While <қайталану шарты> do

< цикл денесi>

Қ айталану шарты – бульдiк (логикалық ) ө рнек, цикл денесi - жай немесе қ ұ рама оператор. Цикл денесi орындалудан бұ рын шарттағ ы ө рнектiң мә нi анық талады. Егер ол мә н true болса, цикл денесi орындалады. Шарттық ө рнектiң мә нi тағ ы да анық талады, егер нә тижесi false болса циклдың жұ мысы аяқ талып, while-ден кейiнгi бiрiншi оператор орындалады.

Кейiнгi шартты цикл. Циклдің бұ л тү рінде:

- қ айталану шарты цикл денесiнен кейiн тексерiледi, сондық тан кейiнгi шартты цикл деп аталады.

- қ айталанатын iс-ә рекеттер кем дегенде 1 рет орындалады.

- шарттың нә тижесi true болғ анда циклдiң орындалуы тоқ тайды.

Жазылу форматы: repeat

< оператор; >

: {цикл денесi}

< оператор; >

until < циклді аяқ тау шарты>;

Repeat жә не until сө здерiнiң арасындағ ы операторлар цикл денесi болады.

Кейiнгi шартты циклдiң орындалу тә ртiбi: алдымен цикл денесi орындалады, одан соң циклден шығ у шарты тексерiледi. Егер нә тиже false болса, цикл денесi тағ ы да орындалады, егер true болса, циклден шығ ады.

1-мысал: 999 саны енгiзілгенше бү тiн сандарды енгізе отырып, олардың қ осындысын табу.

…

x: integer; sum: real;

begin

sum: =0;

repeat

write (‘х-тi енгiз’); readln(x);

if x< > 999

then sum: =sum+x;

until x=999;

writeln (‘сандардың қ осындысы=’, sum); readln;

end.

Айнымалыларғ а тү сiнiктеме:

х-енгiзiлетiн бү тiн сандар; sum-олардың қ осындысы (real);

Бағ дарламаның басында қ осынды 0-ге тең естiрiледi. Одан соң repeat сө зiмен цикл ашылады. Цикл денесiнде “х-тi енгiз” сұ рауымен х айнымалының мә нi енгiзiледi. If операторы ол санның 999-ге тең емес екендiгiн тексередi. Егер тең болмаса, Sum қ осындысының мә нiне х саны қ осылады. Циклдiң соң ындағ ы until х=999 циклдiң аяқ талу шартын тексередi. Егер х=999 болса, цикл аяқ талады, until-ден кейiнгi оператор орындалады. Ол оператор

writeln (‘сандардың қ осындысы=’, Sum); нә тиженi шығ арады.

3-мысал: сан қ атарының қ осындысын табу.

Шешуi: Берiлген есепте параметрi 1-ден 20-ғ а дейiн 1 қ адаммен ө згеретiн (бө лшектің алымы) цикл қ ұ рғ ан дұ рыс. Бө лімінде алымы мен оғ ан келесі санның кө бейтіндісі жазылады. Егер алымын і деп белгілесек, бө лімі і ∙ (і+1) тү рінде болады.

program kosyndy;

var i: byte; s: real;

begin

s: =0;

for i: =1 to 20 do

s: =s+i/(i*(i+1)); { цикл денесi }

write (‘қ осынды =’, s); writeln(y); readln;

end.

4-мысал : 10-нан 99-ғ а дейiнгi сандардың арасынан цифрларының қ осындысы n-ге тең сандарды табу. (0< n< =18)

Шешуi: Мынадай айнымалыларды белгiлеймiз.

n - берiлген сан; p1 - санның ондық разрядты цифрасы;

p2 - санның бiрлiк разрядты цифрасы;

s - берiлген санның цифрларының қ осындысы;

k -iзделiндi сан.

Program san_kosyndy;

var k, n, p1, p2, s: integer;

begin

writeln (‘бү тiн сан енгiз’); readln (n); Œ бү тiн санды енгiземiз

for k: =10 to 99 do Œ 10-нан 99-ғ а дейiнгi сандарды қ арастырамыз

begin Œ цикл денесiнiң басы

p1: =k div 10;

p2: =k mod 10; Œ бiрiншi, екiншi цифраны табамыз

s: =p1+p2;

if s=n then writeln (k); Œ егер қ осынды n-ге тең болса,

end; берiлген k санын шығ арамыз

readln;

end.

Сұ рақ тар

1. Цикл дегенiмiз не?

2. Циклдi қ олдануғ а мысалдар келтiр.

3. Параметрлi қ айталану қ ай кезде қ олданылады?

4. Параметр деген не?

5. Параметрлi қ айталанудың жазылу форматы.

6. For операторының орындалуын тү сiндiр.

7. Цикл денесi деген не?

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 Следующая ⇒