40

Е) 50 пайызы

187. Мұ здық тардың морфологиялық типтері

А) материктік жә не таулы

В) жабынды жә не аяқ қ ы

С) таулы жә не ысырындылы

D) шельфті жә не таулы

Е) шельфті жә не жабынды

188. Қ азіргі жер бетіндегі материктік мұ здық тардың ү лесі.........

А) 98, 5

В) 80

С) 70

D) 30

Е) 10

189. Қ андай мұ здық тың жаратылысы рельефке тә уелді

А) таулы

В) жабынды

С) шельфті

D) ысырындылы

Е) аң ғ арлы

190. Ең кө п тарағ ан таулы мұ здық тардың типі........

А) аң ғ арлы

В) каралы

С) шельфті

Д) кавказ

Е) аляска типі

191. Антарктида мұ здығ ының қ алың дығ ы

А) 4000 м

В) 3000 м

С) 2000 м

D) 1500 м

Е) 1000 м

192. Тау жыныстарының бузылу ә рекетін............ деп атайды

А) денудация

В) аккумуляция

С) опырынды

D) қ ұ лау

Е) экзарация

193. Рельефте байқ алатын геологиялық структура

А) морфоструктура

В) геотектура

С) морфоскульптура

D) геоскульптура

Е) нана рельеф формалары

194. Оң тү стік жарты шарда не кө п?

А) су

В) қ ұ рлық пен арал кө п

С) қ ұ рлық пен су тең

D) Қ ұ рлығ ы басым

Е) аралдар басым

195. Жер қ ыртысының тепе-тең дікке ұ мтылу қ асиеті

А) изостасия

В) аккумуляция

С) денудация

D) заттың ығ ысуы

Е) экзарация

196. Платформалы облысқ а тә н жер бедері

А) жазық тық

В) таулы

С) тең іздік жазық тар

D) аллювиальды жазық

Е) аккумулятивті жазық

197. Бұ зылғ ан тау орнындағ ы жазық тық

А) денудациялық

В) қ абатты

С) аккумулятивті

D) моноклинальды

Е) куэсталы

198. Шө гінді тау жынысымен жабылғ ан алғ ашқ ы жазық

А) қ абатты

В) аккумулятивті

С) моноклинальды

D) куэсталы

Е) денудациялы

199. Жер қ ыртысындағ ы оң формалы геологиялық структура

А) антиклинорий

В) синклинорий

С) синеклиза

D) геосинклиналь

Е) қ атпарлы облыс

200. Кең табанды, тік жарлы аң ғ ар

А) грабеньдер

В) горсттар

С) акумулятивті

D) пласталы

Е) цокольды

201. Магма тау жынысына еніп... жасайды

А) лакколиттер

В) батлиттер

С) маары

D) қ алқ анды вулкан

Е) лава кү мбезі

202. Атқ ылау жыныстары қ оршап жатқ ан, кратер воронкасы

А) маары

В) лакколит

С) батолит

D) қ алқ анды вулкан

Е) лава кү мбезі

203. Лава атқ ылағ анда тегіс жайылатын вулкан

А) қ алқ анды

В) маары

С) лакколит

D) батолит

Е) лава кү мбезі

204. Ең биік вулкан

А) Чмборасо

В) Котопахи

С) Эльбурс

D) Арарат

Е) Фудзияма

205. Ағ ынды судың ә серінен дамитын рельеф

А) флювиальды

В) карсталы

С) суффозиялы

D) опырындылы

Е) гляциальды

206. Ұ зыннан ұ зақ қ а созылғ ан қ азынды рельеф формасы

А) жыра

В) жылғ а

С) эрозиялық жары

D) сай

Е) ысырындылы конустар

207. Беткейлерін шө п басқ ан теріс флювиальды рельеф формасы

А) сай

В) жыра

С) жылғ а

D) эрозиялық жар

Е) ысырындылы конус

208. Сарқ ыраманың типтері

А) ниагар жә не йосемит

В) ниагар, анхель

С) ниагар, Виктория

D) йосемит, анхель

Е) йосемит, виктория

209. Жер қ ыртысы сынғ анда опырылып пайда болғ ан аң ғ ар

А) грабен

В) антиклиналь

С) синклиналь

D) моноклиналь

Е) опырынды

210. Антиклиналды қ атпар ү стінде дамығ ан аң ғ ар

А) антиклинальды

В) синклинальды

С) моноклинальды

D) опырынды

Е) грабен

211. Антиклинальды жә не синклинальды қ атпардың қ анатында орналасқ ан аң ғ ар

А) моноклинальды

В) антиклинальды

С) синклинальды

D) опырындылы

Е) грабен

212. Тік жар қ абақ ты аң ғ ар

А) каньон

В) теснина

С) У –тә різді

D) трогты

Е) фьордты

213. Арнаның ең тө менгі нү ктелерін қ осатын линия

А) фарватер

В) қ айраң

С) шоң ғ ал

D) меандра

Е) арна

214. Ө зен аң ғ ары негізінен... ретінде пайдаланылады

А) шабындық

В) жайылым

С) суғ ару

D) балық ө сірү

Е) қ ұ рғ ату

215. Тө мендегіден ө зен аң ғ арына қ атысы жоқ терминді табың ыз

А) гравитациялық

В) трогты

С) эрозиялық

D) моноклинальды

Е) жайылма тә різді

216. Ассиметриялы, берік тау жыныстарынан тұ ратын ө зен аң ғ арлары

А) куэсталар

В) рифті

С) трогты

D) моноклинальды

Е) У-тә різді

217. Тау жыныстарының еруінен пайда болатын рельеф формалары

А) карсталық

В) эолды

С) гляциальды

D) нивальды

Е) опырындылы

218. Ең ұ зын ү ң гір

А) Хеллох (Альпі)

В) Мамонтово

С) Кү ң гір

D) Озерная

Е) Соломонова

219. Жер асты суларымен тау жыныстарының тасымалдануы

А) суффозия

В) солифлюкция

С) опырылу

D) еру

Е) эрозия

220. Тау жыныстарының салмақ кү шімен жылжуы

А) опырылып қ ұ лау

В) суффозия

С) карст

D) мұ здық ты

Е) қ арлы-нивальды

221. Кара, карлинг, қ ой маң дай тастар, трогты аң ғ ар.... рельеф формалары

А) гляциальды

В) опырындылы

С) суффозиялы

D) карсталы

Е) эрозиялы

222. Оза, друмлиндер, кама, зандрлы жазық тар....... рельеф формалары

А) мұ зды моренналы

В) опырындылы

С) суффозиялы

D) флювиальды

Е) карсталы.

223. Моренналық жыныстардың ысырылуынан пайда болғ ан жазық тар

А) зандралы

В) озалар

С) камалар

D) друмлиндер

Е) буйраттар

224. Ылғ алғ а қ анық қ ан тау жыныстарының баяу сырғ уы

А) солифлюкция

В) опырынды

С) суффозия

D) абразия

Е) эрозия

225. Кө п жылдық тоң дағ ы тө бешіктер

А) гидролакколиттер

В) байджарахи

С) тө бешікті марилер

D) мұ з тө мпешіктері

Е) структуралы грунттар

226. Желдің ә рекетімен жасалғ ан рельеф формалары

А) эолды

В) опырындылы

С) суффозия

D) карсталы

Е) гляциальды

227. Ярданга, барқ андар, дюналар....... рельеф формалары

А) эолды

В) опырындылы

С) суффозия

D) карсталы

Е) гляциальды

228. Толқ ынның бұ зу ә рекеті

А) абразия

В) эрозия

С) аккумуляция

D) денудация

Е) дефляция

229. Толысу толқ ыны ә келген тау жынысынан тұ ратын қ ұ мды жал

А) осушка

В) эстуарий

С) жағ алаулық жал

D) коса

Е) марштар

230. Жағ ағ а перпендикуляр орналасақ ан тау жоталарымен бө лінген, ө зендер жасағ ан жағ алар

А) риасты

В) шхералы

С)лиманды

D) арал типті

Е) фьордты

231. Массивті берік тау жыныстарынан тұ ратын, тік жарлы – қ ұ зды жағ алар

А) фьордтар

В) арал типті

С) риасты

D) лиманды

Е) шхералы

232. Мұ зды-тектоникалық қ ұ былыстармен байланысты дамығ ан жағ алар

А) шхералар

В) фьордттар

С) арал типті

D) риасты

Е) лиманды

233. Шө лді зонада пайда болғ ан тең із жағ алауының типі

А) арал типті

В) риасты

С) лиманды

D) шхералы

Е) фьордты

234. Фьордты жағ а кең тарағ ан тү бектер

А) Скандинавия, Кола, Чукотка

В) Лабрадор, Аравия, Ү ндістан

С) Кола, Аравия, Ү нді

D) Таймыр, Пиреней, Апенин

Е) Чукотка, Балкан, Кіші Азия

235. Литосферағ а жер қ ыртысынан басқ а не кіреді?

А) жоғ арғ ы мантия

В) мохо зонасы

С) жоғ арғ ы ядро

D) тө менгі ядро

Е) астеносфера

236. Таулар мен жазық тар... рельеф формалары

А) мегарельеф

В) макрорельеф

С) мезорельеф

D)микрорельеф

Е) нанарельеф

237. Литосфералық плиталарады не бө ліп тұ рады?

А) тектоникалық жарық тар

В) рифті аң ғ арлар

С) геосинклинальдер

D) платформалар

Е) тау аң ғ арлары

238. Сейсмикалық толқ ындар қ андай кү штер ә сер етеді?

А) ішкі

В) сыртқ ы

С) экзогенді

D) космостық

Е) органикалық

239. Абсолютті биіктік деген не?

А) тең із дең гейінен алынғ ан

В) салыстырмалы биіктік

С) жазық дең геінен алынғ ан биіктік

D) таудың етегінен алынғ ан биіктік

Е) тең із жағ алауынан алынғ ан биіктік

240. Жердегі ең биік таулар............

А) қ атпарлы жә не жаң арғ ан таулар

В) қ атпарлы-жақ парлы

С) жақ парлы

D) аласарғ ан

Е) бұ зылғ ан

241. Биік таулардың биіктігі

А) 2000 м асады

В) 5000 м асады

С) 6000 м асады

D) 4000 м асады

Е) 3000 м асады

242. Орташа биіктікті таулардың биіктігі

А) 800-2000 м

В) 1000-500 м

С) 600-1000 м

D) 200-600 м

Е) 100-200 м

243. Аласа таулардың биіктігі

А) 700-800 м

В) 600-700 м

С) 600-500 м

D) 400-500 м

Е) 200-300 м

244. Қ ұ рлық тың орташа биіктігі

А) 875 м

В) 200 м

С) 600 м

D) 450 м

Е) 275 м

245. Қ айсы материктің жағ алау линиясы ұ зын.........

А) Оң тү стік Америка

В) Африка

С) Австралия

D) Антарктида

Е) Солтү стік Америка

246. Ең терең қ азан-шұ ң қ ыр қ ай материкте орналасқ ан?

А) Азияда

В) Африкада

С) Солтү стік Америкада

D) Европада

Е) Оң тү стік Америкада

247. Дү ние бө ліктерінің саны

А) 6

В) 5

С) 4

D) 3

Е) 7

248. Қ ұ рлық тың орташа биіктігі

А) 875 м

В) 200 м

С) 600 м

D) 450 м

Е) 275 м

249. Тау тү йінінен тарайтын таулардың типі

А) радиальды

В) шарбақ ты

С) кулис тә різді

D) тармақ ты

Е) тілінденбейді

250. Негізгі тау жотасына паралель тарайтын тау жоталары

А) шарбыланғ ан

В) кулисті

С) тармақ ты

D) радиальды

Е) тілінденбейді

251. Негізгі тау жотасына бір жағ ынан келіп тік бұ рышты болып жалғ асатын тілімдену

А) кулис тә різді

В) радиальды

С) шарбылы

D) тармақ ты

Е) тор тә різді

252. Негізгі тау жоталары кө лденең тау аралық аң ғ арлармен бө лініп жататын тілімдену

А) тор тә різді

В) радиальды

С) шарбылы

D) тармақ ты

Е) тор тә різді

253. Биік тауларғ а тә н рельеф

А) тік жар қ абақ ты биік

В) тік емес беткейлер

С) қ атты тілімделген

D) тегістелген беттер бар

Е) мұ зды зонасы жоқ

254. Кө п тарағ ан структуралы жазық

А) қ абатты

В) денудациялық

С) эолды

D) цокольды

Е) грабенді

255. Жазық тың 80 пайызын алып жатқ ан жазық тар

А) қ абатты жазық тар

В) денудациялық

С) эолды

D) цокольді

Е) грабенді

256. Аридті жазық тардың негізгі морфоскульптуралары

А) эолды

В) суффозиялы

С) опырындылы

D) эрозиялы

Е) карстер

257. Жазық тардың зональды морфоскульптураларының генезисі бағ ынады

А) морфоклиматтық зоналарғ а

В) биіктік белдеулігі

С) ө сімдіктің зональдылығ ы

D) климаттың зональдылығ ы

Е) топырақ тың зональдылығ ы

258. Қ оң ыржай белдеуде кең тарағ ан морфоскульптура типі

А) флювиальды

В) гляциальды

С) нивальды

D) суффозиялы

Е) карсталы

259. Дұ рыс жауабын тап

А) платформалы жазық тар кең кө лемді

В) денудациялы

С) эолды

D) цокольды

Е) грабенді

260. Мұ хит тү бінде қ алың шө гінді …жиналады

А) материктік беткейдің етегінде

В) Мұ хиттың табанында

С) рифті зонада

D) материктік шельфте

Е) терең шұ ң ғ ымада

261. Материктік платформаның су астына кеткен бө лігі

А) қ айраң

В) материктік шельф

С) мұ хит табаны

D) терең шұ ң ғ ыма

Е) рифті зона

262. Жағ алаудағ ы су астына кеткен материктің бө лігі

А) қ айраң

В) материктік шельф

С) материктік беткей

D) Мұ хит табаны

Е) шұ ң ғ ыма

263. Су астындағ ы шө гінді жынысы қ алың рельеф формасы

А) материктік беткей

В) материктік шельф

С) мұ хит табаны

D) беткейдің етегі

Е) шұ ң ғ ыма

264. Дұ рыс емес жауапты тап

А) енді шельф Евразия мен Ү нді жағ алауында

В) терең шұ ң ғ ыма сыртында орналасады

С) гранит қ абат жоқ

D) шельф жазық ты

Е) рифті аң ғ арлы тауда

265. Шельф енді дамығ ан мухит жағ алаулары

А) Солтү стік мұ зды мұ хит

В) Евразия мен тынық мухитта

С) Оң тү стік Америка мен Тынық мұ хитта

D) Австралия мен тынық мухитта

Е) Африка мен Атлантта

266. Жердің 40 пайызын, мұ хит тү бінің 60 пайызын алатын морфоструктура

А) мухит табаны

В) шұ ң ғ ымалар

С) материктік қ айраң

D) материктік беткей

Е) орталық жоталар

267. Орталық мұ хиттық жотаның ұ зындығ ы

А) 80 мың км

В) 70 мың км

С) 60 мың км

D) 50 мың км

Е) 40 мың км

268. Вулканизм мен жер сілкініс байқ алатын аймақ тар

А) рифті аң ғ арлар

В) қ айраң

С) беткей

D) мухит табаны

Е) барлық тауларда

269. Мұ хит тү бінің жер бедерінің ерекшелігі

А) таулары вулканды

В) жазық тары денуациялы

С) қ атпарлы таулы

D) жақ парлы таулы

Е) жаң арғ ан таулар

270. Қ андай пайдалы қ азбалар бактериалардың ә рекетімен қ алыптасады

А) фосфориттер, темір рудасы

В) марганец пен мыс рудасы

С) полиметалл, боксит

D) тас кө мір, алтын

Е) фосфорит, қ орғ асын-мырыш

271. Жер асты сулары ә серінен қ алыптасатын топырақ

А) гидроморфты

В) автотрофты

С) қ оң ыр-сұ р

D) қ ұ мсазды

Е) қ ұ мды

272. Биік жерде қ алыптасатын топырақ

А) автотрофты

В) қ оң ыр

С) каштан

D) сқ р-қ оң ыр

Е) азональды

273. Жер бетіндегі ө сімдігі, жануарлары жә не организмдері бір текті участоктар

А) биогеоценоз

В) жергілікті жер

С) урочища

D) фация

Е) ландшафт

274. Неограникалық заттан органикалық зат тү зетіндер

А) автотрофтылар

В) гететрофтылар

С) биоценоздар

D) фитоценоздар

Е) зооценоздар

275. Экваториальды белдеудегі ө сімдік жамылғ ысы

А) ылғ алды тропикалық ормандар

В) муссонды ормандар

С) саванналар

D) қ атты жапырақ ты ормандар

Е) тайга

276. Субэкваториальды белдеудегі ө сімдіктер

А) саванналар

В) ылғ алды ормандар

С)муссонды ормандар

D) қ атты жапырақ тылар

Е) тайга

277. Қ оң ыржай белдеуде ылғ ал жетіспегенде қ алыптасады

А) орманды дала, дала, шө лейт, шө л

В) саванналар, шө лдер, шө лейт

С) орманды дала, саванналар

D) дала, тропикалық орман

Е) шө лейт, қ атты жапырақ ты орман

278. Биоценоздағ ы ө сімдіктің байлығ ы анық талады...

А) климат пен топырақ пен

В) жануарлармен топырақ пен

С) топырақ пен су режимімен

D) су режимімен

Е) жылу режимімен

279. Планетарлық табиғ и комплексті… деп атайды

А) географиялық қ абық

В) ауа қ абығ ы

С) су қ абығ ы

D) тас қ абығ ы

Е) тіршілік қ абығ ы

280. Географиялық қ абық тың жоғ арғ ы шекарасы... ө теді

А) озон қ абатымен

В) мезосферамен

С) тропосферамен

D) стратосферамен

Е) мезопаузамен

281. Бір компонент ө згерісіне байланысты барлық компоненттің ө згерісін сипаттайтын заң дылық

А) біртұ тастылығ ы

В) ритмділігі

С) зональдылық

D) цикльді ө згеріс

Е) вертикальдылық (биіктік белдеулік)

282. Уақ ыт ішінде ү немі қ айталанатын табиғ и қ ұ былыс

А) ритмділік

В) біртұ тастылық

С) зональдылық

D) циклділік

Е) биктік белдеулік

283. Экватордан полюске жү рген сайын географиялық қ абық тың ө згерісін тү сіндіретін заң дылық

А) зональдылық

В) ритмділік

С) біртұ тастылық

D) циклділік

Е) биіктік белдеулілік

284. Марков усынғ ан негізгі заң дылық

А) полярлы ассиметриялылық

В) ритмділік

С) біртұ тастылық

D) циклділік

Е) биіктік белдеулілік

285. Табиғ ат комплекстерін обьективті бірліктерге бө лү ді... деп атайды

А) диффернциация

В) аудандастыру

С) ситемділік

D) жіктеу

Е) зональдылық

286. Табиғ и-территориялық комплекстерді жіктеу

А) физико-географиялық аудандастыру

В) дифференциация

С) аудандастыру

D) системділік

Е) зональдылық

287. Адам баласы пайда болғ ан период

А) антропоген

В) неоген

С) палеоген

D) мезозой

Е) палеозой

288. Географиялық детерменизм деген ілімі... жоғ ары қ ояды

А) табиғ аттың қ оғ ам дамуындағ ы ролін

В) жоқ қ а шығ арады

С) табиғ ат пен қ оғ ам арасындағ ы қ атнасты тең кө реді

D) адамның ролін кө тереді

Е) ескермейді

289. Географиялық нигилизм ілімі...

А) қ оғ ам дамуындағ ы табиғ аттың ролін жоқ қ а шығ арады

В) ролін жоғ ары қ ояды

С) тең кө реді

D) адамды ә сірелейді

Е) табиғ атты бағ алайды

290. Қ оры таусылатын табиғ ат ресурстары

А) минеральды қ азбалар

В) кү н энергиясы

С) жел энергиясы

D) судың энергиясы

Е) органикалық энергия

291. Қ оры таусылмайтын ресурстар

А) кү н, жел, су энергиясы

В) кө мір, торф

С) мунай, газ

D) қ ұ рылыс шикізаты

Е) уран, металлдар

292. Комплекстілі принцип бойынша физико-географиялық аудандастыру схемасын ұ сынғ ан ғ алым

А) Гвоздецкий Н. Н.

В) Мильков Н. Н.

С) Калесник С. В.

D) Карпеков Қ. Д.

Е) Бейсенова А. С.

293. Зональды заң дылық ненің салдары

А) Жердің шар формалы болуының

В) Кү н сә улесінің тү сү інен

С) айдың ә серінен

D) Плутонның ық палынан

Е) Гидросфераның кө птігінен

294. Азияны мекендеген нә сілдер

А) монголоидтар

В) европойдтар

С) негроидтар

D) мулаттар

Е) метистер

295. Крамоньон адамы табылғ ан жер

А) Франция жері

В) Қ ытай жері

С) Қ азақ стан жері

D) Африка жері

Е) Америкада

296. Қ ытай адамы деген кім?

А) синантроп

В) неандарталец

С) краманьон

D) қ ара нә сіл

Е) ақ нә сіл

297. Демографиялық жарылыс деген не?

А) адам санының туу арқ ылы артуы

В) адам санының кемү і

С) адамдардың қ артаюы

D) адамдардың ө лү і

Е) адамдардың туылуы

298. Гографиялық орта дегеніміз -

А) адам ө мір сү рген табиғ и орта

В) табиғ и ландшафт

С) экосистема

D) космос кең істігі

Е) жасанды орта

299. Антропогенді ландшафт бұ л -

А) адамзат жасағ ан ландшафт

В) табиғ и ландшафт

С) кө лді ландшафт

D) таулы ландшафт

Е) мұ здық ты ландшафт

300. Антропогенді ландшафт классификациясын ұ сынғ ан ғ алым.........

А) Мильков Н. Н.

В) Гвоздецкий Н. Н.

С) Калесник С. В.

D) Баранский Н. Н.

Е) Арманд Е. В.

301. Жалпы жертану пә ні зерттейді............

A) географиялық қ абық ты

B) тас қ абатын

С) су қ абатын

D) ауа қ абатын

Е) тіршілік қ абатын

302. География ғ ылымы бө лінеді:

A) 2 салағ а

B) 1 салағ а

C) 3 салағ а

D) 4 салағ а

E) 5 салағ а

303. Тұ ң ғ ыш рет дү ние бө ліктері туралы ұ ғ ымды айтқ ан….

A) Гректер

B) Римдіктер

C) Немістер

D) Испандық тар

B) Португалдық тар

304. Ә лемнің 98 пайыз массасы неден тұ рады?

A) жұ лдыздардан

B) планетадан

С). кометадан

D) метеор затынан

Е) космостыө шаң -тозаң нан

305. Жұ лдыздың қ асиетін қ алай анық тайды?

A) сә уле шығ ару қ аблетінен

B) диаметрмен

С) жарық шығ аруымен

D) масасынан

Е) тығ ыздығ ынан

306. Кү н системасының негізгі массасы қ айда жиналғ ан

A) кү нде

B) планетада

С) кү нде жә не планеталарда

D) кіші планетада

Е) метеорларда

307. Кү нге жақ ын орналасқ ан планеталар

A) Меркурий, Венера, Жер,

B) Юпитер, Марс, Уран

С) Сатурн, Плутон, Нептун

D) Уран, Венера, Жер

Е) Саутрн, Венера, Жер.

308. Кү нге жақ ын орналасқ ан планета

A) Меркурий

B) Венера

С) Сатурн

D) Марс

Е) Юпитер

309. Жердің Кү ннен қ ашық тығ ы

A) 150 млн. км

B) 100 млн. км

С) 100 млн. км

D) 70 млн. км

Е) 25 млн. км

310. Магелланның саяхатының нә тижесінде дә лелденді……

A) Жердің шар тә різді екендігі

B) Жердің дө ң гелек екендігі

C) Жердің қ ұ рлық екендігі

D) Жердің кө п бө лігі су екендігі

E) Жердің кө п бө лігі арал екендігі

311. Орта Азия мен Орталық Азияны зерттеуге ү лкен ү лес қ осқ ан ғ алым:

A) Ш. Уә лиханов

B) Н. М. Пржевальский

C) П. П. Семенов

D) И. В. Мушкетов

E) Л. С. Берг

312. Кү н жү йесіндегі планеталар саны:

A) 9 планета

B) 12 планета

C) 7 планета

D) 10 планета

E) 11 планета

313. Жер ө з білігінен... айналады

A) Батыстан шығ ысқ а қ арай

B) Шығ ыстан батысқ а қ арай

C) Оң тү стіктен солтү стікке қ арай

D) Батыстан оң тү стікке қ арай

E) Шығ ыстан оң тү стікке қ арай

314. Меридиандар мен параллель сызық тарының қ иылысуынан пайда болғ ан тор:

A) Градус торы

B) Карта торы

C) Глобус торы

D) Шар торы

E) Жердің торы

315. Ә ртү рлі сулар картада бейнеленеді:

A) кө гілдір тү спен

B) жасыл тү спен

C) Ақ тү спен

D) Қ ызыл тү спен

E) Қ оң ыр тү спен

314. Атмосфераның жер бетіне таяу орналасқ ан ең тө менгі қ абаты

A) тропосфера

B) ноосфера

C) стратосфера

D) жоғ арғ ы қ абат

E) озон қ абаты

315. Кү ннен таралатын " ә сірі кү лгін" сә улелерді ұ стап қ алатын атмосфераның қ абаты

A) озон қ абаты

B) тө менгі қ абат

C) жоғ арғ ы қ абат

D) ауа қ абаты

E) тропосфера

316 Атмосфералық қ ысымды ө лшейтін қ ұ рал......

A) барометр

B) гигрометр

C) термометр

D) миллиметр

E) миллибар

317 Жерге жауын-шашын ә келмейетін бұ лт

A) шарбы

B) қ абат

C) будақ

D) қ абатты

E) ұ лпа

318. Ауаның жер бетіне таяу қ абатынан тү сетін ылғ ал

A) шық

B) жаң быр

С) қ ар

D) бұ ршақ

Е) жауын

319. Адам желдің кү шін пайдаланады

A) электр қ уатын

B) ө ндірісте

C) ауылшаруашылығ ында

D) егін шаруашылығ ында

E) мал шаруашылығ ында

320. Солтү стік жарты шардағ ы ең ұ зақ кү н

A) 22-ші маусым

B) 21-ші маусым

С) 20-шы маусым

D) 23-ші маусым

E) 24-ші маусым

321. Тропосфераның белгілі бір жердегі қ ысқ а мерзімдік жай-кү йін не деп атайды?

A) климат

B) ауа

C) ауа райы

D) ылғ алдылық

E) бұ лттылық

322. Жердегі ә р жарты шарда негізгі ауа массасы...... болады

A) 4

B) 3

C) 2

D) 5

E) 6

323. Ауа райын бақ ылап отырады

A) метеорологтар

B) стансалар

C) синоптиктер

D) гидрологтар

E) сейсмологтар

324. Жердің тірі ағ залар мекендейтін қ абығ ын атайды........

A) биосфера

B) тропосфера

C) гидросфера

D) литосфера

E) атмосфера

325. Белгілі бір табиғ и ортағ а шоғ ырланғ ан ағ залар тіршілік бірлестігін қ ұ райды

A) биоценоз

B) жануарлар

C) ө сімдіктер

D) адамдар

E) қ ұ стар

326. Ө сімдік пен жануарлардың таралуына ә сіресе қ ажетті жағ дай

A) климат

B) жарық

C) табиғ ат

D) ауа

E) жер бедері

327. Географиялық компоненттің бір бө лігі

A) су

B) жиһ аз

C) шыны

D) мата

E) жү к

328. Табиғ ат компоненттерінің жиынтығ ы...... қ ұ райды

A) табиғ ат кешенін

B) материкті

C) жерді

D) мұ хитты

E) қ абық тарды

329. Жердегі ең ү лкен табиғ ат кешені...... деп атайды

A) географиялық қ абық

B) материк

C) мұ хит

D) ландшафт

E) аймақ

330. Жер бетіндегі адамзат сыртқ ы келбетінің ерекшеліктеріне байланысты........ бө лінеді

A) 3 – нә сілге

B) 2 – нә сілге

C) 1 – нә сілге

D) 4 – нә сілге

E) 5 – нә сілге

331. Европоидтық нә сілдің ө кілдеріне не жатады?

A) орыс пен немістер

B) қ ытай мен монғ олдар

C) қ азақ пен татарлар

D) ү ндістер мен аборигендер

E) корейлер мен жапондар

332. Ә р тү рлі нә сілдердің ө кілдері бір-бірінен ерекшеленеді

A) сырт қ абілетімен

B) кө ру қ абілетімен

C) ұ ғ у қ абілетімен

D) есту қ абілетімен

E) ойлау қ абілетімен

333. Дү ниежү зілік соғ ыс қ арсаң ында нә сілдік кемсітушілік ү лкен орын алғ ан

A) Германияда

B) Қ азақ станда

C) Қ ытайда

D) Жапонияда

E) Қ ырғ ызстанда

334. Грек тілінен аударғ анда «география» сө зінің мағ ынасы:

A) жерді сипаттап жазу

B) жерді зерттеу

C) жерді оқ у

D) жерді ө лшеу

E) жерді сызу

335. Дү ние жү зін алғ аш рет айналып шық қ ан саяхатшы:

A) Ф. Магеллан

B) Дж. Кук

C) Васко да Гама

D) Н. М. Пржевальски

E) Х. Колумб

336. «Ұ лы географиялық ашулар» заманы:

A) ХVғ. аяғ ы–ХVІІғ. ортасы

B) ХVғ.

C) ХVІ ғ. басы

D) ХVІІғ.

E) ХVІғ. ортасы-ХVІІғ. басы

337. Христофор Колумб экспедиция бастағ ан жыл:

A) 1492ж.

B) 1700ж.

C) 1521ж.

D) 1821ж.

E) 1892ж.

338. География ғ ылымы зерттейді.......

A) Жердің табиғ атын, халқ ын, оның шаруашылығ ын.

В) Ө неркә сіп пен ауыл шаруашылығ ын.

С) Табиғ ат денелері мен қ ұ былыстарды.

D) Жер бетінің жеке аймақ тарын.

Е) Жердің Кү н жү йесіндегі орнын.

339. «География» ұ ғ ымын енгізген

A) Эратосфен

В) Аристотель

С) Геродот

D) Страбон

Е) Платон

340. География ғ ылымының салалары.....

A) Физикалық, экономикалық.

В) Саяси, физикалық.

С) Экономикалық, ә леуметтік..

D) Аймақ тық, физикалық.

Е) Рекреациялық, экономикалық

341. Кү нге ең жақ ын орналасқ ан ғ аламшар:

A) Меркурий

B) Нептун

C) Сатурн

D) Уран

E) Плутон

342. Қ азақ тың тұ ң ғ ыш ғ арышкері:

A) Тоқ тар Ә убакіров

B) Юрий Гагарин

C) Нил Армстронг

D) Талғ ат Мұ сабаев

E) Эдвин Олдри

343. Жердің радиусы:

A) 6371 км

B) 40000 км

C) 2900 км

D) 3600 км

E) 5400 км

344. Жер Кү ннен...... орында

A) 3-ші

В) 2-ші

С) 1-ші

D) 4-ші

Е) 5-ші

345. Жердің шар тә різдес болуының географиялық мә ні.......

A) Кү н сә улелері ә ркелкі таралады.

B)Кү н сә улелері бірдей тү седі.

С) Жердің дә л картасы жасалады.

D) Жер бедеріне ә сер етеді.

Е) Ешқ андай мә ні жоқ.

346. Жер бетінде жыл маусымдарының ауысу себебі.....

A) Кү н сә улесінің тү су бұ рышы мен ұ зақ тығ ы.

B) Кү ннің Жерді зор тарту кү ші.

С) Жыл мезгілдері ауыспайды.

D) Жер білігінің обитасына тік орналасуы.

Е) Жердің ө з ө сінен айналуынан

347. Жер ө з білігін айналып ө теді

A) 24 сағ атта

B) 22 сағ атта

С) 23 сағ атта

D) 21 сағ атта

Е) 25 сағ атта

348. Жердің білігі орбита кезістігіне орналасқ ан

A) 66, 5ғ

B) 33, 5ғ

С) 65ғ

D) 23, 5ғ

Е) 86, 5ғ

349. Оң тү стік жарты шарда жаз айлары

A) Желтоқ сан, қ аң тар, ақ пан.

B) Қ ыркү йек, қ азан, қ араша

С) Маусым, шілде, тамыз

D) Наурыз, сә уір, мамыр

Е) Қ азан, қ араша, желтоқ сан

350. Терең мұ хит тү бі ойыстары...... деп аталады

A) шұ ң ғ ыма

B) шельф

С) қ айраң

D) қ азан шұ зқ ыры

Е) мұ хит жазығ ы