АЛМАТЫ 2017

Тексерген: Каденов Е

АЛМАТЫ 2017

     Мү мкіндігі шектеулі балаларды жалпы білім беретін ортағ а кіріктіру мақ сатында 2009 жылғ ы инклюзивті білім беруді дамыту жобасы дайындалды, ал 2010 жылдың 1 ақ панында Қ Р Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарғ а арналғ ан мемлекеттік бағ дарламасы бекітілді. Бағ дарламаның басты мақ саты - елімізде инклюзивті оқ ытуды дамыту, осы заң аясында мү мкіншілігі шектеулі балаларғ а ерте бастан білім беру мен оларды ә леуметтік, медициналық тұ рғ ыдан қ амтамасыз етуді қ арастырады.

Елімізде ғ ана емес барлық ә лемнің ө зекті мә селелерінің бірі мү мкіндігі шектеулі балаларды қ оғ амнан алыстаптай оларды да ө здерінің қ оғ амның бір мү шесі екендігін сезіндіру, басқ а да балалармен бірдей білім алуын қ амтамасыз ету, сол себепті - инклюзивті білім беру бағ дарламасы қ абылданды.

   Инклюзивті білім беру – бұ л барлық балаларды жынысына, этникалық, діни қ атыстылығ ына, дамуындағ ы ерекшеліктері мен экономикалық мә ртебесіне қ арамастан оқ у ү дерісіне жә не ә леуметтік бейімденуге тарту ү дерісі, ол денсаулық мү мкіндігі шектеулі балалардың мамандандырылғ ан мекемеде емес, керісінше ә деттегі білім беру ұ йымында оқ уын қ арастырады. Сондай-ақ олар арнайы мекемелерде де білім ала алады.

Денсаулық мү мкіндігі шектеулі бала мү гедектерге арналғ ан арнайы мекемеде оқ у арқ ылы шынайы қ оғ амнан алшақ тайды, бұ л оның дамуын барынша шектейді. Ол кез келген басқ а бала секілді қ ұ рдастарымен бірге білім алуғ а, тә рбиеленуге жә не олармен араласуғ а мұ қ таж. Инклюзивті білім беру осындай балалардың қ арапайым мектепке барып, басқ а балалармен бірге оқ уына мү мкіндік береді. Инклюзивті білім беруден ө тетін сау балалардың тү сіністігі, жанашырлығ ы жә не сезімталдығ ы қ алыптасады, олар ашық ә рі шыдамды болады, бұ л толеранттылығ ы тө мен қ оғ ам ү шін аса ө зекті. Инклюзивті білім беру оқ у ұ жымындағ ы иерархиялық кө ріністерді кү рт тө мендетеді.

    Инклюзивтік оқ ыту негізінде балалар қ ұ қ ығ ын кемсітпеу, адамдарғ а деген тең дік қ атынасты қ амтамасыз ету, оларғ а арнайы жағ дай қ алыптастыру негізі жатыр. Бала – біздің болашағ ымыз. Балаларғ а бә ріміз жауаптымыз. Ата-аналардың басым бө лігі балаларының оқ у-тә рбие мә селесіне келгенде жайбарақ аттығ ы, салғ ырттығ ы басым. Кө птеген ата-аналар балаларының тілі жай шық қ анына, есте сақ тау қ абілетінің нашарлығ ына дер кезінде мә н бермейді, білікті маманғ а апарып кө рсетпейді. Тіпті баласының болашағ ына алаң дайды дегеннің ө зінде қ аражат жоқ тығ ын сылтауратып қ озғ ала қ оймайды. Олардың кө бі психологиялық -медициналық -педагогикалық кө мектің қ ызметі тегін екенін логопедтен, дефектологтан, психологтан тегін кең ес алуғ а болатынын білмейді. Соның кесірінен баланың ақ ыл-ой дамуы нашар дең гейде екенін мектепке барғ анда белгілі болады.

     Инклюзивті білім берудің мақ саты: Мү мкіндігі шектеулі балаларды психологтық -дә рігерлік-педагогикалық қ олдауды іске асыру жә не инклюзивті білім беруді орындау арқ ылы тең қ ұ қ ылы тұ лғ а болуғ а мү мкіндік жасау.

    Міндеті:

- ә леуметтік бейімделу, тә рбиелеу, білім беру ү рдісіне барлық қ атысушылармен ерекше сұ ранысқ а ие балалардың жағ ымды, ө зара қ арым- қ атынасын қ алыптастыру;

- олардың сұ раныстары мен мү мкіндіктерін ескере отырып, жан-жақ ты дамуына жағ дай туғ ызу керек жә не ә леуметтік тұ рғ ыда дұ рыс мінез- қ ұ лық қ алыптастыру;

• мү мкіндігі шектеулі балаларғ а бө бекжайда қ ажетті қ ұ ралдармен қ амтамасыз ету;
• балалардың денсаулық тарына, жү йке жү йесінің дамуына жү йелік бақ ылау ұ йымдастыру;
• баланың даму дең гейіне таң дап алынғ ан бағ дарламаның жеткен жетістіктеріне ү немі бақ ылау жү ргізіп отыру;
• кө ң іл – кү йі жә не тұ лғ алық дамуының кемшіліктеріне, жоғ ары дең гейдегі тү зетулер жасау.

     Инклюзивті білім беруді ұ йымдастыру 4 кезең де жү ргізіледі:

1. Мектепке дейінгі ұ йымда балағ а консилиум мамандары кешенді динамикалық бақ ылау жасау арқ ылы қ амтамасыз етіледі. Консилиум қ ұ рамына директордың бұ йрығ ымен дефектолог, логопед, ә леуметтік педагог, психолог, медбике, дене шынық тыру нұ сқ аушысы, топ тә рбиешісі енгізіледі. Мамандар бө бекжайғ а қ абылданғ ан мү мкіндігі шектеулі балаларғ а 2 апта мерзімінде жеке бақ ылау жү ргізеді.

2. Жұ мыстың тү зетушілік-дамытушылық кезең інде балағ а ә сер ететін шаралар кешенін қ арастырады. Жетекші ә рекет тү рін қ алыпқ а келтіру жә не жетілдіру, жеке даму кемшіліктерін тү зету, яғ ни мү мкіндігі шектеулі баламен жеке дамыту, тү зету жұ мыстарын жү ргізу.

3. Жұ мыстың мектепке дейінгі білім берушілік кезең і. Балаларды мектепке дейінгі ұ йымда оқ у іс-ә рекетін мең геру тә сілдеріне ү йретуді, ә рбір жас кезең іне тә н олардың танымдық белсенділігін дамытуды, сондай-ақ баланың жеке басының мү мкіндіктері мен ерекшеліктерін ескере отырып, топ тә рбиешілері мектепке оқ уғ а даярлауды қ арастырады.

4. Ә леуметтік тә рбие жұ мысы. Ә леуметтік педагог мү мкіндігі шектеулі балалардың ү йіне барып, ата-анасымен пікірлесіп отбасының ә леуметтік жағ дайын анық тайды, яғ ни бала мен отбасының дербестігін арттыруғ а, дамуында ауытқ ушылығ ы бар тә рбиеленушілердің қ алыпты дамығ ан қ ұ рдастары арасында ерте, толық қ анды ә леуметтік кіріктіруге, мектепалды баланың ә рекеті мен мінезіндегі адамгершілік бағ ыттарының қ алыптасуына, мү мкіндігі шектеулі баланың жеке басының қ асиеттеріне бақ ылау жү ргізеді.