Қазақстанның климаты

Карта бетіндегі Қ азақ станның қ ашық тық тарын есептеу

1. Карта бетінде Алматы мен Астана қ аласына дейінгі (1020 км) арақ ашық тық 8, 5 см қ ұ райды. Картаның масштабын анық таныз? 1020 км: 8, 5 см =120 (км -00000) Жауабы: Картаның масштабы 1: 12 000 000

2. Астана мен Қ арағ анды қ аласының арасы 172 км болса, масштабы 1: 4 000 000 болатын картада арақ ашыктығ ы қ анша болады? 172 км: 40 (00000) = 4, 3 см    Жауабы: Картаның арақ ашық тыгы 4, 3 см

3. Егер туристер тә улігіне 30 км/сағ жаяу жү ретін болса, онда Казақ стан Республикасының батысынан шығ ысқ а қ арай қ анша кү н жү реді? 3 000 км: 30 км = 100 кү н (3, 3 ай)          Жауабы : 100 кү н (3, 3 ай) жү реді

Қ азақ стан аумағ ындағ ы уақ ыт айырмасы. Сағ аттық белдеулер

Есептеу жолы:

1. Кез келген елді мекеннің уақ ытын есептеп шығ ару ү шін, сол елді мекен қ ай сағ аттық белдеуде екенін білу керек, яғ ни Жер шең берінің меридиан уақ ытын Жердің ө з білігінен айналып шығ атын уақ ытына бө лу (360°: 24=15°).

2. Жергілікті уақ ытты анық тау ү шін 1° меридиан бір-бірінен қ анша уакыт айырма жасайтын табу керек (60мин: 15°=4мин).

3. Екі қ аланың уақ ыт айырмасын білу ү шін сол қ алалардың орналасқ ан бойлық тарын градус есебімен арақ ашық тығ ын 4мин-қ а кө бейтіп, 60 мин-қ а болсе, екі нү ктенің арасындағ ы уақ ыт уақ ыт айырмасы шығ ады.

Ескерту: егер қ алалар батыс жә не шығ ыс бойлық тарда орналасса, градустарын бір-біріне қ осасың, ал егер бір бойлық та орналасса, градустарын бір-бірінен аласың.

Тапсырмалар:

1. 77° ш. б. орналасқ ан Алматы қ аласында 1600 болғ анда 74°б. б. орналасқ ан Нью-Йоркте сағ ат неше болады? 770 ш. б. + 740б. б. х 4 мин. : 60 мин = 10 сағ. 1600-1000= 600 Жауабы: Нью-Иоркте танғ ы сағ ат 6⁰⁰

2. 7°ш. б. орналасқ ан Алматы қ аласында 10 қ азанда таң ғ ы сағ ат 8°° болғ анда 117° б. б. Сан-Диего қ аласында қ ай кү ннің қ ай уақ ыты болады? 77°ш. б. + 117° б. б. х 4 мин. : 60 мин = 11 сағ. 8 ⁰⁰ - 11⁰⁰ = 21⁰⁰Жауабы: Сан-Диегода 9 қ ыркү йек кешкі сағ ат 21

3. Ұ шақ Астанадан Киевке сағ ат 11⁰⁰-де ұ шып шық ты, сонда Киевке сағ ат қ аншада жетеді?

71 °ш. б. - 31 °ш. б. = 40 х4 мин. = 180 мин: 60 мин ~ 3 сағ. 11 ⁰⁰ - 3 = 8   8 + 3 = 11⁰⁰                 Жауабы: Киевке ұ шақ сағ ат 11⁰⁰ болады

3. Тараз қ аласында сағ ат тү скі 13⁰⁰ болғ анда Атырауда, Бішкекте, Бакуде, Берлинде, Лондонда сағ ат неше болады? 71° - 52° = 19x4 = 76: 60 = 1 сағ ат 13°° - 1 сағ ат = 12 ⁰⁰                                  Атырауда сағ ат 12 ⁰⁰ Бишкекте сағ ат 13⁰⁰ Бакуде сағ ат 12⁰⁰ Берлинде 9⁰⁰ Лондонда сағ ат 8⁰⁰

Қ азақ станның климаты

Есептеу жолы:

Ауаның салмағ ы 1 см² - 1 кг 33 грамм (1, 33 кг); 100 см ² -133 кг. Ауа температурасы ә рбір 100 метр биікке кө терілгенде 0, 6 °С-қ а тө мендейді.

Атмосфералық қ ысым ә рбір 10 метрге кө терілгенде 1 мм-ге тө мендейді. Мұ хит дең гейіндегі атмосфералык қ ысым 45 ⁰ солт. ендіктегі тең із дең гейімен қ ысым 760 мм сын. бағ анасы, қ ұ рлық та 1мб = 0, 75 мм с. б. тең. 760 мм: 0, 75 мм = 113, 3 760 мм сынап бағ анасы = 113, 3 мб тен

Тапсырмалар:

1. Сынып бө лмесінің ұ зындығ ы 8 м, ені 5 м, биіктігі 3 м болса, осы бө лмедегі ауаның салмағ ы қ анша болады? (8м х 5м х 3м) х 1, 33 кг = 160 кг Жауабы: ауаның салмағ ы 1 см² -160 кг

2. Тау етегіндегі атмосфералық қ ысым 670 мм с. б. , ал оның басындағ ы қ ысым 440 мм с. б. болса, осы таудың биіктігі қ анша? (670-440 мм) х 10 м = 2300 м   Жауабы: таудың биіктігі 2300 м

3. Егер тө бенің биіктігі 40 м. , атмосфералық қ ысым 759 мм с. б. кө рсетсе, онда тө бенің етегінде атмосфералық қ ысым қ анша? 40: 10 м = 4 м     758 мм + 4 = 762 мм с. б.         Жауабы: тө бе етегінде 762мм с. б.

4. Жер бетінде атм. қ ысым 750 мм с. б. болса, 5000 м биіктікте ұ шып бара жатқ ан ұ шақ бортының сыртында қ андай атмосфералық қ ысым болады? 5000 м: 10 м = 500 м 750 мм - 500 м = 250 мм         Жауабы: ұ шақ бортында атмосфералық қ ысым 250 мм с. б.

5. Жер бетінде ауа температурасы +20⁰ С болса, 3000 м биіктіктегі температура қ анша болады?

6⁰ х 3000 = 18⁰ С   20⁰-18⁰ = +2⁰С Жауабы: +2 ⁰ С

6. Егер барометр тө бенің табанында 762 мм с. б., ал тө бенің басында 757 мм кө рсетіп тұ рса, онда тө бенің биіктігі қ анша?    762 -757 = 5 мм с. б.     5х10 = 50м     Жауабы: тө бе биіктігі 10 метр

7. Таудың етегінде температура + 20 ⁰ С, ал шың ында -16 ⁰ С болса, таудың биіктігі қ андай?

(+20 °С) + (-16 °С) = 36 °С       36: 6 = 6000 м     Жауабы: таудың биіктігі 6000 м

8. Джомолунгма биіктігі 8848 метр, тау етегінде температура + 16° С, ал тау шың ында қ андай?

8848: 1000 х 0, 6° С = 5, 3    (+16) - 5, 3 = + 10, 7 ⁰ С Жауабы: шың ында температура + 10 ⁰ С

9. Егер бір кү нгі ауа қ ысымы 1040 мб болса, ол қ анша мм сын. бағ. тең болады? 1040 мб х 0, 75 мб = 780, 0       Жауабы: 780 мм сын. баг.

10. Астанада ауа қ ысымы 977 мб, ал оның атмосфералық қ ысымы қ анша мм сын. бағ. болады? 977 мб х 0, 75 = 732, 75      Жауабы: ~ 733 мм сын. бағ.

11. Атырауда ауа қ ысымы 1022 мб, ал оның атмосфералық қ ысымы қ анша мм сын. бағ. болады? 1022 мб х 0, 75 = 766, 5 Жауабы: 766 мм сын. бағ.

12. Таразда ауа қ ысымы 9372 мб ал оның атмосфералық қ ысымы қ анша мм сын. бағ. болады? 9372 мб х 0, 75 = 729            Жауабы: 729 мм сын. бағ.

13. Қ ызылорда ауа қ ысымы 1003 мб ал оның атмосфералық қ ысымы қ анма мм сын. бағ. болады? 1003 мб х 0, 75 = 752, 25   Жауабы: 752 мм сын. бағ.

14. Петропавл қ аласында буланушылық мө лшері 500 мм, жауын-шашын 500 мм болса, ылғ алдану коэффициенті қ аншағ а тең болады?

К = 500: 500 = 1          Жауабы: Петропавлда ылғ алдану коэфициенті 1-ге тең К = 1

15. Қ ызылорда қ аласында буланушылық мө лшері 900 мм, жауын-шашын 150 мм болса, ылғ алдану коэффициенті қ аншағ а тең болады?

К = 900: 150 = 0, 17                    Жауабы: Қ ызылордада ылғ алдану коэффициенті 0, 17-ге тең К > 1

12 Следующая ⇒